Πρέπει να Βλέπουμε Όνειρα
ΒΛΕΠΕΤΕ όνειρα; Μπορεί να ειπωθεί με αρκετή σιγουριά ότι βλέπετε, εφόσον όλοι μας ονειρευόμαστε όταν κοιμόμαστε, έστω και αν ισχυριζόμαστε το αντίθετο. Υπολογίζεται ότι το 95 τοις εκατό και πλέον από όλα τα όνειρα που βλέπουμε δεν τα θυμόμαστε. Ποια όνειρα θυμάστε; Στην πραγματικότητα, συνήθως θυμόμαστε αυτά που βλέπαμε ακριβώς προτού ξυπνήσουμε.
Οι ερευνητές των ονείρων έχουν διαπιστώσει ότι ο ύπνος είναι μια προοδευτική διαδικασία και ότι στις πρώτες λίγες ώρες είναι πιο βαθύς ενώ αργότερα γίνεται πιο ελαφρύς. Τα όνειρα εμφανίζονται ιδιαίτερα στις περιόδους των γρήγορων οφθαλμικών κινήσεων, οι οποίες ονομάζονται ύπνος REM. Αυτός ο ύπνος εναλλάσσεται με το μη-REM ύπνο. Κάθε κύκλος μη-REM/REM ύπνου διαρκεί περίπου 90 λεπτά, και αυτοί οι κύκλοι επαναλαμβάνονται πέντε ή έξι φορές στη διάρκεια της νύχτας, ενώ ο τελευταίος εμφανίζεται ακριβώς προτού ξυπνήσουμε.
Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι το επίπεδο δραστηριότητας του εγκεφάλου σας είναι χαμηλό την ώρα του ύπνου. Έχει διαπιστωθεί ότι ο εγκέφαλος είναι πιο δραστήριος την ώρα των ονείρων παρά σε μερικές καταστάσεις του διαστήματος κατά το οποίο είμαστε ξύπνιοι, με εξαίρεση ορισμένους νευρώνες που βρίσκονται στο στέλεχος του εγκεφάλου και οι οποίοι σχετίζονται με την προσοχή και τη μνήμη. Φαίνεται ότι αυτοί οι νευρώνες ξεκουράζονται στη διάρκεια του ύπνου REM. Γενικά, όμως, τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου έχουν συνεχή επικοινωνία μεταξύ τους.
Ο εγκέφαλός μας είναι ένα εκπληκτικά πολύπλοκο τμήμα του σώματος με δισεκατομμύρια στοιχεία τα οποία παράγουν κατά προσέγγιση εκατό ως διακόσια ή τριακόσια σήματα το δευτερόλεπτο. Τα στοιχεία που υπάρχουν σε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο είναι περισσότερα από τους κατοίκους της γης. Μερικοί ερευνητές υπολογίζουν ότι ο εγκέφαλος περιέχει από 20 δισεκατομμύρια ως πάνω από 50 δισεκατομμύρια στοιχεία. Η πολυπλοκότητά του επιβεβαιώνει αυτά που είπε ο Βιβλικός συγγραφέας Δαβίδ σχετικά με το ανθρώπινο σώμα: «Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην· θαυμάσια είναι τα έργα σου».—Ψαλμός 139:14.
Ο Κόσμος των Ονείρων
Τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι, οι πέντε αισθήσεις μας μεταφέρουν συνεχώς στον εγκέφαλο πληροφορίες και εικόνες, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και στη διάρκεια του ύπνου. Ο εγκέφαλος δημιουργεί εικόνες μέσα του χωρίς να δέχεται πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον μέσω των αισθήσεων. Γι’ αυτό, τα όσα βλέπουμε στα όνειρα και οι πράξεις τις οποίες βιώνουμε σε αυτά μερικές φορές μοιάζουν με παραισθήσεις. Έτσι, είναι δυνατόν να κάνουμε πράγματα τα οποία παραβιάζουν τους φυσικούς νόμους, όπως, λόγου χάρη, να πετάμε σαν τον Πίτερ Παν ή να πέφτουμε από κάποιο βράχο χωρίς να πάθουμε τίποτα. Η αίσθηση του χρόνου μπορεί να αλλοιωθεί έτσι ώστε το παρελθόν να φαίνεται παρόν. Ή, αν προσπαθήσουμε να τρέξουμε, φαίνεται ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις κινήσεις μας—τα πόδια μας δεν θέλουν να ανταποκριθούν. Ορισμένες έντονες εντυπώσεις και εμπειρίες τις οποίες ίσως έχουμε τις ώρες που είμαστε ξύπνιοι μπορούν, ασφαλώς, να επηρεάσουν τα όνειρά μας. Πολλά άτομα τα οποία έζησαν τις φρικτές ωμότητες του πολέμου δεν μπορούν να τις ξεχάσουν εύκολα, όπως δεν μπορούν να ξεχάσουν μερικοί αυτό που ένιωσαν όταν τους επιτέθηκε κάποιος εγκληματίας. Αυτές οι βασανιστικές εμπειρίες που βιώνουμε όταν είμαστε ξύπνιοι μπορούν να εμφανιστούν στα όνειρά μας, δημιουργώντας εφιάλτες. Συνηθισμένα πράγματα που βρίσκονται στο μυαλό μας όταν πάμε να κοιμηθούμε μπορούν να έρθουν στην επιφάνεια στα όνειρά μας.
Μερικές φορές, όταν προσπαθούμε να λύσουμε ένα πρόβλημα, βρίσκουμε τη λύση την ώρα του ύπνου. Αυτό ίσως δείχνει ότι δεν αποτελείται όλος ο ύπνος από όνειρα. Κάποιο τμήμα του έχει να κάνει με τη σκέψη.
Ένα βιβλίο που ασχολείται με τα όνειρα και τον εγκέφαλό μας παρατηρεί: «Η πιο κοινή μορφή διανοητικής δραστηριότητας στη διάρκεια του ύπνου δεν είναι τα όνειρα αλλά η σκέψη. Η σκέψη την ώρα του ύπνου δεν συνοδεύεται από παραισθήσεις και δεν κινείται στο χώρο της φαντασίας. Συνήθως είναι κάτι το κοινό και συχνά σχετίζεται με πραγματικά γεγονότα του χθες ή του αύριο, ενώ γενικά είναι τετριμμένη, μη δημιουργική και επαναλαμβανόμενη».
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα θέματα των ονείρων τους περιέχουν ειδικά μηνύματα για αυτούς. Θέλοντας να μάθουν την ερμηνεία των ονείρων, έχουν ένα σημειωματάριο δίπλα στο κρεβάτι τους ώστε να τα γράφουν μόλις ξυπνάνε. Σχετικά με τη χρησιμότητα των βιβλίων που προσπαθούν να εξηγήσουν τα σύμβολα των ονείρων, το βιβλίο Το Παιχνίδι των Ονείρων (The Dream Game), της Αν Φάραντεϊ, λέει: «Τα βιβλία ονείρων στα οποία ανατρέχετε για να βρείτε τη σημασία των θεμάτων και των συμβόλων των ονείρων είναι εξίσου άχρηστα, είτε πρόκειται για παραδοσιακά βιβλία είτε για βιβλία που βασίζονται σε κάποια σύγχρονη θεωρία της ψυχολογίας».
Εφόσον φαίνεται πως τα όνειρα γεννιούνται πρωτίστως στον εγκέφαλο, δεν είναι λογικό να πιστεύουμε ότι περιέχουν ειδικά μηνύματα για εμάς. Θα πρέπει να τα βλέπουμε ως μια φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, η οποία συντελεί στο να διατηρείται αυτός σε υγιή κατάσταση.
Τι θα λεχθεί, όμως, για όσους λένε ότι είχαν ονειρευτεί το θάνατο κάποιου συγγενή ή φίλου και την επομένη έμαθαν ότι το άτομο εκείνο είχε πεθάνει; Δεν δείχνει αυτό ότι τα όνειρα μπορούν να μας αποκαλύψουν το μέλλον; Στο επόμενο άρθρο, θα εξετάσουμε τι βρίσκεται πίσω από τα προφητικά όνειρα.