«Η Εποχή της Απληστίας»
ΕΦΟΣΟΝ ο άνθρωπος δυσκολεύεται να αφανίσει το κοινό κρυολόγημα, ποια πιθανότητα έχει να εξαλείψει την πολύ πιο περίπλοκη αρρώστια της απληστίας;
Φαίνεται πως την απληστία και την ιδιοτέλεια δεν χρειάζεται να τις μάθει κανείς—είναι έκδηλο ότι τις έχει από την παιδική του ηλικία. Αρκεί να κοιτάξετε δυο παιδάκια, που μόλις έμαθαν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα, ενώ παίζουν με τα παιχνίδια τους και θα το διακρίνετε αυτό.
Η απληστία που εκδηλώνουν οι άνθρωποι ατομικά είναι αρκετά συνήθης και αρκετά κακή, αλλά όταν πρόκειται για απληστία σε εθνική ή διεθνή κλίμακα εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάζονται αρνητικά. Ας πάρουμε για παράδειγμα το παγκόσμιο εμπόριο ναρκωτικών. Ένα ισπανόφωνο περιοδικό ισχυρίζεται ότι αυτό το εμπόριο αποτελεί τη μεγαλύτερη επιχείρηση του κόσμου—300 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Εκατομμύρια ζωές καταστρέφονται, και αναρίθμητοι πρόωροι θάνατοι προξενούνται από τη χρήση ναρκωτικών. Ποια είναι η κύρια αιτία για την ανησυχητική αύξηση στο εμπόριο ναρκωτικών; Αναμφίβολα, η απληστία.
Το έντυπο Ανασκόπηση του Παγκόσμιου Τύπου (World Press Review) εφιστά την προσοχή σ’ αυτό το κίνητρο της απληστίας. Παραθέτει από το ειδησεογραφικό περιοδικό Κάμπιο 16 (Cambio 16), που εκδίδεται στη Μαδρίτη, και το οποίο δηλώνει πως «μόλις ένα 10 με 20 τοις εκατό του συνολικού κέρδους από τις πωλήσεις ναρκωτικών εισπράττεται από τις χώρες παραγωγής. Δέκα τοις εκατό διοχετεύεται πάλι στο δίκτυο διακίνησης ναρκωτικών για επανεπενδύσεις σε εργαστήρια, σε μεταφορικά μέσα και σε όπλα. . . . Το υπόλοιπο καταλήγει στις χώρες κατανάλωσης και σε καταφύγια από τη φορολογία τα οποία προσφέρει το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα».
Αυτό διαψεύδει την άποψη ότι η ένδεια είναι η αιτία της απληστίας και ότι η απληστία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα μόνο των φτωχών ή των μη προνομιούχων. Είναι φανερό ότι η απληστία αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη ανθρώπινη αδυναμία που προσβάλλει όλα τα κοινωνικά στρώματα, περιλαμβανομένων και εκείνων που, στην πραγματικότητα, δεν είναι καθόλου ενδεείς. Ένα από τα παράξενα χαρακτηριστικά της απληστίας είναι η υπερβολική υπουλότητα που τη διακρίνει—ακόμη και άνθρωποι που φυσιολογικά είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους εκδηλώνουν απληστία, αν τους δοθεί αναπάντεχα η ευκαιρία.
Η αρθρογράφος Μεγκ Γκρίνφιλντ θρηνολογεί: «Ανοίγεις μια οποιαδήποτε μέρα την εφημερίδα σου και διαβάζεις για ενόρκους και τους ειδικούς εισαγγελείς και για περίεργα τηλεφωνήματα, τις απάτες, τις κομπίνες και τις καταχρήσεις, και όλα αυτά σε καταθλίβουν αρκετά. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι μερικές από τις καταγγελίες που υποβάλλονται είναι αβάσιμες και άλλες υπερβολικές, για μένα είναι ολοφάνερο ότι επανειλημμένα οι άνθρωποι κάνουν πράγματα, και καταφέρνουν να ξεφεύγουν ατιμώρητοι, πράγμα που ποτέ δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. . . . Φτάσαμε μάλιστα στο εξής σημείο: ακόμη κι ένα μεγάλο μέρος του αλτρουισμού μας είναι ιδιοτελής, άπληστος».
Πόσο Διαδεδομένη Είναι;
Η απληστία δεν είναι κάτι το καινούριο για την ανθρωπότητα, μολονότι έχει αναμφίβολα αυξηθεί, εξαιτίας των πιέσεων που ασκεί η ζωή στον 20ό αιώνα. Η απληστία έχει διαδοθεί σε τέτοιο βαθμό που ένα κύριο άρθρο του περιοδικού Ο Χριστιανικός Αιώνας (The Christian Century) δίνει στη δεκαετία του 1980 μια ονομασία, λέγοντας ότι ταιριάζει με ονομασίες, όπως «Η Εποχή του Άγχους», που δόθηκε στη δεκαετία του 1950 ή «Η Δεκαετία του Εγώ», που δόθηκε στη δεκαετία του 1970. Χαρακτηρίζει τη δεκαετία του 1980, ως την «Εποχή της Απληστίας»!
Σήμερα, την απληστία μπορεί να τη δει κανείς σε κάθε χώρο στον οποίο συγκεντρώνονται άνθρωποι—στους τόπους εργασίας, στα σχολεία και στην κοινότητα γενικά. Η φθοροποιά της επίδραση έχει διεισδύσει στο εμπόριο, στην πολιτική, ακόμη και στις επικρατούσες θρησκείες του κόσμου.
Στις πιο πολλές περιπτώσεις, η απληστία οδηγεί σε αθέμιτη διαφθορά ή σε απάτες. Η εφημερίδα Τάιμς της Κανμπέρα (The Canberra Times), για παράδειγμα, λέει ότι η Αυστραλία κατέχει το αρνητικό ρεκόρ να είναι πρώτη στον κόσμο σε απάτες που διαπράττονται στον τομέα των ασφαλίσεων αυτοκινήτων. Το αυστραλιανό Περιοδικό του Νομικού Συλλόγου (Law Society Journal) φαίνεται να υποστηρίζει αυτή την άποψη, δηλώνοντας: «Οι απατηλές αιτήσεις αποζημίωσης και δηλώσεις που υποβάλλουν οι ασφαλισμένοι κοστίζουν κάθε χρόνο εκατομμύρια δολάρια στις ασφαλιστικές εταιρίες και, έμμεσα, στους ασφαλισμένους». Το περιοδικό προσθέτει ότι «το πρόβλημα γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό, ιδιαίτερα στους τομείς του εμπρησμού, της λεηλασίας σε φορτία πλοίων, της ασφάλισης αυτοκινήτων και ειδών οικιακού εξοπλισμού».
Είναι, λοιπόν, εύκολο να καταλάβουμε γιατί πολλοί γελάνε με την ιδέα ότι η απληστία θα αφανιστεί για πάντα. Πιστεύουν ότι η απληστία θα χαρακτηρίζει πάντοτε τους ανθρώπους και ότι ένας κόσμος απαλλαγμένος από απληστία αποτελεί άπιαστο όνειρο.
Η Απληστία θα Αφανιστεί
Πού βασίζεται ο παραπάνω ισχυρισμός που φαίνεται ανέφικτος; Βασίζεται στο γεγονός ότι ήδη έχει επιτευχθεί ένας τρόπος ζωής που είναι απαλλαγμένος από την απληστία. Μολονότι αυτό δεν έχει γίνει σε τέλειο βαθμό, εντούτοις δείχνει τι μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη εκπαίδευση και υποκίνηση. Το επόμενο άρθρο θα δείξει πώς ακριβώς είναι δυνατό να υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος χωρίς απληστία.