Γιατί Τόσο Πολλές Αυτοκτονίες;

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ του Μπρους υπήρξε ένας πετυχημένος επιχειρηματίας σ’ όλη του τη ζωή. Νωρίτερα, ο γάμος του με τη μητέρα του Μπρους είχε διαλυθεί και είχε παντρευτεί μια πιο νεαρή γυναίκα. Αλλά συνέχιζε να δείχνει ενδιαφέρον για τα παιδιά του, προσπαθώντας μάλιστα να ξεκινήσει μια επιχείρηση μαζί τους. Έπειτα, όταν πέρασε τα 50, η ζωή του άλλαξε ριζικά. Μια από τις επιχειρήσεις του χρεωκόπησε, και ξαφνικά βυθίστηκε στα χρέη. Μπήκε σε ένα νοσοκομείο για εξετάσεις για λίγες μέρες αλλά ποτέ δεν είπε σε κανέναν το γιατί. Κατόπιν η νεαρή σύζυγός του τον εγκατέλειψε. Και αυτός αυτοκτόνησε.

Ο Μπρους κάνει τα εξής σχόλια: «Θα ήθελα πραγματικά να μπορούσα να είχα κάνει περισσότερα για να τον βοηθήσω. Θα πρέπει να του φάνηκε ακατόρθωτο το να συνέλθει και να ξαναρχίσει πάλι οικονομικά στη μεγάλη αυτή ηλικία που ήταν. Και θα σκέφτηκε επίσης ότι γερνούσε, ότι ήταν μόνος και θα έπρεπε να ξαναρχίσει να ζει με θλίψη—δεν έβρισκε κανένα νόημα πια.»

Δυστυχώς, αυτή η τραγωδία δεν είναι ασυνήθιστη σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο οι στατιστικές δείχνουν ότι μόνο σε ένα χρόνο αυτοκτόνησαν 27.294 άντρες, γυναίκες και παιδιά. Και εκτός από αυτό, μερικοί λένε ότι για κάθε πετυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, τουλάχιστον δέκα άνθρωποι, προσπαθούν να αυτοκτονήσουν και αποτυχαίνουν.

Ωστόσο σ’ όλο τον κόσμο, κάτω από τις πιο δυσάρεστες συνθήκες, οι άνθρωποι αγωνίζονται σκληρά ενάντια στο θάνατο. Υποφέρουν από οδυνηρές αρρώστιες, φυλακίζονται για πάρα πολλά χρόνια, ζουν σε μεγάλη φτώχεια—και κυρίως όλοι αγωνίζονται για να παραμείνουν στη ζωή. Γιατί, λοιπόν, συμβαίνει ώστε μερικοί που δεν βρίσκονται σε τέτοια κακή κατάσταση σωματικά να προσπαθούν να τα τερματίσουν όλα;

Η ερώτηση, γίνεται πιο δύσκολη για να απαντηθεί σε χώρες που οι άνθρωποι λένε ότι είναι Χριστιανοί. Η Αγία Γραφή διδάσκει ότι η ζωή είναι ιερή, ένα πολύτιμο δώρο από τον Θεό. (Ψαλμός 36:9) Ο θάνατος είναι εχθρός, και ο Ιεχωβά Θεός, με μεγάλη προσπάθεια και αυτοθυσία, μας έχει δώσει την ευκαιρία να κερδίσουμε αιώνια ζωή. (Ιωάννης 3:16) Και ωστόσο, ακόμη και στις λεγόμενες Χριστιανικές χώρες οι αριθμοί αυτών που αυτοκτονούν ή αυτών που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν αυξάνονται. Γιατί; Ποιο είδος πιέσεων μπορεί να κάνει το πιο πολύτιμο πράγμα του ανθρώπου—τη ζωή του—να γίνει τέτοιο φορτίο ώστε να θέλει να απαλλαγεί από αυτό;

Θανατηφόρα Συναισθήματα

«Απόγνωση . . . απελπισία . . . πόνος . . . τα πάντα με είχαν συντρίψει.» Έτσι περιγράφει μια γυναίκα τι την οδήγησε να αποπειραθεί να αυτοκτονήσει, παίρνοντας υπερβολική δόση φαρμάκων. Ένας γιατρός με πελάτες που προσπάθησαν να αυτοκτονήσουν λέει: «Συχνά αισθάνονται ότι είναι άχρηστοι, αβοήθητοι ή χωρίς καμιά ελπίδα. Μπορεί ακόμη να έχουν και έντονα αισθήματα ενοχής.»

Έτσι σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι ωθούνται στην αυτοκτονία εξαιτίας αρνητικών, εξουθενωτικών συναισθημάτων που τους κάνουν να χάσουν τον έλεγχό τους. Συχνά η ρίζα του προβλήματος είναι η απελπισία. Αυτοί που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν δεν βλέπουν τίποτα μπροστά τους. Δεν βλέπουν κανένα σκοπό για να θέλουν να ζουν.

Τι προκαλεί αυτή την απελπισία; Χωρίς αμφιβολία πολλοί άνθρωποι συντρίβονται από τις περιστάσεις τους, όπως συνέβη και με τον πατέρα του Μπρους. Αυτοί που είναι ιδιαίτερα τρωτοί, είναι οι ηλικιωμένοι. Ο Δρ Νάθαν Σ. Κλάην, ειδικός στη μελέτη της κατάθλιψης, δηλώνει: «Οι ηλικιωμένοι αισθάνονται ένα ειδικό είδος μοναξιάς και το ποσοστό αυτοκτονίας σ’ αυτούς ανέρχεται προοδευτικά μαζί με την ηλικία.» (Από τη Λύπη στη Χαρά του Νάθαν Σ. Κλάην) Αλλά μπορεί να υπάρχουν κι άλλες αιτίες.

Απελπισία, Ενοχή και Κατάθλιψη

Για παράδειγμα, η ενοχή μπορεί να είναι ένα πολύ δύσκολο συναίσθημα για να μπορέσει να ζήσει κάποιος μ’ αυτό. Όταν κάποιος έχει διαπράξει κάποιο σοβαρό σφάλμα η συνείδησή του μπορεί να τον βασανίζει, ιδιαίτερα αν η αμαρτία του έχει βλάψει και κάποιον άλλον. Ο Βασιλιάς Δαβίδ του αρχαίου έθνους Ισραήλ περιέγραψε πώς τον επηρέασε η ενοχή: «Δεν είναι ειρήνη εις τα οστά μου εξ αιτίας της αμαρτίας μου. Διότι αι ανομίαι μου υπερέβησαν την κεφαλήν μου· ως φορτίον βαρύ υπερεβάρυναν επ’ εμέ.»—Ψαλμός 38:3, 4.

Τα αισθήματα ενοχής εξαιτίας μιας κακής συνείδησης έχουν οδηγήσει μερικούς στο να πιστεύουν ότι δεν έχουν κανένα μέλλον, και, επομένως, αποφασίζουν να βάλουν τέρμα στη ζωή τους. Έτσι, ένας νεαρός που διέπραξε πορνεία, κατόπιν αυτοκτόνησε, όπως εξήγησε σ’ ένα σημείωμα που άφησε πριν από την αυτοκτονία του, δεν ήθελε να φέρνει πια περισσότερο όνειδος στους άλλους.

Μερικοί αισθάνονται πώς δεν έχουν καμιά ελπίδα επειδή πάσχουν συναισθηματικά. Μπορεί να έχουν επηρεαστεί μόνιμα από μια κακή εμπειρία που είχαν και δεν μπορούν να τη βγάλουν τελείως από το μυαλό τους. Ένα τέτοιο άτομο ήταν μια νεαρή γυναίκα η οποία είχε βιαστεί από τον πατέρα της όταν ήταν κορίτσι. Μολονότι τώρα ήταν ενήλικη, τα συναισθήματα της ενοχής και αχρηστίας που προέκυψαν εξαιτίας αυτής της εμπειρίας ήταν τόσο έντονα που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει.

Και άλλοι μπορεί να αισθάνονται απελπισμένοι επειδή πάσχουν από βαριά κατάθλιψη και δεν μπορούν να πιστέψουν ότι θα καλυτερεύσουν. Είναι δύσκολο γι’ αυτούς που δεν έχουν ποτέ αντιμετωπίσει σοβαρή κατάθλιψη να συνειδητοποιήσουν πόσο εξουθενωτική είναι αυτή η σκέψη. Δεν πρόκειται απλώς για μια απλή ‘ακεφιά.’ Όλοι αισθανόμαστε κάπου κάπου έτσι. Εδώ, όμως, πρόκειται για μια βαθιά συναισθηματική στενοχώρια που βασανίζει τον πάσχοντα διαρκώς ό,τι κι αν κάνει και όπου κι αν πάει. Φαίνεται να μην υπάρχει διέξοδος.

Δεν είναι ασυνήθιστο τα άτομα που υποφέρουν από τέτοια κατάθλιψη να σκέφτονται την αυτοκτονία. Μια γυναίκα που αντιμετώπισε εξουθενωτική κατάθλιψη είπε ότι, εκείνο το διάστημα χρειάστηκε να είναι πολύ προσεκτική. Καθώς έπαιρνε το μπάνιο της, ήρθε στο μυαλό της η σκέψη: «Γρήγορα θα μπορούσαν να τελειώσουν όλα αν έβαζε το κεφάλι της κάτω από το νερό.» Ή όταν περπατούσε στο δρόμο κι έβλεπε ένα αυτοκίνητο να έρχεται προς αυτή σκεφτόταν: «Πόσο εύκολο θα ήταν τώρα!»

Οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη μπορεί επίσης να έχουν έντονα αισθήματα ενοχής. Γιατί; Μια Χριστιανή γυναίκα που έπασχε από σοβαρή κατάθλιψη αισθανόταν ένοχη επειδή δεν μπορούσε να φροντίσει την οικογένειά της όπως έκανε κάποτε και πίστευε ότι τους εμπόδιζε να κάνουν ό,τι ήθελαν. Και αισθανόταν επίσης ότι ο Θεός είχε απομακρύνει το πνεύμα του από πάνω της επειδή δεν είχε πια ειρήνη διάνοιας ή χαρά. (Φιλιππησίους 4:7· Γαλάτας 5:22) Χρειάστηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια για να τα καταφέρει να μιλάει έστω και λίγο για τον Ιεχωβά Θεό. Πολλοί έχουν αντιμετωπίσει την ίδια εμπειρία, μερικοί μάλιστα νομίζουν ότι έχουν διαπράξει την ασυγχώρητη αμαρτία.

Ίσως δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί μερικοί που έχουν τέτοια αρνητικά συναισθήματα τελικά διερωτιούνται αν αξίζει να συνεχίσουν να ζουν. Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτά τα πράγματα που οδηγούν τους ανθρώπους στην απόπειρα αυτοκτονίας.

Άλλοι Λόγοι Για Αυτοκτονία

Μερικοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι ορισμένες απόπειρες αυτοκτονίας είναι προσπάθειες για να προσελκύσουν την προσοχή των άλλων. Αυτός που πρόκειται να αυτοκτονήσει είναι σαν να φωνάζει για βοήθεια. Μπορεί ακόμη να προσπαθεί να τιμωρήσει κάποιον άλλον—να κάνει την ίδια σκέψη που κάνουν και τα παιδιά όταν λένε: «Θα λυπηθείς όταν πεθάνω!»

Μερικές φορές, επίσης, πιστεύεται πως το άτομο που θέλει να αυτοκτονήσει προσπαθεί να επηρεάσει τα άτομα που βρίσκονται γύρω του. Για παράδειγμα, ένα κορίτσι που το εγκαταλείπει ο φίλος του μπορεί να αποπειραθεί να αυτοκτονήσει με μισή καρδιά ελπίζοντας ότι θα τον αναγκάσει να γυρίσει πίσω. Ή μια ηλικιωμένη μητέρα μπορεί να αποπειραθεί να αυτοκτονήσει για να αναγκάσει τα μεγάλα παιδιά της να πάψουν να την αγνοούν και να διαθέτουν περισσότερο χρόνο μαζί της.

Αυτά τα παραδείγματα δίνουν μια ιδέα του είδους των πιέσεων που μπορεί να περιλαμβάνονται. Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη από το γεγονός ότι αυτός ο οποίος πάσχει συχνά δεν λέει τα προβλήματά του σε κανέναν. Μπορεί να παρουσιάζει μια ήρεμη εμφάνιση στον έξω κόσμο, αλλά μέσα του βράζει από την ένταση. Κάτω απ’ αυτή την πίεση χρειάζεται ένα μικρό μόνο γεγονός, μια σπίθα, για να τον οδηγήσει στην απόπειρα αυτοκτονίας.

Έτσι, κάποιος μπορεί να αποπειραθεί να αυτοκτονήσει όταν χάσει τη δουλειά του. Ή ένας έφηβος μπορεί να το κάνει αυτό όταν δει τα απογοητευτικά αποτελέσματα των εξετάσεων, αν πεθάνει το αγαπημένο του σκυλάκι ή χάσει ένας τη φίλη του ή μια το φίλο της, ή αν φύγει κάποιος δάσκαλος που τον αγαπάει. Αυτά τα πράγματα στην πραγματικότητα δεν αποτελούν την αιτία της απόπειρας για αυτοκτονία. Είναι απλώς το «αποκορύφωμα,» η «τελευταία σταγόνα» που κάνει το ποτήρι των πιέσεων να ξεχειλίσει.

Μια γυναίκα της οποίας η έφηβη κόρη αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει συγκλονίστηκε όταν συνέβη αυτό. Αλλά αργότερα έμαθε για τις κρυφές πιέσεις που μπορεί να επηρεάζουν τους έφηβους. Όπως η ίδια λέει: «Τώρα ξέρω πόσες αναστατώσεις μπορεί να αντιμετωπίσει μια νεαρή κοπέλα. Τα πράγματα ήταν πάρα πολλά για να τα αντιμετωπίσει και εγώ ήμουν απασχολημένη με άλλα για να τη βοηθήσω. Τώρα προσπαθώ να γνωριστώ μαζί της καλύτερα, να της μιλάω περισσότερο, να είμαι πιο κοντά της. Και αυτό φέρνει αποτελέσματα. Η κόρη μου τώρα γελάει και αστειεύεται μαζί μου όπως ακριβώς έκανε προτού συμβούν όλα αυτά.»

Μια Διέξοδος

Η αυτοκτονία ποτέ δεν δικαιολογείται. Αλλά για εκείνους που υποφέρουν συναισθηματικά, μερικές φορές φαίνεται ελκυστική σαν ένας γρήγορος τρόπος για να τερματιστεί η αγωνία. Ωστόσο, ο Ιεχωβά, που ο Λόγος του μας λέει ότι η ζωή είναι ιερή, προσφέρει βοήθεια σ’ εκείνους που βρίσκονται κάτω από τέτοια πίεση. Η Βίβλος υπόσχεται: «Δεν θέλει σας αφήσει να πειρασθήτε υπέρ την δύναμίν σας.» Αυτό το εδάφιο μιλάει για το δελεασμό ‘βλαβερών πραγμάτων’ όπως είναι η ειδωλολατρία και η ανηθικότητα. (1 Κορινθίους 10:6, 13) Τίποτε, όμως δεν είναι πιο βλαβερό από την αυτοκτονία. Γιαυτό, υπάρχει κι άλλη μια διέξοδος για εκείνους που δελεάζονται απ’ αυτή. Ο Ιεχωβά έχει προμηθεύσει βοήθεια και μέσω του Λόγου του, της Αγίας Γραφής, και μέσω της Χριστιανικής εκκλησίας.

[Πλαίσιο στη σελίδα 5]

Αυτοκτόνησε Κανείς;

Τότε οι επιζώντες χρειάζονται πολλή βοήθεια. Μπορεί να τα έχουν χαμένα ακόμη, να αισθάνονται ένοχοι, και να διερωτιούνται τι θα έπρεπε να κάνουν για να εμποδίσουν την τραγωδία. Χρειάζεται να βοηθηθούν να καταλάβουν ότι πιθανόν να μην μπορούσαν να κάνουν τίποτα αν το θύμα ήταν πραγματικά αποφασισμένο να τερματίσει τη ζωή του.

Παρόμοια, είναι ανώφελο να κάνουμε υποθέσεις για το ποιο μέλλον θα έχει κάποιος που αυτοκτόνησε. Μόνο ο Ιεχωβά και ο διορισμένος Κριτής του ο Ιησούς Χριστός, μπορούν να πουν τι βρισκόταν στην καρδιά ενός ατόμου που έβαλε τέρμα στη ζωή του. Το σπουδαίο πράγμα είναι να πάψουμε να σκεφτόμαστε για την τραγωδία και να αφήσουμε το νεκρό στον Ιεχωβά, τον ‘Πατέρα των οικτιρμών και Θεόν πάσης παρηγοριάς.’—2 Κορινθίους 1:3.