Ιωνάθαν—«Ένας Άνδρας Μεταξύ Χιλίων»
Ο ΣΟΦΟΣ Βασιλεύς Σολομών παρατήρησε: «Άνδρα ένα μεταξύ χιλίων εύρηκα.» (Εκκλ. 7:28) Αυτό δείχνει, ότι ο ιδεώδης άνδρας είναι κάτι σπάνιο. Λίγοι υπερέχουν σε ηθική εξοχότητα. Ένας που πράγματι υπερείχε ήταν ο Ιωνάθαν, γιος του Βασιλέως Σαούλ. Ήταν θαρραλέος, πιστός και ανιδιοτελής. Αν υπήρχε ποτέ άνδρας που θα ήταν ίσως δικαιολογημένος να αναπτύξη αισθήματα ζήλειας, ανταγωνισμού ή φθόνου, ήταν ο Ιωνάθαν. Αλλά εκείνος έδειξε μεγάλη στοργή και πιστότητα για το άτομο εκείνο που ακόμη και λιγώτερο ευγενείς άνδρες θα θεωρούσαν σοβαρή απειλή για τη θέσι τους.
Ο Ιωνάθαν στην αρχή της βασιλείας του πατέρα του διακρίθηκε σαν γενναίος πολεμιστής. Με χίλιους πολύ λίγο εξοπλισμένους άνδρες πάταξε την ένοπλη φρουρά των Φιλισταίων στη Γαβαά. (1 Σαμ. 13:1-3) Ο Ιωνάθαν πρέπει να ήταν τότε τουλάχιστον 20 ετών, επειδή αυτή η ηλικία ήταν η μικρότερη για τους στρατιώτες του Ισραήλ.—Αριθ. 1:3.
Αργότερα, με θεία βοήθεια, ο Ιωνάθαν κι εκείνος που του βάσταζε τα όπλα πάταξαν περίπου 20 φρουρούς Φιλισταίους. Αυτό το κατόρθωμα άνοιξε την οδό για να κερδίσουν οι Ισραηλίτες μια νίκη εναντίον των εχθρών τους. Στη διάρκεια αυτής της εκστρατείας, ο Ιωνάθαν άθελά του παρέβη έναν απερίσκεπτο όρκο του πατέρα του. Για να εκπληρώση ο Σαούλ τις πλήρεις συνέπειες του όρκου του, έπρεπε να θανατωθή ο γιος του. Ο Ιωνάθαν δεν υπεχώρησε από φόβο, αλλά είπε στον πατέρα του: «Ιδού, εγώ, αποθνήσκω.» Ο λαός, όμως, αναγνωρίζοντας ότι ο Ιεχωβά ήταν μαζί με τον Ιωνάθαν, τον έσωσε.—1 Σαμ. 14:1-45.
Μετά από 20 περίπου χρόνια, ο Δαβίδ φόνευσε τον Φιλισταίο γίγαντα Γολιάθ. Η θαρραλέα πράξις του Δαβίδ, την οποία επετέλεσε με πλήρη πίστι στη δύναμι του Ιεχωβά να σώζη, διήγειρε την καρδιά του Ιωνάθαν. Η Αγία Γραφή αναφέρει: «Η ψυχή του Ιωνάθαν συνεδέθη μετά της ψυχής του Δαβίδ, και ηγάπησεν αυτόν ο Ιωνάθαν ως την ιδίαν αυτού ψυχήν.» (1 Σαμ. 18:1) Σε ένδειξι της φιλίας του, ο Ιωνάθαν έδωσε στον Δαβίδ το επένδυμά του, το ξίφος του, το τόξο του και τη ζώνη του.—1 Σαμ. 18:4.
Όταν ο Δαβίδ αργότερα έδειξε θάρρος οδηγώντας τις Ισραηλιτικές δυνάμεις σε μάχη εναντίον των Φιλισταίων, οι γυναίκες χαιρετούσαν τους νικητές που επέστρεφαν με άσματα και χορούς. Έψαλλαν: «Ο Σαούλ επάταξε τας χιλιάδας αυτού, και ο Δαβίδ τας μυριάδας αυτού.» (1 Σαμ. 18:5-7) Αυτό διήγειρε στο Σαούλ μεγαλύτερη ακόμη ζηλοτυπία και άρχισε να βλέπη τον Δαβίδ με υπερβολική καχυποψία. Ο Σαούλ, όταν απέτυχε η προσπάθειά του να φονεύση τον Δαβίδ μ’ ένα δοράτιο, συμφώνησε αργότερα να του δώση τη Μιχάλ τη θυγατέρα του σε γάμο, υπό τον όρο ότι ο Δαβίδ θα παρουσίαζε απόδειξι του ότι έχει σκοτώσει 100 εχθρούς Φιλισταίους. Ο Σαούλ πίστευε πλήρως ότι ο Δαβίδ θα έπεφτε στα χέρια των εχθρών. Εν τούτοις, ο Δαβίδ επέστρεψε με 200 ακροβυστίες Φιλισταίων—πράγμα που έδειχνε ότι είχε σφαγιάσει ακριβώς τόσους. Αυτό απλώς δυνάμωσε τον φόβο του Σαούλ και το μίσος του για τον Δαβίδ.—1 Σαμ. 18:8-29.
Αλλά ο Ιωνάθαν δεν επέτρεψε στο ζηλόφθονο μίσος του πατέρα του να καταστρέψη τη φιλία του με τον Δαβίδ. Όταν ο Σαούλ δημοσία εξέφρασε την επιθυμία του να θανατωθή ο Δαβίδ, ο Ιωνάθαν παρενέβη και πέτυχε να κάνη τον πατέρα του να του υποσχεθή να μη φονεύση τον φίλο του. Αργότερα, όμως, ο Δαβίδ αναγκάσθηκε να φύγη για να σωθή, επειδή ο Σαούλ και πάλι του είχε πετάξει ένα δοράτιο. Ο βασιλεύς, επίσης, έστειλε άνδρες να φρουρούν το σπίτι του Δαβίδ στη διάρκεια της νύχτας, και να τον σκοτώσουν το πρωί. Εκείνη τη νύχτα ο Δαβίδ κατάφερε να δραπετεύση από ένα παράθυρο του σπιτιού του.—1 Σαμ. 19:1-12.
Μετά απ’ όλα αυτά, ο Ιωνάθαν συνεργάσθηκε με τον Δαβίδ σε μια προσπάθεια να διαπιστώση τι αισθήματα έτρεφε ο πατέρας του για τον φίλο του. Ο Σαούλ ωργίσθηκε και επετέθη εναντίον του γιου του με τα εξής λόγια: «Υιέ διεφθαρμένης και αποστάτιδος, δεν εξεύρω ότι συ εξέλεξας τον υιόν του Ιεσσαί δι’ αισχύνην σου και δι’ αισχύνην της γυμνώσεως της μητρός σου; διότι ενόσω ο υιός του Ιεσσαί ζη επί της γης συ δεν θέλεις στερεωθή ουδέ η βασιλεία σου· τώρα λοιπόν πέμψον και φέρε αυτόν προς εμέ· διότι εξάπαντος θέλει αποθάνει.» Όταν ο Ιωνάθαν διαμαρτυρήθηκε, ο έξαλλος πατέρας του έρριξε το δοράτιο εναντίον του.—1 Σαμ. 20:1-33.
Κατόπιν, σ’ ένα προκαθωρισμένο σημείο, ο Ιωνάθαν συνάντησε τον Δαβίδ. Και οι δυο άνδρες επιβεβαίωσαν τη φιλία τους και την πιστότητα τους. (1 Σαμ. 20:35-42) Το γεγονός ότι ήλθε σε ύπαρξι μια τέτοια φιλία και διατηρήθηκε είναι πράγματι αξιοσημείωτο. Ο Ιωνάθαν ήταν ο προφανής κληρονόμος του θρόνου και γνώριζε ότι η βασιλεία θα εδίδετο τελικά στον Δαβίδ. Επί πλέον, ήταν μεγαλύτερος από τον Δαβίδ περίπου κατά 30 χρόνια. Ωστόσο, ο Ιωνάθαν χαιρόταν με τις επιτυχίες του Δαβίδ και έκλαιγε μαζί του στις στενοχώριες του. Χωρίς αμφιβολία, η φιλία του Ιωνάθαν, βοήθησε τον Δαβίδ να διατηρήση κατάλληλο σεβασμό για τον βασιλέα κι έτσι να μην επωφεληθή από τις ευκαιρίες που είχε να τον βλάψη. Μολονότι ο Σαούλ αδικαιολόγητα κυνηγούσε τον Δαβίδ, ο Ιωνάθαν είχε την ευκαιρία να ενισχύση τον φίλο του. Σχετικά με μια περίπτωσι, διαβάζομε τα εξής: «Τότε εσηκώθη Ιωνάθαν, ο υιός του Σαούλ, και υπήγε προς τον Δαβίδ εις το δάσος, και ενίσχυσε την χείρα αυτού εν τω Θεώ. Και είπε προς αυτόν, Μη φοβού· διότι δεν θέλει σε ευρεί η χειρ Σαούλ του πατρός μου· και συ θέλεις βασιλεύσει επί τον Ισραήλ, και εγώ θέλω είσθαι δεύτερός σου· μάλιστα και Σαούλ ο πατήρ μου εξεύρει τούτο.»—1 Σαμ. 23:16, 17.
Τι ανωτερότητα έδειξε ο Ιωνάθαν με το να είναι ευχαριστημένος να έχη τη δεύτερη θέσι στη βασιλεία! Μια τέτοια ανιδιοτελής αφοσίωσις ήταν δυνατή επειδή ο Ιωνάθαν δεχόταν τον Δαβίδ ως τον εκλεκτό του Ιεχωβά για τη βασιλεία και τον αγαπούσε για τις θαυμάσιες ιδιότητές του.
Ο Ιωνάθαν, όμως, δεν έγινε δεύτερος στη βασιλεία, αλλά πέθανε μαζί με τον πατέρα του σε μάχη. (1 Σαμ. 31:2) Ο θάνατος του Σαούλ και του Ιωνάθαν έδωσε την ευκαιρία στον Δαβίδ να συνθέση ένα θρήνο, τον οποίο ωνόμασε «Το Τόξον.» Αρχικά, ο θρήνος αυτός έγινε μέρος της συλλογής ποιημάτων, ασμάτων και άλλων συγγραμμάτων που αποτελούσαν το βιβλίο του Ιασήρ. Κατόπιν «Το Τόξον» γράφθηκε στη θεόπνευστη αφήγησι του 2ου Σαμουήλ. Η ίδια η σύνθεσις έπρεπε να διδάσκεται στους υιούς του Ιούδα.—2 Σαμ. 1:17-27.
Όταν εξετάσωμε τον θαυμάσιο δεσμό φιλίας που υπήρχε μεταξύ του Δαβίδ και του Ιωνάθαν, μπορούμε εύκολα να καταλάβωμε γιατί ο Δαβίδ εξεφράσθη μ’ αυτό τον τρόπο στο «Τόξον.» Θρήνησε: «Περίλυπος είμαι δια σε, αδελφέ μου Ιωνάθαν· προσφιλέστατος εστάθης εις εμέ· η προς εμέ αγάπη σου ήτο εξαίσιος· υπερέβαινε την αγάπην των γυναικών.» (2 Σαμ. 1:26) Πραγματικά, ο Ιωνάθαν ήταν «ένας άνδρας μεταξύ χιλίων.»