Γιατί να Είμαστε Συγχωρητικοί;

Ο ΕΒΡΑΙΟΣ λόγιος και συγγραφέας Τζόζεφ Τζέικομπς περιέγραψε κάποτε τη συγχωρητικότητα ως «το υψηλότερο και δυσκολότερο από όλα τα ηθικά διδάγματα». Πράγματι, πολλά άτομα το βρίσκουν πολύ δύσκολο να πουν τις λέξεις «σε συγχωρώ».

Η συγχώρηση, όπως φαίνεται, μοιάζει πολύ με τα χρήματα. Μπορεί κάποιος να τη δώσει ανεπιφύλακτα και με ελεήμονα τρόπο σε άλλους ή μπορεί να την κρατήσει με τσιγκουνιά για τον εαυτό του. Η πρώτη εκδοχή είναι ο θεοσεβής τρόπος. Θα πρέπει να καλλιεργούμε τη συνήθεια να δίνουμε γενναιόδωρα όταν πρόκειται για τη συγχώρηση. Γιατί; Επειδή ο Θεός το ενθαρρύνει αυτό, και επειδή το μόνο που μπορεί να κάνει ένα μη συγχωρητικό, εκδικητικό πνεύμα είναι να χειροτερέψει τα πράγματα.

Συχνά ακούμε ανθρώπους να λένε: «Δεν θυμώνω· απλώς ανταποδίδω τα ίσα»! Δυστυχώς, αυτά τα λόγια αποτελούν μια αρχή που κατευθύνει τη ζωή πολλών ατόμων σήμερα. Λόγου χάρη, κάποια γυναίκα αρνούνταν να μιλήσει στη νύφη της επί εφτά και πλέον χρόνια επειδή, όπως λέει η γυναίκα, «μου έκανε μεγάλο κακό και ποτέ μου δεν μπόρεσα να τη συγχωρήσω». Όμως, μια τέτοια διακοπή της επικοινωνίας, όταν κάποιος τη χρησιμοποιεί ως μέσο για να εξαναγκάσει εκείνον που έφταιξε να ζητήσει συγνώμη, ή ως όπλο για να τιμωρήσει, σπάνια ικανοποιεί την επιθυμία για εκδίκηση. Αντίθετα, μπορεί απλώς να παρατείνει τη διαμάχη, επιτρέποντας να αναπτυχτεί πλήρως η μνησικακία. Αν δεν διακοπεί αυτός ο κύκλος του πόνου, τα ισχυρά πλοκάμια της εκδίκησης μπορούν να καταστρέψουν τις σχέσεις, ακόμη και την υγεία κάποιου.

Η Βλάβη που Προκαλεί το Μη Συγχωρητικό Πνεύμα

Όταν ένα άτομο δεν είναι συγχωρητικό, οι συγκρούσεις που προκύπτουν δημιουργούν ένταση. Με τη σειρά της, η ένταση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές αρρώστιες. Ο Δρ Γουίλιαμ Σ. Σάντλερ έγραψε: «Κανείς δεν μπορεί να αντιληφτεί πληρέστερα από ένα γιατρό το εκπληκτικά μεγάλο ποσοστό των ανθρώπινων ασθενειών και παθημάτων που συνδέονται άμεσα με τη στενοχώρια, το φόβο, τις συγκρούσεις, . . . τον μη υγιή τρόπο σκέψης και τον ακάθαρτο τρόπο ζωής». Όμως, πόση ζημιά προκαλεί στην πραγματικότητα η συναισθηματική αναστάτωση; Ένα ιατρικό σύγγραμμα απαντάει: «Οι στατιστικές . . . έδειξαν ότι τα δύο τρίτα των ασθενών που πήγαν σε κάποιο γιατρό είχαν συμπτώματα που προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από τη διανοητική ένταση».

Ναι, η πικρία, η μνησικακία και η μοχθηρία δεν είναι καθόλου αβλαβή πράγματα. Αυτά τα καυστικά συναισθήματα μοιάζουν με τη σκουριά που κατατρώγει αργά-αργά το αμάξωμα ενός αυτοκινήτου. Το εξωτερικό του αυτοκινήτου μπορεί να φαίνεται όμορφο, αλλά κάτω από το χρώμα εξελίσσεται μια καταστρεπτική διαδικασία.

Κάτι ακόμη πιο σπουδαίο είναι ότι η άρνησή μας να συγχωρήσουμε όταν υπάρχει βάση για έλεος μπορεί επίσης να μας βλάψει πνευματικά. Στα μάτια του Ιεχωβά Θεού, θα μπορούσαμε να γίνουμε σαν το δούλο στην παραβολή του Ιησού. Στο δούλο ο κύριός του συγχώρησε ένα τεράστιο χρέος. Ωστόσο, όταν κάποιος σύνδουλός του τον εκλιπαρούσε να του συγχωρήσει ένα συγκριτικά μηδαμινό χρέος, εκείνος ήταν σκληρός και δεν ήταν συγχωρητικός. Ο Ιησούς κατέστησε σαφές ότι, αν εμείς είμαστε με παρόμοιο τρόπο απρόθυμοι να συγχωρούμε, ο Ιεχωβά θα αρνηθεί να συγχωρήσει τα δικά μας αμαρτήματα. (Ματθαίος 18:21-35) Επομένως, αν δεν είμαστε συγχωρητικοί, θα μπορούσαμε να χάσουμε την καθαρή μας συνείδηση ενώπιον του Θεού, ακόμη και την ελπίδα μας για το μέλλον! (Παράβαλε 2 Τιμόθεο 1:3). Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε;

Ας Μάθουμε να Συγχωρούμε

Η αληθινή συγχωρητικότητα πηγάζει από την καρδιά. Περιλαμβάνει τη συγχώρηση του σφάλματος ενός παραβάτη και την εγκατάλειψη κάθε επιθυμίας για εκδίκηση. Έτσι, η τελική απόδοση δικαιοσύνης και η ενδεχόμενη ανταπόδοση αφήνονται στα χέρια του Ιεχωβά.—Ρωμαίους 12:19.

Όμως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, εφόσον «η καρδία είναι απατηλή υπέρ πάντα και σφόδρα διεφθαρμένη», δεν κλίνει πάντοτε προς τη συγχωρητικότητα, ακόμη και όταν θα έπρεπε να το κάνει αυτό. (Ιερεμίας 17:9) Ο ίδιος ο Ιησούς είπε: «Από την καρδιά εξέρχονται πονηροί διαλογισμοί, φόνοι, μοιχείες, πορνείες, κλοπές, ψευδομαρτυρίες, βλασφημίες».—Ματθαίος 15:19.

Το ευχάριστο είναι ότι η καρδιά μας μπορεί να εκπαιδευτεί να κάνει ό,τι είναι σωστό. Ωστόσο, η εκπαίδευση που χρειαζόμαστε πρέπει να προέρχεται από μια υψηλότερη πηγή. Δεν μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας κάτι τέτοιο. (Ιερεμίας 10:23) Ένας θεόπνευστος ψαλμωδός το αναγνώρισε αυτό και προσευχήθηκε ζητώντας να λάβει την κατεύθυνση του Θεού. Αυτός ικέτεψε τον Ιεχωβά στην προσευχή: «Δίδαξόν με τα διατάγματά σου. Κάμε με να εννοώ την οδόν των εντολών σου».—Ψαλμός 119:26, 27.

Σύμφωνα με έναν άλλον ψαλμό, ο Βασιλιάς Δαβίδ του αρχαίου Ισραήλ έφτασε στο σημείο να ‘εννοήσει την οδό’ του Ιεχωβά. Ο ίδιος τη δοκίμασε από πρώτο χέρι και έμαθε από αυτήν. Γι’ αυτό, μπορούσε να πει: ‘Οικτίρμων και ελεήμων είναι ο Ιεχωβά, μακρόθυμος και πολυέλεος. Καθώς σπλαγχνίζεται ο πατήρ τα τέκνα, ούτως ο Ιεχωβά σπλαγχνίζεται τους φοβουμένους αυτόν’.—Ψαλμός 103:8, 13.

Είναι ανάγκη να μαθαίνουμε όπως μάθαινε ο Δαβίδ. Πρέπει να μελετάμε με προσευχή το τέλειο παράδειγμα συγχωρητικότητας του Θεού, καθώς και το παράδειγμα του Γιου του. Έτσι, μπορούμε να μάθουμε να συγχωρούμε από καρδιάς.

Εντούτοις, μερικοί μπορεί κάλλιστα να ρωτήσουν: Τι θα λεχτεί για τα σοβαρά αμαρτήματα; Πρέπει να συγχωρούνται όλα τα αμαρτήματα;

Επιδίωξη Ισορροπίας

Όταν ένα άτομο έχει αδικηθεί σε σοβαρό βαθμό, ο πόνος μπορεί να είναι πολύ μεγάλος. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα αν κάποιος είναι το αθώο θύμα ενός σοβαρού αμαρτήματος. Μερικοί ίσως μάλιστα να αναρωτιούνται: ‘Πώς μπορώ να συγχωρήσω ένα άτομο που κακόβουλα με πρόδωσε και με πλήγωσε;’ Στην περίπτωση ενός χονδροειδούς αμαρτήματος που θα μπορούσε να επισύρει αποκοπή, το θύμα ίσως χρειαστεί να εφαρμόσει τη συμβουλή των εδαφίων Ματθαίος 18:15-17.

Σε κάθε περίπτωση, πολλά μπορεί να εξαρτώνται από τον παραβάτη. Από τότε που συνέβη η αδικοπραγία και έπειτα υπάρχει κάποιο σημάδι ειλικρινούς μετάνοιας; Έχει αλλάξει εκείνος που αμάρτησε, ίσως μάλιστα προσπαθώντας να επανορθώσει πραγματικά; Στα μάτια του Ιεχωβά αυτού του είδους η μετάνοια αποτελεί κλειδί για τη συγχώρηση ακόμη και στην περίπτωση αληθινά φρικτών αμαρτημάτων. Για παράδειγμα, ο Ιεχωβά συγχώρησε τον Μανασσή, έναν από τους πιο ασεβείς βασιλιάδες στην ιστορία του Ισραήλ. Με ποια βάση; Ο Θεός το έκανε αυτό επειδή ο Μανασσής τελικά ταπεινώθηκε και μετανόησε για τις απαίσιες οδούς του.—2 Χρονικών 33:12, 13.

Στην Αγία Γραφή η γνήσια μετάνοια περιλαμβάνει ειλικρινή αλλαγή στη στάση, εγκάρδια μεταμέλεια για κάθε αδίκημα που διαπράχτηκε. Όπου αυτό είναι κατάλληλο και δυνατό, η μετάνοια συνοδεύεται από προσπάθεια να γίνει επανόρθωση για το θύμα του αμαρτήματος. (Λουκάς 19:7-10· 2 Κορινθίους 7:11) Όπου δεν υπάρχει τέτοια μετάνοια, ο Ιεχωβά δεν συγχωρεί.a Επιπλέον, ο Θεός δεν αναμένει από τους Χριστιανούς να συγχωρούν εκείνους που ήταν κάποτε διαφωτισμένοι πνευματικά αλλά τώρα εκούσια, αμετανόητα αδικοπραγούν. (Εβραίους 10:26-31) Σε ακραίες περιπτώσεις, η συγχώρηση μπορεί κάλλιστα να είναι ακατάλληλη.—Ψαλμός 139:21, 22· Ιεζεκιήλ 18:30-32.

Είτε είναι δυνατή η συγχώρηση είτε όχι, το θύμα κάποιου σοβαρού αμαρτήματος ίσως θελήσει να σταθμίσει ένα άλλο ερώτημα: Πρέπει άραγε να παραμείνω σε σοβαρή συναισθηματική αναστάτωση, νιώθοντας έντονα πληγωμένος και θυμωμένος, μέχρις ότου επιλυθεί πλήρως το ζήτημα; Προσέξτε ένα παράδειγμα. Ο Βασιλιάς Δαβίδ ένιωθε έντονα πληγωμένος όταν ο στρατηγός του, ο Ιωάβ, δολοφόνησε τον Αβενήρ και τον Αμασά, ‘δύο άντρες δικαιότερους και καλύτερους από τον Ιωάβ’. (1 Βασιλέων 2:32) Ο Δαβίδ εξέφρασε την αγανάκτησή του προφορικά, και αναμφίβολα την εξέφρασε στον Ιεχωβά με προσευχή. Με τον καιρό, όμως, αυτή καθαυτή η ένταση των αισθημάτων του Δαβίδ πιθανότατα υποχώρησε. Ο ίδιος δεν κυριαρχούνταν από αγανάκτηση μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Δαβίδ μάλιστα συνέχισε να συνεργάζεται με τον Ιωάβ, αλλά δεν συγχώρησε έτσι απλά αυτόν τον αμετανόητο φονιά. Ο Δαβίδ φρόντισε ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη στο τέλος.—2 Σαμουήλ 3:28-39· 1 Βασιλέων 2:5, 6.

Μπορεί να χρειαστεί κάποιος χρόνος και προσπάθεια προτού ξεπεράσουν τον αρχικό τους θυμό εκείνοι που πληγώθηκαν από τα σοβαρά αμαρτήματα άλλων. Η διαδικασία της επούλωσης μπορεί να είναι πολύ πιο εύκολη όταν ο παραβάτης αναγνωρίσει το αδίκημά του και μετανοήσει. Ωστόσο, το αθώο θύμα του αμαρτήματος θα πρέπει να είναι σε θέση να βρει ανακούφιση και παρηγοριά στη γνώση που έχει για τη δικαιοσύνη και τη σοφία του Ιεχωβά, καθώς και στη Χριστιανική εκκλησία, άσχετα με την πορεία του ατόμου που έχει αδικοπραγήσει.

Να γνωρίζετε, επίσης, πως όταν συγχωρείτε κάποιον που αμάρτησε αυτό δεν σημαίνει ότι παραβλέπετε το αμάρτημα. Για το Χριστιανό, η συγχώρηση σημαίνει το να αφήνει με εμπιστοσύνη το ζήτημα στα χέρια του Ιεχωβά. Εκείνος είναι ο δίκαιος Κριτής όλου του σύμπαντος, και αυτός θα αποδώσει δικαιοσύνη στον κατάλληλο καιρό. Αυτό θα συμπεριλάβει την κρίση ύπουλων ‘πόρνων και μοιχών’.—Εβραίους 13:4.

Τα Οφέλη της Συγχωρητικότητας

Ο ψαλμωδός Δαβίδ έψαλε: ‘Διότι συ, Ιεχωβά, είσαι αγαθός και εύσπλαγχνος [πρόθυμος να συγχωρείς, ΜΝΚ] και πολυέλεος εις πάντας τους επικαλουμένους σε’. (Ψαλμός 86:5) Είστε εσείς, όπως ο Ιεχωβά, ‘πρόθυμοι να συγχωρείτε’; Τα οφέλη είναι πολλά.

Πρώτον, το να συγχωρούμε τους άλλους προάγει τις καλές σχέσεις. Η Αγία Γραφή παροτρύνει τους Χριστιανούς: «Να δείχνετε καλοσύνη ο ένας στον άλλον και τρυφερή συμπόνια, συγχωρώντας ανεπιφύλακτα ο ένας τον άλλον ακριβώς όπως και ο Θεός μέσω του Χριστού συγχώρησε ανεπιφύλακτα εσάς».—Εφεσίους 4:32.

Δεύτερον, η συγχώρηση φέρνει ειρήνη. Αυτή δεν είναι απλώς ειρήνη με τους συνανθρώπους μας, αλλά είναι και εσωτερική ειρήνη.—Ρωμαίους 14:19· Κολοσσαείς 3:13-15.

Τρίτον, το να συγχωρούμε τους άλλους μάς βοηθάει να θυμόμαστε ότι και εμείς οι ίδιοι έχουμε ανάγκη συγχώρησης. Ναι, ‘όλοι έχουμε αμαρτήσει και υστερούμε ως προς τη δόξα του Θεού’.—Ρωμαίους 3:23.

Τελικά, το να συγχωρούμε τους άλλους διανοίγει το δρόμο για να συγχωρηθούν τα δικά μας αμαρτήματα από τον Θεό. Ο Ιησούς είπε: «Αν συγχωρήσετε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, ο ουράνιος Πατέρας σας θα συγχωρήσει και εσάς».—Ματθαίος 6:14.

Φανταστείτε τα πολλά πράγματα που πρέπει να απασχολούσαν το μυαλό του Ιησού το απόγευμα του θανάτου του. Εκείνος ανησυχούσε για τους μαθητές του, για το έργο κηρύγματος, και ιδιαίτερα για την ακεραιότητά του προς τον Ιεχωβά. Εντούτοις, ακόμη και όταν υπέφερε έντονα πάνω στο ξύλο βασανισμού, για ποιο πράγμα μίλησε; Ανάμεσα στα τελευταία του λόγια ήταν: «Πατέρα, συγχώρησέ τους». (Λουκάς 23:34) Μπορούμε να μιμηθούμε το τέλειο παράδειγμα του Ιησού συγχωρώντας ο ένας τον άλλον από καρδιάς.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 5]

Συλλάβατε το σημείο της παραβολής του Ιησού σχετικά με το δούλο που δεν ήταν συγχωρητικός;

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Το να συγχωρούμε τους άλλους προάγει τις καλές σχέσεις και φέρνει ευτυχία