Σε τι Είδους Ανθρώπους Δείχνετε Εύνοια;
«ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΝΥΦΗ. Θα πρέπει να έχει ανοιχτόχρωμο δέρμα και να είναι αδύνατη, πτυχιούχος πανεπιστημίου ή κατά προτίμηση να έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. Πρέπει να είναι από αριστοκρατική οικογένεια με περιουσία. Προτιμάται από την ίδια κάστα».
ΑΥΤΑ λέει μια τυπική αγγελία συνοικεσίου που μπορεί να δείτε σε κάποια εφημερίδα στην Ινδία. Πιθανόν, μπορείτε να δείτε κάτι παρόμοιο σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Στην Ινδία οι γονείς του υποψήφιου γαμπρού είναι συνήθως εκείνοι που δημοσιεύουν την αγγελία. Οι απαντήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τη φωτογραφία κάποιας κοπέλας η οποία θα φοράει ένα έντονο κόκκινο σάρι και πολλά χρυσά κοσμήματα. Αν η οικογένεια του νεαρού την εγκρίνει, θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με σκοπό το γάμο.
Κοινά Κριτήρια Αξιών
Στην Ινδία η ζήτηση για νύφες με ανοιχτόχρωμο δέρμα είναι πολύ μεγάλη. Αυτό οφείλεται σε μια βαθιά ριζωμένη άποψη ότι οι λεγόμενες κατώτερες κάστες της Ινδουιστικής κοινωνίας είναι μελαψές. Πρόσφατα, ένα πρόγραμμα στην ινδική τηλεόραση έδειξε κάποιο παραμύθι για δυο κορίτσια, το ένα από τα οποία είχε ανοιχτόχρωμο δέρμα και το άλλο ήταν μελαψό. Το κορίτσι με το ανοιχτόχρωμο δέρμα ήταν βάναυσο και κακότροπο· το μελαψό κορίτσι ήταν καλό και ευγενικό. Έγινε μια μαγική αλλαγή και το κορίτσι με το ανοιχτόχρωμο δέρμα έγινε μελαψό ως τιμωρία, ενώ το μελαψό κορίτσι έγινε ανοιχτόχρωμο ως ανταμοιβή. Το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας ήταν προφανώς ότι, αν και η καλοσύνη τελικά θριαμβεύει, το ανοιχτόχρωμο δέρμα είναι μια επιθυμητή ανταμοιβή.
Τέτοιου είδους φυλετικά αισθήματα είναι συχνά πολύ πιο βαθιά ριζωμένα από ό,τι μπορεί κάποιος να αντιληφτεί. Για παράδειγμα, ένας Ασιάτης μπορεί να επισκεφτεί μια χώρα της Δύσης και να παραπονεθεί ότι του συμπεριφέρθηκαν άσχημα εξαιτίας του χρώματος του δέρματός του ή του σχήματος των ματιών του. Τέτοιες πράξεις τον αναστατώνουν και νιώθει ότι κάνουν διακρίσεις εις βάρος του. Αλλά όταν επιστρέψει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, μπορεί και εκείνος να φερθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σε άτομα που ανήκουν σε διαφορετική εθνική ομάδα. Ακόμα και σήμερα το χρώμα του δέρματος και η εθνική προέλευση παίζουν βασικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο πολλοί άνθρωποι αξιολογούν ένα άλλο άτομο.
‘Το χρήμα δίνει απάντηση στο καθετί’, έγραψε ο Βασιλιάς Σολομών των αρχαίων χρόνων. (Εκκλησιαστής 10:19, ΜΝΚ) Πόσο αληθινό είναι αυτό! Τα πλούτη επίσης επηρεάζουν το πώς θεωρεί ο ένας άνθρωπος τον άλλον. Σπάνια εξετάζει κανείς την πηγή του πλούτου. Έγινε κάποιος πλούσιος ως αποτέλεσμα σκληρής εργασίας, προσεκτικής διαχείρισης ή ανεντιμότητας; Αυτό σπάνια έχει σημασία. Τα πλούτη, είτε αποκτήθηκαν παράνομα είτε όχι, οδηγούν πολλούς ανθρώπους στο να προσπαθούν να αποκτήσουν με κολακείες την εύνοια του κατόχου τους.
Η ανώτερη εκπαίδευση επίσης χαίρει μεγάλης εκτίμησης σε αυτόν τον ανταγωνιστικό κόσμο. Αμέσως μόλις γεννηθεί ένα παιδί, οι γονείς του παροτρύνονται να αρχίσουν να αποταμιεύουν μεγάλα χρηματικά ποσά για την εκπαίδευσή του. Όταν φτάσει δύο ή τριών χρονών, η έγνοια τους είναι να το πάνε στο σωστό νηπιαγωγείο ή παιδικό σταθμό, πράγμα που αποτελεί το πρώτο βήμα στο μακρύ ταξίδι για την επίτευξη ενός πτυχίου πανεπιστημίου. Φαίνεται πως μερικοί άνθρωποι νομίζουν ότι ένα ζηλευτό πτυχίο συνεπάγεται το δικαίωμα να χαίρει κανείς εύνοιας και σεβασμού από τους άλλους.
Ναι, το χρώμα του δέρματος, η εκπαίδευση, τα χρήματα, η εθνική προέλευση—αυτά έχουν γίνει τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία πολλοί άνθρωποι κρίνουν ή, μάλλον, προκρίνουν ένα άλλο άτομο. Αυτοί είναι οι παράγοντες που καθορίζουν σε ποιον δείχνουν εύνοια και σε ποιον αρνούνται να τη δείξουν. Τι μπορεί να λεχτεί για εσάς; Σε ποιον δείχνετε εύνοια; Θεωρείτε ότι κάποιος που έχει λεφτά, ανοιχτόχρωμο δέρμα ή έχει λάβει ανώτερη εκπαίδευση αξίζει περισσότερο την εύνοια και το σεβασμό; Αν ναι, χρειάζεται να εξετάσετε σοβαρά τη βάση των αισθημάτων σας.
Είναι Αυτά Σωστά Κριτήρια;
Το βιβλίο Ινδουιστικός Κόσμος (Hindu World) παρατηρεί: «Οποιοδήποτε άτομο κατώτερης κάστας σκότωνε ένα βραχμίνο θα μπορούσαν να το βασανίσουν μέχρι θανάτου και να κατασχέσουν την περιουσία του, ενώ η ψυχή του θα ήταν αιώνια καταδικασμένη. Αν ένας βραχμίνος σκότωνε κάποιον, θα του επιβαλλόταν μόνο ένα πρόστιμο και ποτέ δεν τιμωρούνταν με θάνατο». Αν και το βιβλίο μιλάει για τα αρχαία χρόνια, τι μπορεί να ειπωθεί για σήμερα; Η φυλετική προκατάληψη και οι συγκρούσεις ανάμεσα σε διάφορες κοινότητες έχουν κάνει το αίμα να τρέχει ποτάμι ακόμα και στον 20ό αιώνα. Και αυτό δεν περιορίζεται στην Ινδία. Το μίσος και η βία που διαιωνίζονται από το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, η φυλετική προκατάληψη στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εθνικιστική προκατάληψη στις Βαλτικές χώρες—ο κατάλογος μπορεί να συνεχίζεται για πολύ ακόμα—όλα προκαλούνται από αισθήματα έμφυτης ανωτερότητας. Ασφαλώς, αυτή η εκδήλωση εύνοιας σε ένα άτομο εις βάρος κάποιου άλλου, λόγω της φυλής ή της εθνικότητας, δεν έχει αποφέρει καλούς, ειρηνικούς καρπούς.
Τι θα πούμε για τα πλούτη; Αναμφίβολα, πολλοί γίνονται πλούσιοι μέσω έντιμης, σκληρής εργασίας. Ωστόσο, οι εγκληματίες του υπόκοσμου, οι μαυραγορίτες, οι έμποροι ναρκωτικών, οι έμποροι παράνομων όπλων και άλλοι έχουν συσσωρεύσει τεράστια πλούτη. Είναι αλήθεια ότι μερικοί από αυτούς κάνουν δωρεές σε φιλανθρωπικά ιδρύματα ή υποστηρίζουν προγράμματα για να βοηθήσουν τους φτωχούς. Παρ’ όλα αυτά, οι εγκληματικές τους πράξεις έχουν επιφέρει ανείπωτα παθήματα και δυστυχία στα θύματά τους. Ακόμα και σχετικά ασήμαντοι απατεώνες, όπως αυτοί που δωροδοκούνται ή συμμετέχουν σε ανέντιμες επαγγελματικές δραστηριότητες, έχουν προκαλέσει απογοήτευση, βλάβη και θάνατο όταν τα προϊόντα τους ή οι υπηρεσίες που παρέχουν αποτυγχάνουν και δεν λειτουργούν καλά. Πραγματικά, αυτή καθαυτή η κατοχή πλούτου δεν αποτελεί βάση για απόδοση ευνοϊκής κρίσης.
Τι μπορεί να ειπωθεί, λοιπόν, για την εκπαίδευση; Μήπως το ότι κάποιο άτομο έχει ένα μακρύ κατάλογο πτυχίων ή τίτλων εγγυάται ότι αυτό το άτομο είναι έντιμο και δίκαιο; Μήπως σημαίνει ότι θα πρέπει να του δείχνεται εύνοια; Ομολογουμένως, η μόρφωση μπορεί να ευρύνει τους ορίζοντες κάποιου, και πολλοί οι οποίοι έχουν κάνει χρήση της μόρφωσής τους για να ωφελήσουν άλλους είναι άξιοι τιμής και σεβασμού. Αλλά η ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα εκμετάλλευσης και καταπίεσης των μαζών από τη μορφωμένη τάξη. Επιπλέον, σκεφτείτε τι συμβαίνει στο χώρο των κολεγίων και των πανεπιστημίων σήμερα. Οι πανεπιστημιουπόλεις μαστίζονται από προβλήματα που έχουν σχέση με τη χρήση ναρκωτικών και τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, και πολλοί φοιτητές εγγράφονται με μοναδικό σκοπό την επιδίωξη χρημάτων, δύναμης και φήμης. Η μόρφωση και μόνο ενός ανθρώπου δεν αποτελεί αξιόπιστη ένδειξη για τον αληθινό του χαρακτήρα.
Όχι, το χρώμα του δέρματος, η εκπαίδευση, τα χρήματα, η εθνική προέλευση και άλλοι τέτοιοι παράγοντες δεν αποτελούν σωστή βάση σύμφωνα με την οποία να αξιολογήσετε κάποιο άλλο άτομο. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει να επηρεάζονται από αυτούς τους παράγοντες σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν την εύνοια των άλλων. Τι θα πρέπει, λοιπόν, να απασχολεί ένα άτομο; Ποια κριτήρια θα πρέπει να ακολουθεί κανείς;