Είναι Εφικτή η Θρησκευτική Αλήθεια;
ΣΤΗ Σουηδία, ένας άνθρωπος με πνευματικές ανησυχίες, ο οποίος βρισκόταν στην πανεπιστημιακή πόλη της Ουψάλας, αποφάσισε να μελετήσει τις πεποιθήσεις των διαφόρων θρησκειών που υπήρχαν στην πόλη του, επισκεπτόμενος μάλιστα τους χώρους λατρείας τους. Άκουσε αυτούς που κήρυτταν εκεί, και πήρε συνέντευξη από μερικά μέλη. Παρατήρησε ότι μόνο οι Μάρτυρες του Ιεχωβά φαίνονταν πεπεισμένοι ότι είχαν «βρει την αλήθεια». Αναλογιζόμενος την υπάρχουσα ποικιλία θρησκευτικών απόψεων, αναρωτήθηκε πώς μπορούσαν οι Μάρτυρες να ισχυρίζονται κάτι τέτοιο.
Εσείς, προσωπικά, πιστεύετε ότι είναι εφικτό να μάθει κάποιος την αλήθεια όσον αφορά τη θρησκεία; Θα ήταν μάλιστα δυνατόν να καθοριστεί αυτό που θα μπορούσε να αποκληθεί απόλυτη αλήθεια;
Η Φιλοσοφία και η Αλήθεια
Εκείνοι που έχουν μελετήσει φιλοσοφία έχουν διαμορφώσει την άποψη ότι η απόλυτη αλήθεια δεν είναι εφικτή για τους ανθρώπους. Μπορεί να γνωρίζετε ότι η φιλοσοφία έχει οριστεί ως «η επιστήμη που προσπαθεί να εξηγήσει την προέλευση της ύπαρξης και της ζωής». Στην πραγματικότητα, όμως, σπάνια φτάνει τόσο μακριά. Στο σύγγραμμα Η Ιστορία της Φιλοσοφίας (Filosofins Historia), ο Σουηδός συγγραφέας Αλφ Άλμπεργκ έγραψε: «Η φύση πολλών φιλοσοφικών ερωτημάτων είναι τέτοια ώστε δεν είναι δυνατόν να δοθεί οριστική απάντηση σε αυτά. . . . Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι όλα τα μεταφυσικά προβλήματα [που σχετίζονται με τις θεμελιώδεις αρχές των πραγμάτων] ανήκουν σε αυτή . . . την ομάδα».
Συνεπώς, εκείνοι που μέσω της φιλοσοφίας έχουν προσπαθήσει να βρουν απάντηση στα ζωτικά ερωτήματα της ζωής πολλές φορές έχουν καταλήξει να νιώθουν έλλειψη ικανοποίησης και αγωνία. Στο βιβλίο του Τρόπος Σκέψης και Θρησκευτική Πίστη (Tankelinjer och trosformer), ο Σουηδός συγγραφέας Γκούναρ Άσπελιν ανέφερε: «Ένα πράγμα που βλέπουμε είναι ότι, όσο ενδιαφέρεται η φύση για την πεταλούδα και το κουνούπι, άλλο τόσο ενδιαφέρεται και για τον άνθρωπο . . . Είμαστε ανίσχυροι, εντελώς ανίσχυροι, μπροστά σε εκείνες τις δυνάμεις που παίζουν το ρόλο τους στο σύμπαν και στον εσωτερικό μας κόσμο. Αυτή είναι η άποψη για τη ζωή η οποία τόσο συχνά εμφανίζεται στη βιβλιογραφία προς το τέλος ενός αιώνα κατά τον οποίο οι άνθρωποι θέτουν την πίστη τους στην πρόοδο και ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον».
Είναι Αναγκαία η Αποκάλυψη της Αλήθειας;
Είναι προφανές ότι από μόνες τους οι ανθρώπινες προσπάθειες δεν έχουν καταφέρει να οδηγήσουν στην ανεύρεση της αλήθειας για τη ζωή, και φαίνεται ότι ποτέ δεν θα το καταφέρουν. Εύλογα, λοιπόν, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κάποιου είδους θεϊκή αποκάλυψη είναι απαραίτητη. Αυτό που πολλοί αποκαλούν βιβλίο της φύσης παρέχει κάποια αποκάλυψη. Αν και δεν δίνει οριστικές λεπτομέρειες σχετικά με την προέλευση της ζωής, δείχνει ότι υπάρχει κάτι πολύ πιο ικανοποιητικό από την απλή υλιστική εξήγηση της ζωής. Το χορτάρι που αναπτύσσεται προς τα πάνω στην πραγματικότητα ακολουθεί διαφορετικούς νόμους από εκείνους που διέπουν ένα σωρό από πέτρες που κατρακυλούν μέσα σε μια τρύπα. Τα ζωντανά πράγματα στη φύση οικοδομούν και οργανώνουν τον εαυτό τους με τρόπο διαφορετικό από ό,τι τα νεκρά πράγματα. Έτσι, ένας διακεκριμένος μελετητής του νόμου και της θρησκείας είχε βάση για να συμπεράνει: «Οι αόρατες ιδιότητες [του Θεού] βλέπονται καθαρά από τη δημιουργία του κόσμου και έπειτα, επειδή γίνονται αντιληπτές μέσω των πραγμάτων που έχουν φτιαχτεί».—Ρωμαίους 1:20.
Όμως, προκειμένου να βρούμε ποιος είναι πίσω από όλη αυτή την οικοδόμηση και την οργάνωση, χρειαζόμαστε περαιτέρω αποκάλυψη. Μήπως δεν θα έπρεπε να αναμένουμε να υπάρχει τέτοια αποκάλυψη; Δεν θα ήταν λογικό να αναμένουμε ότι Εκείνος που είναι υπεύθυνος για τη ζωή στη γη θα αποκάλυπτε τον εαυτό του στα δημιουργήματά του;
Η Αγία Γραφή ισχυρίζεται ότι η ίδια αποτελεί τέτοια αποκάλυψη. Σε αυτό το περιοδικό έχουμε παρουσιάσει πολλές φορές βάσιμους λόγους για την αποδοχή αυτού του ισχυρισμού, και πολλοί σκεπτόμενοι άνθρωποι τον έχουν αποδεχτεί. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι που έγραψαν την Αγία Γραφή ενδιαφέρονταν να καταστήσουν σαφές πως ό,τι έγραψαν δεν ήταν δικό τους είναι αυτό καθαυτό πολύ αξιοσημείωτο. Πάνω από 300 φορές, βρίσκουμε τους προφήτες της Αγίας Γραφής να χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως: ‘Ούτω λέγει Ιεχωβά’. (Ησαΐας 37:33· Ιερεμίας 2:2· Ναούμ 1:12) Πιθανότατα γνωρίζετε ότι οι άντρες και οι γυναίκες που γράφουν βιβλία ή άρθρα συνήθως ενδιαφέρονται πολύ να φέρουν τα έργα τους την υπογραφή τους. Ωστόσο, εκείνοι που έγραψαν την Αγία Γραφή κράτησαν τον εαυτό τους στο περιθώριο· σε μερικές περιπτώσεις είναι δύσκολο να καθοριστεί ποιος έγραψε ορισμένα μέρη της Αγίας Γραφής.
Μια άλλη πλευρά της Αγίας Γραφής την οποία μπορεί να βρείτε σημαντική είναι η εσωτερική της αρμονία. Αυτή είναι πραγματικά αξιοσημείωτη, αν ληφτεί υπόψη ότι τα 66 βιβλία της Αγίας Γραφής γράφτηκαν σε μια περίοδο 1.600 ετών. Υποθέστε ότι πηγαίνετε σε μια δημόσια βιβλιοθήκη και διαλέγετε 66 θρησκευτικά βιβλία που είχαν γραφτεί σε μια περίοδο 16 αιώνων. Κατόπιν δένετε αυτά τα μεμονωμένα βιβλία σε έναν τόμο. Θα αναμένατε να έχει αυτός ο τόμος ένα κοινό θέμα καθώς και ένα αρμονικό άγγελμα; Ασφαλώς όχι. Αυτό θα απαιτούσε ένα θαύμα. Προσέξτε το εξής: Τα βιβλία της Αγίας Γραφής όντως έχουν ένα κοινό θέμα, και όντως επιβεβαιώνουν το ένα το άλλο. Αυτό καταδεικνύει ότι πρέπει να υπάρχει ένας και μοναδικός νους, ή εμπνευστής, ο οποίος κατηύθυνε όσα καταγράφτηκαν στην Αγία Γραφή.
Ωστόσο, θα βρείτε ένα χαρακτηριστικό που αποδεικνύει τη θεϊκή προέλευση της Αγίας Γραφής περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Οι προφητείες—πληροφορίες γραμμένες εκ των προτέρων σχετικά με πράγματα που οπωσδήποτε θα συνέβαιναν στο μέλλον. Εκφράσεις όπως: ‘Αυτό που θα συμβεί εκείνη την ημέρα’ και: ‘Αυτό που θα συμβεί στο τελικό μέρος των ημερών’ αναφέρονται μόνο στην Αγία Γραφή. (Ησαΐας 2:2· 11:10, 11· 23:15· Ιεζεκιήλ 38:18· Ωσηέ 2:21-23· Ζαχαρίας 13:2-4· ΜΝΚ) Πολλές εκατοντάδες χρόνια προτού εμφανιστεί ο Ιησούς Χριστός στη γη, διάφορες προφητείες στις Εβραϊκές Γραφές έδιναν λεπτομέρειες για τη ζωή του—από τη γέννησή του μέχρι το θάνατό του. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένα άλλο λογικό συμπέρασμα παρά μόνο ότι η Αγία Γραφή είναι η πηγή της αλήθειας σχετικά με τη ζωή. Ο ίδιος ο Ιησούς το επιβεβαιώνει αυτό με τα λόγια: «Ο λόγος σου είναι αλήθεια».—Ιωάννης 17:17.
Η Θρησκεία και η Αλήθεια
Ακόμη και πολλοί που ομολογούν πίστη στην Αγία Γραφή πιστεύουν ότι η απόλυτη αλήθεια είναι ανέφικτη. Ο Αμερικανός κληρικός Τζον Σ. Σπονγκ σχολίασε: «Πρέπει να . . . ξεφύγουμε από τη σκέψη ότι εμείς έχουμε την αλήθεια και ότι οι άλλοι πρέπει να αποδεχτούν την άποψή μας, και να φτάσουμε στο σημείο να αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι κανένας μας δεν μπορεί να συλλάβει την απόλυτη αλήθεια». Κάποιος Ρωμαιοκαθολικός συγγραφέας, ο Κρίστοφερ Ντέρικ, δίνει ένα λόγο για την ύπαρξη τέτοιων αρνητικών απόψεων όσον αφορά την ανεύρεση της αλήθειας: «Όταν αναφέρεται κάποιος στη θρησκευτική ‘αλήθεια’ είναι σαν να λέει ότι γνωρίζει . . . Υπονοείς ότι κάποιος άλλος πιθανόν να κάνει λάθος· και αυτό δεν θα ήταν καθόλου σωστό».
Εντούτοις, ως σκεπτόμενο άτομο θα κάνατε καλά να εξετάσετε μερικά σχετικά ερωτήματα. Αν η αλήθεια ήταν ανέφικτη, γιατί να πει ο Ιησούς Χριστός: «Θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει»; Επίσης γιατί να πει ένας από τους αποστόλους του Ιησού ότι το θέλημα του Θεού είναι «να σωθούν κάθε είδους άνθρωποι και να έρθουν σε ακριβή γνώση της αλήθειας»; Γιατί εμφανίζεται η λέξη «αλήθεια» εκατό και πλέον φορές στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές σε συσχετισμό με την πίστη; Ναι, γιατί, αν η αλήθεια είναι ανέφικτη;—Ιωάννης 8:32· 1 Τιμόθεο 2:3, 4.
Στην πραγματικότητα, ο Ιησούς δεν τόνισε απλώς ότι η αλήθεια είναι εφικτή, αλλά έδειξε ότι η ανεύρεσή της απαιτείται αν θέλουμε να είναι αποδεκτή στον Θεό η λατρεία μας. Όταν μια Σαμαρείτισσα αναρωτήθηκε ποια ήταν η αληθινή μορφή λατρείας—η λατρεία που ασκούσαν οι Ιουδαίοι στην Ιερουσαλήμ ή εκείνη που ασκούσαν οι Σαμαρείτες στο όρος Γαριζίν—ο Ιησούς δεν απάντησε λέγοντας ότι η αλήθεια είναι ανέφικτη. Απεναντίας, είπε: «Οι αληθινοί λάτρεις θα λατρεύουν τον Πατέρα με πνεύμα και αλήθεια, γιατί, πράγματι, ο Πατέρας τέτοια άτομα αναζητάει για να τον λατρεύουν. Ο Θεός είναι Πνεύμα, και εκείνοι που τον λατρεύουν πρέπει να λατρεύουν με πνεύμα και αλήθεια».—Ιωάννης 4:23, 24.
Πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται: ‘Η Αγία Γραφή μπορεί να ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, και επομένως δεν μπορεί κάποιος να είναι βέβαιος για το ποια είναι η αλήθεια’. Αλλά γράφτηκε πραγματικά η Αγία Γραφή με τόσο ασαφή τρόπο ώστε να μην μπορείτε να είστε σίγουρος για το πώς πρέπει να κατανοείται; Ομολογουμένως, κάποια συγκεκριμένη προφητική και συμβολική γλώσσα ίσως να είναι δύσκολο να τη συλλάβει κανείς. Για παράδειγμα, ο Θεός είπε στον προφήτη Δανιήλ ότι το βιβλίο του, το οποίο περιέχει πολλή προφητική γλώσσα, δεν επρόκειτο να κατανοηθεί πλήρως μέχρι ‘τον έσχατο καιρό’. (Δανιήλ 12:9) Επίσης, είναι ολοφάνερο ότι ορισμένες παραβολές και σύμβολα χρειάζονται ερμηνεία.
Όμως, είναι σαφές ότι, όσον αφορά τις βασικές Χριστιανικές διδασκαλίες και ηθικές αξίες που είναι ουσιώδεις για την απόδοση λατρείας στον Θεό με αλήθεια, η Αγία Γραφή είναι πολύ ξεκάθαρη. Δεν αφήνει περιθώριο για αλληλοσυγκρουόμενες ερμηνείες. Στην επιστολή προς τους Εφεσίους, η Χριστιανική πίστη αναφέρεται ως «μία», πράγμα που δείχνει ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν πολλές πίστεις. (Εφεσίους 4:4-6) Ίσως να αναρωτιέστε: ‘Αν η Αγία Γραφή δεν είναι σωστό να ερμηνεύεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, γιατί υπάρχουν τόσο πολλά διαφορετικά «Χριστιανικά» θρησκεύματα;’ Θα βρούμε την απάντηση αν ανατρέξουμε στην περίοδο που ακολούθησε λίγο μετά το θάνατο των αποστόλων του Ιησού και την ανάπτυξη αποστασίας από την αληθινή Χριστιανική πίστη.
‘Το Σιτάρι και τα Ζιζάνια’
Ο Ιησούς προείπε αυτή την αποστασία στην παραβολή του σχετικά με το σιτάρι και τα ζιζάνια. Ο ίδιος ο Ιησούς εξήγησε ότι «το σιτάρι» συμβολίζει τους αληθινούς Χριστιανούς· «τα ζιζάνια» συμβολίζουν τους ψεύτικους ή αποστατικούς Χριστιανούς. «Ενώ κοιμούνταν οι άνθρωποι», είπε ο Ιησούς, κάποιος «εχθρός» θα έσπερνε ζιζάνια στον αγρό με το σιτάρι. Αυτή η σπορά άρχισε αφότου οι απόστολοι είχαν κοιμηθεί τον ύπνο του θανάτου. Η παραβολή δείχνει ότι αυτή η σύγχυση μεταξύ αληθινών και ψεύτικων Χριστιανών θα συνεχιζόταν μέχρι την «τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων». Έτσι, στο διάβα των αιώνων, η ταυτότητα των αληθινών Χριστιανών ήταν ασαφής επειδή επικράτησαν στο θρησκευτικό αγρό εκείνοι που είναι απλώς κατ’ όνομα Χριστιανοί. Ωστόσο, «στην τελική περίοδο του συστήματος πραγμάτων», θα λάβαινε χώρα μια αλλαγή. «Ο Γιος του ανθρώπου» επρόκειτο να «αποστείλει τους αγγέλους του» για να ξεχωρίσουν τους ψεύτικους Χριστιανούς από τους αληθινούς. Αυτό σήμαινε ότι η Χριστιανική εκκλησία θα ήταν τότε εύκολο να αναγνωριστεί, εφόσον θα βρισκόταν στην κατάσταση στην οποία βρισκόταν την εποχή των αποστόλων.—Ματθαίος 13:24-30, 36-43.
Τόσο η προφητεία του Ησαΐα όσο και αυτή του Μιχαία προλέγουν μια τέτοια επανασύναξη των αληθινών λάτρεων «εν ταις εσχάταις ημέραις». Ο Ησαΐας λέει: ‘Εν ταις εσχάταις ημέραις το όρος του οίκου του Ιεχωβά θέλει στηριχθή επί της κορυφής των ορέων και υψωθή υπεράνω των βουνών· και πάντα τα έθνη θέλουσι συρρέει εις αυτό, και πολλοί λαοί θέλουσιν υπάγει και ειπεί, Έλθετε και ας αναβώμεν εις το όρος του Ιεχωβά, εις τον οίκον του Θεού του Ιακώβ· και θέλει διδάξει ημάς τας οδούς αυτού, και θέλομεν περιπατήσει εν ταις τρίβοις αυτού’. Μια διεισδυτική ματιά στα γεγονότα δείχνει ότι η προφητεία του Ησαΐα εκπληρώνεται στην εποχή μας.—Ησαΐας 2:2, 3· Μιχαίας 4:1-3.
Ωστόσο, η ανάπτυξη της Χριστιανικής εκκλησίας δεν λαβαίνει χώρα μέσω ανθρώπινων προσπαθειών. Ο Ιησούς προείπε ότι επρόκειτο να «αποστείλει τους αγγέλους του» για να κάνουν ένα έργο σύναξης. Επίσης κατέδειξε έναν πολύ ειδικό σκοπό για αυτό: «Εκείνον τον καιρό οι δίκαιοι θα λάμψουν τόσο φωτεινά όσο ο ήλιος στη βασιλεία του Πατέρα τους». (Ματθαίος 13:43) Αυτό δείχνει ότι ένα διαφωτιστικό, δηλαδή εκπαιδευτικό, έργο θα εκτελούνταν παγκόσμια από τη Χριστιανική εκκλησία.
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βλέπουν μια εκπλήρωση αυτών των προφητειών στο εκπαιδευτικό έργο που επιτελούν σήμερα σε 232 χώρες. Συγκρίνοντας τις πεποιθήσεις, τα πρότυπα διαγωγής και την οργάνωση των Μαρτύρων με την Αγία Γραφή, οι απροκατάληπτοι άνθρωποι μπορούν να δουν ξεκάθαρα ότι αυτά εναρμονίζονται με τα αντίστοιχα της Χριστιανικής εκκλησίας του πρώτου αιώνα. Οι Μάρτυρες αναφέρονται στην πίστη τους ως «την αλήθεια», αλλά όχι επειδή θεωρούν αλαζονικά ότι είναι ανώτεροι. Απεναντίας, το κάνουν αυτό διότι έχουν μελετήσει εκτεταμένα το Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή, και τον ακολουθούν ως το μόνο πρότυπο βάσει του οποίου μπορεί κάποιος να εκτιμήσει σωστά τη θρησκεία.
Οι πρώτοι Χριστιανοί αναφέρονταν στην πίστη τους ως «την αλήθεια». (1 Τιμόθεο 3:15· 2 Πέτρου 2:2· 2 Ιωάννη 1) Ό,τι αποτελούσε αλήθεια για αυτούς πρέπει επίσης να αποτελεί αλήθεια και για εμάς σήμερα. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά καλούν όλους τους ανθρώπους να βεβαιωθούν οι ίδιοι για αυτό μέσω μελέτης της Αγίας Γραφής. Ελπίζουμε ότι κάνοντάς το αυτό θα νιώσετε και εσείς τη χαρά που προέρχεται, όχι μόνο από το ότι βρήκατε μια θρησκεία η οποία υπερέχει από τις υπόλοιπες, αλλά από το ότι βρήκατε την αλήθεια!
[Πλαίσιο στη σελίδα 5]
ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΕΣ ΣΕ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ
ΘΕΤΙΚΙΣΜΟΣ: Η άποψη ότι όλες οι ιδέες θρησκευτικής φύσης είναι ανεπιβεβαίωτες ανοησίες και ότι το αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι να ενώσει τις θετικές επιστήμες σε μια μορφή ολότητας.
ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ: Οι υποστηρικτές του επηρεάστηκαν πάρα πολύ από τη φρίκη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και έτσι έφτασαν στο σημείο να έχουν απαισιόδοξη άποψη για τη ζωή. Ο υπαρξισμός δίνει έμφαση στην εξέταση της αγωνίας του ανθρώπου ενόψει του θανάτου και της κενότητας της ζωής. Ο υπαρξιστής συγγραφέας Ζαν-Πολ Σαρτρ είπε ότι, εφόσον δεν υπάρχει Θεός, ο άνθρωπος είναι εγκαταλειμμένος και υπάρχει σε ένα σύμπαν το οποίο είναι εντελώς αδιάφορο.
ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ: Υποστηρίζει ότι είναι αδύνατον μέσω παρατήρησης και λογικής να φτάσει κάποιος σε αντικειμενική, ολική γνώση—σε οποιαδήποτε αλήθεια—σχετικά με την ύπαρξη.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΣ: Υπολογίζει την αληθινή αξία των πεποιθήσεών μας αποκλειστικά και μόνο με βάση την πρακτική επίδραση που ασκούν στα ανθρώπινα ενδιαφέροντα, όπως στην αναμόρφωση της εκπαίδευσης, της ηθικής και της πολιτικής. Δεν θεωρεί ότι η αλήθεια έχει από μόνη της κάποια αξία.
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 2]
Σελίδα 3: Δεύτερη από αριστερά: Courtesy of The British Museum· Δεξιά: Sung Kyun Kwan University, Seoul, Korea