Να Φυλάγεστε από τους «Επικούρειους»

«Είναι τόσο καλός! Έχει υψηλούς ηθικούς κανόνες. Δεν καπνίζει, δεν παίρνει ναρκωτικά και δεν χρησιμοποιεί άσχημη γλώσσα. Στην πραγματικότητα, είναι καλύτερος από μερικούς που ισχυρίζονται πως είναι Χριστιανοί!»

ΕΧΕΤΕ ακούσει κάποιους να χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο λογίκευσης για να δικαιολογήσουν διάφορες ακατάλληλες φιλίες που αναπτύσσουν; Στέκει αυτός ο τρόπος λογίκευσης αν εξεταστεί με βάση τις Γραφές; Ένα παράδειγμα από μια Χριστιανική εκκλησία του πρώτου αιώνα ρίχνει φως σε αυτό το ζήτημα.

Τον πρώτο αιώνα, ο απόστολος Παύλος προειδοποίησε την εκκλησία της Κορίνθου: «Μην παροδηγείστε. Οι κακές συναναστροφές φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες». Ίσως μερικοί Χριστιανοί να είχαν στενές φιλίες με άτομα που ήταν επηρεασμένα από την ελληνική φιλοσοφία, μέρος της οποίας ήταν και η φιλοσοφία των Επικούρειων. Ποιοι ήταν οι Επικούρειοι; Γιατί αποτελούσαν πνευματική απειλή για τους Χριστιανούς στην Κόρινθο; Υπάρχουν σήμερα παρόμοιοι άνθρωποι από τους οποίους θα πρέπει να φυλαγόμαστε;—1 Κορινθίους 15:33.

Ποιοι Ήταν οι Επικούρειοι;

Οι Επικούρειοι ήταν ακόλουθοι του Έλληνα φιλόσοφου Επίκουρου, ο οποίος έζησε από το 341 ως το 270 Π.Κ.Χ. Αυτός δίδασκε ότι η ηδονή είναι το μοναδικό ή το κύριο αγαθό στη ζωή. Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι Επικούρειοι ζούσαν με σκανδαλώδη τρόπο, χωρίς αρχές, και ότι κατέφευγαν σε διεφθαρμένες συνήθειες επιδιώκοντας διαρκώς την καλοπέραση; Μπορεί να προξενεί έκπληξη, αλλά ο Επίκουρος δεν δίδασκε τους ακολούθους του να ζουν με αυτόν τον τρόπο! Αντίθετα, δίδασκε ότι μπορεί κάποιος να απολαύσει καλύτερα την ηδονή αν ζει με φρόνηση, θάρρος, εγκράτεια και δικαιοσύνη. Ενθάρρυνε την επιδίωξη, όχι της άμεσης και στιγμιαίας ηδονής, αλλά της ηδονής που παραμένει σε όλη τη ζωή. Έτσι, οι Επικούρειοι ίσως φαίνονταν ενάρετοι σε σύγκριση με εκείνους που διέπρατταν χονδροειδείς αμαρτίες.—Παράβαλε Τίτο 1:12.

Ομοιότητες με τη Χριστιανοσύνη;

Αν ανήκατε στην εκκλησία της Κορίνθου τον πρώτο αιώνα, θα σας είχαν άραγε εντυπωσιάσει οι Επικούρειοι; Μερικοί ίσως να σκέφτονταν ότι οι ηθικές αξίες των Επικούρειων, οι οποίες φαίνονταν υψηλές, τους καθιστούσαν ασφαλείς συντρόφους για τους Χριστιανούς. Κάνοντας περαιτέρω συλλογισμούς, οι Κορίνθιοι μπορεί να είχαν παρατηρήσει κάποιους φαινομενικούς παραλληλισμούς ανάμεσα στους κανόνες των Επικούρειων και στους κανόνες του Λόγου του Θεού.

Λόγου χάρη, οι Επικούρειοι ασκούσαν μετριοπάθεια καθώς αναζητούσαν την ευχαρίστηση. Θεωρούσαν ανώτερες τις ηδονές της ψυχής από τις σωματικές ηδονές. Το τι έτρωγε ένα άτομο δεν ήταν τόσο σημαντικό όσο η σχέση του με το άτομο με το οποίο συνέτρωγε. Οι Επικούρειοι απέφευγαν μάλιστα την ανάμειξη στην πολιτική και τα κρυφά αμαρτήματα. Πόσο εύκολο θα ήταν να συμπεράνει κάποιος: «Μοιάζουν πολύ με εμάς!»

Εντούτοις, έμοιαζαν πραγματικά οι Επικούρειοι με τους πρώτους Χριστιανούς; Καθόλου. Όσοι είχαν εκπαιδεύσει κατάλληλα τις δυνάμεις της αντίληψής τους μπορούσαν να διακρίνουν σημαντικές διαφορές. (Εβραίους 5:14) Εσείς μπορείτε; Ας εξετάσουμε από πιο κοντά τις διδασκαλίες του Επίκουρου.

Η Σκοτεινή Πλευρά του Επικουρισμού

Προκειμένου να βοηθήσει τους ανθρώπους να υπερνικήσουν το φόβο για τις θεότητες και το θάνατο, ο Επίκουρος δίδασκε ότι οι θεοί δεν ενδιαφέρονται για την ανθρωπότητα και δεν επεμβαίνουν στις ανθρώπινες υποθέσεις. Σύμφωνα με τον Επίκουρο, οι θεοί δεν δημιούργησαν το σύμπαν, και η ζωή εμφανίστηκε τυχαία. Δεν συγκρουόταν αυτό ξεκάθαρα με τη διδασκαλία της Γραφής ότι υπάρχει «ένας Θεός», ο Δημιουργός, και ότι εκείνος ενδιαφέρεται για τα ανθρώπινα πλάσματά του;—1 Κορινθίους 8:6· Εφεσίους 4:6· 1 Πέτρου 5:6, 7.

Ο Επίκουρος δίδασκε επίσης ότι δεν μπορεί να υπάρχει ζωή μετά θάνατο. Αυτό ασφαλώς συγκρουόταν με τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής για την ανάσταση. Στην πραγματικότητα, όταν ο απόστολος Παύλος μίλησε στον Άρειο Πάγο, οι Επικούρειοι πιθανώς ήταν ανάμεσα σε εκείνους που διαφώνησαν μαζί του για το δόγμα της ανάστασης.—Πράξεις 17:18, 31, 32· 1 Κορινθίους 15:12-14.

Το πιο επικίνδυνο στοιχείο στη φιλοσοφία του Επίκουρου ίσως να ήταν και το πιο ύπουλο. Το γεγονός ότι απέρριπτε τη ζωή μετά θάνατο τον οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος πρέπει να ζει όσο πιο ευτυχισμένα μπορεί στη διάρκεια της σύντομης ζωής του στη γη. Όπως έχουμε δει, δεν είχε κατ’ ανάγκη την άποψη ότι πρέπει να ζούμε στην αμαρτία, αλλά μάλλον ότι πρέπει να χαιρόμαστε το παρόν, εφόσον το παν είναι το σήμερα.

Έτσι, ο Επίκουρος αποθάρρυνε τη διάπραξη κρυφών αμαρτημάτων, ώστε να αποφύγει κανείς το φόβο μήπως τον ανακαλύψουν, ο οποίος θέτει σε άμεσο κίνδυνο την τωρινή ευτυχία. Ενθάρρυνε τη μετριοπάθεια προκειμένου να αποφύγει κάποιος τις συνέπειες της υπερβολής, η οποία αποτελεί άλλο ένα εμπόδιο για την τωρινή ευτυχία. Ενθάρρυνε επίσης τις καλές σχέσεις με τους άλλους επειδή η ανταπόδοσή τους είναι επωφελής. Ασφαλώς, το να αποφεύγει κάποιος τα κρυφά αμαρτήματα, να είναι μετριοπαθής και να αναπτύσσει φιλίες είναι αυτά καθαυτά καλά πράγματα. Επομένως, γιατί ήταν επικίνδυνη για ένα Χριστιανό η φιλοσοφία του Επίκουρου; Επειδή οι συμβουλές του βασίζονταν στην εξής αντίληψη που έδειχνε έλλειψη πίστης: «Ας φάμε και ας πιούμε, γιατί αύριο θα πεθάνουμε».—1 Κορινθίους 15:32.

Είναι γεγονός ότι η Αγία Γραφή δείχνει στους ανθρώπους πώς να ζουν με ευτυχία σήμερα. Ωστόσο, συμβουλεύει: «Κρατήστε τον εαυτό σας στην αγάπη του Θεού, καθώς περιμένετε το έλεος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού με προοπτική την αιώνια ζωή». (Ιούδα 21) Ναι, η Αγία Γραφή δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο αιώνιο μέλλον, όχι στο εφήμερο παρόν. Για ένα Χριστιανό, το να υπηρετεί τον Θεό είναι το κύριο μέλημα, και διαπιστώνει πως όταν βάζει στην πρώτη θέση τον Θεό είναι ευτυχισμένος και πλήρης. Παρόμοια, ο Ιησούς, αντί να αφοσιωθεί στα δικά του προσωπικά συμφέροντα, δαπανούσε τις δυνάμεις του ανιδιοτελώς για να υπηρετεί τον Ιεχωβά και να βοηθάει τους ανθρώπους. Δίδασκε τους μαθητές του να κάνουν το καλό στους άλλους, όχι αποβλέποντας στην ανταπόδοση, αλλά από γνήσια αγάπη για αυτούς. Είναι σαφές ότι τα κίνητρα που καλλιεργούσε ο επικουρισμός είναι εντελώς διαφορετικά από τα κίνητρα που καλλιεργεί η Χριστιανοσύνη.—Μάρκος 12:28-31· Λουκάς 6:32-36· Γαλάτες 5:14· Φιλιππησίους 2:2-4.

Ένας Ύπουλος Κίνδυνος

Η ειρωνεία είναι ότι ενώ οι Επικούρειοι έδιναν τόση έμφαση στην ευτυχία, η δική τους ευτυχία ήταν, στην καλύτερη περίπτωση, περιορισμένη. Εφόσον ο Επίκουρος δεν είχε “τη χαρά του Ιεχωβά”, χαρακτήριζε τη ζωή «πικρό δώρο». (Νεεμίας 8:10) Πόσο ευτυχισμένοι ήταν συγκριτικά οι πρώτοι Χριστιανοί! Ο Ιησούς δεν συνέστησε μια δυστυχισμένη ζωή με στερήσεις. Στην πραγματικότητα, η οδός για τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία είναι το να ακολουθούμε την πορεία του.—Ματθαίος 5:3-12.

Αν μερικά μέλη της εκκλησίας της Κορίνθου πίστευαν ότι μπορούσαν να συναναστρέφονται με εκείνους που ήταν επηρεασμένοι από τον τρόπο σκέψης του Επίκουρου χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την πίστη τους, ήταν γελασμένα. Τον καιρό που έγραψε ο Παύλος την πρώτη του επιστολή στους Κορινθίους, μερικοί από αυτούς είχαν ήδη πάψει να πιστεύουν στην ανάσταση.—1 Κορινθίους 15:12-19.

Επικουρισμός Σήμερα;

Αν και ο επικουρισμός χάθηκε τον τέταρτο αιώνα Κ.Χ., υπάρχουν σήμερα άτομα που υιοθετούν μια παρόμοια στάση του τύπου «το παν είναι το σήμερα». Αυτοί οι άνθρωποι θέτουν λίγη ή καθόλου πίστη στην υπόσχεση του Θεού για αιώνια ζωή. Ωστόσο, μερικοί από αυτούς έχουν σχετικά υψηλούς κανόνες διαγωγής.

Ο Χριστιανός θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να αναπτύξει στενές σχέσεις με τέτοια άτομα, σκεφτόμενος ίσως ότι οι καλές τους ιδιότητες παρέχουν βάση για φιλία. Εντούτοις, αν και δεν θεωρούμε τον εαυτό μας ανώτερο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι όλες «οι κακές συναναστροφές»—περιλαμβανομένων και εκείνων των οποίων η επιρροή είναι πιο ύπουλη—«φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες».

Η φιλοσοφία «το παν είναι το σήμερα» κάνει επίσης την εμφάνισή της σε μερικά επαγγελματικά σεμινάρια, βιβλία αυτοβοήθειας, μυθιστορήματα, κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και μουσική. Ενώ δεν ενθαρρύνει απερίφραστα την αμαρτωλή διαγωγή, μπορεί αυτή η νοοτροπία που διακρίνεται από έλλειψη πίστης να μας επηρεάσει με ύπουλους τρόπους; Παραδείγματος χάρη, θα μπορούσαμε να αφοσιωθούμε τόσο πολύ στην προσωπική μας ικανοποίηση ώστε να πάψουμε να βλέπουμε το ζήτημα της κυριαρχίας του Ιεχωβά; Θα μπορούσαμε να παρασυρθούμε και να χαλαρώσουμε τις προσπάθειές μας αντί να “έχουμε πολλά να κάνουμε στο έργο του Κυρίου”; Ή, θα μπορούσαμε να παροδηγηθούμε και να αναπτύξουμε αμφιβολίες όσον αφορά την ορθότητα και τα οφέλη των κανόνων του Ιεχωβά; Χρειάζεται να φυλαγόμαστε ώστε να μην εκθέτουμε τον εαυτό μας ούτε σε απροκάλυπτη ανηθικότητα, βία και πνευματισμό ούτε σε άτομα που επηρεάζονται από κοσμικές απόψεις!—1 Κορινθίους 15:58· Κολοσσαείς 2:8.

Επομένως, ας επιδιώκουμε συναναστροφή πρωτίστως με εκείνους που ακολουθούν ολόκαρδα την κατεύθυνση του Ιεχωβά. (Ησαΐας 48:17) Ως αποτέλεσμα, οι ωφέλιμες συνήθειές μας θα εδραιωθούν. Η πίστη μας θα ενισχυθεί. Θα ζούμε με ευτυχία όχι μόνο τώρα αλλά και στο μέλλον, με προοπτική την αιώνια ζωή.—Ψαλμός 26:4, 5· Παροιμίες 13:20.

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Ευγενής παραχώρηση από The British Museum

[Ευχαριστίες]

Ο Επίκουρος δίδασκε ότι οι θεοί δεν ενδιαφέρονται για την ανθρωπότητα