Κώδικας του Βέζα—Ένα Μοναδικό Χειρόγραφο

Ο ΤΕΟΝΤΟΡ ΝΤΕ ΜΠΕΖ, ένας διακεκριμένος Γάλλος λόγιος των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών, υπήρξε στενός σύντροφος και διάδοχος του Προτεστάντη μεταρρυθμιστή Ιωάννη Καλβίνου. Το έτος 1562, ο Βέζας, όπως είναι ευρύτερα γνωστός, έφερε στο φως ένα ασυνήθιστο αρχαίο χειρόγραφο. Ισχυρίστηκε ότι το απέκτησε από το μοναστήρι του «Αγίου» Ειρηναίου, στην πόλη Λιόν της Γαλλίας, μετά τη λεηλασία της πόλης από τους Ουγενότους. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ποιος είναι ο τόπος προέλευσής του, αλλά η βόρεια Αφρική ή η Αίγυπτος είναι η πιο πιθανή πηγή.

Ο κώδικας έχει διαστάσεις είκοσι πέντε επί είκοσι εκατοστά και είναι γενικά παραδεκτό ότι χρονολογείται από τον πέμπτο αιώνα Κ.Χ., λίγο αργότερα απ’ ό,τι το Σιναϊτικό, το Βατικανό και το Αλεξανδρινό χειρόγραφο. Αποτελείται από 406 φύλλα και περιέχει μόνο τα τέσσερα Ευαγγέλια και τις Πράξεις των Αποστόλων, με ορισμένα κενά. Αλλά ο Κώδικας του Βέζα πιθανόν να περιείχε κι άλλες επιστολές αρχικά, επειδή περιλαμβάνει κι ένα απόσπασμα της τρίτης επιστολής του Ιωάννη. Τα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Ιωάννη προηγούνται εκείνων του Λουκά και του Μάρκου.

Το χειρόγραφο είναι ένα από τα πρώτα δείγματα δίγλωσσου κειμένου, έχοντας το ελληνικό κείμενο στην αριστερή σελίδα και το λατινικό στη δεξιά. Πρόκειται μάλλον για αντίγραφο ενός χειρογράφου από πάπυρο που περιείχε ένα παλιό κείμενο και το οποίο μοιάζει με μερικούς άλλους παπύρους του τρίτου και του τέταρτου αιώνα που είναι γνωστοί ως P²⁹, P³⁸ και P⁴⁸.

Γραμμένος με ευδιάκριτα, καλαίσθητα στρογγυλόσχημα (κεφαλαία) γράμματα, οι σελίδες του Κώδικα του Βέζα δεν παρουσιάζουν ομοιομορφία στις γραμμές τους. Κάθε γραμμή έχει διαφορετικό μήκος, έτσι ώστε το τέλος κάθε γραμμής να συμπίπτει με κάποια παύση στην ανάγνωση. Το λατινικό κείμενο, κατά τρόπο περίεργο, έχει γραφτεί με γράμματα ελληνικού τύπου και, σε πολλές περιπτώσεις, έχει προσαρμοστεί με τις ελληνικές αποδόσεις. Το ελληνικό κείμενο, από την άλλη πλευρά, είναι πολύ χαρακτηριστικό και έχει διορθωθεί από πολλά άτομα, περιλαμβανομένου και εκείνου του αρχικού γραφέα.

Ο Κώδικας του Βέζα φέρει την επίσημη ονομασία «D». Διαφέρει πολύ από τα άλλα κύρια χειρόγραφα και δεν βασίζεται σ’ αυτά. Όπως υποδεικνύουν οι υποσημειώσεις στη Μετάφραση Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών, αυτός ο κώδικας σε ορισμένες περιπτώσεις συμφωνεί και σε άλλες διαφωνεί με το Σιναϊτικό Κώδικα (א), το Βατικανό Κώδικα (B) και τον Αλεξανδρινό Κώδικα (A). Η τεράστια αξία αυτού του κώδικα έγκειται μάλλον στο ότι επιβεβαιώνει άλλα σημαντικά χειρόγραφα, παρά στο ότι παρουσιάζει διάφορες ιδιομορφίες, με τις παραλείψεις ή τις προσθήκες του.—Βλέπε υποσημειώσεις στη Μετάφραση Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών—Με Παραπομπές, στα εδάφια Ματθαίος 23:14· 24:36· 27:49· Μάρκος 7:16· 9:44, 46· 11:26· Λουκάς 15:21· Ιωάννης 5:4.

Πέρα από μερικές ασυνήθιστες αποδόσεις και διαφοροποιήσεις, ο Κώδικας του Βέζα αποτελεί μια ακόμη θαυμάσια απόδειξη για τη διαφύλαξη της Αγίας Γραφής μέχρι τις ημέρες μας.

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 24]

Above: By permission of the Syndics of Cambridge University Library

Left: Courtesy of the Trustees of the British Museum