«Μήπως Είμαι Εγώ στη Θέση του Θεού;»

Ο ΙΩΣΗΦ στεκόταν στον κήπο του καθώς έπεφτε το δειλινό. Ίσως το βλέμμα του πλανιόταν στις χουρμαδιές και στα άλλα καρποφόρα δέντρα, στις λιμνούλες με τα υδρόβια φυτά και στο παλάτι του Φαραώ που φαινόταν λίγο πιο πέρα από τον τοίχο. Φανταστείτε τους διάσπαρτους ήχους από το σπίτι που έφταναν στα αφτιά του. Το χαριτωμένο γέλιο του γιου του, του Εφραΐμ, που έπαιζε με τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον Μανασσή. Ο Ιωσήφ ήταν σαν να έβλεπε μπροστά του τη γυναίκα του να χαμογελάει με τα καμώματα των αγοριών. Ένα χαμόγελο χαράχτηκε και στα δικά του χείλη. Ήξερε ότι ήταν ευλογημένος άνθρωπος.

Ο Ιωσήφ είχε ονομάσει τον πρώτο του γιο Μανασσή επειδή το όνομα αυτό σχετιζόταν με τη λήθη. (Γένεση 41:51) Αναμφίβολα, οι ευλογίες του Θεού τα τελευταία χρόνια είχαν καταπραΰνει τον πόνο που του προκαλούσαν οι αναμνήσεις από το σπίτι του, τα αδέλφια του και τον πατέρα του. Η ζωή του είχε αλλάξει εξαιτίας του μίσους που έτρεφαν τα μεγαλύτερα αδέλφια του για αυτόν. Του είχαν επιτεθεί, είχαν σκεφτεί να τον σκοτώσουν, και κατόπιν τον πούλησαν ως δούλο σε περιοδεύοντες εμπόρους. Από τότε και έπειτα η ζωή του ήταν γεμάτη ταραχώδεις ανατροπές. Για δώδεκα περίπου χρόνια είχε υπομείνει δουλεία και φυλάκιση​—μάλιστα κάποιο διάστημα σε σιδερένια δεσμά. Αλλά τώρα, βρισκόταν εδώ​—ο δεύτερος άρχοντας μετά τον Φαραώ στο πανίσχυρο έθνος της Αιγύπτου!a

Επί αρκετά χρόνια, ο Ιωσήφ είχε δει τα γεγονότα να εκτυλίσσονται ακριβώς όπως είχε προείπει ο Ιεχωβά. Η Αίγυπτος βρισκόταν για τα καλά στα εφτά χρόνια άφθονης συγκομιδής όπως είχε προφητευτεί, και ο Ιωσήφ επέβλεπε την αποθήκευση του πλεονάσματος του σιταριού. Εκείνο το διάστημα, είχε αποκτήσει δυο γιους από τη σύζυγό του, την Ασενέθ. Ακόμη και τώρα, το μυαλό του ταξίδευε συχνά στην οικογένειά του που βρισκόταν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά​—ιδιαίτερα στον μικρότερο αδελφό του, τον Βενιαμίν, και στον αγαπημένο πατέρα τους, τον Ιακώβ. Μπορεί να αναρωτιόταν αν ήταν όλοι τους καλά και ασφαλείς. Ίσως επίσης αναρωτιόταν αν τα μεγαλύτερα αδέλφια του συμπεριφέρονταν ακόμη με τον ίδιο βίαιο τρόπο ή αν θα μπορούσε ποτέ να γεφυρώσει το χάσμα που είχε χωρίσει την οικογένειά του στα δύο.

Αν η ζήλια, η προδοσία ή το μίσος προκάλεσαν ποτέ ρήξη στην ειρήνη της οικογένειάς σας, τότε μπορεί να έχετε κάτι κοινό με τον Ιωσήφ. Τι μπορούμε να μάθουμε από την πίστη που εκδήλωσε ο Ιωσήφ φροντίζοντας την οικογένειά του;

«ΠΗΓΑΙΝΕΤΕ ΣΤΟΝ ΙΩΣΗΦ»

Οι μέρες του Ιωσήφ ήταν γεμάτες, και τα χρόνια κύλησαν γρήγορα. Όπως ακριβώς είχε προείπει ο Ιεχωβά στο όνειρο που έστειλε στον Φαραώ, μια δραματική αλλαγή διαδέχτηκε την εξαιρετική συγκομιδή της έβδομης χρονιάς. Οι σοδειές καταστράφηκαν! Σύντομα, η πείνα έπληξε όλες τις γειτονικές χώρες. Ωστόσο, η Αγία Γραφή αναφέρει ότι «στη γη της Αιγύπτου βρισκόταν ψωμί». (Γένεση 41:54) Αναμφίβολα, η θεόπνευστη πρόβλεψη του Ιωσήφ και το παράδειγμα που έθετε στον τομέα της οργάνωσης ωφελούσαν τον λαό της Αιγύπτου.

Οι Αιγύπτιοι ίσως ένιωθαν ότι όφειλαν πολλά στον Ιωσήφ και εγκωμίαζαν τις οργανωτικές του ικανότητες. Εντούτοις, ο Ιωσήφ ήθελε η τιμή να πηγαίνει μόνο στον Θεό του, τον Ιεχωβά. Αν εμείς αξιοποιούμε όποια χαρίσματα ίσως έχουμε υπηρετώντας ταπεινά τον Θεό μας, εκείνος μπορεί να τα χρησιμοποιήσει με τρόπους που υπερβαίνουν οτιδήποτε φανταστήκαμε ποτέ.

Ωστόσο, καθώς περνούσε ο καιρός η πείνα έφτασε και στην Αίγυπτο. Όταν οι Αιγύπτιοι κραύγασαν στον Φαραώ για βοήθεια, εκείνος απλώς τους είπε: «Πηγαίνετε στον Ιωσήφ. Ό,τι σας πει να το κάνετε». Έτσι λοιπόν, ο Ιωσήφ άρχισε να ανοίγει τις σιταποθήκες με το πλεόνασμα, και ο λαός μπορούσε να αγοράσει όσο σιτάρι χρειαζόταν.​—Γένεση 41:55, 56.

Εντούτοις, οι κάτοικοι των γειτονικών χωρών δεν ήταν τόσο τυχεροί. Εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στη Χαναάν, η οικογένεια του Ιωσήφ υπέφερε. Ο ηλικιωμένος Ιακώβ άκουσε ότι υπήρχε σιτάρι στην Αίγυπτο και έστειλε τους γιους του εκεί για να αγοράσουν τρόφιμα.​—Γένεση 42:1, 2.

Ο Ιακώβ έστειλε δέκα γιους του, αλλά όχι τον νεότερο, τον Βενιαμίν. Θυμόταν πολύ καλά τον καιρό που είχε στείλει τον αγαπημένο του γιο, τον Ιωσήφ, να επισκεφτεί μόνος του τα μεγαλύτερα αδέλφια του. Εκείνη ήταν η τελευταία φορά που τον είδε ο Ιακώβ. Οι μεγαλύτεροι γιοι του τού είχαν φέρει πίσω σκισμένο και ματωμένο το εκλεκτό πανωφόρι του Ιωσήφ, το οποίο αποτελούσε ένδειξη της αγάπης και της εκτίμησης του Ιακώβ. Έκαναν τον καταρρακωμένο ηλικιωμένο πατέρα τους να πιστέψει ότι ο Ιωσήφ είχε κατασπαραχτεί από άγρια θηρία.​—Γένεση 37:31-35.

«ΑΜΕΣΩΣ Ο ΙΩΣΗΦ ΘΥΜΗΘΗΚΕ»

Ύστερα από ένα μακρύ ταξίδι, οι γιοι του Ιακώβ έφτασαν στην Αίγυπτο. Όταν ζήτησαν πληροφορίες για το πώς να αγοράσουν σιτάρι, τους έστειλαν σε κάποιον ανώτερο κυβερνητικό αξιωματούχο ονόματι Ζαφνάθ-πανεάχ. (Γένεση 41:45) Βλέποντάς τον δεν κατάλαβαν ότι ήταν ο Ιωσήφ. Το μόνο που έβλεπαν ήταν ένας υψηλόβαθμος Αιγύπτιος άρχοντας τον οποίο είχαν ανάγκη. Ως ένδειξη σεβασμού, έκαναν ό,τι συνηθιζόταν: «Τον προσκύνησαν με τα πρόσωπά τους μέχρις εδάφους».​—Γένεση 42:5, 6.

Τι έγινε όμως με τον Ιωσήφ; Εκείνος αναγνώρισε τα αδέλφια του από την πρώτη στιγμή! Και όχι μόνο αυτό. Όταν τους είδε να τον προσκυνούν, η σκέψη του πήγε πίσω στα παιδικά του χρόνια. Η αφήγηση μας λέει ότι «αμέσως ο Ιωσήφ θυμήθηκε τα όνειρα» που του είχε στείλει ο Ιεχωβά όταν ήταν μικρός, όνειρα που προέλεγαν έναν καιρό κατά τον οποίο οι αδελφοί του θα τον προσκυνούσαν​—αυτό ακριβώς που έκαναν τώρα! (Γένεση 37:2, 5-9· 42:7, 9) Πώς θα αντιδρούσε ο Ιωσήφ; Θα τους αγκάλιαζε; Θα έπαιρνε εκδίκηση;

Ο Ιωσήφ ήξερε πως δεν έπρεπε να αντιδράσει παρορμητικά, ό,τι και αν σήμαινε αυτό. Ήταν ξεκάθαρο ότι ο Ιεχωβά βρισκόταν πίσω από αυτή την αξιοσημείωτη τροπή των γεγονότων. Περιλαμβανόταν ο σκοπός Του. Είχε υποσχεθεί να κάνει τους απογόνους του Ιακώβ κραταιό έθνος. (Γένεση 35:11, 12) Αν οι αδελφοί του Ιωσήφ συνέχιζαν να είναι βίαιοι, ιδιοτελείς και αδίστακτοι, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές! Επιπλέον, αν ο Ιωσήφ ενεργούσε παρορμητικά μπορεί να διατάρασσε κάποιες ευαίσθητες ισορροπίες στο σπίτι του, ίσως ακόμη και να έθετε σε κίνδυνο τον πατέρα του και τον Βενιαμίν. Ούτε καν ήξερε αν ήταν ζωντανοί. Ο Ιωσήφ αποφάσισε να κρατήσει κρυφή την ταυτότητά του έτσι ώστε να δοκιμάσει τα αδέλφια του για να δει τι είδους άτομα είχαν γίνει. Τότε ίσως να καταλάβαινε τι ήθελε από αυτόν ο Ιεχωβά.

Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα βρεθείτε ποτέ σε αυτή την ασυνήθιστη θέση. Ωστόσο, οι προστριβές και οι διαιρέσεις μέσα στην οικογένεια είναι συχνές στον σημερινό κόσμο. Όταν αντιμετωπίζουμε τέτοιες δυσκολίες, ίσως τείνουμε απλώς να ακολουθούμε την καρδιά μας και να ενεργούμε βάσει των ατελών μας παρορμήσεων. Είναι πολύ πιο σοφό να μιμούμαστε τον Ιωσήφ και να προσπαθούμε να διακρίνουμε πώς θέλει ο Θεός να χειριζόμαστε τα ζητήματα. (Παροιμίες 14:12) Να θυμάστε ότι το να κάνουμε ειρήνη με τα μέλη της οικογένειάς μας είναι σημαντικό, αλλά η ειρήνη με τον Ιεχωβά και τον Γιο του είναι ακόμη πιο ζωτική.​—Ματθαίος 10:37.

«ΘΑ ΔΟΚΙΜΑΣΤΕΙΤΕ»

Ο Ιωσήφ υπέβαλε τα αδέλφια του σε μια σειρά από δοκιμασίες με σκοπό να αποκαλύψει τι είχαν στην καρδιά τους. Άρχισε μιλώντας τους σκληρά, μέσω διερμηνέα, και κατηγορώντας τους ότι ήταν ξένοι κατάσκοποι. Για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, του είπαν για την οικογένειά τους​—αναφέροντας και το σημαντικό γεγονός ότι είχαν έναν μικρότερο αδελφό στο σπίτι. Ο Ιωσήφ προσπάθησε να κρύψει τον ενθουσιασμό του. Ήταν πράγματι ζωντανός ο μικρός του αδελφός; Τώρα, ο Ιωσήφ ήξερε πώς να συνεχίσει, και είπε: «Με αυτό θα δοκιμαστείτε» και κατόπιν πρόσθεσε ότι έπρεπε να δει εκείνον τον μικρότερο αδελφό. Τελικά, τους άφησε να επιστρέψουν στο σπίτι για να φέρουν τον μικρότερο αδελφό τους, με τον όρο ότι ένας από όλους θα δεχόταν να μείνει πίσω ως όμηρος.​—Γένεση 42:9-20.

Καθώς τα αδέλφια του συζητούσαν το ζήτημα, χωρίς να ξέρουν ότι ο Ιωσήφ μπορούσε να τους καταλάβει, κατηγορούσαν τον εαυτό τους για τη φρικτή αμαρτία που είχαν διαπράξει 20 χρόνια νωρίτερα. «Αναμφίβολα είμαστε ένοχοι για τον αδελφό μας», έλεγαν, «επειδή είδαμε τη στενοχώρια της ψυχής του όταν εκλιπαρούσε τη συμπόνια μας, αλλά εμείς δεν ακούσαμε. Να γιατί ήρθε πάνω μας αυτή η στενοχώρια». Ο Ιωσήφ κατάλαβε όσα έλεγαν, και πήγε πιο πέρα για να μη δουν τα δάκρυά του. (Γένεση 42:21-24) Ωστόσο, ήξερε ότι η αληθινή μετάνοια περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από ένα απλό αίσθημα μεταμέλειας για τις συνέπειες μιας μοχθηρής πράξης. Έτσι λοιπόν, συνέχισε να τους δοκιμάζει.

Τους έστειλε στο σπίτι και κράτησε τον Συμεών αιχμάλωτο. Επίσης, έβαλε να κρύψουν χρήματα στα σακιά με τα τρόφιμα που θα έπαιρναν μαζί τους. Τα αδέλφια ταξίδεψαν ως το σπίτι, και έπεισαν μετά δυσκολίας τον Ιακώβ να τους αφήσει να πάρουν μαζί τους στην Αίγυπτο τον αγαπημένο του Βενιαμίν. Όταν έφτασαν στην Αίγυπτο, μίλησαν ανοιχτά στον οικονόμο του Ιωσήφ για τα χρήματα που είχαν βρει στα σακιά τους, και προσφέρθηκαν να τα επιστρέψουν. Αυτή η προσφορά ήταν αξιοθαύμαστη, αλλά ο Ιωσήφ ήθελε να έχει πληρέστερη εικόνα για τον αληθινό τους εαυτό. Έκανε ένα συμπόσιο για αυτούς, κρύβοντας με δυσκολία τη μεγάλη του συγκίνηση που έβλεπε τον Βενιαμίν. Κατόπιν, τους έστειλε πίσω στο σπίτι τους, και πάλι φορτωμένους τρόφιμα, αλλά αυτή τη φορά με ένα ασημένιο ποτήρι κρυμμένο στο σακί του Βενιαμίν.​—Γένεση 42:26–44:2.

Ο Ιωσήφ ενεργοποίησε το σχέδιό του. Έβαλε να κυνηγήσουν και να συλλάβουν τα αδέλφια του με την κατηγορία ότι έκλεψαν το ποτήρι. Όταν αυτό βρέθηκε στο σακί του Βενιαμίν, όλοι τους οδηγήθηκαν ενώπιον του Ιωσήφ. Τώρα ήταν η ευκαιρία να μάθει τι άνθρωποι ήταν τα αδέλφια του. Ο Ιούδας μίλησε εκ μέρους τους. Ικέτευσε για έλεος, φτάνοντας ακόμη και στο σημείο να προτείνει να γίνουν και οι 11 δούλοι στην Αίγυπτο. Ο Ιωσήφ απάντησε ότι μόνο ο Βενιαμίν έπρεπε να παραμείνει στην Αίγυπτο ως δούλος, και ότι οι υπόλοιποι έπρεπε να φύγουν.​—Γένεση 44:2-17.

Ο Ιούδας υποκινήθηκε να απαντήσει με λόγια γεμάτα συναίσθημα: “Μόνο αυτός έχει απομείνει από τη μητέρα του, και ο πατέρας του τον αγαπάει”. Αυτά τα λόγια άγγιξαν τον Ιωσήφ επειδή ήταν ο μεγαλύτερος γιος της αγαπημένης συζύγου του Ιακώβ, της Ραχήλ, η οποία είχε πεθάνει στη γέννα του Βενιαμίν. Ο Ιωσήφ, όπως και ο πατέρας του, θυμόταν προφανώς με πολλή αγάπη τη Ραχήλ. Ίσως αυτή η σχέση τον έκανε να αγαπάει τον Βενιαμίν ακόμη περισσότερο.​—Γένεση 35:18-20· 44:20.

Ο Ιούδας συνέχισε εκλιπαρώντας τον Ιωσήφ να μην πάρει τον Βενιαμίν δούλο. Προσφέρθηκε μάλιστα να γίνει εκείνος δούλος αντί για τον Βενιαμίν. Και ολοκλήρωσε με αυτή τη σπαρακτική έκκληση: «Πώς μπορώ να ανεβώ στον πατέρα μου χωρίς να έχω το αγόρι μαζί μου και να συμβεί να δω τότε τη συμφορά που θα βρει τον πατέρα μου;» (Γένεση 44:18-34) Τώρα πια είχε επιτέλους αποδείξεις ότι μπροστά του βρισκόταν ένας αλλαγμένος άνθρωπος. Ο Ιούδας, όχι μόνο εκδήλωσε πνεύμα μετάνοιας, αλλά έδειξε αξιοθαύμαστη συμπόνια, ανιδιοτέλεια και σπλαχνικότητα.

Ο Ιωσήφ δεν άντεξε άλλο. Έπρεπε να δώσει διέξοδο στα συναισθήματα που κρατούσε μέσα του. Αφού έδιωξε όλους του υπηρέτες του, έκλαψε τόσο δυνατά που ακούστηκε μέχρι το παλάτι του Φαραώ. Τότε, επιτέλους, αποκάλυψε την ταυτότητά του: «Είμαι ο Ιωσήφ ο αδελφός σας». Αγκάλιασε τους έκπληκτους αδελφούς του και τους συγχώρησε με καλοσύνη για όλα όσα του είχαν κάνει. (Γένεση 45:1-15) Με αυτόν τον τρόπο αντανακλούσε τη διάθεση του Ιεχωβά, ο οποίος συγχωρεί απλόχερα. (Ψαλμός 86:5) Κάνουμε και εμείς το ίδιο;

«ΕΙΣΑΙ ΑΚΟΜΗ ΖΩΝΤΑΝΟΣ»!

Όταν ο Φαραώ έμαθε όλη την ιστορία για την αναστάτωση στο σπίτι του Ιωσήφ, του πρότεινε να φέρει τον ηλικιωμένο πατέρα του στην Αίγυπτο μαζί με ολόκληρη την οικογένεια. Πριν περάσει πολύς καιρός, λοιπόν, ο Ιωσήφ ενώθηκε ξανά με τον πολυαγαπημένο του πατέρα. Ο Ιακώβ έκλαψε και είπε: «Τώρα ας πεθάνω, αφού είδα το πρόσωπό σου, εφόσον είσαι ακόμη ζωντανός».​—Γένεση 45:16-28· 46:29, 30.

Μάλιστα, ο Ιακώβ έζησε άλλα 17 χρόνια στην Αίγυπτο. Έζησε αρκετά για να δώσει προφητικές ευλογίες στους 12 γιους του. Στον Ιωσήφ, τον 11ο γιο του, έδωσε διπλό μερίδιο το οποίο συνήθως δινόταν στον πρωτότοκο. Δύο από τις φυλές του Ισραήλ θα προέρχονταν από αυτόν. Και τι θα γινόταν με τον Ιούδα, τον τέταρτο γιο, ο οποίος αποδείχτηκε καλύτερος από τα αδέλφια του εκδηλώνοντας τέτοιο πνεύμα μετάνοιας; Έλαβε μια πολύ σημαντική ευλογία: Ο Μεσσίας θα προερχόταν από τη δική του οικογενειακή γραμμή!​—Γένεση, κεφάλαια 48, 49.

Όταν ο Ιακώβ πέθανε σε ηλικία 147 χρονών, τα αδέλφια του Ιωσήφ φοβήθηκαν ότι ο πανίσχυρος αδελφός τους θα ζητούσε εκδίκηση. Αντί για αυτό όμως, ο Ιωσήφ τούς καθησύχασε στοργικά. Εδώ και καιρό πίστευε ότι, εφόσον ο Ιεχωβά βρισκόταν πίσω από τη μετακίνηση της οικογένειας στην Αίγυπτο, τα αδέλφια του έπρεπε να πάψουν να νιώθουν άσχημα για αυτό που συνέβη. Τώρα πρόσθεσε και την εξής ερώτηση: «Μήπως είμαι εγώ στη θέση του Θεού;» (Γένεση 15:13· 45:7, 8· 50:15-21) Ο Ιωσήφ θεωρούσε τον Ιεχωβά ως τον τέλειο Κριτή. Ποιος ήταν λοιπόν αυτός που θα τιμωρούσε εκείνους τους οποίους είχε συγχωρήσει ο Ιεχωβά;​—Εβραίους 10:30.

Μήπως κάποιες φορές δυσκολεύεστε να συγχωρήσετε; Μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο όταν κάποιος μας έχει κάνει κακό εσκεμμένα. Αλλά αν συγχωρούμε από καρδιάς εκείνους που έχουν μετανιώσει αληθινά, θα συμβάλλουμε στο να επουλώνονται οι πληγές​—περιλαμβανομένων και των δικών μας πληγών. Και επιπλέον θα μιμούμαστε την πίστη του Ιωσήφ και το παράδειγμα του ελεήμονος Πατέρα του, του Ιεχωβά.