Ο Ιεχωβά Ήταν Μαζί Μου

ΟΠΩΣ ΤΟ ΑΦΗΓΗΘΗΚΕ Ο ΜΑΞ ΧΕΝΙΝΓΚ

Ήταν το 1933, και ο Αδόλφος Χίτλερ μόλις είχε ανέλθει στην εξουσία στη Γερμανία. Εντούτοις, οι περίπου 500 Μάρτυρες του Ιεχωβά στο Βερολίνο δεν αμφιταλαντεύτηκαν. Πολλοί νεαροί έγιναν σκαπανείς, δηλαδή ολοχρόνιοι διάκονοι, και μερικοί μάλιστα δέχτηκαν διορισμούς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ο φίλος μου Βέρνερ Φλάτεν και εγώ ρωτάγαμε συνήθως ο ένας τον άλλον: «Γιατί καθόμαστε και χάνουμε την ώρα μας; Γιατί δεν πάμε να κάνουμε σκαπανικό;»

ΟΧΤΩ μέρες μετά τη γέννησή μου το 1909, τη φροντίδα μου την ανέλαβαν στοργικοί ανάδοχοι γονείς. Το 1918 η οικογένειά μας βυθίστηκε στη λύπη από τον ξαφνικό θάνατο της μικρής αδελφής μου η οποία ανήκε σε εκείνη την οικογένεια. Έπειτα από λίγο, οι Σπουδαστές της Γραφής, όπως ήταν τότε γνωστοί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, ήρθαν στην πόρτα μας, και η καρδιά των ανάδοχων γονέων μου άνοιξε διάπλατα για να δεχτεί τη Γραφική αλήθεια. Αυτοί δίδαξαν και εμένα επίσης να εκτιμώ τα πνευματικά πράγματα.

Επιδόθηκα στην κοσμική μου εκπαίδευση και έγινα υδραυλικός. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι ότι πήρα τη στάση μου στα πνευματικά ζητήματα. Ο Βέρνερ και εγώ αρχίσαμε το σκαπανικό στις 5 Μαΐου 1933. Πηγαίναμε με το ποδήλατο σε μια πόλη που απείχε περίπου 100 χιλιόμετρα από το Βερολίνο, και εκεί μέναμε και κηρύτταμε επί δύο εβδομάδες. Κατόπιν επιστρέφαμε στο Βερολίνο προκειμένου να φροντίσουμε για ορισμένα αναγκαία ζητήματα. Έπειτα ξαναγυρίζαμε στον τομέα μας όπου κηρύτταμε άλλες δύο εβδομάδες.

Κάναμε αίτηση για υπηρεσία σε άλλη χώρα, και το Δεκέμβριο του 1933 λάβαμε διορισμό για την τότε Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, προτού μπορέσουμε να φύγουμε, ο διορισμός μας άλλαξε και μας έστειλαν στην Ουτρέχτη, στην Ολλανδία. Λίγο αργότερα βαφτίστηκα. Εκείνες τις μέρες, δινόταν λιγότερη έμφαση στο βάφτισμα· το σημαντικό ήταν η διακονία. Η εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά έγινε τώρα μόνιμο χαρακτηριστικό στη ζωή μου. Μεγάλη ενθάρρυνση μου πρόσφεραν τα λόγια του Βιβλικού ψαλμωδού: ‘Ιδού, ο Θεός με βοηθεί· ο Ιεχωβά είναι μετά των υποστηριζόντων την ψυχήν μου’.—Ψαλμός 54:4.

Σκαπανικό στην Ολλανδία

Λίγο μετά την άφιξή μας στην Ολλανδία, λάβαμε νέο διορισμό για το Ρότερνταμ. Στην οικογένεια με την οποία μέναμε, ο πατέρας και ο ένας γιος ήταν επίσης σκαπανείς. Λίγους μήνες αργότερα, στην πόλη Λίρσεμ, κοντά στην Ουτρέχτη, έγινε η αγορά ενός μεγάλου σπιτιού για να μένουν σκαπανείς και μαζί με τον Βέρνερ μετακομίσαμε εκεί.

Όταν μέναμε σε αυτόν τον οίκο σκαπανέων, πηγαίναμε με το ποδήλατο στους κοντινούς τομείς ενώ χρησιμοποιούσαμε ένα εφταθέσιο αυτοκίνητο για πιο μακρινούς τομείς. Εκείνον τον καιρό, υπήρχαν μόνο εκατό Μάρτυρες σε ολόκληρη την Ολλανδία. Σήμερα, έπειτα από 60 χρόνια, ο τομέας τον οποίο καλλιεργούσαμε από εκείνον τον οίκο σκαπανέων έχει πάνω από 4.000 ευαγγελιζομένους σε περίπου 50 εκκλησίες!

Υπηρετούσαμε φιλόπονα, διαθέτοντας ως και 14 ώρες στη διακονία καθημερινά, και αυτό μας διατηρούσε χαρούμενους. Ένας βασικός στόχος ήταν να δίνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα έντυπα. Συνήθως δίναμε πάνω από εκατό βιβλιάρια τη μέρα σε ενδιαφερόμενα άτομα. Η διεξαγωγή επανεπισκέψεων και Γραφικών μελετών δεν ήταν τότε μέρος της τακτικής μας δράσης.

Μια μέρα, υπηρετούσα μαζί με το συνεργάτη μου στην πόλη Φρίσβεϊκ. Ενώ εκείνος έδινε μαρτυρία σε κάποιον στην πύλη ενός στρατοπέδου, εγώ εκμεταλλεύτηκα το χρόνο διαβάζοντας την Αγία Γραφή μου. Την είχα υπογραμμίσει σε πάρα πολλά σημεία με κόκκινο και μπλε. Αργότερα, κάποιος ξυλουργός που εργαζόταν σε μια κοντινή στέγη προειδοποίησε τον άντρα ο οποίος ήταν στην πύλη ότι πιθανότατα ήμουν κατάσκοπος. Έτσι, την ίδια εκείνη μέρα με συνέλαβαν ενώ έδινα μαρτυρία σε κάποιον καταστηματάρχη, και η Αγία Γραφή μου κατασχέθηκε.

Οδηγήθηκα στο δικαστήριο. Εκεί με κατηγόρησαν ότι τα σημάδια που υπήρχαν στην Αγία Γραφή μου ήταν μια προσπάθεια να κάνω διάγραμμα του στρατοπέδου. Με ανακήρυξαν ένοχο, και ο δικαστής με καταδίκασε σε διετή φυλάκιση. Ωστόσο, έγινε εφετείο και αθωώθηκα. Πόσο ευτυχής ένιωσα όταν με άφησαν ελεύθερο, και ακόμη πιο ευτυχής όταν μου επέστρεψαν την Αγία Γραφή μου με όλες τις σημειώσεις της!

Το 1936, ο Ρίτσαρντ Μπράουνινγκ, ένας από τους σκαπανείς που έμεναν στον οίκο, και εγώ περάσαμε το καλοκαίρι κηρύττοντας στα βόρεια της χώρας. Τον πρώτο μήνα, αφιερώσαμε 240 ώρες στη διακονία και δώσαμε μεγάλες ποσότητες εντύπων. Ζούσαμε σε μια σκηνή και φροντίζαμε για όλες μας τις ανάγκες, κάνοντας μόνοι μας το πλύσιμο των ρούχων, το μαγείρεμα, και τα υπόλοιπα.

Αργότερα, πήγα στο πλοιάριο Φωτοδότης, που έγινε πασίγνωστο στα βόρεια της Ολλανδίας. Στο πλοιάριο ήμασταν πέντε σκαπανείς, και με αυτό μπορούσαμε να πλησιάζουμε πολλούς απομονωμένους τομείς.

Επιπρόσθετα Προνόμια

Το 1938, διορίστηκα υπηρέτης ζώνης, όπως ονομάζονταν τότε οι επίσκοποι περιοχής των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Έτσι, έφυγα από το Φωτοδότη και άρχισα να επισκέπτομαι εκκλησίες και απομονωμένους Μάρτυρες σε τρεις νότιες επαρχίες.

Το μόνο μέσο μεταφοράς που είχαμε ήταν το ποδήλατο. Συχνά χρειαζόμουν μια ολόκληρη μέρα για να πάω από τη μία εκκλησία ή όμιλο ενδιαφερομένων στον άλλον. Μεταξύ των πόλεων που επισκέφτηκα ήταν η Μπρέντα, εκεί όπου ζω τώρα. Τότε, η Μπρέντα δεν είχε καμία εκκλησία· υπήρχε μόνο ένα αντρόγυνο ηλικιωμένων Μαρτύρων.

Ενώ υπηρετούσα τους αδελφούς στο Λίμπουργκ, κλήθηκα να απαντήσω στις πολλές ερωτήσεις ενός μεταλλωρύχου, ονόματι Γιόχαν Πίπερ. Αυτός έλαβε σταθερή στάση υπέρ της Γραφικής αλήθειας και έγινε θαρραλέος κήρυκας. Έπειτα από τέσσερα χρόνια οδηγήθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου έζησε τριάμισι χρόνια. Μετά την απελευθέρωσή του, άρχισε και πάλι να κηρύττει με ζήλο, και σήμερα εξακολουθεί να είναι πιστός πρεσβύτερος. Εκείνη η μικρή εκκλησία των 12 Μαρτύρων στο Λίμπουργκ έχει αυξηθεί τώρα σε 17 εκκλησίες με περίπου 1.550 ευαγγελιζομένους!

Κάτω από την Μπότα των Ναζί

Το Μάιο του 1940 οι Ναζί εισέβαλαν στην Ολλανδία. Εγώ διορίστηκα στο γραφείο τμήματος της Εταιρίας Σκοπιά στο Άμστερνταμ. Έπρεπε να κάνουμε το έργο μας με πολλή προσοχή, πράγμα που μας βοήθησε να εκτιμήσουμε τη Γραφική παροιμία: ‘Ο αληθινός σύντροφος . . . είναι αδελφός που γεννιέται για καιρό θλίψης’. (Παροιμίαι 17:17, ΜΝΚ) Ο ένθερμος δεσμός ενότητας που επικρατούσε εκείνη τη γεμάτη ένταση εποχή επέδρασε βαθιά στην πνευματική μου ανάπτυξη και με προετοίμασε για τις ακόμη δυσκολότερες μέρες που έρχονταν.

Είχα διοριστεί να επιβλέπω την αποστολή εντύπων στις εκκλησίες, κάτι που συνήθως γινόταν μέσω αγγελιοφόρων. Η Γκεστάπο αναζητούσε διαρκώς νεαρούς για να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα στη Γερμανία· έτσι, χρησιμοποιούσαμε Χριστιανές αδελφές ως αγγελιοφόρους. Αργότερα, μας έστειλαν από τη Χάγη τη Βιλχελμίνα Μπάκερ, που ήταν ανέκαθεν γνωστή ως Νόνι, και εγώ την οδήγησα στο μέρος όπου κρυβόταν ο επίσκοπος τμήματος, ο Άρθουρ Βίνκλερ. Για να έχω όσο το δυνατόν πιο «αθώα» εμφάνιση, ντύθηκα σαν Ολλανδός αγρότης, με ξύλινα παπούτσια και όλα τα απαραίτητα, και συνόδευσα τη Νόνι με το τραμ. Αργότερα έμαθα ότι δυσκολεύτηκε πολύ να μη βάλει τα γέλια, εφόσον κάθε άλλο παρά «αθώα» εμφάνιση της φαινόταν πως είχα.

Στις 21 Οκτωβρίου 1941, κάποιοι αποκάλυψαν στον εχθρό το μέρος όπου αποθηκεύαμε έντυπα και χαρτί στο Άμστερνταμ. Στη διάρκεια της εφόδου, η Γκεστάπο συνέλαβε τον Βίνκλερ και τη Νόνι. Ενώ μεταφέρονταν στη φυλακή, άκουσαν τυχαία δυο πράκτορες της Γκεστάπο να λένε ότι κυνηγούσαν «ένα μικρόσωμο σκουρομάλλη» που τελικά τον έχασαν μέσα στην πολυκοσμία των δρόμων. Ήταν φανερό ότι μιλούσαν για εμένα, και ο Βίνκλερ κατόρθωσε να στείλει μήνυμα στους αδελφούς. Αμέσως μετακόμισα στη Χάγη.

Στο μεταξύ, η Νόνι βγήκε από τη φυλακή και επέστρεψε στη Χάγη για να κάνει σκαπανικό. Εκεί τη συνάντησα ξανά. Όταν όμως συνελήφθη ο υπηρέτης εκκλησίας στο Ρότερνταμ, με έστειλαν στη θέση του. Αργότερα συνελήφθη ο υπηρέτης εκκλησίας της Εκκλησίας Γκούντα, και μετακόμισα εκεί για να τον αντικαταστήσω. Τελικά, στις 29 Μαρτίου 1943, με έπιασαν. Την ώρα που έλεγχα το απόθεμα των Γραφικών εντύπων μας, έκανε ξαφνικά έφοδο η Γκεστάπο.

Εκτός από τα Γραφικά έντυπα που ήταν απλωμένα στο τραπέζι, υπήρχε και ένας κατάλογος με ονόματα Χριστιανών αδελφών, αντρών και γυναικών, ο οποίος όμως ήταν σε κωδικοποιημένη μορφή. Γεμάτος αγωνία, προσευχήθηκα στον Ιεχωβά να μου προμηθεύσει έναν τρόπο για να προστατέψω εκείνους που ήταν ακόμη ελεύθεροι να κηρύττουν. Χωρίς να με καταλάβουν, κατάφερα να βάλω το χέρι μου ανοιχτό πάνω στον κατάλογο με τα ονόματα και να τον τσαλακώσω μέσα στην παλάμη μου. Κατόπιν ζήτησα άδεια να πάω στην τουαλέτα, και εκεί έσκισα τον κατάλογο, τον πέταξα και τράβηξα το καζανάκι.

Στη διάρκεια αυτών των φοβερών δυσκολιών, έμαθα να αντλώ δύναμη από την πολιτεία του Ιεχωβά με το λαό του στο παρελθόν, καθώς και από τις υποσχέσεις του για απελευθέρωση. Μια θεόπνευστη διαβεβαίωση που πάντοτε θυμάμαι πολύ καλά είναι η εξής: ‘Αν δεν ήτο ο Ιεχωβά μεθ’ ημών, ότε εσηκώθησαν άνθρωποι εφ’ ημάς, ζώντας ήθελον μας καταπίει τότε’.—Ψαλμός 124:2, 3.

Φυλακές και Στρατόπεδα Συγκέντρωσης

Οδηγήθηκα στη φυλακή του Ρότερνταμ, ευγνώμων που είχα μαζί μου την Αγία Γραφή μου. Είχα επίσης το βιβλίο Σωτηρία, τμήματα του βιβλίου Τέκνα, και άφθονο χρόνο για να διαβάσω όλα αυτά τα έντυπα. Έπειτα από έξι μήνες αρρώστησα βαριά και χρειάστηκε να πάω στο νοσοκομείο. Προτού φύγω από τη φυλακή, έκρυψα τα έντυπα κάτω από το στρώμα μου. Αργότερα έμαθα ότι ένας άλλος Μάρτυρας, ο Πιτ Μπρούρτζες, μεταφέρθηκε στο κελί μου και τα ανακάλυψε. Έτσι, τα έντυπα χρησιμοποιούνταν για να ενισχύουν και άλλους στην πίστη.

Όταν ανέρρωσα, με μετέφεραν σε φυλακή της Χάγης. Κατά την παραμονή μου εκεί, γνώρισα τον Λέο Σ. βαν ντερ Τας, ένα φοιτητή της νομικής που βρέθηκε στη φυλακή επειδή αντιστάθηκε στη ναζιστική κατοχή. Δεν είχε ακούσει ποτέ για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, και εγώ είχα την ευκαιρία να του δώσω μαρτυρία. Μερικές φορές με ξυπνούσε στα βαθιά μεσάνυχτα για να μου κάνει ερωτήσεις. Δεν μπορούσε να κρύψει το θαυμασμό του για τους Μάρτυρες, ιδιαίτερα όταν έμαθε ότι είχαμε τη δυνατότητα να ελευθερωθούμε αν απλώς υπογράφαμε ένα έγγραφο με το οποίο αρνιόμασταν την πίστη μας. Μετά τον πόλεμο, ο Λέο έγινε δικηγόρος και έδωσε μάχες για δεκάδες νομικές υποθέσεις της Εταιρίας Σκοπιά που σχετίζονταν με την ελευθερία λατρείας.

Στις 29 Απριλίου 1944, με έβαλαν σε ένα τρένο με προορισμό τη Γερμανία, όπου έφτασα έπειτα από οδυνηρό ταξίδι 18 ημερών. Στις 18 Μαΐου, οι πύλες του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ έκλεισαν πίσω μου. Μέχρι την απελευθέρωσή μας από τις Συμμαχικές δυνάμεις, έπειτα από σχεδόν ένα χρόνο, η ζωή ήταν απερίγραπτα φρικτή. Χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν, πολλοί μπροστά στα μάτια μας. Επειδή αρνήθηκα να εργαστώ σε κάποιο κοντινό εργοστάσιο που παρήγε πολεμικό υλικό, με έβαλαν να εργαστώ σε έναν υπόνομο.

Μια μέρα, το εργοστάσιο βομβαρδίστηκε. Πολλοί έσπευσαν για ασφάλεια στα παραπήγματα, ενώ άλλοι έτρεξαν στα δάση. Βόμβες που αστοχούσαν έπεφταν στα παραπήγματα, και εμπρηστικές βόμβες τύλιγαν τα δάση στις φλόγες. Το θέαμα ήταν φρικτό! Πολλοί κάηκαν ζωντανοί! Βρήκα μια ασφαλή κρυψώνα και, όταν η φωτιά καταλάγιασε, πέρασα πάνω από τα αναρίθμητα πτώματα και επέστρεψα στο στρατόπεδο.

Οι περισσότεροι σήμερα γνωρίζουν τις φρικαλεότητες του ναζιστικού Ολοκαυτώματος. Είμαι ευγνώμων στον Ιεχωβά που ενίσχυσε την ικανότητα σκέψης μου, ώστε στο πέρασμα των ετών να μην κυριαρχούν στις σκέψεις μου οι φρικαλεότητες που έζησα. Όταν σκέφτομαι την περίοδο της φυλάκισής μου, το κύριο συναίσθημα που νιώθω είναι η χαρά, διότι κράτησα την ακεραιότητά μου στον Ιεχωβά για να δοξαστεί το όνομά του.—Ψαλμός 124:6-8.

Μεταπολεμική Δράση

Μετά την απελευθέρωση και την επιστροφή μου στο Άμστερνταμ, παρουσιάστηκα κατευθείαν στο γραφείο τμήματος ζητώντας διορισμό. Ανυπομονούσα να ενημερωθώ για τα όσα είχαν συμβεί στη διάρκεια της απουσίας μου. Η Νόνι υπηρετούσε ήδη εκεί. Το τελευταίο έτος του πολέμου, υπηρετούσε ως αγγελιοφόρος και μετέφερε Γραφικά έντυπα στις εκκλησίες. Δεν είχε συλληφθεί ξανά, μολονότι πολλές φορές γλίτωσε την τελευταία στιγμή.

Κάποιο διάστημα έκανα σκαπανικό στο Χάαρλεμ, αλλά το 1946 μου ζήτησαν να πάω στο γραφείο τμήματος στο Άμστερνταμ για να υπηρετήσω στο Τμήμα Αποστολής. Στα τέλη του 1948, η Νόνι και εγώ παντρευτήκαμε, και φύγαμε από το τμήμα για να κάνουμε μαζί σκαπανικό. Ο διορισμός μας ως σκαπανέων ήταν στο Άσεν. Δώδεκα χρόνια νωρίτερα, είχα περάσει εκεί το καλοκαίρι μαζί με τον Ρίτσαρντ Μπράουνινγκ· μέναμε σε μια σκηνή και κηρύτταμε. Έμαθα ότι είχαν σκοτώσει τον Ρίτσαρντ πυροβολώντας τον καθ’ οδόν προς κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Προφανώς, η περίοδος της φυλάκισής μου είχε επηρεάσει δυσμενώς την υγεία μου. Έξι χρόνια μετά την απελευθέρωσή μου από το Μπούχενβαλντ, η αρρώστια με καθήλωσε στο κρεβάτι επί τέσσερις μήνες. Χρόνια αργότερα, το 1957, ήμουν άρρωστος με φυματίωση επί έναν ολόκληρο χρόνο. Το σώμα μου ήταν αδύναμο, αλλά το σκαπανικό πνεύμα εξακολουθούσε να είναι ισχυρό μέσα μου. Στη διάρκεια της αρρώστιας μου, εκμεταλλευόμουν κάθε ευκαιρία για να δίνω μαρτυρία. Πιστεύω ότι αυτό το σκαπανικό πνεύμα ήταν ένας σημαντικός παράγοντας που εμπόδισε τις αρρώστιες να με καταντήσουν αδρανή και άρρωστο. Η Νόνι και εγώ είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε στην ολοχρόνια υπηρεσία όσο διάστημα το επιτρέπει η υγεία μας.

Μετά την ανάρρωσή μου, διοριστήκαμε στην πόλη Μπρέντα. Αυτό συνέβη 21 χρόνια αφότου πρωτοεπισκέφτηκα την πόλη ως υπηρέτης ζώνης. Όταν φτάσαμε το 1959, υπήρχε μια μικρή εκκλησία με 34 Μάρτυρες. Σήμερα, έπειτα από 37 χρόνια, αυτή έχει αυξηθεί σε έξι εκκλησίες με πάνω από 500 Μάρτυρες, οι οποίοι συναθροίζονται σε τρεις Αίθουσες Βασιλείας! Στις τοπικές μας συναθροίσεις και στις συνελεύσεις, βλέπουμε πολλούς οι οποίοι γνώρισαν τη Γραφική αλήθεια ως αποτέλεσμα και των δικών μας προσπαθειών. Συχνά αισθανόμαστε όπως ο απόστολος Ιωάννης ο οποίος έγραψε: «Μεγαλύτερη αιτία για ευγνωμοσύνη από αυτά τα πράγματα δεν έχω, από το να ακούω ότι τα παιδιά μου συνεχίζουν να περπατούν στην αλήθεια».—3 Ιωάννη 4.

Τώρα έχουμε γεράσει. Εγώ είμαι 86 χρονών και η Νόνι 78, αλλά πρέπει να πω ότι το σκαπανικό είναι υγιής απασχόληση. Από τότε που βρίσκομαι στην Μπρέντα, έχω ξεπεράσει τα περισσότερα προβλήματα υγείας που απέκτησα στη διάρκεια της φυλάκισής μου. Επίσης, έχω απολαύσει πολλά παραγωγικά χρόνια στην υπηρεσία του Ιεχωβά.

Το να αναπολούμε τα πολλά χρόνια καρποφόρας υπηρεσίας είναι πηγή χαράς και για τους δυο μας. Κάθε μέρα προσευχόμαστε στον Ιεχωβά να μας παρέχει το πνεύμα και τη δύναμη που χρειάζεται προκειμένου να συνεχίζουμε στην υπηρεσία του όσο έχουμε πνοή. Με πεποίθηση, εκφραζόμαστε με τα λόγια του ψαλμωδού: ‘Ιδού, ο Θεός με βοηθεί· ο Ιεχωβά είναι μετά των υποστηριζόντων την ψυχήν μου’.—Ψαλμός 54:4.

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Δίπλα στη σκηνή που χρησιμοποιούσαμε όταν κάναμε σκαπανικό στη δεκαετία του 1930

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Το πλοιάριο που χρησιμοποιούσαμε για να πλησιάζουμε απομονωμένους τομείς

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Στη διάρκεια συνέντευξης σε πρόγραμμα συνέλευσης το 1957

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Με τη σύζυγό μου σήμερα