Θα Μπορούσε να Επιστρέψει ο Χριστός Χωρίς να τον Δούμε;

ΓΙΑΤΙ κάνουμε αυτό το ερώτημα; Απλούστατα, γιατί ο ίδιος ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Θέλει φανή το σημείον του Υιού του ανθρώπου εν τω ουρανώ, και τότε θέλουσι θρηνήσει πάσαι αι φυλαί της γης και θέλουσιν ιδεί τον Υιόν του ανθρώπου ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής.» (Ματθ. 24:30) Αλλά αργότερα, καθώς έτρωγε μαζί με τους μαθητές του στο τελευταίο δειπνώ, είπε: « Έτι ολίγον και ο κόσμος πλέον δεν με βλέπει, σεις όμως με βλέπετε, διότι εγώ ζω και σεις θέλετε ζη.» (Ιωάν. 14:19) Αυτή η φαινομενική αντίφαση μπερδεύεται περισσότερο με την αποκάλυψη που δόθηκε στον απόστολο Ιωάννη, περίπου έξι δεκαετίες αργότερα. Διαβάζουμε: «Ιδού, έρχεται μετά των νεφελών, και θέλει ιδεί αυτόν πας οφθαλμός και εκείνοι οίτινες εξεκέντησαν αυτόν, και θέλουσι θρηνήσει επ’ αυτόν πάσαι αι φυλαί της γης.»—Αποκ. 1:7.

Θα πρέπει αυτή η ‘όρασι’ να ληφθή κατά γράμμα; Ή θα μπορούσε να έχει κάποια βαθύτερη έννοια; Η σπουδαιότητα αυτών των ερωτημάτων φαίνεται από τα όσα συνέβηκαν τον πρώτο αιώνα μ.Χ., όταν πολλοί Εβραίοι ανέμεναν τον Μεσσία τους.

ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΗΚΕ

Τότε, το βασικό ερώτημα θα μπορούσε να είναι, ‘Μπορούσε ο Μεσσίας, ή Χριστός, να εμφανιστεί χωρίς να τον αναγνωρίσουν;’ Προφανώς θα ήταν ορατός σαν άνθρωπος, αλλά θα τον διέκριναν οι Ιουδαίοι σαν αποσταλμένο του Θεού;

Το Βιβλικό υπόμνημα δείχνει καθαρά πώς αντέδρασε η πλειονότητα των ανθρώπων. Όταν έμπαινε θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ, φώναζαν: «Ωσαννά τω υιώ Δαβίδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου.» Όταν άλλοι ρωτούσαν: «Τις είναι ούτος;» τα πλήθη συνέχιζαν να λένε: «Ούτος είναι Ιησούς ο προφήτης ο από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας.» Αυτοί νόμιζαν ότι αυτός ο θαυματοποιός θ’ αναλάμβανε δράση και θα ελευθέρωνε τους Ιουδαίους από το Ρωμαϊκό ζυγό. Αλλά δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Ο Ιησούς δεν ήταν ένας πολιτικός επαναστάτης, αλλά, αντίθετα, προήγαγε την πνευματική ελευθερία και τη θρησκευτική καθαρότητα. Τι απογοήτευση για τις εθνικιστικές φιλοδοξίες πολλών ανθρώπων τότε! Αυτός ο «μεσσίας» δεν ταίριαζε στην προκατειλημμένη τους ιδέα για ένα σωτήρα του Ισραήλ. Τι αντίθεση ανάμεσα στο φιλικό πλήθος της 9ης Νισάν (Κυριακή) και του αιμοδιψούς όχλου της 13ης Νισάν (Παρασκευή)! «Λέγουσι προς αυτόν πάντες· Σταυρωθήτω. . . . το αίμα αυτού ας ήναι εφ’ ημάς και επί τα τέκνα ημών,»—Ματθ. 21:9-11· 27:22-25.

Επειδή δεν έδειξε διορατικότητα, η πλειονότητα του Ιουδαϊκού λαού έχασε το ένδοξο προνόμιο να γίνουν βασιλείς μαζί με τον Χριστό στην ουράνια βασιλεία του. Τα πολιτικά και πατριωτικά ιδανικά τους θάμπωσαν την όρασή τους για τις πνευματικές ευλογίες, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλό γι’ αυτούς. Ήθελαν ένα μεσσία μόνο για τη γενιά τους και για το ειδικό πρόβλημά τους—τη Ρωμαϊκή κατοχή της χώρας τους. Αστόχησαν ν’ αναγνωρίσουν τον αληθινό Μεσσία παρ’ όλα τα διαπιστευτήριά του.—Ματθ. 1:21-2:6.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ;

Είναι δυνατόν να έχει συμβεί κάτι παρόμοιο στον 20ό μας αιώνα; Θα ήταν δυνατόν ν’ αναμένουν εσφαλμένα τα εκατομμύρια αυτά των ανθρώπων να δουν τον Χριστό να έρχεται κατά γράμμα πάνω στα σύννεφα ;

Γι’ αυτά τα ερωτήματα γίνεται άμεση νύξη στην προειδοποίηση που έδωσε ο Ιησούς στους ακολούθους του: «Εάν τις είπη προς υμάς· Ιδού εδώ είναι ο Χριστός ή εδώ, μη πιστεύσητε· διότι θέλουσιν εγερθή ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήται και θέλουσι δείξει σημεία μεγάλα και τέρατα, ώστε να πλανήσωσιν, ει δυνατόν, και τους εκλεκτούς. Ιδού, προείπα προς υμάς.» (Ματθ. 24:23-25) Αυτό δείχνει ότι η παρουσία του Χριστού δεν θα είναι ορατή σ’ αυτή ή σ’ εκείνη τη γεωγραφική τοποθεσία. Γι’ αυτό, αυτοί που αξιούν ότι είναι ο Χριστός που επέστρεψε, ή ότι τον είδαν «εδώ» ή «εκεί», είναι απάτη και ψέματα.

Το κλειδί για να κατανοήσουμε το όλο ζήτημα βρίσκεται στο ερώτημα που έθεσαν στον Κύριό τους τέσσερις από τους μαθητές του Χριστού, καθώς έβλεπαν την Ιερουσαλήμ και το ναό της από το κοντινό Όρος των Ελαιών. Ο Ιησούς τους ξάφνιασε, προφητεύοντας ότι ο ναός, το κέντρο ακριβώς της Ιουδαϊκής λατρείας εκείνο τον καιρό, θα καταστρεφόταν τελείως. Γι’ αυτό, τον ρώτησαν: «Ειπέ προς ημάς πότε θέλουσι γείνει ταύτα, και τι το σημείον της παρουσίας σου και της συντελείας του αιώνος;»

Τώρα, ίσως να θέλατε να συγκρίνετε αυτό το εδάφιο, με άλλες μεταφράσεις της Βίβλου. Σύμφωνα με την Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση και την Αμερικανική Στερεότυπη Μετάφραση, αυτό το εδάφιο αποδίδεται: «Ποιο θα είναι το σημείο της ελεύσεως, και του τέλους του κόσμου;» Η Νέα Αγγλική Βίβλος λέει: «Ποιο θα είναι το σημάδι της ελεύσεως σου και του τέλους του αιώνα;» Και η Ζώσα Βίβλος λέει: «Ποια γεγονότα θα σημάνουν την επιστροφή σου, και το τέλος του κόσμου;»—Ματθ. 24:3.

Οι διάφορες μεταφράσεις που αναφέραμε εδώ, έχουν παραπλανήσει πολλούς ανθρώπους, σχετικά με την αληθινή σημασία κι εφαρμογή της απαντήσεως που έδωσε ο Ιησούς στους μαθητές του. Άλλο πράγμα είναι τα γεγονότα που δείχνουν ότι κάποιος έρχεται ή επιστρέφει, και εντελώς διαφορετικό πράγμα τα γεγονότα που αποδεικνύουν ότι το αναμενόμενο πρόσωπο έχει ήδη έρθει. Ίσως να το έχετε δοκιμάσει αυτό περιμένοντας κάποιον σ’ ένα αεροδρόμιο ή σ’ ένα σιδηροδρομικό σταθμό. Υπάρχει η ίδια λεπτή διαφορά ανάμεσα στην επάνοδο του Χριστού και στην «παρουσία» του ήδη εδώ. Σας εκπλήσσει αυτό;

Αλλά πώς μπορούμε να ξέρουμε ποια είναι η πιο ακριβής μετάφραση—«παρουσία» ή «έλευσι»; Ας γυρίσουμε σ’ ένα άλλο εδάφιο που χρησιμοποιεί την ίδια Ελληνική λέξη παρουσία και ας δούμε πώς μεταφράζεται σε μερικές Γραφές που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Για παράδειγμα, στο Φιλιππησίους 2:12 διαβάζουμε: «Ώστε, αγαπητοί μου, καθώς πάντοτε υπηκούσατε, ουχί ως εν τη παρουσία μου μόνον, αλλά τώρα πολύ περισσότερον εν τη απουσία μου, μετά φόβου και τρόμου εργάζεσθε την εαυτών σωτηρίαν.» (Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση) Και η Νέα Αγγλική Βίβλος λέει: «Κι εσείς, αγαπητοί μου, πρέπει να υπακούετε όπως πάντοτε· ακόμη περισσότερο, τώρα που είμαι μακρυά, από τότε που ήμουν μαζί σας.» Παράβαλε με Φιλιππησίους 1:26, που χρησιμοποιεί τη λέξη παρουσία.a

Ποιες λέξεις χρησιμοποιούνται εδώ για τη μετάφραση της λέξεως παρουσίας; Το «Μαζί σας.» Η «άφιξι» ή «έλευσι» δεν θα ταίριαζε. Παρεμπιπτόντως, η ιδιάζουσα ελληνική λέξη έλευση, χρησιμοποιήθηκε από το Χριστιανό μάρτυρα Στέφανο, όταν υπέβαλε το ακόλουθο σαφές ερώτημα στην απολογία του μπροστά στο Ιουδαϊκό δικαστήριο Σάνχεδριν: «Τίνα των προφητών δεν εδίωξαν οι πατέρες σας; Μάλιστα εφόνευσαν εκείνους, οίτινες προκατήγγειλαν περί της ελεύσεως του δικαίου.»—Πράξ. 7:52.

ΟΡΑΤΟΣ Ή ΑΟΡΑΤΟΣ;

Τώρα το ερώτημα είναι, Αν ο Ιησούς έδωσε ορατά σημεία για να δείξει την παρουσία του, την πραγματοποιηθείσα επάνοδό του, θα ήταν αυτός τότε προσωπικά ορατός; Αντί να δεχθούμε παραδοσιακές ιδέες πάνω σ’ αυτό, ας οδηγηθούμε απ’ όσα δείχνουν οι Γραφές. Για παράδειγμα, ο απόστολος Πέτρος έγραψε στην πρώτη εμπνευσμένη επιστολή του: Επειδή και ο Χριστός άπαξ έπαθε δια τας αμαρτίας, ο δίκαιος υπέρ των αδίκων, δια να φέρη ημάς προς τον Θεόν, θανατωθείς μεν κατά την σάρκα, ζωοποιηθείς δε δια του πνεύματος [ως πνεύμα, ΜΝΚ]. (1 Πέτρ. 3:18) Ο απόστολος Παύλος προσθέτει σ’ αυτή τη μαρτυρία, λέγοντας: «Ώστε ημείς από του νυν δεν γνωρίζομεν ουδένα κατά σάρκα· αν δε και εγνωρίσαμεν κατά σάρκα τον Χριστόν, αλλά τώρα πλέον δεν γνωρίζομεν.»—2 Κορ. 5:16.

Αν ο Ιησούς επρόκειτο να επιστρέψει με σάρκα, θα ωφελούσε αυτό πραγματικά το ανθρώπινο γένος, ή θα ήταν σε αντίθεση με τα καλύτερα συμφέροντά μας; Αυτό, στην πραγματικότητα, θα έθετε σε αμφισβήτηση το κύρος της θυσίας του και το σκοπό της πρώτης ελεύσεώς του στη γη. Ο ίδιος ο Χριστός είπε: « Εγώ είμαι ο άρτος ο ζων, ο καταβάς εκ του ουρανού. Εάν τις φάγη εκ τούτου του άρτου, θέλει ζήσει εις τον αιώνα. Και ο άρτος δε, τον οποίον εγώ θέλω δώσει [όχι δανείσει προσωρινά], είναι η σαρξ μου, την οποίαν εγώ θέλω δώσει υπέρ της ζωής του κόσμου.» (Ιωάν. 6:51) Η θυσία του είναι η βάση για την εξαγορά του ανθρώπινου γένους, και η ανάστασή του σε πνευματική ζωή σημαίνει ότι αποκτούμε έναν συνήγορο που μας συμπαθεί και μεσολαβεί για λογαριασμό μας. Γι’ αυτό ο Παύλος έγραψε: «Χριστός ο αποθανών, μάλλον δε και αναστάς, όστις και είναι εν τη δεξιά του Θεού, όστις και μεσιτεύει υπέρ ημών.» Το ανθρώπινο γένος δεν θα κέρδιζε τίποτα, αν ο Χριστός εγκατέλειπε αυτή τη θέση για να παρουσιαστεί με σάρκα στη γη.—Ρωμ. 8:34.

Τότε ποια είναι η άλλη λύση για τη δεύτερη έλευση του Χριστού με σάρκα; Απλά, είναι η παρουσία του, καθώς ο αόρατος Υιός του Θεού, περιβλήθηκε με Βασιλική εξουσία και κατηύθυνε την προσοχή του στη γη. Γι’ αυτό το λόγο μας έδωσε ορατά σημεία για να μπορέσουμε μ’ αυτά να επαληθεύσουμε την αόρατη παρουσία του.—Ματθ. 24:3–25:46.

ΠΩΣ ‘ΒΛΕΠΕΤΑΙ’;

Έχοντας αυτά τα σημεία υπ’ όψη ας ξαναγυρίσουμε στα εδάφια που αναφέραμε στην αρχή αυτού του άρθρου. Ένα απ’ αυτά ήταν το Ιωάννης 14:19, όπου ο Ιησούς είπε: «Έτι ολίγον και ο κόσμος πλέον δεν με βλέπει, σεις όμως με βλέπετε, διότι εγώ ζω και σεις θέλετε ζη.» Ναι, οι ακόλουθοί του, αλλ’ όχι το γενικό κοινό, τον είδαν σε διάφορες περιπτώσεις μετά την ανάστασή του. Αυτό δεν έγινε γιατί έλαβε πάλι το θυσιασμένο σώμα του αλλά, μάλλον, επειδή ενσαρκώθηκε σύμφωνα με τις ανάγκες της περιστάσεως, όπως είχαν κάνει στο παρελθόν και άγγελοι. (Λουκ. 1:11, 26, 27· 2:9-14) Σε δυο περιπτώσεις, εμφανίστηκε στους μαθητές του, όταν ήταν μαζί σ’ ένα δωμάτιο, «ενώ αι θύραι ήσαν κεκλεισμέναι.» Ασφαλώς κανένα φυσιολογικό πλάσμα, με σάρκα και αίμα, δεν θα μπορούσε να εμφανιστεί και να εξαφανιστεί σε τέτοιες περιστάσεις.—Ιωάν. 20:19, 26· 1 Κορ. 15:3-8.

Φυσικά, υπάρχει πολύ μεγαλύτερη έννοια στα λόγια του Ιησού «σεις όμως με βλέπετε,» πέρα από το ότι απλά εμφανιζόταν σαν ο αναστημένος Χριστός. Ο ίδιος είχε πει λίγο πριν: «Εν τη οικία του Πατρός μου είναι πολλά οικήματα· ει δε μη, ήθελον σας ειπεί· υπάγω να σας ετοιμάσω τόπον· και αφού υπάγω και σας ετοιμάσω τόπον, πάλιν έρχομαι και θέλω σας παραλάβει προς εμαυτόν, δια να ήσθε και σεις, όπου είμαι εγώ.» Εδώ υπάρχει μια σαφής ένδειξη ότι οι χρισμένοι ακόλουθοί του θα μοιράζονταν μαζί του την ουράνια κατοικία του και θα τον έβλεπαν σ’ αυτό το επίπεδο ζωής.—Ιωάν. 14:2, 3.

Αλλά πώς πρέπει να καταλάβουμε το Αποκάλυψις 1:7, που δείχνει ότι ακόμα και άπιστοι ήθελαν «ιδεί αυτόν»; Αυτό το εδάφιο λέει: « Ιδού, έρχεται μετά των νεφελών, και θέλει ιδεί αυτόν πας οφθαλμός και εκείνοι οίτινες εξεκέντησαν αυτόν, και θέλουσι θρηνήσει επ’ αυτόν πάσαι αι φυλαί της γης.» Πρέπει να το πάρουμε αυτό κατά γράμμα; Αν ο Χριστός ιππεύει στα κατά γράμμα σύννεφα, πώς μπορεί κάθε μάτι να τον δει; Αν είναι ορατός στην Αυστραλία, τότε, ασφαλώς, δεν θα είναι ταυτόχρονα ορατός και στην Ευρώπη και σε πολλά άλλα μέρη της γης, άσχετα με το ύψος του. Το γεγονός ότι η παρουσία του Χριστού συνδέεται με τη συμβολική χρήση των νεφελών σε διάφορα εδάφια, μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι η παρουσία του θα είναι αόρατη, επειδή τα σύννεφα δεν βοηθάνε στην ορατότητα, όπως γνωρίζει πολύ καλά οποιοσδήποτε πιλότος αεροπλάνου ή ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας.

Τώρα, ποιοι είναι εκείνοι που τον κέντησαν; Κατά γράμμα, οι Ρωμαίοι στρατιώτες το έκαναν αυτό, αλλά έχουν πεθάνει προ πολλού. (Ιωάν. 19:23, 32-34) Έτσι αυτά τα λόγια πρέπει να έχουν κάποια άλλη σημασία. Ο ίδιος ο Ιησούς κάνει νύξη στην παραβολή του για τα ‘πρόβατα και τα ερίφια’ όταν λέει: «Καθ’ όσον εκάμετε εις ένα τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εις εμέ εκάμετε.» (Ματθ. 25:31-46) Επομένως, τα έθνη εκείνα και τα άτομα που κακομεταχειρίζονται ή ‘κεντάνε’ τους μαθητές του Χριστού στη γη σ’ αυτό τον 20ό αιώνα θεωρούνται σαν να ‘κεντάνε’ τον Χριστό στη διάρκεια του καιρού αυτού της αόρατης παρουσίας του. Και θα γνωρίσουν τη σοβαρότητα των όσων έχουν κάνει και ποιος τους κρίνει. Ναι, «πάσαι αι φυλαί της γης» θα ‘δουν,’ δηλαδή θα διακρίνουν πνευματικά, την παρουσία και την αποκάλυψη του Χριστού με την ξαφνική αλλαγή των συνθηκών που θα έρθουν πάνω τους. Θα φτάσουν να κατανοήσουν ότι ο Χριστός κυβερνά με δικαιοσύνη, αλλά όχι για χάρη τους. Θα έχουν κάθε λόγο να θρηνούν.

Από την άλλη πλευρά, εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο έχουν φτάσει στο σημείο ν’ αναγνωρίσουν την παρουσία του Χριστού από το ιστορικό έτος 1914. Αν και ξέρουν ότι οι πόλεμοι, οι πείνες και οι σεισμοί ήταν συνηθισμένα πράγματα σε πολλές γενιές, αναγνωρίζουν ότι καμιά άλλη γενιά δεν αντιμετώπισε ούτε ένα παγκόσμιο πόλεμο, για να μην πούμε δυο. Καμιά προηγούμενη γενιά δεν είχε τη δυνατότητα να καταστρέψει ουσιαστικά την ανθρώπινη κοινωνία. Αν και γνωρίζουν ότι η προφητεία του Χριστού είχε μικρογραφική εκπλήρωση πριν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ., καταλαβαίνουν επίσης ότι τα λόγια της προφητείας τόνιζαν κάτι περισσότερο. Οι πολλές φάσεις στο σημείο που προείπε ο Ιησούς είναι φανερές τώρα, και μερικοί από τη γενιά που είδε την αρχή αυτών των συμφορών το 1914 είναι ακόμα μαζί μας.—Ματθ. 24:34.

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΤΕ;

Τώρα, λοιπόν, το ερώτημα είναι, Ποια στάση θα πάρετε ως προς την αόρατη παρουσία του Χριστού; Σ’ αυτό τον αιώνα του αυξανόμενου κυνισμού πολλοί έχουν προτιμήσει να δείξουν αδιαφορία ή περιφρόνηση. Αλλά μπορείτε να το κάνετε αυτό όταν έχει σχέση με το σκοπό του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους; Είναι συνετό ν’ απορρίψετε επιπόλαια τις εγγυήσεις και τις προμήθειες του υπέρτατου Κυρίου Ιεχωβά για το μέλλον της ανθρώπινης οικογένειας; Σχετικά μ’ αυτό είναι κατάλληλη η προειδοποίηση του Πέτρου: «Τούτο πρώτο γνωρίζοντες, ότι θέλουσιν ελθεί εν ταις εσχάταις ημέραις εμπαίκται, περιπατούντες κατά τας ιδίας αυτών επιθυμίας και λέγοντες· Πού είναι η υπόσχεσις της παρουσίας αυτού; Διότι αφ’ ης ημέρας οι πατέρες εκοιμήθησαν, τα πάντα διαμένουσιν ούτως απ’ αρχής της κτίσεως.»—2 Πέτρ. 3:3, 4.

Όταν έρθει ο καιρός για τη φανέρωση του Χριστού ή τη δικαστική δράση που θ’ αναλάβει για τον κόσμο αυτό, δεν θα υπάρχει καιρός για δικαιολογίες άγνοιας ή αδιαφορίας λόγω των συνθηκών. Ο ίδιος ο Ιησούς το είπε καθαρά, λέγοντας: «Τότε θέλει φανή το σημείον του Υιού του ανθρώπου εν τω ουρανώ, και τότε θέλουσι θρηνήσει πάσαι αι φυλαί της γης και θέλουσιν ιδεί τον Υιόν του ανθρώπου ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής.» Αυτή η υποχρεωτική αναγνώριση της παρουσίας του Χριστού θα έρθει πολύ αργά για το καλό τους. Θα σημάνει καταστροφή για όσους δεν πρόσεξαν στην προειδοποίηση.—Ματθ. 24:30· Αποκ. 1:7· 11:18.

Έτσι τι μπορείτε να κάνετε για να λάβετε την ευλογία του Θεού τώρα; Ταπεινά ζητήστε τον Ιεχωβά ενόσω μπορεί να βρεθεί. Διαβάστε και μελετήστε τη Βίβλο με σκοπό να μάθετε πώς ο Χριστός έγινε η τέλεια απολυτρωτική θυσία στην πρώτη του έλευση, κι ένας ένδοξος πνευματικός βασιλιάς στην παρουσία του, στη διάρκεια της οποίας ζούμε εμείς τώρα. Αυτό μπορεί να σημάνει ζωή και χαρά για σας. Επικοινωνήστε με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στην τοπική Αίθουσα Βασιλείας σας, χωρίς καθυστέρηση. Με χαρά θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε τη Βίβλο σας, χωρίς χρηματική επιβάρυνση. Αν δεν ξέρετε Μάρτυρες στη γειτονιά σας, τότε γράψτε ελεύθερα στους εκδότες του περιοδικού αυτού στην πιο κοντινή διεύθυνση που φαίνεται στη σελίδα 2.—Σοφ. 2:3.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Μολονότι τα πλήθη στην αρχή χαιρέτισαν τον Ιησού, αυτός δεν αποδείχθηκε το είδος του μεσσία που πολλοί περίμεναν.

[Εικόνα στη σελίδα 6]

Η αναμονή της αφίξεως κάποιου διαφέρει από την εμπειρία της παρουσίας του.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Αν ο Ιησούς έδωσε ορατά σημεία για να δείξει την παρουσία του, τότε θα ήταν προσωπικά ορατός ή αόρατος;