Μην Αφήσετε την Καρδιά του Παιδιού σας στην Τύχη!

ΣΤΑ χέρια ενός ικανού αγγειοπλάστη, μια άχρηστη μάζα πηλού μπορεί να μεταμορφωθεί σε ελκυστικό σκεύος. Λίγοι τεχνίτες κάνουν τόσο πολλά έχοντας στη διάθεσή τους τόσο λίγα. Εδώ και χιλιετίες, η κοινωνία βασίζεται στον αγγειοπλάστη για να έχει κύπελλα, πιάτα, μαγειρικά σκεύη, δοχεία αποθήκευσης και διακοσμητικά βάζα.

Και οι γονείς επίσης προσφέρουν κάτι το ανεκτίμητο στην κοινωνία διαπλάθοντας το χαρακτήρα και την προσωπικότητα των παιδιών τους. Η Αγία Γραφή παραβάλλει τον καθένα μας με πηλό, και ο Θεός έχει αναθέσει στους γονείς το ζωτικό έργο της διαμόρφωσης “του πηλού” των παιδιών τους. (Ιώβ 33:6· Γένεση 18:19) Όπως η κατασκευή ενός όμορφου αντικειμένου κεραμικής, έτσι και η διαμόρφωση ενός παιδιού σε υπεύθυνο και ισορροπημένο ενήλικο δεν είναι εύκολη εργασία. Κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται μέσω απλής σύμπτωσης.

Στη διαμόρφωση της καρδιάς των παιδιών μας επενεργούν πολλές δυνάμεις. Δυστυχώς, μερικές από αυτές τις δυνάμεις είναι καταστροφικές. Γι’ αυτό, αντί να αφήνει την καρδιά του παιδιού στην τύχη, ο σοφός γονέας θα το εκπαιδεύει «σύμφωνα με την οδό που είναι κατάλληλη για αυτό», έχοντας την πεποίθηση πως «όταν γεράσει δεν θα απομακρυνθεί από αυτήν».—Παροιμίες 22:6.

Στη διάρκεια της μακρόχρονης, συναρπαστικής αλλά και σημαντικότατης διαδικασίας της ανατροφής ενός παιδιού, οι σοφοί Χριστιανοί γονείς θα πρέπει να αφιερώνουν χρόνο για να απομακρύνουν τις αρνητικές επιρροές που απειλούν την καρδιά του παιδιού τους. Η αγάπη τους θα δοκιμαστεί στο έπακρο καθώς θα παρέχουν στο παιδί υπομονετικά «τη διδασκαλία και τη διόρθωση που αρμόζουν στη Χριστιανική ανατροφή». (Εφεσίους 6:4, Η Νέα Αγγλική Βίβλος [The New English Bible]) Βέβαια, η αποστολή των γονέων θα αποδειχτεί πολύ πιο εύκολη αν αρχίσουν από νωρίς.

Αρχίστε από Νωρίς

Οι αγγειοπλάστες θέλουν να δουλεύουν με πηλό που είναι σε ικανοποιητικό βαθμό εύπλαστος για να μπορούν να τον διαμορφώνουν, αλλά και αρκετά σφιχτός ώστε να διατηρεί το σχήμα του μετά τη μορφοποίησή του. Αφού προετοιμάσουν τον πηλό, προτιμούν να τον χρησιμοποιήσουν μέσα σε έξι μήνες. Παρόμοια, η καλύτερη περίοδος για να αρχίσουν οι γονείς να διαμορφώνουν την καρδιά του παιδιού τους είναι όταν αυτή βρίσκεται στην πιο δεκτική κατάσταση και διαπλάθεται εύκολα.

Οι παιδολόγοι λένε ότι έως την ηλικία των οχτώ μηνών το παιδί έχει ήδη μάθει να αναγνωρίζει τους ήχους της μητρικής του γλώσσας, έχει δημιουργήσει στενό δεσμό με τους γονείς του, έχει αναπτύξει ικανότητες αντίληψης και έχει αρχίσει να εξερευνάει τον κόσμο γύρω του. Η ιδανική περίοδος για να αρχίσει η διάπλαση της καρδιάς του είναι όταν αυτό βρίσκεται ακόμη σε μικρή ηλικία. Τι πλεονέκτημα θα έχει το παιδί σας αν, όπως ο Τιμόθεος, “γνωρίζει τα άγια συγγράμματα από τη βρεφική ηλικία”!—2 Τιμόθεο 3:15.a

Τα μωρά μιμούνται εκ φύσεως τους γονείς τους. Εκτός από το να μιμούνται ήχους, εκφράσεις και χειρονομίες, μαθαίνουν την αγάπη, την καλοσύνη και τη συμπόνια όταν βλέπουν τους γονείς τους να εκδηλώνουν αυτές τις ιδιότητες. Αν θέλουμε να εκπαιδεύουμε το παιδί μας σύμφωνα με τους νόμους του Ιεχωβά, πρέπει πρώτα από όλα να βρίσκονται οι εντολές του Θεού στη δική μας καρδιά. Τέτοια εκτίμηση μέσα από την καρδιά θα υποκινεί τους γονείς να μιλούν στα παιδιά τους για τον Ιεχωβά και το Λόγο του τακτικά. «Να μιλάς για αυτά», προτρέπει η Γραφή, «όταν κάθεσαι στο σπίτι σου και όταν περπατάς στο δρόμο και όταν ξαπλώνεις και όταν σηκώνεσαι». (Δευτερονόμιο 6:6, 7) Ο Φρανθίσκο και η Ρόσα εξηγούν πώς το κάνουν αυτό με τα δύο μικρά παιδιά τους.b

«Εκτός από τις καθημερινές συζητήσεις, προσπαθούμε να μιλάμε στο κάθε παιδί μας ξεχωριστά τουλάχιστον 15 λεπτά την ημέρα. Όταν εντοπίζουμε κάποιο πρόβλημα, αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο—και όντως συναντούμε προβλήματα. Λόγου χάρη, ο πεντάχρονος γιος μας επέστρεψε τις προάλλες από το σχολείο και μας είπε ότι δεν πίστευε στον Ιεχωβά. Προφανώς κάποιος συμμαθητής του τον ειρωνεύτηκε και του είπε ότι δεν υπάρχει Θεός».

Αυτοί οι γονείς αντιλήφθηκαν ότι τα παιδιά χρειάζεται να αναπτύξουν πίστη στον Δημιουργό τους. Τέτοια πίστη μπορεί να οικοδομηθεί με βάση τη φυσική γοητεία που ασκεί πάνω τους η δημιουργία του Θεού. Πόσο αρέσει στα παιδιά να αγγίζουν κάποιο ζώο, να μαζεύουν αγριολούλουδα ή να παίζουν με την άμμο στην παραλία! Οι γονείς μπορούν να τα βοηθήσουν να συσχετίσουν τη δημιουργία με τον Δημιουργό. (Ψαλμός 100:3· 104:24, 25) Το δέος και ο σεβασμός που αναπτύσσουν για τη δημιουργία του Ιεχωβά μπορούν να τα συνοδεύουν σε όλη τους τη ζωή. (Ψαλμός 111:2, 10) Έχοντας τέτοια εκτίμηση, το παιδί μπορεί να αναπτύξει την επιθυμία να ευαρεστεί τον Θεό καθώς και το φόβο μήπως τον δυσαρεστήσει. Αυτό θα το υποκινεί να “απομακρύνεται από το κακό”.—Παροιμίες 16:6.

Αν και τα περισσότερα μικρά παιδιά είναι περίεργα και μαθαίνουν γρήγορα, η υπακοή ίσως να μην είναι κάτι εύκολο για αυτά. (Ψαλμός 51:5) Ορισμένες φορές μπορεί να απαιτούν να γίνει το δικό τους ή να αποκτήσουν ό,τι επιθυμούν. Οι γονείς χρειάζονται σταθερότητα, υπομονή και πειθαρχία ώστε να μην επιτρέψουν σε τέτοιες τάσεις να ριζώσουν. (Εφεσίους 6:4) Αυτή ήταν η εμπειρία της Φίλις και του Πολ, οι οποίοι ανέθρεψαν πέντε παιδιά με επιτυχία.

Η Φίλις θυμάται: «Αν και η προσωπικότητα του κάθε παιδιού ήταν ξεχωριστή, το καθένα τους ήθελε να γίνεται το δικό του. Ήταν δύσκολο, αλλά τελικά έμαθαν τη σημασία της λέξης “όχι”». Ο Πολ, ο σύζυγός της, παρατηρεί: «Πολλές φορές, αν βρίσκονταν στην κατάλληλη ηλικία ώστε να καταλάβουν, τους εξηγούσαμε τους λόγους για τους οποίους παίρναμε τις αποφάσεις μας. Αν και προσπαθούσαμε πάντοτε να είμαστε καλοσυνάτοι, τους διδάξαμε να σέβονται τη θεόδοτη εξουσία μας».

Μολονότι στα χρόνια της διάπλασης το παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα, οι περισσότεροι γονείς διαπιστώνουν ότι η μεγαλύτερη πρόκληση εμφανίζεται στα χρόνια της εφηβείας όταν η ανώριμη καρδιά αντιμετωπίζει νέες δοκιμασίες.

Αγγίξτε την Καρδιά του Εφήβου

Ο αγγειοπλάστης πρέπει να αρχίσει την εργασία του προτού στεγνώσει ο πηλός. Προκειμένου να έχει περισσότερο χρόνο στη διάθεσή του, μπορεί να προσθέσει νερό για να παραμείνει ο πηλός νωπός και εύπλαστος. Παρόμοια, οι γονείς πρέπει να εργάζονται σκληρά ώστε να μην αφήσουν την καρδιά του εφηβικής ηλικίας παιδιού τους να γίνει δύσπλαστη. Ασφαλώς, το κυριότερο εργαλείο τους είναι η Γραφή, με την οποία μπορούν “να ελέγχουν, να τακτοποιούν ζητήματα και να εξοπλίζουν το παιδί τους για κάθε καλό έργο”.—2 Τιμόθεο 3:15-17.

Ωστόσο, ο έφηβος μπορεί να μη δέχεται τη συμβουλή του γονέα τόσο πρόθυμα όσο όταν ήταν μικρότερος. Οι έφηβοι ίσως αρχίσουν να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στους συνομηλίκους τους, και έτσι η ανοιχτή και άμεση επικοινωνία με τους γονείς τους μπορεί να διαταραχτεί. Αυτή είναι μια περίοδος κατά την οποία απαιτείται επιπρόσθετη υπομονή και επιδεξιότητα, καθώς οι ρόλοι των γονέων και των παιδιών μπαίνουν σε μια νέα φάση. Ο έφηβος πρέπει να προσαρμοστεί σε σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Χρειάζεται να αρχίσει να παίρνει αποφάσεις και να θέτει στόχους που μπορούν να επηρεάσουν την υπόλοιπη ζωή του. (2 Τιμόθεο 2:22) Στη διάρκεια αυτής της γεμάτης προκλήσεις περιόδου, πρέπει να αντιμετωπίσει μια δύναμη που μπορεί να έχει καταστροφική επίδραση στην καρδιά του—την πίεση των συνομηλίκων.

Αυτή η πίεση σπάνια εντοπίζεται σε ένα και μόνο προφανές περιστατικό. Απεναντίας, εκφράζεται συνήθως μέσα από μια σειρά σχολίων ή καταστάσεων που εξασθενίζουν τον έφηβο. Τέτοια πράγματα βάλλουν συνήθως το αδύνατο σημείο πολλών εφήβων—το βαθιά ριζωμένο φόβο μήπως τους απορρίψουν οι άλλοι νεαροί. Ανησυχώντας για την εικόνα που δίνει στους άλλους και θέλοντας να είναι αποδεκτός, ο νέος μπορεί να αρχίσει να επιδοκιμάζει «τα πράγματα που είναι μέσα στον κόσμο» και τα οποία προωθούν οι άλλοι νεαροί.—1 Ιωάννη 2:15-17· Ρωμαίους 12:2.

Κάτι που επιδεινώνει την κατάσταση είναι ότι οι φυσικές επιθυμίες της ατελούς καρδιάς μπορεί να ενισχύουν το μήνυμα που μεταδίδουν οι συνομήλικοί του. Προτροπές όπως «Να περνάς ωραία» και «Να κάνεις το δικό σου» ίσως ακούγονται πολύ ελκυστικές. Η Μαρία θυμάται τη δική της εμπειρία: «Άκουγα τους εφήβους της ηλικίας μου οι οποίοι πίστευαν ότι οι νέοι έχουν το δικαίωμα να διασκεδάζουν χωρίς περιορισμούς, άσχετα με τις συνέπειες. Εφόσον ήθελα να κάνω ό,τι έκαναν και οι φίλοι μου στο σχολείο, παραλίγο να μπλεχτώ σε σοβαρά προβλήματα». Ως γονέας, θέλετε να βοηθήσετε το εφηβικής ηλικίας παιδί σας να υπερνικήσει αυτή την πίεση, αλλά πώς μπορείτε να το κάνετε αυτό;

Με τα λόγια και τις πράξεις σας, να το διαβεβαιώνετε επανειλημμένα ότι ενδιαφέρεστε. Να επιδιώκετε να διακρίνετε πώς νιώθει για τα διάφορα ζητήματα και να προσπαθείτε να κατανοείτε τα προβλήματά του, τα οποία μπορεί κάλλιστα να είναι πολύ πιο δύσκολα από αυτά που αντιμετωπίζατε εσείς όταν πηγαίνατε στο σχολείο. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, το παιδί σας έχει ανάγκη να σας θεωρεί ως κάποιον στον οποίο μπορεί να ανοίγει την καρδιά του. (Παροιμίες 20:5) Από τη γλώσσα του σώματός του ή τη διάθεσή του, ίσως να παρατηρήσετε τι το ανησυχεί ή το αναστατώνει. Ανταποκριθείτε στις «σιωπηλές κραυγές» του και “παρηγορήστε την καρδιά του”.—Κολοσσαείς 2:2.

Βέβαια, είναι σημαντικό να υποστηρίζετε σταθερά ό,τι είναι ορθό. Πολλοί γονείς έχουν διαπιστώσει πως κατά καιρούς οι απόψεις τους συγκρούονται με αυτές των παιδιών τους, όμως δεν μπορούν να ενδώσουν όταν η απόφασή τους είναι καλά θεμελιωμένη. Από την άλλη μεριά, φροντίστε να έχετε ξεκάθαρη κατανόηση της κατάστασης προτού αποφασίσετε αν πρέπει να δώσετε στοργική διαπαιδαγώγηση και πώς να το κάνετε αυτό εφόσον είναι απαραίτητο.—Παροιμίες 18:13.

Ακόμη και Μέσα από την Εκκλησία

Ένα πήλινο σκεύος ίσως φαίνεται ολοκληρωμένο, αλλά αν δεν έχει ψηθεί στον κλίβανο, μπορεί να κινδυνεύει να φθαρεί από τα ίδια τα υγρά που κατασκευάστηκε να συγκρατεί. Η Γραφή παραβάλλει τις δοκιμασίες και τις δυσκολίες με μια τέτοια διαδικασία ψησίματος, εφόσον αυτές αποδεικνύουν τι είδους άτομα είμαστε. Βέβαια, η Γραφή κάνει λόγο ιδιαίτερα για δοκιμασίες της πίστης μας, αλλά με ευρεία έννοια, το σημείο ισχύει επίσης και για άλλες δοκιμασίες. (Ιακώβου 1:2-4) Μπορεί να προκαλεί έκπληξη, αλλά μερικές δύσκολες δοκιμασίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι μπορεί να προέρχονται μέσα από την εκκλησία.

Αν και το εφηβικής ηλικίας παιδί σας φαίνεται να έχει καλή πνευματική υγεία, ενδόμυχα μπορεί να παλεύει με μια διχασμένη καρδιά. (1 Βασιλέων 18:21) Λόγου χάρη, η Μέγκαν βρέθηκε αντιμέτωπη με κοσμικές απόψεις οι οποίες προέρχονταν από άλλους νεαρούς που πήγαιναν στην Αίθουσα Βασιλείας:

«Επηρεάστηκα από μια ομάδα νεαρών οι οποίοι θεωρούσαν τη Χριστιανοσύνη βαρετή και πίστευαν ότι τους εμπόδιζε να περνάνε καλά. Έλεγαν πράγματα όπως: “Μόλις γίνω 18 χρονών, θα φύγω από την αλήθεια” ή “Δεν βλέπω την ώρα να φύγω”. Απέφευγαν τους νεαρούς που έλεγαν οτιδήποτε αντίθετο, αποκαλώντας τους “αγίους”».

Χρειάζονται μόνο ένα ή δύο άτομα με κακή στάση για να παρασύρουν τους υπόλοιπους. Τα μέλη μιας ομάδας ενεργούν συνήθως όπως η πλειονότητα. Η ανοησία και η θρασύτητα μπορεί να υποσκελίσουν τη σοφία και την ευπρέπεια. Σε πολλές χώρες, υπήρξαν θλιβερές περιπτώσεις Χριστιανών νεαρών οι οποίοι έμπλεξαν σε προβλήματα επειδή ακολούθησαν τους πολλούς.

Ασφαλώς, οι έφηβοι χρειάζονται και κάποια ευχάριστη συναναστροφή. Πώς μπορείτε εσείς ως γονέας να την προσφέρετε; Να σας απασχολεί σοβαρά η ψυχαγωγία τους και να προγραμματίζετε ενδιαφέρουσες δραστηριότητες με την οικογένεια ή με παρέες όπου υπάρχουν και νέοι και ενήλικοι. Γνωρίστε τους φίλους του παιδιού σας. Καλέστε τους για φαγητό ή περάστε μια βραδιά μαζί τους. (Ρωμαίους 12:13) Να παροτρύνετε το παιδί σας να επιδιώκει ωφέλιμες δραστηριότητες, όπως το να μάθει να παίζει ένα μουσικό όργανο ή να ασχοληθεί με μια ξένη γλώσσα ή κάποια τέχνη. Σε μεγάλο βαθμό, ίσως μπορέσει να το κάνει αυτό μέσα στο ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού.

Η Σχολική Εκπαίδευση Μπορεί να Αποτελέσει Προστασία

Η σχολική εκπαίδευση ενός εφήβου μπορεί επίσης να τον βοηθήσει να κρατάει τη διασκέδαση στη θέση της. Η Λόλι, διευθύντρια επί μια 20ετία σε ένα μεγάλο σχολείο, λέει: «Έχω δει πολλούς νεαρούς Μάρτυρες να φοιτούν στο σχολείο. Αρκετοί ήταν αξιέπαινοι για τη διαγωγή τους, αλλά μερικοί δεν διέφεραν καθόλου από τους άλλους μαθητές. Τα καλά παραδείγματα ήταν πάντοτε εκείνοι οι μαθητές που ενδιαφέρονταν για τα μαθήματά τους. Συμβουλεύω ανεπιφύλακτα τους γονείς να δείχνουν έμπρακτα το ενδιαφέρον τους για την πρόοδο των παιδιών τους στο σχολείο, να γνωρίσουν τους καθηγητές τους και να πείσουν τα παιδιά τους ότι είναι σημαντικό να έχουν καλούς βαθμούς. Μερικοί θα διαπρέψουν, αλλά όλοι μπορούν να φτάσουν σε ικανοποιητικό επίπεδο και να κερδίσουν το σεβασμό των καθηγητών τους».

Τέτοια σχολική εκπαίδευση είναι δυνατόν να βοηθήσει επίσης τους εφήβους να προοδεύσουν πνευματικά. Μπορεί να τους διδάξει καλές συνήθειες μελέτης, διανοητική πειθαρχία και υπευθυνότητα. Η ικανότητά τους να διαβάζουν καλά και να συλλαμβάνουν ιδέες θα τους υποκινεί αναμφισβήτητα να είναι καλύτεροι σπουδαστές και δάσκαλοι του Λόγου του Θεού. (Νεεμίας 8:8) Οι απαιτήσεις των μαθημάτων τους στο σχολείο και των πνευματικών τους μελετών μπορούν να τους βοηθήσουν να τοποθετούν την ψυχαγωγία στην κατάλληλη θέση της.

Τιμή για Εσάς και για τον Ιεχωβά

Στην αρχαία Ελλάδα πολλά αγγεία έφεραν τις υπογραφές τόσο του αγγειοπλάστη όσο και του διακοσμητή. Παρόμοια, στην οικογένεια συνήθως υπάρχουν δύο άτομα που συμμετέχουν στη διαμόρφωση των παιδιών. Τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα συμμετέχουν στη διάπλαση της καρδιάς του παιδιού, και το παιδί σας φέρει συμβολικά και τις δύο «υπογραφές». Όπως ο επιτυχημένος αγγειοπλάστης και/ή ο διακοσμητής, εσείς μπορείτε να νιώθετε υπερήφανοι για το έργο που κάνετε διαπλάθοντας ένα νεαρό άτομο και προσδίδοντάς του αξία και ομορφιά.—Παροιμίες 23:24, 25.

Η επιτυχία αυτής της μεγάλης προσπάθειας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόσο έχετε διαμορφώσει την καρδιά του παιδιού σας. Ελπίζουμε ότι θα μπορέσετε να πείτε: «Ο νόμος του Θεού του βρίσκεται στην καρδιά του· τα βήματά του δεν θα κλονιστούν». (Ψαλμός 37:31) Η κατάσταση της καρδιάς ενός παιδιού είναι πολύ σημαντική για να αφεθεί στην τύχη.

[Υποσημειώσεις]