Η Μόνη Οδός για την Εξάλειψη του Μίσους

«Δεν υπάρχει μίσος χωρίς φόβο. . . . Μισούμε εκείνο που φοβόμαστε και έτσι, όπου υπάρχει μίσος, καραδοκεί ο φόβος».​—ΣΙΡΙΛ ΚΟΝΟΛΙ, ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΔΟΤΗΣ.

ΠΟΛΛΟΙ κοινωνιολόγοι πιστεύουν ότι το μίσος είναι βαθιά ριζωμένο στο υποσυνείδητο του ανθρώπου. «Μεγάλο μέρος του ίσως μάλιστα να είναι έμφυτο», ενσωματωμένο μέσα στην ίδια τη φύση των ανθρώπων, είπε ένας πολιτικός επιστήμονας.

Δεν είναι παράξενο το ότι οι μελετητές της ανθρώπινης φύσης καταλήγουν σε τέτοια συμπεράσματα. Τα μόνα αντικείμενα μελέτης που έχουν είναι άντρες και γυναίκες γεννημένοι «με σφάλμα» και «στην αμαρτία», σύμφωνα με το θεόπνευστο Γραφικό υπόμνημα. (Ψαλμός 51:5) Ακόμη και ο ίδιος ο Δημιουργός, αξιολογώντας τον ατελή άνθρωπο πριν από χιλιάδες χρόνια, «είδε ότι η κακία του ανθρώπου ήταν άφθονη στη γη και ότι κάθε τάση των σκέψεων της καρδιάς του ήταν μόνο κακή όλο τον καιρό».​—Γένεση 6:5.

Η προκατάληψη, οι διακρίσεις και το επακόλουθο μίσος είναι προϊόντα της έμφυτης ατέλειας και ιδιοτέλειας του ανθρώπου. (Δευτερονόμιο 32:5) Δυστυχώς, κανένας ανθρώπινος οργανισμός ή κυβέρνηση, ανεξάρτητα από την πολιτική τους, δεν έχει κατορθώσει να επιβάλει δια νόμου κάποια αλλαγή στην καρδιά του ανθρώπου σε τέτοια ζητήματα. Η ανταποκρίτρια ξένου τύπου Τζοχάνα Μακ Γκίρι παρατήρησε: «Κανένα είδος παγκόσμιας αστυνόμευσης, όσο ισχυρή και αν είναι, δεν μπορεί να παρέμβει για να εξαλείψει τα μίση που έχουν οδηγήσει σε αιματοκύλισμα τη Βοσνία, τη Σομαλία, τη Λιβερία, το Κασμίρ και τον Καύκασο».

Προτού, όμως, αρχίσουμε να αναζητούμε λύσεις, χρειάζεται να αποκτήσουμε βασική κατανόηση του τι βρίσκεται πίσω από τις εκδηλώσεις μίσους.

Μίσος που Τροφοδοτείται από το Φόβο

Το μίσος έχει πολλά πρόσωπα. Ο συγγραφέας Άντριου Σάλιβαν συνόψισε με γλαφυρότητα το ζήτημα: «Υπάρχει μίσος που φοβάται και μίσος που νιώθει απλή περιφρόνηση· υπάρχει μίσος που εκφράζει δύναμη και μίσος που πηγάζει από αδυναμία· υπάρχει η εκδίκηση, υπάρχει και μίσος που προέρχεται από φθόνο. . . . Υπάρχει το μίσος του καταδυνάστη και το μίσος του θύματος. Υπάρχει μίσος που σιγοκαίει και μίσος που αργοσβήνει. Και υπάρχει μίσος που πυροδοτεί εκρήξεις και μίσος που ποτέ δεν παίρνει φωτιά».

Χωρίς αμφιβολία, μερικοί από τους βασικούς παράγοντες που υποκινούν μίση και συγκρούσεις στην εποχή μας είναι κοινωνικοί και οικονομικοί. Συχνά παρατηρούνται ισχυρές προκαταλήψεις και ξεσπάσματα μίσους σε περιοχές όπου η πιο ευνοημένη από οικονομική άποψη ομάδα είναι και η μειονότητα. Επίσης, μίση υπάρχουν συχνά εκεί όπου το βιοτικό επίπεδο κάποιου τμήματος της κοινωνίας απειλείται από τη συρροή ξένων.

Μερικοί ίσως νιώθουν ότι αυτοί οι νεοφερμένοι θα τους ανταγωνιστούν στον τομέα της εργασίας, εφόσον εργάζονται με χαμηλότερο μισθό, ή θα προκαλέσουν πτώση στην αξία της περιουσίας. Το αν αυτοί οι φόβοι έχουν βάση ή όχι είναι άλλο θέμα. Ο φόβος της οικονομικής ζημίας και ο φόβος ότι τα κοινωνικά πρότυπα ή το βιοτικό επίπεδο θα επηρεαστούν αρνητικά αποτελούν ισχυρούς παράγοντες για τη δημιουργία προκατάληψης και μίσους.

Ποιο θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα για την εξάλειψη του μίσους; Η αλλαγή στάσης.

Αλλαγή Στάσης

«Αληθινή αλλαγή μπορεί να επέλθει μόνο με τη θέληση των ανθρώπων που περιλαμβάνονται», παρατήρησε η Μακ Γκίρι. Αλλά πώς μπορεί να αλλάξει η θέληση των ανθρώπων; Η πείρα έχει δείξει ότι η πιο ισχυρή, η πιο υποκινητική και η πιο μόνιμη επιρροή εναντίον της ανάπτυξης μίσους προέρχεται από το Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. Αυτό συμβαίνει επειδή «ο λόγος του Θεού είναι ζωντανός και ασκεί δύναμη και είναι κοφτερότερος από κάθε δίκοπο σπαθί και διεισδύει μέχρι διαίρεσης της ψυχής και του πνεύματος, και των αρθρώσεων και του μυελού τους, και μπορεί να διακρίνει σκέψεις και προθέσεις της καρδιάς».​—Εβραίους 4:12.

Ομολογουμένως, η απάλειψη της προκατάληψης και του μίσους δεν είναι κάτι που συμβαίνει αυτόματα, μέσα σε μια νύχτα. Αλλά μπορεί να επιτευχθεί. Ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος υποκινούσε καρδιές και ευαισθητοποιούσε συνειδήσεις σε πολύ μεγάλο βαθμό, μπόρεσε να κάνει ανθρώπους να αλλάξουν. Εκατομμύρια άτομα έχουν κατορθώσει να ακολουθήσουν τη σοφή συμβουλή του Ιησού Χριστού: «Να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να προσεύχεστε για εκείνους που σας διώκουν».​—Ματθαίος 5:44.

Σε αρμονία με τις διδασκαλίες του, ο Ιησούς συμπεριέλαβε στην ομάδα των πιο έμπιστων φίλων του τον Ματθαίο, έναν πρώην εισπράκτορα φόρων, ένα άτομο που θεωρούνταν μισητός απόβλητος στην Ιουδαϊκή κοινωνία. (Ματθαίος 9:9· 11:19) Επιπλέον, ο Ιησούς διάνοιξε μια οδό αγνής λατρείας η οποία επρόκειτο τελικά να συμπεριλάβει χιλιάδες από τους πρώην αποκλεισμένους και μισούμενους Εθνικούς. (Γαλάτες 3:28) Άνθρωποι από όλο τον τότε γνωστό κόσμο έγιναν ακόλουθοι του Ιησού Χριστού. (Πράξεις 10:34, 35) Αυτά τα άτομα έγιναν γνωστά για την υπερέχουσα αγάπη τους. (Ιωάννης 13:35) Όταν κάποιοι άνθρωποι γεμάτοι μίσος λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου τον Στέφανο, έναν μαθητή του Ιησού, τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ιεχωβά, μην τους καταλογίσεις αυτή την αμαρτία». Ο Στέφανος επιθυμούσε το καλύτερο για εκείνους που τον μισούσαν.​—Πράξεις 6:8-14· 7:54-60.

Παρόμοια, οι σύγχρονοι αληθινοί Χριστιανοί ανταποκρίνονται στη συμβουλή που έδωσε ο Ιησούς να κάνουν το καλό, όχι μόνο στους Χριστιανούς αδελφούς τους, αλλά ακόμη και σε εκείνους που τους μισούν. (Γαλάτες 6:10) Προσπαθούν σκληρά να εξαλείψουν το μοχθηρό μίσος από τη ζωή τους. Αναγνωρίζοντας τις ισχυρές δυνάμεις που μπορούν να γεννήσουν μίσος μέσα τους, αναλαμβάνουν θετική δράση και αντικαθιστούν το μίσος με αγάπη. Ναι, όπως είπε ένας αρχαίος σοφός, «το μίσος διεγείρει φιλονικίες, αλλά η αγάπη καλύπτει όλες τις παραβάσεις».​—Παροιμίες 10:12.

Ο απόστολος Ιωάννης δήλωσε: «Όποιος μισεί τον αδελφό του είναι ανθρωποκτόνος, και γνωρίζετε ότι κανένας ανθρωποκτόνος δεν έχει αιώνια ζωή που να παραμένει σε αυτόν». (1 Ιωάννη 3:15) Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά το πιστεύουν αυτό. Ως αποτέλεσμα​—αν και προέρχονται από κάθε είδους εθνικό, πολιτιστικό, θρησκευτικό και πολιτικό παρελθόν—​έχουν συγκροτήσει τώρα μια ενωμένη, απαλλαγμένη από μίσος κοινωνία, μια γνήσια παγκόσμια αδελφότητα.​—Βλέπε συνοδευτικά πλαίσια.

Το Μίσος θα Εξαλειφθεί!

“Αλλά”, μπορεί να πείτε, “αυτό είναι πολύ καλό για τα συγκεκριμένα άτομα. Δεν μπορεί, όμως, να απαλείψει ολοκληρωτικά το μίσος από τη γη μας”. Πράγματι, ακόμη και αν δεν έχετε μίσος στη δική σας καρδιά, μπορεί να πέσετε θύμα του. Χρειάζεται, λοιπόν, να στραφούμε στον Θεό για την πραγματική λύση αυτού του παγκόσμιου προβλήματος.

Ο σκοπός του Θεού είναι να αφαιρέσει σύντομα κάθε ίχνος μίσους από τη γη. Αυτό θα συμβεί όταν θα άρχει η ουράνια κυβέρνηση για την οποία μας δίδαξε ο Ιησούς να προσευχόμαστε: «Πατέρα μας που είσαι στους ουρανούς, ας αγιαστεί το όνομά σου. Ας έρθει η βασιλεία σου. Ας γίνει το θέλημά σου, όπως στον ουρανό, έτσι και πάνω στη γη».​—Ματθαίος 6:9, 10.

Όταν αυτή η προσευχή απαντηθεί στο πλήρες, οι συνθήκες που υποθάλπουν το μίσος δεν θα υπάρχουν πια. Οι καταστάσεις που το εκμεταλλεύονται θα έχουν εξαλειφθεί. Η προπαγάνδα, η άγνοια και η προκατάληψη θα έχουν αντικατασταθεί από τη διαφώτιση, την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Τότε, πράγματι, ο Θεός “θα έχει εξαλείψει κάθε δάκρυ, ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια και ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια”.​—Αποκάλυψη 21:1-4.

Υπάρχουν και ακόμη καλύτερα νέα! Αδιάσειστα στοιχεία αποδεικνύουν ότι ζούμε στις «τελευταίες ημέρες». Γι’ αυτό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι πολύ σύντομα θα δούμε το ασεβές μίσος να χάνεται από αυτή τη γη. (2 Τιμόθεο 3:1-5· Ματθαίος 24:3-14) Στον υποσχεμένο νέο κόσμο του Θεού, θα υπάρχει γνήσιο πνεύμα αδελφοσύνης επειδή η ανθρωπότητα θα έχει αποκατασταθεί σε τελειότητα.​—Λουκάς 23:43· 2 Πέτρου 3:13.

Αλλά δεν χρειάζεται να περιμένετε εκείνον τον καιρό για να απολαύσετε γνήσια αδελφοσύνη. Στην πραγματικότητα, όπως δείχνουν τα παραδείγματα στις συνοδευτικές αφηγήσεις, η Χριστιανική αγάπη έχει ήδη φωλιάσει μέσα σε εκατομμύρια καρδιές που, διαφορετικά, θα ήταν γεμάτες μίσος. Προσκαλούμε και εσάς να γίνετε μέρος αυτής της γεμάτης αγάπη αδελφότητας!

[Πλαίσιο στη σελίδα 5]

«Τι θα Είχε Κάνει ο Ιησούς;»

Τον Ιούνιο του 1998, τρεις λευκοί σε μια αγροτική περιοχή του Τέξας, στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιτέθηκαν στον Τζέιμς Μπερντ, έναν μαύρο. Τον οδήγησαν σε μια απομονωμένη, έρημη περιοχή, τον χτύπησαν και αλυσόδεσαν τα πόδια του. Κατόπιν τον έδεσαν πίσω από ένα ημιφορτηγό και τον έσυραν πέντε χιλιόμετρα μέχρις ότου το σώμα του χτύπησε σε έναν αποχετευτικό αγωγό. Αυτό το περιστατικό χαρακτηρίστηκε ως το πιο αποτρόπαιο έγκλημα μίσους της δεκαετίας (του 1990).

Τρεις από τις αδελφές του Τζέιμς Μπερντ είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Πώς αισθάνονται για εκείνους που διέπραξαν αυτό το φρικτό έγκλημα; Σε μια κοινή τους δήλωση, είπαν: «Ο βασανισμός και το λιντσάρισμα ενός προσφιλούς μας προσώπου μάς έφερε ένα απερίγραπτο αίσθημα απώλειας και πόνου. Πώς αντιδρά κάποιος σε μια τέτοια κτηνώδη πράξη; Η αντεκδίκηση, τα λόγια μίσους ή η υποκίνηση μιας γεμάτης μίσος προπαγάνδας είναι πράγματα που ποτέ δεν πέρασαν από το μυαλό μας. Σκεφτήκαμε: “Τι θα είχε κάνει ο Ιησούς; Πώς θα είχε αντιδράσει;” Η απάντηση ήταν εντελώς ξεκάθαρη. Το άγγελμά του θα ήταν άγγελμα ειρήνης και ελπίδας».

Μια από τις Γραφικές περικοπές που τις βοήθησαν να μην αφήσουν το μίσος να αναπτυχθεί στην καρδιά τους ήταν τα εδάφια Ρωμαίους 12:17-19. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Να μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού σε κανέναν. . . . Αν είναι δυνατόν, όσο εξαρτάται από εσάς, να είστε ειρηνικοί με όλους τους ανθρώπους. Να μην παίρνετε εκδίκηση για τον εαυτό σας, αγαπητοί, αλλά να αφήνετε τόπο για την οργή του Θεού· διότι είναι γραμμένο: “Η εκδίκηση είναι δική μου· εγώ θα ανταποδώσω, λέει ο Ιεχωβά”».

Και συνέχισαν: «Θυμόμαστε τη ρεαλιστική διαπίστωση που έχουν κάνει τα έντυπά μας ότι κάποιες αδικίες ή εγκλήματα είναι τόσο φρικιαστικά ώστε θα είναι δυσκολότερο να πούμε “Σε συγχωρώ” και να τελειώσει το θέμα εκεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις, συγχώρηση μπορεί να σημαίνει απλώς το να μην κρατήσει κανείς μνησικακία ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του και να μην αρρωστήσει σωματικά ή ψυχικά εξαιτίας των αισθημάτων μνησικακίας». Τι ζωντανή απόδειξη της δύναμης που έχει η Γραφή να μην επιτρέπει να ριζώσει στην καρδιά αβυσσαλέο μίσος!

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Από Εχθροί, Έγιναν Φίλοι

Τα πρόσφατα χρόνια, χιλιάδες μετανάστες συρρέουν στην Ελλάδα αναζητώντας εργασία. Η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, όμως, έχει μειώσει την προσφορά εργασίας, με αποτέλεσμα να γίνεται δυσκολότερος ο αγώνας για εξεύρεση απασχόλησης. Εξαιτίας αυτού, υπάρχει μεγάλη έχθρα ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα σε μετανάστες από την Αλβανία και τη Βουλγαρία που ψάχνουν εποχιακές γεωργικές εργασίες.

Στο Κιάτο, στη βορειοανατολική Πελοπόννησο, μια οικογένεια Βουλγάρων και ένας Αλβανός άρχισαν να μελετούν τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά και γνωρίστηκαν μεταξύ τους. Η εφαρμογή των Γραφικών αρχών εξουδετέρωσε την έχθρα που υπάρχει μεταξύ πολλών μελών αυτών των δύο εθνοτήτων. Συνέβαλε επίσης σε μια γνήσια αδελφική φιλία ανάμεσα σε αυτά τα άτομα. Ο Ιβάν, ένας από τους Βούλγαρους, βοήθησε μάλιστα τον Λούλη, τον Αλβανό, να βρει κατάλυμα δίπλα στο σπίτι του. Οι δύο οικογένειες συχνά μοιράζονται την τροφή τους και τα λιγοστά υλικά τους υπάρχοντα. Και οι δύο άντρες είναι τώρα βαφτισμένοι Μάρτυρες του Ιεχωβά και συνεργάζονται στενά στο κήρυγμα των καλών νέων. Περιττό να πούμε ότι αυτή η Χριστιανική φιλία δεν περνάει απαρατήρητη από τους γείτονες.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Υπό τη Βασιλεία του Θεού, κάθε ίχνος μίσους θα αφαιρεθεί από τη γη