Οι Αναβαπτιστές και «το Υπόδειγμα των Υγιαινόντων Λόγων»

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Παύλος προειδοποίησε ότι μετά το θάνατό του, θα εισχωρούσαν στο ποίμνιο του Θεού αποστάτες Χριστιανοί, σαν «λύκοι βαρείς», και θα προσπαθούσαν να ‘αποσπάσουν μαθητές οπίσω αυτών’. Πώς θα το έκαναν αυτό; Εισάγοντας παραδόσεις και ψεύτικες διδασκαλίες για να διαστρέψουν την αλήθεια των Γραφών.—Πράξεις 20:29, 30· 1 Τιμόθεον 4:1.

Γι’ αυτόν το λόγο, ο Παύλος πρότρεψε τον νεαρό Τιμόθεο: «Κράτει το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων, τους οποίους ήκουσας παρ’ εμού, μετά πίστεως και αγάπης της εν Χριστώ Ιησού. Την καλήν παρακαταθήκην φύλαξον δια του Πνεύματος του Αγίου του ενοικούντος εν ημίν». Ποιο ήταν «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων»;—2 Τιμόθεον 1:13, 14.

«Το Υπόδειγμα» Καθιερώνεται

Η συγγραφή όλων των βιβλίων των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών συμπληρώθηκε μέσα στον πρώτο μετά Χριστόν αιώνα. Παρ’ ότι χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικοί συγγραφείς, με την κατεύθυνση του πνεύματος του Θεού, δηλαδή της ενεργούς του δύναμης, εξασφαλίστηκε, όχι μόνο η εσωτερική αρμονία των συγγραμμάτων τους, αλλά και η αρμονία τους με τις προγενέστερες Εβραϊκές Γραφές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο σχηματίστηκε το «υπόδειγμα» των υγιών Γραφικών διδασκαλιών στο οποίο θα έπρεπε να προσκολλούνται οι Χριστιανοί, ακριβώς όπως θα έπρεπε να ακολουθούν το «παράδειγμα» που άφησε ο Ιησούς Χριστός.—1 Πέτρου 2:21· Ιωάννης 16:12, 13.

Την περίοδο των σκοτεινών, από πνευματική άποψη, αιώνων που ήρθαν μετά το θάνατο των αποστόλων, τι έγινε με «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων»; Πολλοί ειλικρινείς άνθρωποι προσπάθησαν να το φέρουν ξανά στο φως, αν και η πλήρης αποκατάστασή του θα έπρεπε να περιμένει μέχρι ‘τον έσχατο καιρό’. (Δανιήλ 12:4) Σε μερικές περιπτώσεις ήταν κάποια μοναχική φωνή και σε άλλες ήταν ένας μικρός όμιλος, που έψαχναν για «το υπόδειγμα».

Οι Ουαλδένσιοι φαίνεται ότι ήταν μια τέτοια μειονότητα.a Έζησαν στη Γαλλία, στην Ιταλία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης από τον 12ο ως τον 14ο αιώνα. Απ’ αυτή την κίνηση ξεπήδησαν αργότερα οι Αναβαπτιστές. Ποιοι ήταν αυτοί και τι πίστευαν;

Βασικές Διδασκαλίες

Οι Αναβαπτιστές βρέθηκαν για πρώτη φορά στο προσκήνιο περίπου στο έτος 1525, στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Από εκείνη την πόλη οι πεποιθήσεις τους διαδόθηκαν ραγδαία σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Για τους Αναβαπτιστές, η Μεταρρύθμιση, που έλαβε χώρα στις αρχές του 16ου αιώνα, είχε κάνει μεν μερικές αλλαγές, αλλά όχι όσες χρειάζονταν.

Θέλοντας να ξαναγυρίσουν στις Χριστιανικές διδασκαλίες του πρώτου αιώνα, απόρριψαν περισσότερα Ρωμαιοκαθολικά δόγματα απ’ όσα ο Μαρτίνος Λούθηρος και διάφοροι άλλοι μεταρρυθμιστές. Παραδείγματος χάρη, οι Αναβαπτιστές υποστήριξαν ότι μόνο ενήλικες μπορούν να αφιερώνονται στον Χριστό. Και επειδή βάφτιζαν ενήλικες, ακόμα και εκείνους που είχαν ήδη βαφτιστεί σε νηπιακή ηλικία, τους δόθηκε το όνομα «Αναβαπτιστές».—Ματθαίος 28:19· Πράξεις 2:41· 8:12· 10:44-48.

«Για τους Αναβαπτιστές η αληθινή Εκκλησία ήταν ένα σώμα πιστών», γράφει ο Δρ Ρ. Τ. Σμίθσον στο βιβλίο του The Anabaptists—Their Contribution to Our Protestant Heritage (Αναβαπτιστές—Η Συμβολή τους στην Προτεσταντική μας Κληρονομιά). Γι’ αυτό και θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως κοινωνία πιστών μέσα στην κοινότητα εν γένει και στην αρχή δεν είχαν ειδικά εκπαιδευμένους ή έμμισθους διακόνους. Σαν τους μαθητές του Ιησού, ήταν περιοδεύοντες κήρυκες· επισκέπτονταν πόλεις και χωριά, μιλούσαν στους ανθρώπους στην αγορά, στα εργαστήρια και στα σπίτια.—Ματθαίος 9:35· 10:5-7, 11-13· Λουκάς 10:1-3.

Ο κάθε Αναβαπτιστής θεωρούσε ότι είναι προσωπικά υπόλογος στον Θεό, ότι έχει ελευθερία βούλησης και ότι πρέπει να δείχνει την πίστη του με τα έργα του, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι η σωτηρία δεν έρχεται από έργα και μόνο. Υπήρχε πρόβλεψη να αποβάλλονται από την εκκλησία όσοι βεβήλωναν την πίστη αμαρτάνοντας. Η επανένταξή τους ήταν δυνατή μόνο στην περίπτωση που θα έδειχναν την αρμόζουσα μετάνοια.—1 Κορινθίους 5:11-13· παράβαλε 2 Κορινθίους 12:21.

Η Άποψή τους για τον Κόσμο

Οι Αναβαπτιστές αντιλαμβάνονταν ότι δεν μπορούν να αναμορφώσουν τον κόσμο. Η Εκκλησία είχε βέβαια συμμαχήσει με το Κράτος από την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., αλλά οι Αναβαπτιστές δεν πίστευαν πως μ’ αυτήν τη συμμαχία το Κράτος έγινε Χριστιανικό. Από τα λόγια του Ιησού, ήξεραν ότι ο Χριστιανός όφειλε να μην είναι «εκ του κόσμου», ακόμη κι αν αυτό συνεπαγόταν διωγμό.—Ιωάννης 17:15, 16· 18:36.

Οι Αναβαπτιστές παραδέχονταν ότι είναι σωστό να αποδίδεται σεβασμός και υπακοή στο Κράτος στις περιπτώσεις εκείνες που δεν υπάρχει σύγκρουση της Χριστιανικής συνείδησης με τα κοσμικά συμφέροντα. Ωστόσο, δεν ανακατεύονταν στην πολιτική, δεν υπηρετούσαν σε δημόσια αξιώματα, δεν γίνονταν δικαστικοί ούτε έκαναν όρκους. Εφόσον απόρριπταν κάθε μορφή βίας και καταναγκασμού, δεν έπαιρναν μέρος στους πολέμους ούτε υπηρετούσαν στο στρατό.—Μάρκος 12:17· Πράξεις 5:29· Ρωμαίους 13:1-7· 2 Κορινθίους 10:3, 4.

Οι Αναβαπτιστές είχαν υψηλούς κανόνες ηθικής και ζούσαν μια ισορροπημένα απλή ζωή, απαλλαγμένη κατά βάση από υλιστικά αγαθά και επιθυμίες. Επειδή αγαπούσαν ο ένας τον άλλον, συχνά σχημάτιζαν οικισμούς, αν και οι περισσότεροι απόρριπταν την ιδέα του κοινοβιακού τρόπου ζωής. Ωστόσο, με βάση το γεγονός ότι όλα ανήκουν στον Θεό, ήταν πάντοτε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τα υλικά τους αποκτήματα για το καλό των φτωχών.—Πράξεις 2:42-45.

Συγγράμματα ορισμένων Αναβαπτιστών πιστοποιούν ότι η προσεκτική μελέτη που είχαν κάνει στην Αγία Γραφή, και ειδικά στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, τους είχε οδηγήσει στην απόρριψη της δοξασίας της Τριάδας, που διατείνεται ότι υπάρχουν τρία πρόσωπα σε έναν Θεό. Στον τρόπο λατρείας τους, ο οποίος ήταν κατά κανόνα πολύ απλός, εξέχουσα θέση κατείχε η τήρηση του Δείπνου του Κυρίου. Έβλεπαν αυτή την τελετή ως ανάμνηση του θανάτου του Ιησού, απορρίπτοντας έτσι τις παραδοσιακές Ρωμαιοκαθολικές, Λουθηρανικές και Καλβινιστικές απόψεις. «Γι’ αυτούς», γράφει ο Ρ. Τ. Σμίθσον, «αυτή ήταν η πιο ιερή από τις πράξεις στις οποίες μπορεί να συμμετάσχει ο Χριστιανός, και περιλάμβανε την ανανέωση της διαθήκης που είχε κάνει ο πιστός να αφιερώσει ανεπιφύλακτα τη ζωή του στην υπηρεσία του Χριστού».

Διωγμός και Μετέπειτα Εξέλιξη

Οι Αναβαπτιστές έπεσαν θύματα παρανόησης, όπως και οι πρώτοι Χριστιανοί. Τον πρώτο αιώνα δημιουργήθηκε η άποψη ότι οι Χριστιανοί προσπαθούσαν να αλλάξουν το κοινωνικό κατεστημένο, ότι ‘αναστάτωναν την οικουμένη’· η ίδια άποψη δημιουργήθηκε και για τους Αναβαπτιστές. (Πράξεις 17:6) Στη Ζυρίχη της Ελβετίας, οι αρχές, από κοινού με τον μεταρρυθμιστή Ούρλιχ Ζβίγγλιο, διαφώνησαν με τους Αναβαπτιστές, ειδικά στο ζήτημα της άρνησης των τελευταίων να βαφτίζουν νήπια. Το 1527 έπνιξαν απάνθρωπα τον Ιούλιο Μαντς, έναν ηγέτη των Αναβαπτιστών, και εξαπόλυσαν έναν τόσο σκληρό διωγμό εναντίον των Ελβετών Αναβαπτιστών που σχεδόν τους αφάνισαν.

Στη Γερμανία οι Αναβαπτιστές καταδιώχτηκαν σκληρά τόσο από τους Καθολικούς όσο και από τους Προτεστάντες. Το 1528 εκδόθηκε ένα αυτοκρατορικό διάταγμα που έλεγε ότι όποιος γινόταν Αναβαπτιστής θα τιμωρούνταν με θάνατο—χωρίς καν να περάσει από κάποιου είδους δίκη. Στην Αυστρία ο διωγμός ανάγκασε τους περισσότερους Αναβαπτιστές που ζούσαν εκεί να καταφύγουν στη Μοραβία, στη Βοημία και στην Πολωνία, και αργότερα στην Ουγγαρία και στη Ρωσία.

Πολλοί από τους αρχικούς ηγέτες των Αναβαπτιστών θανατώθηκαν και έτσι ήταν αναπόφευκτο να έρθουν στο προσκήνιο εξτρεμιστές. Έτσι χάθηκε η ισορροπία, πράγμα που οδήγησε σε μεγάλη σύγχυση και, καθώς ήταν επόμενο, σε απομάκρυνση από τους κανόνες που χαρακτήριζαν τους προγενέστερους καιρούς. Αυτό έγινε καταφανές με οικτρό τρόπο το έτος 1534, όταν τέτοιοι εξτρεμιστές ανέλαβαν δια της βίας τη δημοτική αρχή του Μύνστερ της Βεστφαλίας. Το επόμενο έτος η πόλη ανακαταλήφθηκε μέσα σε ένα λουτρό αίματος και βασανιστηρίων. Αυτό το επεισόδιο δεν βρισκόταν σε αρμονία με τις αληθινές διδασκαλίες των Αναβαπτιστών και συνέτεινε πολύ στη δυσφήμησή τους. Μερικοί οπαδοί θέλησαν να αποκηρύξουν το όνομα Αναβαπτιστές και να υιοθετήσουν τον τίτλο «Βαπτιστές». Αλλά όποιο όνομα και αν διάλεγαν, έπεφταν θύματα της εναντίωσης και ιδιαίτερα της Καθολικής Ιεράς Εξέτασης.

Τελικά, ομάδες Αναβαπτιστών μετανάστευσαν, ψάχνοντας να βρουν μεγαλύτερη ελευθερία και περισσότερη ειρήνη. Σήμερα, τους συναντάμε στη Βόρεια και Νότια Αμερική καθώς και στην Ευρώπη. Ανάμεσα στα πολλά δόγματα που έχουν επηρεαστεί από τις αρχικές τους διδασκαλίες συγκαταλέγονται οι Κουάκεροι, οι σύγχρονοι Βαπτιστές και οι Αδελφοί του Πλύμουθ. Οι Κουάκεροι μισούν τον πόλεμο και πιστεύουν στην καθοδήγηση από κάποιο ‘εσωτερικό φως’, όπως και οι Αναβαπτιστές.

Σήμερα, η διαιώνιση των Αναβαπτιστών διακρίνεται περισσότερο σε δύο συγκεκριμένες ομάδες. Η πρώτη είναι οι Αδελφοί Χαττεριανοί, που πήραν το όνομά τους από τον αρχηγό τους, τον Ιάκωβο Χάττερ, που έζησε τον 16ο αιώνα. Ίδρυσαν κοινότητες στην Αγγλία, στο Δυτικό Καναδά, στην Παραγουάη και στη Νότια Ντακότα των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Μεννονίτες είναι η δεύτερη ομάδα. Πήραν το όνομά τους από τον Μέννο Σίμονς, ο οποίος έκανε πολλά για να απαλείψει το κακό όνομα που δημιουργήθηκε στις Κάτω Χώρες μετά την υπόθεση του Μύνστερ. Ο Σίμονς πέθανε το 1561. Σήμερα, υπάρχουν Μεννονίτες στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, μαζί με τους Μεννονίτες Αμίς.

«Το Υπόδειγμα» Σήμερα

Οι Αναβαπτιστές δεν κατάφεραν να φέρουν στο φως «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων», παρ’ όλο που επιθυμούσαν να το κάνουν. Επιπλέον, στο βιβλίο του A History of Christianity (Ιστορία της Χριστιανοσύνης), ο Κ. Σ. Λατουρέτ παρατηρεί: «Ο αρχικά σφοδρός διωγμός που υπέστησαν τους οδήγησε γενικά στη δημιουργία μιας κλειστής κοινωνίας και τους έκανε να διαιωνίζονται μέσω των γεννήσεων αντί μέσω του προσηλυτισμού». Το ίδιο αληθεύει και σήμερα για τις μικρές ομάδες που έχουν τις ρίζες τους στην κίνηση των Αναβαπτιστών. Η επιθυμία τους να μείνουν χωρισμένοι από τον κόσμο και τον τρόπο ενέργειάς του τους έχει οδηγήσει στη διατήρηση χαρακτηριστικών τρόπων ντυσίματος, πράγμα που ενισχύεται από το γεγονός ότι συχνά ζουν σε κλειστές κοινότητες.

Μπορείτε λοιπόν να βρείτε «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων» σήμερα; Ναι, αλλά για να το βρείτε χρειάζεται να διαθέσετε χρόνο και να έχετε αγάπη για την αλήθεια. Γιατί να μην ελέγξετε τα όσα πιστεύετε για να δείτε αν συμφωνούν με το αποκαλυμμένο από τον Θεό «υπόδειγμα»; Δεν είναι δύσκολο να διακρίνετε μεταξύ των ανθρωποποίητων παραδόσεων και των Γραφικών αληθειών. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά της περιοχής σας θα χαρούν να σας βοηθήσουν, γιατί και οι ίδιοι εκτιμούν τον τρόπο μέσω του οποίου βοηθήθηκαν να κατανοήσουν «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων».

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βοηθούν πολλούς να κατανοήσουν «το υπόδειγμα των υγιαινόντων λόγων»