Υποσημείωση

a Λόγου χάρη, ο Χοάν Φ. Μίρα, διακεκριμένος καθηγητής της ελληνικής στην Ισπανία, δημοσίευσε το 2006 μια μετάφραση των Ευαγγελίων στην οποία εξηγεί γιατί αποφάσισε να χρησιμοποιήσει μικρά γράμματα στη φράση «άγιο πνεύμα». Στον πρόλογο της μετάφρασής του, έγραψε: «Οι αναγνώστες του δεύτερου και τρίτου αιώνα δεν θα μπορούσαν καν να διανοηθούν ότι αυτό το [. . .] πνεύμα θα μπορούσε να είναι θεϊκό πρόσωπο, ανεξάρτητο και διαφορετικό από τον Πατέρα και τον Γιο, εφόσον . . . το δόγμα της Τριάδας δεν υφίστατο ακόμη».