Ο Μεσσίας—Μια Πραγματική Ελπίδα;
Έλεγε ότι το όνομά του ήταν Μωυσής. Όμως, το πραγματικό του όνομα έχει χαθεί από την ιστορία. Τον πέμπτο αιώνα Κ.Χ. περιόδεψε σε όλο το νησί της Κρήτης, πείθοντας τους Ιουδαίους που υπήρχαν εκεί ότι ήταν ο μεσσίας που περίμεναν. Τους είπε ότι σύντομα θα τερματιζόταν η καταπίεση, η εξορία και η αιχμαλωσία τους. Εκείνοι τον πίστεψαν. Όταν ήρθε η μέρα της απελευθέρωσής τους, οι Ιουδαίοι ακολούθησαν τον «Μωυσή» σε ένα ακρωτήριο που δέσποζε στη Μεσόγειο Θάλασσα. Τους είπε ότι το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να πέσουν στη θάλασσα και εκείνη θα χωριζόταν μπροστά τους. Πολλοί υπάκουσαν και έπεσαν στη θάλασσα, η οποία όμως δεν έλεγε να χωριστεί. Πάρα πολλοί πνίγηκαν· μερικούς τους έσωσαν κάποιοι ναυτικοί και ψαράδες. Ο Μωυσής, ωστόσο, δεν βρέθηκε πουθενά. Αυτός ο μεσσίας χάθηκε.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ο μεσσίας; Οι λέξεις «σωτήρας», «λυτρωτής» και «ηγέτης» μπορεί να έρθουν στο νου. Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι ο μεσσίας είναι ένα πρόσωπο το οποίο εμπνέει ελπίδα και αφοσίωση στους ακολούθους του, υποσχόμενο να τους οδηγήσει από την καταπίεση στην ελευθερία. Εφόσον η ανθρώπινη ιστορία είναι κυρίως μια ιστορία καταπίεσης, δεν είναι να απορεί κανείς που αρκετοί τέτοιοι μεσσίες έχουν εμφανιστεί στο πέρασμα των αιώνων. (Παράβαλε Εκκλησιαστής 8:9). Αλλά, σαν τον αυτοαποκαλούμενο Μωυσή της Κρήτης, αυτοί οι μεσσίες συχνότερα οδηγούν τους ακολούθους τους σε απογοήτευση και καταστροφή παρά σε απελευθέρωση.
«Αυτός είναι ο Βασιλιάς Μεσσίας!» Με αυτόν τον τρόπο χαιρέτισε ο ευυπόληπτος ραβίνος Ακίμπα μπεν Γιόζεφ τον Συμεών Μπαρ Κοχμπά το έτος 132 Κ.Χ. Ο Μπαρ Κοχμπά ήταν ένας δυνατός άντρας ο οποίος διοικούσε ένα ισχυρό στράτευμα. Αυτός, νόμισαν πολλοί Ιουδαίοι, ήταν επιτέλους ο άντρας που θα έβαζε τέλος στη μακροχρόνια καταπίεση που υπέφεραν στα χέρια της Ρωμαϊκής Παγκόσμιας Δύναμης. Ο Μπαρ Κοχμπά απέτυχε· εκατοντάδες χιλιάδες από τους συμπατριώτες του πλήρωσαν αυτή την αποτυχία με τη ζωή τους.
Το 12ο αιώνα, εμφανίστηκε ένας άλλος Ιουδαίος μεσσίας, αυτή τη φορά στην Υεμένη. Όταν ο χαλίφης, δηλαδή ο κυβερνήτης, του ζήτησε να δείξει κάποιο σημείο για να αποδείξει την ιδιότητά του ως μεσσία, αυτός ο μεσσίας πρότεινε στο χαλίφη να τον αποκεφαλίσει και να αφήσει τη γρήγορη ανάστασή του να χρησιμέψει ως σημείο. Ο χαλίφης συμφώνησε με το σχέδιο—και αυτό ήταν το τέλος του μεσσία της Υεμένης. Τον ίδιο εκείνον αιώνα, ένας άντρας που ονομαζόταν Δαβίδ Ελρόι είπε στους Ιουδαίους στη Μέση Ανατολή να προετοιμαστούν να τον ακολουθήσουν πάνω σε φτερά αγγέλων για να επιστρέψουν πίσω στην Άγια Γη. Πολλοί πίστεψαν ότι ήταν ο μεσσίας. Οι Ιουδαίοι της Βαγδάτης περίμεναν υπομονετικά στις στέγες των σπιτιών τους, αγνοώντας μακαρίως τους κλέφτες που λεηλατούσαν τα υπάρχοντά τους.
Ο Σαμπατάι Ζεβί παρουσιάστηκε το 17ο αιώνα στη Σμύρνη. Διακήρυξε την ιδιότητά του ως μεσσία στους Ιουδαίους σε όλη την Ευρώπη. Και Χριστιανοί, επίσης, του έδιναν προσοχή. Ο Ζεβί πρόσφερε στους ακολούθους του απελευθέρωση—με το να τους επιτρέπει, από ό,τι φαίνεται, να διαπράττουν αμαρτίες χωρίς περιορισμό. Οι πιο στενοί του ακόλουθοι έκαναν όργια, γυμνισμό, διέπρατταν πορνεία και αιμομειξία και κατόπιν τιμωρούσαν τον εαυτό τους με μαστιγώματα, με το να κυλιούνται γυμνοί στο χιόνι και με το να θάβονται μέχρι το λαιμό στην κρύα γη. Όταν ο Ζεβί πήγε στην Τουρκία τον συνέλαβαν και του είπαν ότι έπρεπε να μεταστραφεί στον Ισλαμισμό, διαφορετικά θα πέθαινε. Μεταστράφηκε. Πολλοί από τους πιστούς του κλονίστηκαν. Ωστόσο, τους επόμενους δυο αιώνες, μερικοί άνθρωποι εξακολουθούσαν να αποκαλούν τον Ζεβί μεσσία.
Ο Χριστιανικός κόσμος έχει επίσης παραγάγει τους δικούς του μεσσίες. Το 12ο αιώνα, κάποιος άντρας που ονομαζόταν Τάνχελμ συγκέντρωσε ένα στρατό από οπαδούς και ασκούσε εξουσία στην πόλη της Αμβέρσας. Αυτός ο μεσσίας αποκαλούσε τον εαυτό του θεό· πουλούσε μάλιστα το νερό στο οποίο έκανε μπάνιο για να μεταλαμβάνουν από αυτό οι ακόλουθοί του! Άλλος ένας «Χριστιανός» μεσσίας ήταν ο Τόμας Μίντσερ, που έζησε στη Γερμανία του 16ου αιώνα. Ηγήθηκε μιας εξέγερσης κατά των τοπικών αρχών, λέγοντας στους ακολούθους του ότι αυτή ήταν η μάχη του Αρμαγεδδώνα. Υποσχέθηκε ότι θα έπιανε τις μπάλες από τα κανόνια των εχθρών με τα μανίκια του. Αντί για αυτό, οι ακόλουθοί του σφαγιάστηκαν, και ο Μίντσερ αποκεφαλίστηκε. Πολλοί άλλοι τέτοιοι μεσσίες εμφανίστηκαν στο Χριστιανικό κόσμο στο πέρασμα των αιώνων.
Άλλες θρησκείες, επίσης, έχουν τις μεσσιανικές τους μορφές. Ο Ισλαμισμός στρέφει την προσοχή στον Μάχντι, ή αλλιώς τον ορθά καθοδηγούμενο, ο οποίος θα εισαγάγει μια εποχή δικαιοσύνης. Στον Ινδουισμό, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι είναι αβατάρα, δηλαδή μετενσαρκώσεις, διαφόρων θεών. Και, όπως σημειώνει Η Νέα Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The New Encyclopædia Britannica), «ακόμα και μια θρησκεία που δεν είναι μεσσιανική, όπως ο Βουδισμός, έχει προωθήσει την πίστη, ανάμεσα στις ομάδες Μαχαγιάνα, του μελλοντικού Βούδα Μαϊτρέγια, ο οποίος θα κατέβει από την ουράνια κατοικία του και θα φέρει τους πιστούς στον παράδεισο».
Μεσσίες του 20ού Αιώνα
Στο δικό μας αιώνα, η ανάγκη για ένα γνήσιο μεσσία έχει γίνει πιο επιτακτική παρά ποτέ· συνεπώς δεν είναι να απορεί κανείς που πολλοί έχουν διεκδικήσει αυτόν τον τίτλο. Στο αφρικανικό Κονγκό στις δεκαετίες 1920, 1930 και 1940, χαιρέτισαν τον Σιμόν Κιμπανγκού και το διάδοχό του, τον Αντρέ «Ιησού» Ματσούα, ως μεσσίες. Αυτοί πέθαναν, αλλά οι ακόλουθοί τους εξακολουθούν να τους περιμένουν να επιστρέψουν και να εισαγάγουν μια αφρικανική χιλιετία.
Αυτός ο αιώνας έχει επίσης δει την άνοδο της «λατρείας των εμπορευμάτων» στη Νέα Γουινέα και στη Μελανησία. Τα μέλη αυτών των θρησκευτικών ομάδων περιμένουν να φτάσει κάποιο πλοίο ή κάποιο αεροπλάνο, επανδρωμένο με λευκούς άντρες, όμοιους με μεσσίες, οι οποίοι θα τους κάνουν πλούσιους και θα εισαγάγουν μια εποχή ευτυχίας όπου ακόμα και οι νεκροί θα αναστηθούν.
Τα βιομηχανοποιημένα έθνη έχουν και αυτά τους μεσσίες τους. Μερικοί είναι θρησκευτικοί ηγέτες, όπως ο Σουν Μιουνγκ Μουν, ένας αυτοαποκαλούμενος διάδοχος του Ιησού Χριστού, ο οποίος σκοπεύει να εξαγνίσει τον κόσμο μέσω της ενωμένης οικογένειας των πιστών του. Ορισμένοι πολιτικοί ηγέτες έχουν επίσης προσπαθήσει να οικειοποιηθούν τη μεσσιανική ιδιότητα, από τους οποίους ο Αδόλφος Χίτλερ αποτελεί το πιο τρομερό παράδειγμα αυτού του αιώνα με τα πομπώδη λόγια του για ένα Χιλιετές Ράιχ.
Πολιτικές φιλοσοφίες και οργανισμοί έχουν παρόμοια προσλάβει τη μεσσιανική ιδιότητα. Για παράδειγμα, Η Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια (The Encyclopedia Americana) σημειώνει ότι η μαρξιστική-λενινιστική πολιτική θεωρία έχει μεσσιανικές προεκτάσεις. Και ο οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος χαιρετίστηκε ευρύτατα ως η μόνη ελπίδα για την παγκόσμια ειρήνη, φαίνεται ότι έχει γίνει ένα είδος υποκατάστατου του μεσσία στις διάνοιες πολλών ανθρώπων.
Μια Πραγματική Ελπίδα;
Αυτή η σύντομη ανασκόπηση δείχνει απλώς ξεκάθαρα ότι η ιστορία των μεσσιανικών κινημάτων είναι κατά κύριο λόγο μια ιστορία απάτης, γκρεμισμένων ελπίδων και αβάσιμων προσδοκιών. Συνεπώς δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν με κυνισμό την ελπίδα για έναν μεσσία.
Ωστόσο, προτού απορρίψουμε εντελώς τη μεσσιανική ελπίδα θα πρέπει πρώτα να μάθουμε από πού προέρχεται. Στην πραγματικότητα, η λέξη «μεσσίας» είναι λέξη της Αγίας Γραφής. Η εβραϊκή λέξη είναι μασίαχ, δηλαδή «χρισμένος». Στους Βιβλικούς χρόνους, μερικές φορές οι βασιλιάδες και οι ιερείς διορίζονταν στο αξίωμά τους μέσω μιας τελετής χρίσης, στη διάρκεια της οποίας έχυναν αρωματικό λάδι στο κεφάλι τους. Συνεπώς ο όρος μασίαχ εφαρμοζόταν κατάλληλα σε αυτούς. Υπήρχαν επίσης άντρες που ήταν χρισμένοι, ή αλλιώς διορισμένοι σε ειδικές θέσεις, χωρίς να έχει γίνει κάποια τελετή χρίσης. Ο Μωυσής αποκαλείται ‘Χριστός’ ή «χρισμένος» στα εδάφια Εβραίους 11:24-26 επειδή είχε εκλεγεί ως προφήτης και αντιπρόσωπος του Θεού.
Αυτός ο προσδιορισμός του μεσσία ως κάποιου «χρισμένου» θέτει τους μεσσίες της Αγίας Γραφής σε εντελώς διαφορετική θέση από τους ψεύτικους μεσσίες που εξετάσαμε. Οι μεσσίες της Αγίας Γραφής δεν ήταν αυτοδιορισμένοι· ούτε εκλέγονταν από ένα πλήθος ακολούθων οι οποίοι τους θαύμαζαν. Όχι, ο διορισμός τους προερχόταν από ψηλά, από τον ίδιο τον Ιεχωβά Θεό.
Αν και η Αγία Γραφή μιλάει για πολλούς μεσσίες, ανυψώνει έναν πολύ πάνω από τους υπολοίπους. (Ψαλμός 45:7) Αυτός ο Μεσσίας είναι το κεντρικό πρόσωπο στη Βιβλική προφητεία, το κλειδί για την εκπλήρωση των πιο ενθαρρυντικών υποσχέσεων της Αγίας Γραφής. Και αυτός ο Μεσσίας καταπιάνεται πράγματι με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Ο Σωτήρας της Ανθρωπότητας
Ο Μεσσίας της Αγίας Γραφής ασχολείται με τα προβλήματα της ανθρωπότητας φτάνοντας στη ρίζα τους. Όταν οι πρώτοι μας γονείς, ο Αδάμ και η Εύα, στασίασαν κατά του Δημιουργού με την υποκίνηση του στασιαστικού πνευματικού πλάσματος, του Σατανά, στην ουσία προσπαθούσαν αλαζονικά να σφετεριστούν το απόλυτο δικαίωμα της διακυβέρνησης. Ήθελαν να αποφασίζουν μόνοι τους τι ήταν σωστό και τι ήταν εσφαλμένο. Έτσι αυτοί αποχώρησαν από τη στοργική, προστατευτική διακυβέρνηση του Ιεχωβά και βύθισαν την ανθρώπινη οικογένεια στο χάος και στη δυστυχία που φέρνει η αυτοκυβέρνηση, η ατέλεια και ο θάνατος.—Ρωμαίους 5:12.
Πόσο στοργικό ήταν, λοιπόν, το γεγονός ότι ο Ιεχωβά Θεός διάλεξε εκείνη τη σκοτεινή στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας για να δώσει σε όλη την ανθρωπότητα μια ακτίνα ελπίδας. Απαγγέλλοντας την καταδίκη στους ανθρώπινους στασιαστές, ο Θεός προείπε ότι οι απόγονοί τους θα είχαν έναν ελευθερωτή. Αυτός ο Σωτήρας, που αναφέρεται ως το ‘σπέρμα’, θα ερχόταν για να απαλείψει το φοβερό έργο που έκανε ο Σατανάς εκεί στην Εδέμ· το Σπέρμα θα συνέτριβε το κεφάλι εκείνου του φιδιού, του Σατανά, καταστρέφοντάς τον.—Γένεσις 3:14, 15.
Από τους αρχαίους χρόνους, οι Ιουδαίοι θεωρούσαν αυτή την προφητεία Μεσσιανική. Αρκετά Ταργκούμ, τα οποία είναι Ιουδαϊκές παραφράσεις των Ιερών Γραφών που χρησιμοποιούνταν ευρέως τον πρώτο αιώνα, εξηγούσαν ότι αυτή η προφητεία θα εκπληρωνόταν «στην εποχή του Βασιλιά Μεσσία».
Συνεπώς, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, από την αρχή κιόλας, αυτή η υπόσχεση για το ερχόμενο Σπέρμα, ή αλλιώς Σωτήρα, συνάρπαζε τους ανθρώπους πίστης. Φανταστείτε τα αισθήματα του Αβραάμ όταν ο Ιεχωβά τού είπε ότι το Σπέρμα επρόκειτο να έρθει μέσω της δικής του γενεαλογικής γραμμής, και ότι ‘όλα τα έθνη της γης’—όχι μόνο οι δικοί του απόγονοι—θα ‘ευλογούσαν τον εαυτό τους’ μέσω εκείνου του Σπέρματος.—Γένεσις 22:17, 18, ΜΝΚ.
Ο Μεσσίας και η Διακυβέρνηση
Μεταγενέστερες προφητείες συνέδεσαν αυτή την ελπίδα με την προοπτική καλής διακυβέρνησης. Στο εδάφιο Γένεσις 49:10, ειπώθηκε στο δισέγγονο του Αβραάμ, τον Ιούδα: «Δεν θέλει εκλείψει το σκήπτρον εκ του Ιούδα ουδέ νομοθέτης εκ μέσου των ποδών αυτού, εωσού έλθη ο Σηλώ· και εις αυτόν θέλει είσθαι η υπακοή των λαών». Είναι φανερό ότι αυτός ο «Σηλώ» επρόκειτο να κυβερνήσει—και θα κυβερνούσε όχι μόνο τους Ιουδαίους αλλά ‘λαούς’. (Παράβαλε Δανιήλ 7:13, 14). Οι αρχαίοι Ιουδαίοι ταύτιζαν τον Σηλώ με τον Μεσσία· μάλιστα, μερικά από τα Ιουδαϊκά Ταργκούμ απλώς αντικατέστησαν τη λέξη «Σηλώ» με τη λέξη «Μεσσίας» ή «ο βασιλιάς Μεσσίας».
Καθώς το φως της θεόπνευστης προφητείας εξακολουθούσε να γίνεται λαμπρότερο, αποκαλύφτηκαν περισσότερα πράγματα σχετικά με τη διακυβέρνηση αυτού του Μεσσία. (Παροιμίαι 4:18) Στα εδάφια 2 Σαμουήλ 7:12-16, ειπώθηκε στον Βασιλιά Δαβίδ, έναν απόγονο του Ιούδα, ότι το Σπέρμα θα ερχόταν από τη δική του γενεαλογική γραμμή. Επιπλέον, αυτό το Σπέρμα θα γινόταν ένας ασυνήθιστος Βασιλιάς. Ο θρόνος του, ή αλλιώς η διακυβέρνησή του, επρόκειτο να παραμείνει για πάντα! Τα εδάφια Ησαΐας 9:6, 7 υποστηρίζουν αυτή την άποψη: ‘Παιδίον εγεννήθη εις ημάς, υιός εδόθη εις ημάς· και η εξουσία [«διακυβέρνηση», Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου] θέλει είσθαι επί τον ώμον αυτού· . . . Εις την αύξησιν της εξουσίας αυτού και της ειρήνης δεν θέλει είσθαι τέλος, επί τον θρόνον του Δαβίδ και επί την βασιλείαν αυτού, δια να διατάξη αυτήν και να στερεώση αυτήν εν κρίσει και δικαιοσύνη από του νυν και έως αιώνος. Ο ζήλος του Ιεχωβά των δυνάμεων θέλει εκτελέσει τούτο’.
Μπορείτε να φανταστείτε μια τέτοια διακυβέρνηση; Έναν αμερόληπτο, δίκαιο κυβερνήτη ο οποίος στερεώνει την ειρήνη και ο οποίος κυβερνά για πάντα. Τι μεγάλη διαφορά αν συγκριθεί με την αξιολύπητη παρέλαση ψεύτικων μεσσιών στο διάβα της ιστορίας! Αντί να είναι παραπλανημένος, αυτοδιόριστος ηγέτης, ο Μεσσίας της Αγίας Γραφής είναι παγκόσμιος κυβερνήτης με όλη τη δύναμη και την εξουσία που απαιτούνται για να αλλάξει τις παγκόσμιες συνθήκες.
Αυτή η προοπτική έχει μεγάλη σημασία στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε. Η ανθρωπότητα δεν είχε ποτέ τόσο απελπιστική ανάγκη για μια τέτοια ελπίδα. Αλλά, εφόσον μπορεί κανείς να προσκολληθεί πολύ εύκολα σε ψεύτικες ελπίδες, είναι ζωτικό ο καθένας μας να μελετήσει προσεκτικά αυτό το ερώτημα: Ήταν ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ ο προειπωμένος Μεσσίας, όπως πιστεύουν τόσο πολλά άτομα; Το επόμενο άρθρο θα εξετάσει το ζήτημα.
[Πλαίσιο στη σελίδα 6]
Ένας Μεσσίας στο Μπρούκλιν;
Αφίσες, γιγαντοαφίσες και επιγραφές από νέον στο Ισραήλ διακήρυξαν πρόσφατα το εξής: «Ετοιμαστείτε για τον ερχομό του Μεσσία». Αυτή η διαφημιστική εκστρατεία ύψους 400.000 δολαρίων (περ. 72 εκατ. δρχ.) οργανώθηκε από τους Λουμπαβίτσερς, μια άκρως ορθόδοξη αίρεση των Χασιδικών Ιουδαίων. Ανάμεσα στα 250.000 μέλη αυτής της ομάδας επικρατεί ευρέως η πεποίθηση ότι ο μεγάλος ραβίνος τους, ο Μέναχεμ Μέντελ Σνίρσον από το Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, είναι ο Μεσσίας. Γιατί; Ο Σνίρσον όντως διδάσκει ότι ο Μεσσίας θα έρθει στη διάρκεια αυτής της γενιάς. Και σύμφωνα με το περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek), εκείνοι που έχουν θέσεις ευθύνης στους Λουμπαβίτσερς επιμένουν ότι ο 90χρονος ραβίνος δεν θα πεθάνει προτού έρθει ο Μεσσίας. Επί αιώνες αυτή η αίρεση διδάσκει ότι σε κάθε γενιά εμφανίζεται τουλάχιστον ένας άνθρωπος που έχει τα προσόντα να είναι ο Μεσσίας. Οι ακόλουθοι του Σνίρσον πιστεύουν ότι αυτός έχει τα προσόντα, και ο ίδιος δεν έχει διορίσει διάδοχο. Ωστόσο, οι περισσότεροι Ιουδαίοι δεν τον δέχονται ως τον Μεσσία, αναφέρει το ίδιο περιοδικό. Σύμφωνα με την εφημερίδα Νιούζντεϊ (Newsday), ο 96χρονος αντίπαλος ραβίνος Ελιέζερ Σαχ τον αποκάλεσε «ψευδομεσσία».
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Η άποψη ότι ο Μωυσής από την Κρήτη ήταν ο μεσσίας στοίχισε τη ζωή σε πολλά άτομα