Προέλευση της Χιλιετούς Ελπίδας

Σήμερα υπάρχουν λίγες διαφορές για να διαλέξει κανείς ανάμεσά στις ελπίδες και στους φόβους του μέσου Καθολικού, Προτεστάντη ή Ιουδαίου. Σχεδόν όλοι τους πιστεύουν στην έμφυτη αθανασία της ανθρώπινης ψυχής και στις σχετικές δοξασίες ουράνιας μακαριότητας σ’ ένα αιθέριο κόσμο, ή αιώνιου βασανισμού σε κάποιο είδος «κολάσεως.»

Εφόσον οι θρησκείες του Χριστιανικού κόσμου ισχυρίζονται ότι έχουν συγγένεια με τον μονοθεϊσμό των Ιουδαίων και δέχονται τις Εβραϊκές Γραφές σαν θεόπνευστες, θα είναι ενδιαφέρον να δει κανείς αν οι σημερινές ελπίδες των Ιουδαίων και των «Χριστιανών» αντιστοιχούν με την ελπίδα που εκτίθεται στις Εβραϊκές Γραφές και τα αρχικά πιστεύω των Ιουδαίων.

Η ΜΕΣΣΙΑΝΙΚΗ ΕΛΠΙΔΑ

Βάσει εδαφίων όπως Γένεσις 3:15· 22:15-18· 49:10 και Δευτερονόμιον 18:18, για να αναφέρουμε μόνο τέσσερα απ’ τα 456 εδάφια των Εβραϊκών Γραφών που θεωρούνται Μεσσιανικά απ’ την αρχαία Ιουδαϊκή Συναγωγή, τι ακριβώς περίμεναν οι Ιουδαίοι; Τι έλπιζαν;

Ένα έγκυρο Ιουδαϊκό βοήθημα παρέχει την εξής πληροφορία: « . . . η ιδέα ενός προσωπικού Μεσσία διατρέχει όλη την Παλαιά Διαθήκη. Είναι η φυσιολογική έκβαση της προφητικής ελπίδας του μέλλοντος. Ο πρώτος προφήτης που δίνει μια λεπτομερειακή εικόνα του μελλοντικού ιδανικού βασιλιά είναι ο Ησαΐας (ix. 1-6 [2-7 στις μη Ιουδαϊκές Γραφές], xi. 1-10, xxxii. 1-5). . . . Ο ιδανικός βασιλιάς στον οποίο αποβλέπει ο Ησαΐας θα είναι ένας κλάδος απ’ τον κορμό του Ιεσσαί, και πάνω του θα αναπαυθεί το πνεύμα του Θεού σαν πνεύμα σοφίας, δυνάμεως και θρησκείας, και θα κυβερνήσει με φόβο Θεού, με την οσφύ περιζωσμένη δικαιοσύνη και πίστη (xi. 1-3α, 5). Δεν θα εμπλακεί σε πόλεμο ή στην κατάκτηση εθνών· τα πολεμικά σύνεργα θα καταστραφούν (ix. 4 [5])· το μοναδικό του ενδιαφέρον θα είναι να εγκαθιδρύσει δικαιοσύνη στο λαό του (ix. 6β [7β]· xi. 3β, 4). Ο καρπός της δίκαιης διακυβερνήσεώς του θα είναι ειρήνη και τάξη σ’ όλη τη χώρα. Το αρνί δεν θα φοβάται το λύκο, ούτε η λεοπάρδαλις θα βλάπτει το παιδάκι (xi. 8 [6])· δηλαδή, όπως εξηγούν τα επόμενα εδάφια, δεν θα υπάρχει πια τυραννία και βία στο άγιο όρος του Θεού, γιατί η γη θα είναι γεμάτη απ’ τη γνώση του Θεού όπως το νερό σκεπάζει τη θάλασσα (συγκρίνετε xxxii. 1, 2, 16). Οι άνθρωποι δεν θα έχουν πολιτικές φιλοδοξίες αλλά θα ζουν μια ποιμενική ζωή (xxxii. 18, 20). Κάτω από τέτοιες ιδανικές συνθήκες η χώρα δεν μπορεί παρά να ευημερεί, και δεν θα φοβάται επίθεση από άλλο κράτος (ix. 6α [7α], xxxii. 15). Ο νεοεμφανισθείς κλάδος του Ιεσσαί θα στέκεται σαν φάρος σ’ άλλα έθνη και τα οποία θα έρχονται σ’ αυτόν για καθοδηγία και για συμβιβαστική διαιτησία (xi. 10). Δίκαια θα ονομασθεί «Θαυμαστός Σύμβουλος,» «Ήρωας που μοιάζει με Θεό,» «Μόνιμος Πατέρας,» «Πρίγκηπας Ειρήνης» (ix. 5 [6]) .

«Αυτή η εικόνα του μέλλοντος συμφωνεί πλήρως με το όραμα του Ησαΐα, ότι δηλαδή η δίκαιη κρίση θα οδηγήσει σε μια πνευματική αναγέννηση και θα έχει σαν αποτέλεσμα την ηθική και θρησκευτική τελειότητα.»—Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια, Τόμος Η΄ σελ 506

Αυτά, λοιπόν, για τη Μεσσιανική ελπίδα που δόθηκε στους Ιουδαίους στην Αγία Γραφή. Βέβαια δεν υπήρχε τίποτα το «ουράνιο»! Και τι έλεγαν τα μη Γραφικά Ιουδαϊκά κείμενα; Το ίδιο βοήθημα δηλώνει λίγο πιο κάτω: «Στη ραββινική αποκαλυπτική φιλολογία επικρατεί η άποψη ενός γήινου Μεσσία, και από το τέλος του πρώτου αιώνα μετά Χριστόν γίνεται επίσης επίσημα αποδεκτή απ’ τον Ιουδαϊσμό.»—Σελίδα 510

ΜΙΑ ΓΗΙΝΗ ΕΛΠΙΔΑ

Συνεπώς, η αρχική ελπίδα των Ιουδαίων ήταν γήινη. Δεν υπάρχει κανένα Γραφικό στοιχείο που να δείχνει ότι οι πιστοί τους πρόγονοι Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ έλπιζαν να πάνε στον ουρανό. Ο Νόμος που δόθηκε μέσω του Μωυσή δεν τους πρόσφερε καμμία τέτοια ελπίδα. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για τα ποιητικά βιβλία των Εβραϊκών Γραφών και τους προφήτες.

Σχετικά μ’ αυτό, το έγκυρο Λεξικό της Καθολικής Θεολογίας δηλώνει: «Προσέξτε στην Παλαιά Διαθήκη όλη την εγκόσμια ευημερία στην οποία έλπιζε το θρησκευόμενο άτομο, με βάση τις υποσχέσεις του Θεού προς αυτό, την οικογένειά του και τη χώρα του. Επιπλέον, είχε την ελπίδα πνευματικών και ηθικών δώρων, την ελπίδα του ερχόμενου Μεσσία και της βασιλείας του.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)

Το Προτεσταντικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό της Βίβλου το επιβεβαιώνει αυτό. Διαβάζουμε: «Οι ελπίδες που εκτίθενται στην Π. Δ. [Παλαιά Διαθήκη] αναπτύχθηκαν σταδιακά. Αρχίζουν με επίγεια οφέλη, πολιτική αποκατάσταση, και επαναφορά των κατοίκων στις εστίες τους. . . . Αυτή η ελπίδα αναπτύχθηκε και έγινε παγκόσμια. Ο Ιεχωβά είναι ο Κυρίαρχος του κόσμου. . . . Ο «Δούλος του Αιώνιου» θα έρθει· με τα παθήματά του και την ταπείνωσή του θα σώσει το λαό του. Τα εδάφια Ησαΐας 42:1-4, δείχνουν ότι ο κόσμος ελπίζει στη διδασκαλία του. Κατόπιν θα έρθει η δόξα του ‘Δούλου του Αιώνιου’ η Μεσσιανική δηλαδή εποχή και μια ανανεωμένη ανθρωπότητα.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)

Αυτή η επίγεια ελπίδα των Ιουδαίων συνοψίζεται ωραία στην Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια ως εξής: « . . . οι Προφήτες ανάπτυξαν την ελπίδα ενός ιδανικού Μεσσιανικού μέλλοντος μέσω της βασιλείας ενός γιου του οίκου του Δαβίδ—μια χρυσή εποχή παραδεισιακής μακαριότητας . . . θα ερχόταν με τη μορφή ενός κόσμου τέλειας ειρήνης και αρμονίας ανάμεσα σ’ όλα τα πλάσματα, μια αγγελική κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο άνθρωπος πριν αμαρτήσει (Ησ xi. 1-10, lxv. 17-25: ‘νέοι ουρανοί και νέα γη’). . . . ‘η μεταστροφή όλων των πλασμάτων που γίνονται μια και μόνη ομάδα που κάνει το θέλημα του Θεού’, αποτελεί τον κύριο σκοπό της Μεσσιανικής ελπίδας του Ισραήλ· μόνο η απομάκρυνση ‘του βασιλείου της βίας’ πρέπει να προηγηθεί από την εγκαθίδρυση της βασιλείας του Θεού. . . . Όμως, το Περσό-Βαβυλωνιακό παγκόσμιο έτος των δώδεκα χιλιετηρίδων, μετασχηματίσθηκε στην Ιουδαϊκή εσχατολογία [μελέτη του τελικού προορισμού της ανθρωπότητας και του κόσμου] σε μια παγκόσμια εβδομάδα επτά χιλιετηρίδων που αντιστοιχούν στην εβδομάδα της Δημιουργίας, και το εδάφιο ‘χίλια έτη ενώπιόν σου είναι ως η ημέρα η χθες’ (Ψαλμ. 90:4) υπονοεί την ιδέα ότι ο παρών κόσμος των βασάνων (‘ολάμ χαζέχ’) θα ακολουθηθεί από μια Σαββατιαία χιλιετηρίδα, «τον κόσμο που θα έρθει» (‘ολάμ χαμπά’ . . . ).»—Τόμος Ε΄, σελίδες 209-211. (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)

ΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΟΧΙ ΕΜΦΥΤΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

Επί αιώνες οι Ιουδαίοι δεν πίστευαν στην ειδωλολατρική δοξασία περί αθανασίας της ανθρώπινης ψυχής. Οι Ιουδαίοι ήταν ένας μορφωμένος λαός και κάθε εγγράμματος Ιουδαίος μπορούσε να διαβάσει δεκάδες εδάφια στις Εβραϊκές Γραφές που δηλώνουν με πολύ σαφείς εκφράσεις ότι η «ψυχή» (Εβραϊκά «νέφες») μπορεί να πεθάνει. Να μερικά: Γένεσις 19:19, 20· Αριθμοί 23:10· Ιησ. Ναυή 2:13, 14· Ψαλμοί 22:29 (εδάφιο 30 στις Εβραϊκές Γραφές)· Ιεζεκιήλ 18:4, 20.

Έτσι η αρχική Ιουδαϊκή ελπίδα, για ζωή πάνω στη γη σ’ ένα παράδεισο αποκαταστημένο απ’ το Μεσσία, βασιζόταν στην πίστη στην ανάσταση, όχι στην έμφυτη αθανασία. Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια το επιβεβαιώνει αυτό με την εξής δήλωση: «Η ανάσταση αποτελούσε μέρος της Μεσσιανικής ελπίδας (Ησ. xxvi. 19· Δαν. xii. 2). . . . Αρχικά η ανάσταση θεωρείτο σαν ένα θαυματουργικό δώρο που δινόταν μόνο στους δίκαιους . . . , αλλά κατόπιν θεωρείτο ότι είχε παγκόσμια εφαρμογή και συνδεόταν με την Τελική Κρίση . . . Το αν η διαδικασία σχηματισμού του σώματος στην Ανάσταση είναι η ίδια που λαβαίνει χώρα στη γέννηση, είναι αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των Χιλλελιτών και των Σαμμαϊτών.»—Τόμος Ε΄, σελ 216

Το ίδιο αυτό έγκυρο Ιουδαϊκό βοήθημα δηλώνει σχετικά με τη «Γέεννα» (την «κόλαση» του Χριστιανικού κόσμου): «Δεν υπάρχει καμιά Γραφική βάση για να πιστεύει κανείς ότι θα γίνει ανταπόδοση στην ψυχή μετά θάνατον· αυτό προήλθε από τους Βαβυλώνιους και τους Πέρσες και χρωματίσθηκε Ιουδαϊκό απ’ τη λέξη «Γεχινόμ» (κοιλάδα του Ενώμ) , που έγινε βδελυκτή απ’ τις πύρινες θυσίες του Μανασσή στον Μολόχ (2 Βασιλέων 23:10).» Στο ίδιο βιβλίο, σελίς 217.

Τότε γιατί σήμερα οι Ιουδαίοι θεολόγοι γενικά διδάσκουν το δόγμα της έμφυτης αθανασίας και της αιώνιας τιμωρίας; Το Συμπλήρωμα στο Λεξικό της Γραφής μάς παρέχει τις εξής πληροφορίες: «[Οι Ιουδαίοι] αρχικά θεωρούσαν ότι η Σωτηρία θα ήταν πάνω στη γη . . . · ανεξάρτητα απ’ το πόσο λαμπρή ήταν η Μεσσιανική ελπίδα και πόσο θα διαρκούσε η μελλοντική βασιλεία—και μερικοί μάλιστα φαίνονταν να πιστεύουν ότι θα ήταν αιώνια—η εθνική και γήινη φυσιογνωμία αυτής της θρησκευτικής εποχής ήταν θεμελιώδης. Κατόπιν εισήχθη μια νέα προοπτική: ‘η ανακάλυψη’ μιας ευτυχισμένης υπάρξεως μετά θάνατον.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)

Πώς «ανακάλυψαν» οι Ιουδαίοι ότι ο άνθρωπος έχει «ψυχή» που επιζεί μετά το θάνατο του σώματος; Πάλι, έγκυρα βοηθήματα παρέχουν σαφείς πληροφορίες. Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια παραδέχεται: «Μόνο με την επαφή των Ιουδαίων με τις Περσικές και Ελληνικές σκέψεις κατάφερε η ιδέα μιας άυλης ψυχής, με τη δική της ατομικότητα, να ριζώσει στον Ιουδαϊσμό.» Αυτό επιβεβαιώνεται από το Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό της Βίβλου, που δηλώνει: «Η ιδέα της αθανασίας είναι προϊόν της Ελληνικής σκέψεως, ενώ η ιδέα της αναστάσεως ανήκει στην Ιουδαϊκή σκέψη. . . . Μετά τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου, ο Ιουδαϊσμός σιγά-σιγά απορρόφησε Ελληνικές ιδέες.»

Αν κανείς αμφιβάλλει ότι οι Ιουδαίοι δεν πίστευαν αρχικά στην αθανασία της ψυχής, αρκεί να λεχθεί ότι και τον πρώτο ακόμη αιώνα μετά Χριστόν το θέμα αυτό δεν είχε τακτοποιηθεί στο νου των Ιουδαίων, όπως αποδεικνύεται απ’ το γεγονός ότι οι Φαρισαίοι πίστευαν στην αθανασία, ενώ οι Σαδδουκαίοι όχι.—Διαβάστε τις, Αρχαιότητες του Ιώσηπου, Βιβλίο ΙΗ, κεφάλαιο 1, παράγραφοι 3, 4· ή το Πόλεμοι, Βιβλίο Β΄ κεφάλαιο 8, παράγραφος 14· παραβάλατε με Πράξεις 23:8.

ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΜΕΣΣΙΑΝΙΚΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ

Όπως ακριβώς οι Ιουδαίοι βαθμιαία εγκατέλειψαν την ελπίδα τους για μια μελλοντική ζωή μέσω αναστάσεως και υιοθέτησαν την ειδωλολατρική ιδέα της έμφυτης αθανασίας μιας ξεχωριστής «ψυχής,» έτσι και η αρχική Μεσσιανική τους ελπίδα παραποιήθηκε. Τον πρώτο αιώνα μετά Χριστόν η Ιουδαϊκή Μεσσιανική ελπίδα είχε γίνει μια εθνικιστική πολιτική ελπίδα.

Αυτό το επιβεβαιώνει, η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια που γράφει: «Μόνο μετά την πτώση της δυναστείας των Μακκαβαίων [δεύτερο αιώνα π.Χ.] , όταν η δεσποτική κυβέρνηση του Ηρώδη του Μεγάλου και της οικογενείας του και η αυξανόμενη τυραννία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχαν κάνει την κατάστασή τους ακόμη πιο αφόρητη, αναζήτησαν οι Ιουδαίοι καταφύγιο στην ελπίδα για ένα προσωπικό Μεσσία. Λαχταρούσαν τον υποσχεμένο απελευθερωτή του οίκου του Δαβίδ, που θα τους απελευθέρωνε απ’ το ζυγό του μισητού ξένου κατακτητή.»

Ο Άλφρεντ Έντερσαϊμ, στο βιβλίο του Η Ζωή, και η Εποχή του Ιησού του Μεσσία έγραψε: «Η αποκλειστική ελπίδα του Ισραήλ ήταν η εθνική αποκατάσταση και η δόξα. Κάθε τι άλλο δεν αποτελούσε παρά μέσον γι’ αυτό το σκοπό κι ο ίδιος ο Μεσσίας ήταν το μεγαλειώδες όργανο για την επίτευξη αυτών των σκοπών. . . . Το ραββινικό ιδανικό του Μεσσία δεν ήταν το «φως εις φωτισμών των Εθνών, και δόξα του λαού Του Ισραήλ,» αλλά η ικανοποίηση των αναγκών της ανθρωπότητας.»

Ο Έντερσαϊμ στη συνέχεια τονίζει ότι κατά τον πρώτο αιώνα μετά Χριστόν, οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες δεν έλπιζαν πια σ’ ένα Μεσσία Λυτρωτή. Γράφει: «Οι γνώμες τους που βγαίνουν από τα συγγράμματά τους δείχνουν ότι οι αρχαίοι Ραββίνοι δεν πίστευαν στις διδασκαλίες της Αρχικής Αμαρτίας και της αμαρτωλότητας όλης μας της φύσεως. . . . Δεδομένου ότι έπαψαν να νοιώθουν την ανάγκη απελευθερώσεως απ’ την αμαρτία, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί οι Ραββινικές Παραδόσεις δεν διέκριναν την ανάγκη για το ιερατικό αξίωμα του Μεσσία και γιατί ακόμη κι οι ισχυρισμοί Του ότι θα είναι προφήτης του λαού Του σχεδόν ολοκληρωτικά επισκιάσθηκαν απ’ την εμφάνισή Του σαν Βασιλιάς τους και Απελευθερωτής τους. Αυτή στην πραγματικότητα ήταν η παντοτεινή ανάγκη, που γινόταν όλο και πιο πιεστική καθώς τα βάσανα του έθνους Ισραήλ φαίνονταν σχεδόν ανεξήγητα.»

Έτσι, η αρχική ελπίδα των Ιουδαίων χάθηκε σιγά-σιγά απ’ τον ορίζοντα. Η ελπίδα για ένα Μεσσιανικό βασιλιά που όχι μόνο θα βασίλευε στους Ιουδαίους αλλά θα ήταν και ‘φάρος στ’ άλλα έθνη’ έδωσε τη θέση της στη φανατική ελπίδα για έναν εθνικό ηγέτη ο οποίος θα τούς οδηγούσε σε νίκη πάνω στους πολιτικούς και θρησκευτικούς τους εχθρούς. Η γήινη ελπίδα μιας «Σαββατιαίας χιλιετίας» στη διάρκεια της οποίας ο Μεσσίας θα έφερνε μια «χρυσή εποχή παραδεισιακής μακαριότητας,» «έναν κόσμο τέλειας ειρήνης και αρμονίας ανάμεσα σε όλα τα πλάσματα,» αντικαταστάθηκε από μια ασαφή ουράνια ελπίδα βασισμένη στην ιδέα της έμφυτης αθανασίας που είναι δανεισμένη απ’ τους Βαβυλώνιους, τους Πέρσες και τους Έλληνες.

Τα χρόνια πέρασαν. Κανένας τέτοιος πολιτικός Μεσσίας δεν ήρθε να ελευθερώσει τους Ιουδαίους ή να τους ξανασυγκεντρώσει και να τους ξαναεγκαταστήσει στη γη τους, μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. Έτσι κι αυτή η παραποιημένη Μεσσιανική ελπίδα έσβησε στις Ιουδαϊκές καρδιές. Όπως το έθεσε ο Έντερσαϊμ: «Γιατί η λύτρωση του Ισραήλ και ο ερχομός του Μεσσία καθυστερούν τόσο αδικαιολόγητα; Εδώ ακριβώς η Συναγωγή βρίσκεται μπροστά σ’ ένα άλυτο μυστήριο. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι οι δικαιολογίες που προσπαθούν να δώσουν είναι εικασίες ή μάλλον προσπάθειες παρακάμψεως του ζητήματος. Η μόνη πορεία που απομένει, είναι να επιβληθεί απ’ τους ηγέτες σιωπή σ’ όλα αυτά τα ερωτήματα—η σιωπή της απεριόριστης, πένθιμης υποταγής στο ανεξήγητο, . . . η σιωπή της ατέλειωτης απογοητεύσεως και απελπισίας. Έτσι η μεγαλειώδης ελπίδα της Συναγωγής γράφτηκε σαν να λέγαμε σαν επιτάφιος πάνω σε μια σπασμένη ταφόπετρα, και επαναλαμβάνεται από τις χιλιάδες που όλους αυτούς τους πολλούς αιώνες έχουν πλύνει τα Ερείπια του Αγιαστηρίου με ανώφελα δάκρυα.»

Ευτυχώς, η αρχική ελπίδα του γήινου Παράδεισου που θα αποκατασταθεί κάτω απ’ τη διακυβέρνηση του Μεσσία μπορεί ακόμη να βρεθεί από τους ειλικρινείς Ιουδαίους, και μερικοί ήδη την απέκτησαν και στέγνωσαν τα δάκρυά τους. Αλλά για πολλούς άλλους απ’ τους αναγνώστες μας παραμένει το ερώτημα: Πώς επηρέασε ο ερχομός του Ιησού Χριστού του Μεσσία την ελπίδα μιας «Σαββατιαίας χιλιετίας» «ειρήνης και αρμονίας ανάμεσα σ’ όλα τα πλάσματα» στη γη; Και αν ο Χριστός επιβεβαίωσε αυτή την ελπίδα, τότε γιατί ουσιαστικά όλοι οι Προτεστάντες και Καθολικοί «Χριστιανοί» δεν έχουν αυτή την ελπίδα της χιλιετίας;

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Το «Ευτυχισμένο Αύριο» του Κομμουνισμού; Η Νιρβάνα των Ινδουιστών ή των Βουδδιστών; Την «ουράνια μακαριότητα» των Καθολικών ή των Προτεσταντών; Ποια Ελπίδα δίνει η Βίβλος;