Θυμός—Τι Είναι;

«ΜΗΝ ΚΑΤΑΠΙΕΖΕΤΕ το θεόδοτο ταλέντο σας να θυμώνετε, γιατί έτσι σκοτώνετε τον εαυτό σας». Αυτή ήταν η προειδοποίηση ενός άρθρου που παρατέθηκε στο περιοδικό Newsweek. Για χρόνια, αρκετοί ψυχολόγοι έχουν διαδώσει την άποψη ότι ο θυμός που δεν εκδηλώνεται μπορεί να προξενήσει διαταραχές όπως υψηλή πίεση του αίματος, καρδιακές παθήσεις, κατάθλιψη, άγχος και αλκοολισμό.

Από την άλλη μεριά, η Αγία Γραφή χιλιάδες χρόνια τώρα νουθετεί: «Παύσον από θυμού και άφες την οργήν». (Ψαλμός 37:8) Η διάγνωση της Αγίας Γραφής είναι εύστοχη: «Μη σπεύδε εν τω πνεύματί σου να θυμόνης· διότι ο θυμός αναπαύεται εν τω κόλπω των αφρόνων».—Εκκλησιαστής 7:9.

Ποιος έχει δίκιο, οι ειδικοί του κόσμου ή η Αγία Γραφή; Τι είναι στην πραγματικότητα ο θυμός; Μας κάνουν καλό τα ξεσπάσματα θυμού;

Ξεσπάσματα Θυμού

Η λέξη «θυμός» είναι γενικός όρος που περιγράφει το σφοδρό αίσθημα ή την εκδήλωση δυσαρέσκειας και ανταγωνισμού. Υπάρχουν, επίσης, και άλλες λέξεις που αποκαλύπτουν το βαθμό ή τους τρόπους εκδήλωσης του θυμού. Η οργή περιγράφει τον ιδιαίτερα έντονο θυμό. Ο παροξυσμός μπορεί να είναι καταστροφικός. Η αγανάκτηση μπορεί να αναφέρεται στο θυμό που προέρχεται από δικαιολογημένη αιτία. Και ο αναβρασμός ψυχής συχνά υπονοεί εκδίκηση ή τιμωρία.

Ο θυμός είναι συνήθως συγκεκριμένος: Υπάρχει κάτι που μας κάνει να θυμώνουμε. Αλλά παίζει σπουδαίο ρόλο ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνουμε το θυμό μας ή το πώς τον αντιμετωπίζουμε.

Είναι ενδιαφέρον, ότι αν και μερικοί ειδικοί επιμένουν πως τα ξεσπάσματα θυμού είναι ωφέλιμα, πρόσφατες ψυχολογικές μελέτες δείχνουν ότι πολλοί άνθρωποι που εκδηλώνουν ανεξέλεγκτα θυμό, υποφέρουν από μειωμένη αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη, σύμπλεγμα ενοχής, αυξημένη εχθρότητα και άγχος. Επιπλέον, το να «βγάζουμε τα απωθημένα μας» ή να «ξεθυμαίνουμε», ίσως σε συνδυασμό με εκρήξεις οργής, στριγγλίσματα, κραυγές ή ακόμα και σωματική επίθεση, συνήθως δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από εκείνα που λύνει. Αυτός που έχει θυμώσει εξοργίζεται περισσότερο και πληγώνει έτσι και τα αισθήματα των άλλων.—Παροιμίαι 30:33· Γένεσις 49:6, 7.

Όταν ξεφωνίζουμε και στριγγλίζουμε με θυμό, συχνά δεν πετυχαίνουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα επειδή συνήθως και το άλλο άτομο ερεθίζεται και θέλει να ανταποδώσει. Για παράδειγμα, υποθέστε ότι την ώρα που οδηγείτε το αυτοκίνητό σας, ένας άλλος οδηγός κάνει κάτι που σας εξοργίζει. Αντιδράτε και αρχίζετε να φωνάζετε και να κορνάρετε με μανία. Το ξέσπασμα του θυμού σας θα μπορούσε εύκολα να ωθήσει το άλλο άτομο να ανταποδώσει. Τέτοιου είδους καταστάσεις μερικές φορές έχουν οδηγήσει σε τραγωδία. Για παράδειγμα, ένας άντρας στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης έχασε τη ζωή του ενώ τσακωνόταν για μια θέση στάθμευσης σε ένα δρόμο. Η Αγία Γραφή τονίζει αυτό το πρόβλημα όταν αναφέρει: «Ο θυμώδης άνθρωπος εξάπτει έριδα, και ο οργίλος άνθρωπος πληθύνει ανομίας». (Παροιμίαι 29:22) Πόσο σοφό είναι να ακολουθούμε τη συμβουλή: «Αν κάποιος σας κάνει κακό, μην του το ανταποδίδετε. . . . Όσο εξαρτάται από σας, να ζείτε ειρηνικά με όλους»!—Ρωμαίους 12:17, 18, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση.

Έτσι, οι εκρήξεις θυμού δεν μας βοηθούν στις κοινωνικές σχέσεις. Αλλά μήπως μας ωφελούν από σωματική πλευρά; Αρκετοί γιατροί έχουν συμπεράνει ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μελέτες δείχνουν ότι το επίπεδο της πίεσης του αίματος ανθρώπων που είναι επιρρεπείς στα ξεσπάσματα θυμού είναι ιδιαίτερα υψηλό. Μερικοί αναφέρουν ότι ο θυμός προκαλεί καρδιακές διαταραχές, πονοκεφάλους, αιμορραγία της μύτης, ίλιγγο ή δυσκολίες στην ομιλία. Από την άλλη πλευρά, ο Ζωοδότης μας εξηγεί: ‘Η ήρεμη καρδιά είναι η ζωή του οργανισμού’. (Παροιμίαι 14:30, ΜΝΚ) Ο Ιησούς είπε: «Μακάριοι όσοι επιδιώκουν την ειρήνη, γιατί αυτοί θα ονομαστούν παιδιά του Θεού».—Ματθαίος 5:9, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση.

Αιτίες Θυμού

Ανάμεσα στις αιτίες θυμού είναι και οι επιθέσεις που γίνονται ενάντια στον αυτοσεβασμό μας, οι επικρίσεις εναντίον μας, οι προσβολές, η άδικη μεταχείριση και η αδικαιολόγητη απογοήτευση. Όταν οι άνθρωποι θυμώνουν, στην ουσία εκφράζουν την εξής έντονη διαμαρτυρία: «Απειλείς την ευτυχία μου και την ασφάλειά μου! Πληγώνεις την περηφάνια μου! Μειώνεις τον αυτοσεβασμό μου! Με εκμεταλλεύεσαι!»

Μερικές φορές οι άνθρωποι μεταχειρίζονται το θυμό για να συγκαλύψουν κάτι άλλο. Για παράδειγμα, ένα 14χρονο αγόρι στην Πόλη της Νέας Υόρκης ήταν συνεχώς θυμωμένο και πάντα έμπλεκε σε τσακωμούς. Αφού έλαβε βοήθεια από ένα γιατρό, το αγόρι τελικά ομολόγησε: «Ποτέ δεν παραδεχόμουν ότι ‘Ωραία, χρειάζομαι βοήθεια, χρειάζομαι κάποιον να του μιλήσω . . .’ Φοβόμουν ότι οι άνθρωποι δεν θα με συμπαθούσαν». Έτσι, αυτό που στην πραγματικότητα ήθελε ήταν φροντίδα και αγάπη.

Ένα παντρεμένο ζευγάρι στην Καλιφόρνια, ξεσπούσε σε εκρήξεις θυμού κάθε φορά που η σύζυγος επισκεπτόταν τη φίλη της. Η οργισμένη συμπεριφορά του συζύγου δημιουργούσε παρόμοιες αντιδράσεις από τη μεριά της συζύγου του. Όταν στράφηκαν σ’ ένα σύμβουλο για βοήθεια, ο σύζυγος τελικά της ομολόγησε κάτι που δεν της είχε πει ποτέ προηγουμένως. Όταν η σύζυγός του έφευγε από το σπίτι χωρίς αυτόν, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα, αυτός βαθιά μέσα του φοβόταν ότι μπορεί να τον εγκατάλειπε για πάντα, επειδή, όταν ήταν νέος, ο πατέρας του τον είχε εγκαταλείψει. Όταν η σύζυγος κατανόησε την αιτία που βρισκόταν πίσω από το θυμό του συζύγου της—ο φόβος εγκατάλειψης—αυτό τη βοήθησε να πάψει να θυμώνει μαζί του και να τον κάνει να αισθάνεται σίγουρος για την αγάπη της.

Επομένως, ο θυμός μπορεί να είναι απλώς ένα σύμπτωμα. Σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, αν καθορίσουμε την αιτία που βρίσκεται πίσω του, τότε μπορούμε να μάθουμε πώς να τον αντιμετωπίζουμε κατάλληλα.

[Εικόνα στη σελίδα 4]

Αρκετοί γιατροί έχουν συμπεράνει ότι η έξαψη θυμού είναι επιβλαβής για την υγεία