Βαιθήλ—Πόλη του Καλού και του Κακού

ΜΕΡΙΚΕΣ πόλεις γίνονται διάσημες—ή διαβόητες—λόγω των γεγονότων που διαδραματίζονται σε αυτές. Η Βαιθήλ, όμως, είναι ασυνήθιστη περίπτωση διότι έγινε γνωστή τόσο για καλά όσο και για κακά πράγματα. Ο πατριάρχης Ιακώβ έδωσε στην πόλη την ονομασία Βαιθήλ, που σημαίνει «Οίκος του Θεού». Ωστόσο, χίλια χρόνια αργότερα, ο προφήτης Ωσηέ αποκάλεσε την πόλη «Οίκο Βλαβερότητας». Πώς άλλαξε αυτή η πόλη από το καλό στο κακό; Και τι μπορούμε να μάθουμε εμείς από την ιστορία της;

Η σχέση της Βαιθήλ με το λαό του Θεού άρχισε το 1943 Π.Κ.Χ., όταν ζούσε ακόμη ο Αβραάμ. Εκείνον τον καιρό, η πόλη ονομαζόταν Λουζ, που ήταν το αρχικό χαναανιτικό της όνομα. Βρισκόταν σε μια λοφώδη περιοχή, περίπου 17 χιλιόμετρα βόρεια της Ιερουσαλήμ. Οραματιστείτε τον Αβραάμ και τον ανιψιό του τον Λωτ να κοιτάζουν τα εύφορα εδάφη της κάτω Κοιλάδας του Ιορδάνη από κάποιο πανοραμικό σημείο ψηλά στα βουνά γύρω από τη Βαιθήλ. Με διακριτικότητα, ο Αβραάμ φέρνει στην προσοχή του Λωτ τη δυσκολία που υπάρχει στο να ορίσουν βοσκοτόπια για τα μεγάλα τους ποίμνια: «Σε παρακαλώ, ας μην υπάρχει φιλονικία ανάμεσα σε εμένα και σε εσένα, και ανάμεσα στους βοσκούς μου και στους βοσκούς σου, γιατί είμαστε αδελφοί. Δεν είναι όλος ο τόπος στη διάθεσή σου; Σε παρακαλώ, χωρίσου από εμένα. Αν εσύ πας αριστερά, τότε εγώ θα πάω δεξιά· αλλά αν εσύ πας δεξιά, τότε εγώ θα πάω αριστερά».—Γένεση 13:3-11.

Ο Αβραάμ δεν διεκδίκησε το δικαίωμα που είχε να διαλέξει πρώτος. Αντίθετα, επέτρεψε στον νεότερο να πάρει το εκλεκτό μερίδιο. Μπορούμε να μιμούμαστε τη θαυμάσια στάση του Αβραάμ. Μπορούμε να καταπαύουμε τις φιλονικίες κάνοντας εμείς την αρχή στο να μιλάμε ήρεμα και να ενεργούμε με ανιδιοτέλεια.—Ρωμαίους 12:18.

Χρόνια αργότερα, όταν ο εγγονός του Αβραάμ ο Ιακώβ κατασκήνωσε στη Λουζ, είδε ένα παράξενο όνειρο. Είδε «μια σκάλα που ήταν στημένη πάνω στη γη και η κορυφή της έφτανε μέχρι τους ουρανούς· και άγγελοι του Θεού ανέβαιναν και κατέβαιναν σε αυτήν. Και ο Ιεχωβά στεκόταν από πάνω της». (Γένεση 28:11-19· παράβαλε Ιωάννης 1:51.) Το όνειρο είχε σπουδαία σημασία. Οι άγγελοι που είδε ο Ιακώβ θα τον διακονούσαν όσον αφορά την εκπλήρωση της υπόσχεσης που του έδωσε ο Θεός σχετικά με το σπέρμα του. Η εξυψωμένη θέση του Ιεχωβά πάνω από τη σκάλα έδειχνε ότι εκείνος θα κατηύθυνε τους αγγέλους σε αυτό το έργο.

Αυτή η διαβεβαίωση της θεϊκής υποστήριξης άγγιξε βαθιά τον Ιακώβ. Όταν ξύπνησε από το όνειρο, αποκάλεσε τον τόπο Βαιθήλ, που σημαίνει «Οίκος του Θεού», και ευχήθηκε στον Ιεχωβά: «Από όλα όσα μου δώσεις, εξάπαντος θα δώσω το ένα δέκατο σε εσένα».a (Γένεση 28:20-22) Αναγνωρίζοντας ότι όλα όσα είχε προέρχονταν από τον Θεό, ήθελε να ανταποδώσει ένα αξιόλογο μέρος από αυτά ως δείγμα της ευγνωμοσύνης του.

Οι Χριστιανοί σήμερα έχουν επίσης αγγέλους που διακονούν για χάρη τους. (Ψαλμός 91:11· Εβραίους 1:14) Και αυτοί επίσης μπορούν να δείχνουν την εκτίμησή τους για όλες τις ευλογίες τους με το να είναι “πλούσιοι μέσω πολλών ευχαριστιών προς τον Θεό”.—2 Κορινθίους 9:11, 12.

Με τον καιρό, οι απόγονοι του Ιακώβ έγιναν έθνος. Ο ηγέτης τους, ο Ιησούς του Ναυή, νίκησε τον ειδωλολάτρη βασιλιά της Βαιθήλ στα αρχικά στάδια της κατάληψης της Χαναάν. (Ιησούς του Ναυή 12:16) Την εποχή των Κριτών, η προφήτισσα Δεββώρα ζούσε κοντά στη Βαιθήλ και μετέδιδε το λόγο του Ιεχωβά στο λαό. Και ο Σαμουήλ επίσης επισκεπτόταν τακτικά τη Βαιθήλ καθώς έκρινε το έθνος του Ισραήλ.—Κριτές 4:4, 5· 1 Σαμουήλ 7:15, 16.

Η Βαιθήλ Γίνεται Κέντρο Αποστασίας

Ωστόσο, η σχέση της Βαιθήλ με την αγνή λατρεία διακόπηκε μετά τη διαίρεση του Βασιλείου το 997 Π.Κ.Χ. Ο Βασιλιάς Ιεροβοάμ κατέστησε τη Βαιθήλ κέντρο μοσχολατρίας, όπου το μοσχάρι υποτίθεται ότι αντιπροσώπευε τον Ιεχωβά. (1 Βασιλέων 12:25-29) Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, προφητεύοντας την καταστροφή της Βαιθήλ, ο Ωσηέ αναφέρθηκε σε αυτήν ως «Βαιθ-αβέν», που σημαίνει «Οίκος Βλαβερότητας».—Ωσηέ 10:5, 8.

Αν και η Βαιθήλ είχε γίνει κέντρο πνευματικής βλαβερότητας, τα γεγονότα που συνδέονταν με αυτήν συνέχισαν να παρέχουν σημαντικά μαθήματα. (Ρωμαίους 15:4) Ένα τέτοιο μάθημα αφορά κάποιον ανώνυμο προφήτη ο οποίος στάλθηκε από τον Ιούδα στη Βαιθήλ για να προείπει την καταστροφή των θυσιαστηρίων της και των ιερέων της. Ο Ιεχωβά τού είπε επίσης να επιστρέψει στον Ιούδα—λίγα μόνο χιλιόμετρα νοτιότερα—χωρίς να φάει ή να πιει. Αυτός ο προφήτης είπε με τόλμη μια προφητεία ενώπιον του Ιεροβοάμ, του βασιλιά του Ισραήλ, προφέροντας κατάρα εναντίον του θυσιαστηρίου της Βαιθήλ. Έπειτα, όμως, παρήκουσε τον Θεό τρώγοντας στο σπίτι ενός γέρου προφήτη στη Βαιθήλ. Γιατί; Ο γέρος προφήτης ισχυρίστηκε ψευδώς ότι ένας άγγελος του Ιεχωβά τον είχε διατάξει να προσφέρει φιλοξενία στον άλλον προφήτη. Η ανυπακοή του προφήτη από τον Ιούδα οδήγησε στον πρόωρο θάνατό του.—1 Βασιλέων 13:1-25.

Αν κάποιος ομόπιστος προτείνει να κάνουμε κάτι που φαίνεται αμφισβητήσιμο, πώς θα πρέπει να αντιδράσουμε; Να θυμάστε ότι ακόμη και η καλοπροαίρετη συμβουλή μπορεί να είναι επιβλαβής αν είναι εσφαλμένη. (Παράβαλε Ματθαίος 16:21-23.) Επιζητώντας κατεύθυνση από τον Ιεχωβά μέσω προσευχής και μελέτης του Λόγου του, θα αποφύγουμε το τραγικό λάθος του ανώνυμου προφήτη.—Παροιμίες 19:21· 1 Ιωάννη 4:1.

Περίπου 150 χρόνια αργότερα, ο προφήτης Αμώς ταξίδεψε και αυτός βόρεια για να προφητεύσει εναντίον της Βαιθήλ. Ο Αμώς κατήγγειλε με σταθερότητα το εχθρικό ακροατήριό του, περιλαμβανομένου και του ιερέα Αμαζία, ο οποίος είπε υπεροπτικά στον Αμώς να “φύγει γρήγορα στη γη του Ιούδα”. Αλλά ο Αμώς μίλησε άφοβα στον Αμαζία για τις συμφορές που θα επέρχονταν στο ίδιο το σπιτικό του ιερέα. (Αμώς 5:4-6· 7:10-17) Το παράδειγμά του μας υπενθυμίζει ότι ο Ιεχωβά μπορεί να δώσει θάρρος στους ταπεινούς διακόνους του.—1 Κορινθίους 1:26, 27.

Τελικά, ο πιστός Βασιλιάς Ιωσίας του Ιούδα γκρέμισε “το θυσιαστήριο της Βαιθήλ, έκαψε τον υψηλό τόπο, τον έκανε σκόνη και έκαψε τον ιερό στύλο”. (2 Βασιλέων 23:15, 16) Οι πρεσβύτεροι σήμερα μπορούν να μιμούνται το θαυμάσιο παράδειγμά του ακολουθώντας με ζήλο τις οδηγίες του Θεού και αναλαμβάνοντας την ηγεσία όσον αφορά τη διατήρηση της καθαρότητας της εκκλησίας.

Αυτά τα περιστατικά στην ιστορία της Βαιθήλ περιγράφουν παραστατικά τα αποτελέσματα της δικαιοσύνης και της πονηρίας, της υπακοής και της ανυπακοής στον Ιεχωβά. Χρόνια νωρίτερα, ο Μωυσής είχε θέσει αυτή την εκλογή μπροστά στο έθνος του Ισραήλ: «Εγώ θέτω μπροστά σου σήμερα τη ζωή και το καλό, και το θάνατο και το κακό». (Δευτερονόμιο 30:15, 16) Κάνοντας στοχασμούς γύρω από την ιστορία της Βαιθήλ, θα ενθαρρυνθούμε να συνταυτιστούμε με τον «Οίκο του Θεού», έναν τόπο αληθινής λατρείας, και όχι με τον «Οίκο Βλαβερότητας».

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Ερείπια στην τοποθεσία της Βαιθήλ, όπου ο Ιεροβοάμ ίδρυσε ένα κέντρο μοσχολατρίας