Τι Σημαίνει για Εσάς Θρησκευτική Ελευθερία;
Αν και η ελευθερία θρησκείας θεωρείται βασικό δικαίωμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη δεκαετία του 1940 ένα κύμα οχλοκρατικής βίας κατά των Μαρτύρων του Ιεχωβά σάρωσε τη χώρα
ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ άνθρωποι έχουν πολεμήσει για αυτήν. Μερικοί μάλιστα έχουν πεθάνει για αυτήν. Ναι, είναι ένα από τα πολυτιμότερα αποκτήματα του ανθρώπου. Ποιο είναι αυτό; Η ελευθερία! Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) ορίζει την ελευθερία ως «την ικανότητα που έχει κάποιος να κάνει επιλογές και να τις πραγματοποιεί». Συνεχίζει: «Από νομική σκοπιά, οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι όταν η κοινωνία δεν τους επιβάλλει άδικους, άσκοπους ή παράλογους περιορισμούς. Η κοινωνία πρέπει επίσης να προστατεύει τα δικαιώματά τους—δηλαδή, τις βασικές ελευθερίες, τις δυνατότητες και τα προνόμιά τους».
Ως έννοια, ακούγεται απλή. Στην πράξη όμως φαίνεται πως είναι ουσιαστικά αδύνατον για τους ανθρώπους να συμφωνήσουν πού ακριβώς πρέπει να οριοθετείται η ελευθερία. Για παράδειγμα, μερικοί πιστεύουν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να θεσπίζει νόμους για να προστατεύει την ελευθερία των πολιτών της. Ωστόσο, άλλοι υποστηρίζουν ότι αυτοί ακριβώς οι νόμοι είναι τα δεσμά από τα οποία χρειάζεται να ελευθερωθούν οι πολίτες! Είναι σαφές ότι η ελευθερία δεν σημαίνει το ίδιο πράγμα για όλους τους ανθρώπους.
Τι θα Λεχθεί για τη Θρησκευτική Ελευθερία;
Ίσως η ελευθερία εκείνη για την οποία υπάρχει η μεγαλύτερη αντιλογία να είναι η ελευθερία θρησκείας, η οποία έχει οριστεί ως «το δικαίωμα που έχει κάποιος να πιστεύει στη θρησκεία της επιλογής του καθώς και να την ασκεί». Σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, «κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας». Αυτό περιλαμβάνει το δικαίωμα του ατόμου «για την αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων», καθώς και την ελευθερία «να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις . . . με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών».—Άρθρο 18.
Ασφαλώς, θα υποθέταμε ότι κάθε έθνος που ενδιαφέρεται γνήσια για τους υπηκόους του θα παραχωρούσε αυτή την ελευθερία. Δυστυχώς, δεν συμβαίνει πάντα αυτό. «Η θρησκεία αγγίζει τα βαθύτερα αισθήματα πολλών ανθρώπων», παρατηρεί Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου. «Μερικές κυβερνήσεις έχουν στενούς δεσμούς με μία θρησκεία και βλέπουν ως απειλή για την πολιτική εξουσία όσους ανήκουν σε άλλη πίστη. Επίσης, μια κυβέρνηση πιθανόν να θεωρεί τη θρησκεία πολιτικά επικίνδυνη επειδή ίσως οι θρησκείες θέτουν την αφοσίωση στον Θεό πάνω από την υπακοή στο κράτος».
Για αυτούς τους λόγους, ορισμένες κυβερνήσεις επιβάλλουν περιορισμούς στην άσκηση της θρησκείας. Λίγες από αυτές αποθαρρύνουν εντελώς την άσκηση οποιασδήποτε θρησκείας. Άλλες, αν και ισχυρίζονται ότι υποστηρίζουν την ελευθερία λατρείας, ασκούν αυστηρό έλεγχο σε όλες τις θρησκευτικές δραστηριότητες.
Εξετάστε, λόγου χάρη, την κατάσταση που επικρατούσε στο Μεξικό επί χρόνια. Μολονότι το Σύνταγμα εγγυόταν θρησκευτική ελευθερία, πρόβλεπε τα εξής: «Οι εκκλησίες που χρησιμοποιούνται για δημόσια λατρεία αποτελούν ιδιοκτησία του Έθνους, το οποίο εκπροσωπείται από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, και αυτό θα καθορίζει ποιες μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται με αυτόν τον τρόπο». Το 1991, το Σύνταγμα τροποποιήθηκε και έπαψε να ισχύει αυτός ο περιορισμός. Εντούτοις, το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι η θρησκευτική ελευθερία μπορεί να ερμηνευτεί με ποικίλους τρόπους σε διάφορες χώρες.
Ένα Άλλο Είδος Θρησκευτικής Ελευθερίας
Υπάρχει θρησκευτική ελευθερία στη χώρα όπου ζείτε; Αν ναι, πώς ορίζεται; Μπορείτε να λατρεύετε τον Θεό με τον τρόπο που επιλέγετε ή μήπως είστε υποχρεωμένος να ανήκετε στην κρατική θρησκεία; Επιτρέπεται να διαβάζετε και να διανέμετε θρησκευτικά έντυπα ή μήπως απαγορεύει η κυβέρνηση τέτοιου είδους ύλη; Μπορείτε να μιλάτε στους άλλους για την πίστη σας ή μήπως θεωρείται αυτό παραβίαση των θρησκευτικών δικαιωμάτων τους;
Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα εξαρτώνται από το πού ζείτε. Είναι ενδιαφέρον όμως ότι υπάρχει ένα είδος θρησκευτικής ελευθερίας το οποίο δεν εξαρτάται καθόλου από το πού ζείτε. Όταν βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ το έτος 32 Κ.Χ., ο Ιησούς είπε στους ακολούθους του: «Αν μείνετε στο λόγο μου, είστε πραγματικά μαθητές μου, και θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει».—Ιωάννης 8:31, 32.
Τι εννοούσε ο Ιησούς με αυτή τη δήλωση; Οι Ιουδαίοι ακροατές του ποθούσαν την απελευθέρωση από τη ρωμαϊκή διακυβέρνηση. Αλλά ο Ιησούς δεν μιλούσε για ελευθερία από πολιτική καταπίεση. Αντίθετα υποσχόταν στους μαθητές του κάτι πολύ καλύτερο, όπως θα δούμε στο επόμενο άρθρο.