Ο Λόγος του Θεού—Αποδείξεις Αυθεντικότητας

Σωστό ή λάθος;—Η Αγία Γραφή μεταβιβάστηκε στο πέρασμα των αιώνων χωρίς να υποστεί αλλοίωση.

Σωστό ή λάθος;—Οι χιλιάδες διαφορές ανάμεσα στα χειρόγραφα της Αγίας Γραφής κλονίζουν τον ισχυρισμό που προβάλλει η ίδια ότι είναι ο Λόγος του Θεού.

ΠΡΙΝ απαντήσετε σ’ αυτές τις ερωτήσεις, εξετάστε μερικές πληροφορίες που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην Έκθεση με τίτλο «Ο Λόγος του Θεού», που έγινε στη βιβλιοθήκη του Τσέστερ Μπίτι, στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας.

Οι κουρελιασμένες, κομματιασμένες σελίδες των παπύρων φθείρονται με το χρόνο. Παρ’ όλα αυτά, οι πάπυροι του Τσέστερ Μπίτι είναι τα πολυτιμότερα χειρόγραφα σ’ αυτή τη βιβλιοθήκη. Ξεθάφτηκαν από ένα κοπτικό (αιγυπτιακό) νεκροταφείο, το 1930 περίπου. «[Ήταν] μια ανακάλυψη», είπε ο Σερ Φρέντερικ Κένιον, «την οποία μπορεί να ανταγωνιστεί μόνο αυτή του Σιναϊτικού Κώδικα».

Αυτές οι χειρόγραφες σελίδες από πάπυρο, που είναι σε μορφή κώδικα, αντιγράφτηκαν στη διάρκεια του δεύτερου, τρίτου και τέταρτου αιώνα μ.Χ. «Μερικές», είπε ο Γουίλφριντ Λόκγουντ, ο βιβλιοθηκάριος, «είναι πολύ πιθανό ότι έχουν αντιγραφεί σε διάστημα εκατό χρόνων από τότε που γράφτηκε το πρωτότυπο». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Ένας κώδικας έχει τα τέσσερα Ευαγγέλια και το βιβλίο των Πράξεων. Ένας άλλος περιέχει τις περισσότερες από τις επιστολές του αποστόλου Παύλου, συμπεριλαμβανομένης και της προς Εβραίους επιστολής του.

Η αντιγραφή τέτοιων χειρογράφων ήταν μια πληκτική και κουραστική εργασία και μπορούσαν να γίνουν λάθη. Ήταν εύκολο να μη διαβάσει σωστά ένα γράμμα ή να παραλείψει μια γραμμή ο αντιγραφέας, όσο προσεκτικός κι αν ήταν. Μερικές φορές ο αντιγραφέας ενδιαφερόταν περισσότερο να αποδώσει την ουσία και τη σημασία του πρωτότυπου κειμένου, απ’ ό,τι τις ακριβείς λέξεις. Καθώς τα αντίγραφα ξαναντιγράφονταν, τα λάθη διαιωνίζονταν. Οι μελετητές των κειμένων ταξινόμησαν σε οικογένειες τα χειρόγραφα που είχαν παρόμοιες διαφορές. Αυτοί οι πάπυροι του Τσέστερ Μπίτι, τα παλαιότερα ουσιώδη χειρόγραφα των Ελληνικών Γραφών που υπάρχουν, έδωσαν στους λόγιους μια απροσδόκητα καινούρια άποψη για τα πράγματα, αφού αυτά δεν αντιστοιχούσαν σε καμιά από τις καθιερωμένες οικογένειες.

Πριν από την εποχή του Ιησού, και κυρίως πριν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ (607 π.Χ.) και τη διασπορά των Ιουδαίων που επακολούθησε, έγιναν πολλά χειρόγραφα αντίγραφα των ιερών Εβραϊκών Γραφών. Το 100 μ.Χ. περίπου, ορισμένοι Ιουδαίοι, που ήταν αυθεντίες, χρησιμοποίησαν τέτοια αντίγραφα για να δημιουργήσουν ένα κείμενο που θα ήταν αποδεκτό από τους Ιουδαίους που έμεναν πιστοί στην παραδοσιακή τους θρησκεία.

Έθεσαν επίσης συγκεκριμένους κανόνες για να εξασφαλίσουν την ακριβή αντιγραφή του κειμένου. Προσδιόρισαν τι υλικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ακόμα και το μέγεθος και την απόσταση των γραμμάτων, των λέξεων, των γραμμών και των στηλών. «Κανένα γράμμα ή λέξη, ούτε ακόμα κι ένα γιοδ [το μικρότερο γράμμα της εβραϊκής αλφαβήτου], δεν πρέπει να γράφεται από μνήμης», έλεγαν. Έτσι οι αντιγραφείς έκαναν ρόλους όπως το Τορά (διδασκαλία) το οποίο περιλάμβανε τα πέντε πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής και το βιβλίο της Εσθήρ. Τέτοια χειρόγραφα του εβραϊκού κειμένου, όπως αναφέρει ο κατάλογος της έκθεσης, «παρουσιάζουν έναν εντυπωσιακό βαθμό ομοιομορφίας».

Πόσο σοβαρά ήταν τα λάθη που εισχώρησαν στα χειρόγραφα τόσο των Εβραϊκών όσο και των Ελληνικών Γραφών; «Πρέπει να τονιστεί», είπε ο κύριος Λόκγουντ, «ότι οι διαφορές ανάμεσα στα χειρόγραφα της Αγίας Γραφής είναι επιφανειακές, αν τις συγκρίνουμε με εκείνες που υπάρχουν στα ειδωλολατρικά χειρόγραφα . . . Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχει κάποιο σημείο της Χριστιανικής διδασκαλίας που να επηρεάζεται από τις αλλοιώσεις που έγιναν στην αντιγραφή».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Τα βιβλία της Αγίας Γραφής, πριν και μετά την εποχή του Ιησού, μεταφράστηκαν σε άλλες γλώσσες. Μια από τις παλαιότερες μεταφράσεις είναι η Σαμαρειτική Πεντάτευχος. Οι Σαμαρείτες ήταν άνθρωποι οι οποίοι κατοικούσαν στην περιοχή του δεκάφυλου βασιλείου του Ισραήλ αφότου ο βασιλιάς της Ασσυρίας πήρε τους Ισραηλίτες σε εξορία (740 π.Χ.). Αυτοί υιοθέτησαν μερικά χαρακτηριστικά της ιουδαϊκής λατρείας και δέχτηκαν μόνο τα πέντε πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής, την Πεντάτευχο. Το Σαμαρειτικό κείμενο αυτών των βιβλίων, που είναι γραμμένο σε μια μορφή αρχαίας εβραϊκής γραφής, έχει 6.000 διαφορές με το εβραϊκό κείμενο. «Οι περισσότερες», έλεγε ο κατάλογος της έκθεσης, «έχουν πολύ μικρή σημασία για το κείμενο, αν και παρουσιάζουν ενδιαφέρον επειδή πιθανόν να διατηρούν χαρακτηριστικά της αρχαίας προφοράς ή γραμματικής».

Τον τρίτο αιώνα π.Χ., οι Ιουδαίοι λόγιοι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, έκαναν την ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα των Εβραϊκών Γραφών, η οποία έφτασε στο σημείο να χρησιμοποιείται από τους Ελληνόφωνες Ιουδαίους σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Με τον καιρό οι Ιουδαίοι έπαψαν να τη χρησιμοποιούν, αλλά αυτή ήταν η Αγία Γραφή που χρησιμοποιούσε η πρώτη Χριστιανική εκκλησία. Όταν οι Χριστιανοί Βιβλικοί συγγραφείς παρέθεταν από τις ιερές Εβραϊκές Γραφές, χρησιμοποιούσαν τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα. Οι πάπυροι του Τσέστερ Μπίτι των Εβραϊκών Γραφών περιλαμβάνουν 13 σελίδες του βιβλίου του Δανιήλ από τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα.

Μεταγενέστερες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής έγιναν σε γλώσσες όπως τα λατινικά, τα κοπτικά, τα συριακά και τα αρμενικά. Για παράδειγμα, σ’ αυτήν την έκθεση υπήρχε ένας κώδικας από περγαμηνή vellum ο οποίος περιλάμβανε την κοπτική μετάφραση ενός μέρους της Αγίας Γραφής, ο οποίος χρονολογείται από τον έκτο ή έβδομο αιώνα μ.Χ. Πώς βοηθούν τέτοιες μεταφράσεις τους λόγιους που ασχολούνται με την Αγία Γραφή, καθώς και τους κριτικούς του κειμένου; Αυτές οι μεταφράσεις είναι συνήθως κατά γράμμα αποδόσεις των ελληνικών χειρογράφων που χρησιμοποιούσαν οι μεταφραστές. «Αν το ελληνικό κείμενο με το οποίο εργαζόταν ο μεταφραστής ήταν καλό», εξήγησε ο κύριος Λόκγουντ, «είναι φανερό ότι η μετάφραση θα παρέχει σπουδαία βοήθεια στην εργασία ανεύρεσης των πρωτότυπων λέξεων στα ελληνικά».

Ένα εξαιρετικά πολύτιμο, μοναδικό έκθεμα στη βιβλιοθήκη είναι ένα σχολιολόγιο στο Διατεσσάρων του Τατιανού, γραμμένο από έναν Σύρο συγγραφέα του τέταρτου αιώνα, τον Ευφραίμ. Περίπου το 170 μ.Χ., ο Τατιανός συνέταξε μια αρμονική αφήγηση της ζωής και της διακονίας του Ιησού, χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από τα τέσσερα Ευαγγέλια (Διατεσσάρων σημαίνει «μέσω [των] τεσσάρων»). Επειδή δεν διασώθηκαν αντίγραφα, μερικοί κριτικοί του προηγούμενου αιώνα διαφωνούσαν σχετικά με το αν υπήρχε ποτέ τέτοια αρμονία στα Ευαγγέλια. Αυτοί οι κριτικοί υποστήριζαν ότι αυτά καθαυτά τα τέσσερα Ευαγγέλια γράφτηκαν μετά τα μέσα του δεύτερου αιώνα.

Ωστόσο στα τελευταία εκατό χρόνια, η ανακάλυψη μεταφράσεων του Διατεσσάρων στα αρμενικά και αραβικά ανάγκασε τους ανώτερους κριτικούς να υποχωρήσουν. Έπειτα το 1956, ο Σερ Τσέστερ Μπίτι απέκτησε αυτό το μοναδικό σχολιολόγιο του πέμπτου/έκτου αιώνα, που περιέχει μεγάλα αποσπάσματα του πρωτότυπου έργου του Τατιανού. «Αυτό σίγουρα έθεσε τέρμα στην αντίληψη ότι τα τέσσερα Ευαγγέλια δεν βρίσκονταν σε κυκλοφορία εκείνη την εποχή», είπε ο κύριος Λόκγουντ.

Η έκθεση με τίτλο «Ο Λόγος του Θεού» ήταν μια υπενθύμιση σχετικά με το άφθονο υλικό που υπάρχει στη διάθεση των λογίων που ασχολούνται με την Αγία Γραφή και των κριτικών του κειμένου. Ας αφήσουμε έναν από αυτούς τους λόγιους, τον Σερ Φρέντερικ Κένιον, να εξηγήσει τη σημασία όλων αυτών των Βιβλικών χειρογράφων που έχουν ανακαλυφθεί και ταυτόχρονα να απαντήσει και στις ερωτήσεις που κάναμε στην αρχή:

«Ίσως μερικοί να ενοχληθούν καθώς θα φύγουν έχοντας την άποψη ότι ο Λόγος του Θεού μεταβιβάστηκε στο πέρασμα των αιώνων χωρίς να υποστεί αλλοίωση . . . Είναι καθησυχαστικό τελικά να διαπιστώνουμε ότι το γενικό αποτέλεσμα όλων αυτών των ανακαλύψεων και όλης αυτής της μελέτης είναι να εδραιωθούν οι αποδείξεις της αυθεντικότητας των Γραφών, καθώς επίσης και η πεποίθησή μας ότι έχουμε στα χέρια μας, ουσιαστικά ακέραιο, τον γνήσιο Λόγο του Θεού». [The Story of the Bible (Η Ιστορία της Αγίας Γραφής), σελίδα 113]—Ψαλμός 119:105· 1 Πέτρου 1:25.

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Πάπυρος του τρίτου αιώνα—2 Κορινθίους 4:13–5:4

[Ευχαριστίες]

Reproduced by permission of the Chester Beatty Library

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Ρόλοι του βιβλίου της Εσθήρ από δέρμα και περγαμηνή vellum του 18ου αιώνα

[Ευχαριστίες]

Reproduced by permission of the Chester Beatty Library

[Εικόνα στη σελίδα 29]

Κώδικας από περγαμηνή vellum του έκτου ή έβδομου αιώνα—Ιωάννης 1:1-9, κοπτική μετάφραση

[Ευχαριστίες]

Reproduced by permission of the Chester Beatty Library

[Εικόνα στη σελίδα 30]

Κώδικας από περγαμηνή vellum του πέμπτου ή έκτου αιώνα—σχολιολόγιο του Ευφραίμ που περιλαμβάνει αποσπάσματα από το Διατεσσάρων του Τατιανού, στα συριακά

[Ευχαριστίες]

Reproduced by permission of the Chester Beatty Library