Διαφαίνεται Παγκόσμια Ειρήνη στον Ορίζοντα;
ΣΕ ΟΛΗ τη διάρκεια της ιστορίας δεν έχουν λείψει τα κάθε είδους σχέδια και δηλώσεις για ειρήνη. Δυστυχώς, φαίνεται ότι έχουν υπάρξει ισάριθμοι πόλεμοι που τα ακύρωσαν όλα αυτά. Όσον αφορά τις συνθήκες ειρήνης και τις διακηρύξεις, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μάθει να μη θέτουν μεγάλη εμπιστοσύνη σ’ αυτές.
Ωστόσο, μέσα στα περασμένα λίγα χρόνια πολλοί παρατηρητές και σχολιαστές ειδήσεων έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι συμβαίνει κάτι διαφορετικό. Λένε ότι πιθανώς αυτή τη φορά, παρά τα τοπικά προβλήματα, να έχει ετοιμαστεί το έδαφος για την επίτευξη παγκόσμιας ειρήνης. «Η ελπίδα για ειρηνική επίλυση των διαφορών στηρίζεται τώρα σε καλύτερα θεμέλια απ’ αυτά που υπήρχαν οποιοδήποτε άλλο έτος από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και ύστερα», είπε το Διεθνές Ινστιτούτο Ειρήνης που εδρεύει στη Στοκχόλμη. Ένας διακεκριμένος ανταποκριτής ειδήσεων οδηγήθηκε από τα γοργά εξελισσόμενα γεγονότα στην Ανατολική Ευρώπη να διακηρύξει: «Η ειρήνη στη Γη φαίνεται πιο πιθανή τώρα παρά οποιαδήποτε άλλη φορά από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα». Ακόμα και το περιοδικό Το Δελτίο των Ατομικών Επιστημόνων (The Bulletin of the Atomic Scientists) εξέφρασε παρόμοια άποψη. Το 1988 γύρισε τους δείκτες του διάσημού του ρολογιού της καταστροφής από τα τρία λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα στα έξι λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, και κατόπιν τον Απρίλιο του 1990 το γύρισε ακόμα πιο πίσω, στα δέκα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα.
Όλα αυτά προκάλεσαν μεγάλη αισιοδοξία και ενθουσιασμό προτού ξεσπάσει ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή. Αλλά ακόμη και τώρα, μερικοί άνθρωποι λένε ότι ο Ψυχρός Πόλεμος και ο ανταγωνισμός των εξοπλισμών ανάμεσα στις υπερδυνάμεις έχουν λήξει. Μερικοί σκέφτονταν πού θα χρησιμοποιούνταν όλα αυτά τα χρήματα που οι κυβερνήσεις ελπίζουν να εξοικονομήσουν από τις μειωμένες στρατιωτικές δαπάνες. Είναι δυνατόν να έχει έρθει πράγματι η ώρα για διαρκή ειρήνη; Μαθαίνουν αληθινά τα έθνη ‘να σφυρηλατούν τα μαχαίρια τους για υνία και τις λόγχες τους για δρεπάνια’; (Ησαΐας 2:4) Τι δείχνουν τα γεγονότα;
Οι Ξεχασμένοι Πόλεμοι
«Το τέλος του ψυχρού πολέμου και η νέα ύφεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης έχουν παραπλανήσει μερικούς ώστε να πιστεύουν ότι η ειρήνη είναι στην ημερήσια διάταξη», παρατηρεί το περιοδικό Δι Ικόνομιστ (The Economist) του Λονδίνου. «Αλλά δεν είναι. Ακόμα και απαλλαγμένος από μια σημαντική πηγή έντασης, ο κόσμος εξακολουθεί να έχει πολλές μικρότερες». Ποιες είναι αυτές οι «μικρότερες» εντάσεις ή διαμάχες;
Το Εργαστήριο Ερευνών για την Ειρήνη Λεντς, ένας ανεξάρτητος οργανισμός ερευνών στις Ηνωμένες Πολιτείες, αναφέρει ότι το Σεπτέμβριο του 1990 μαίνονταν τουλάχιστον 15 πόλεμοι σε όλο τον κόσμο. Αυτή η έκθεση δεν περιλάμβανε την ιρακινή εισβολή στο Κουβέιτ, εφόσον η έκθεση υπολόγισε μόνο τους πολέμους στους οποίους σκοτώνονται τουλάχιστον χίλια άτομα το χρόνο μέχρι αυτή τη στιγμή. Μερικοί απ’ αυτούς τους πολέμους συνεχίζονται επί 20 ή και περισσότερα χρόνια. Όλοι μαζί έχουν αφαιρέσει 2.900.000 ζωές, και οι περισσότερες απ’ αυτές ήταν ζωές πολιτών. Αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει εκείνους που έχουν σκοτωθεί σε μερικούς από τους πιο αιματηρούς πολέμους οι οποίοι είχαν σταματήσει μόλις τον προηγούμενο χρόνο, όπως οι πόλεμοι στην Ουγκάντα, στο Αφγανιστάν και του Ιράν-Ιράκ.
Σχεδόν τρία εκατομμύρια άτομα σκοτώθηκαν σ’ έναν καιρό που υποτίθεται ότι ο κόσμος είναι σε ειρήνη! Αυτό καθαυτό το γεγονός είναι τραγικό. Όμως, η μεγαλύτερη τραγωδία είναι ότι οι περισσότεροι απ’ αυτούς τους πολέμους συνεχίζονται χωρίς καν να τους παίρνει είδηση—και να στεναχωριέται γι’ αυτούς—ο υπόλοιπος κόσμος. Θα μπορούσαμε να τους πούμε ξεχασμένους πολέμους, επειδή οι πιο πολλοί απ’ αυτούς—πραξικοπήματα, πόλεμοι, επαναστάσεις—λαβαίνουν χώρα σε κάποια από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Για τους περισσότερους ανθρώπους, στα πλούσια βιομηχανοποιημένα έθνη, δεν φαίνεται να είχαν και μεγάλη σημασία το μισό εκατομμύριο άνθρωποι που σκοτώθηκαν στο Σουδάν ή οι 330.000 άνθρωποι περίπου που σκοτώθηκαν στην Ανγκόλα. Μάλιστα, υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο κόσμος βρίσκεται σε μια άνευ προηγουμένου περίοδο ειρήνης από το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι σήμερα, επειδή δεν υπήρξε κανένας πόλεμος ανάμεσα σε ανεπτυγμένα έθνη και, παρά την τρομερή ένταση και τη συγκέντρωση όπλων, οι υπερδυνάμεις δεν έφτασαν σε πόλεμο η μια κατά της άλλης.
Υπάρχει Ελπίδα για Ειρήνη;
Αν η ειρήνη έχει απλώς την έννοια της απουσίας παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου, τότε προφανώς κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι τα έθνη του κόσμου είχαν ήδη κάποιο ποσοστό επιτυχίας στις ειρηνευτικές τους προσπάθειες. Η πολιτική της Εξασφαλισμένης Αμοιβαίας Καταστροφής έχει συγκρατήσει τις υπερδυνάμεις μέχρι σήμερα. Αλλά είναι αυτό πραγματική ειρήνη; Πώς μπορεί να είναι όταν οι άνθρωποι ζουν φοβούμενοι διαρκώς μια ξαφνική και ολική καταστροφή; Πώς μπορούμε να μιλάμε για ειρήνη όταν, σε όλο τον κόσμο, ρημάζονται οι ζωές τόσων ανθρώπων, καταστρέφεται το βιος τους και χάνεται η προοπτική τους για μια γεμάτη νόημα και ολοκληρωμένη ύπαρξη εξαιτίας μικρών και μεγάλων πολέμων;
Ο Νομπελίστας Έλι Βίσελ έγραψε κάποτε: «Από αμνημονεύτων χρόνων οι άνθρωποι μιλάνε για ειρήνη χωρίς να την πραγματοποιούν. Μήπως απλώς δεν έχουμε αρκετή πείρα; Αν και μιλάμε για ειρήνη, κάνουμε πόλεμο. Μερικές φορές μάλιστα διεξάγουμε πόλεμο στο όνομα της ειρήνης. . . . Ίσως ο πόλεμος να έχει γίνει πια ένα τόσο αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας ώστε να μη γίνεται να εξαλειφθεί—ποτέ».
Και πρόσφατα ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή διέλυσε την ψευδαίσθηση της ειρήνης. Ή μήπως απλώς το ανθρώπινο γένος αποβλέπει σε λάθος πηγή για ειρήνη;
[Εικόνα στη σελίδα 3]
«Αυτή η γενιά των ανθρώπων στη γη μπορεί να παραστεί μάρτυρας της έλευσης μιας ατελεύτητης περιόδου ειρήνης στην ιστορία του πολιτισμού».—Ο σοβιετικός πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σε συνδιάσκεψη κορυφής, Ουάσινγκτον D.C. των Η.Π.Α., Μάιος 1990
[Ευχαριστίες]
UPI/Bettmann Newsphotos
[Εικόνες στη σελίδα 4]
«Ένας καινούριος κόσμος ελευθερίας βρίσκεται μπροστά μας . . . , ένας κόσμος όπου υπάρχει διαρκής ειρήνη, όπου το εμπόριο έχει συνείδηση και όπου οτιδήποτε φαίνεται δυνατόν να γίνει είναι δυνατόν να γίνει».—Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Τζορτζ Μπους, σε διεθνή συνδιάσκεψη κορυφής για την οικονομία, Χιούστον του Τέξας, Η.Π.Α., Ιούλιος 1990
[Ευχαριστίες]
UPI/Bettmann Newsphotos
«Τα τείχη που κάποτε περιόριζαν τους λαούς και τις ιδέες γκρεμίζονται. Οι Ευρωπαίοι καθορίζουν οι ίδιοι το μέλλον τους. Διαλέγουν την ελευθερία. Διαλέγουν την οικονομική ανεξαρτησία. Διαλέγουν την ειρήνη».—Διακήρυξη του ΝΑΤΟ στη συνδιάσκεψη στο Λονδίνο της Αγγλίας, Ιούλιος 1990
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 2]
Cover photos U.S. Naval Observatory photo (stars); NASA photo (earth)