ΚΑΘΕ εβδομάδα, οι περισσότερες εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά διευθετούν να έχουν μια δημόσια διάλεξη γύρω από κάποιο Γραφικό θέμα. Αν είστε πρεσβύτερος ή διακονικός υπηρέτης, δίνετε δείγματα ότι είστε αποτελεσματικός δημόσιος ομιλητής, ότι είστε δάσκαλος; Αν ναι, ίσως σας ζητηθεί να κάνετε κάποια δημόσια ομιλία. Η Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας έχει βοηθήσει δεκάδες χιλιάδες αδελφούς να αποκτήσουν τα προσόντα για αυτό το προνόμιο υπηρεσίας. Όταν σας ανατίθεται μια δημόσια ομιλία, από πού πρέπει να ξεκινήσετε;

Μελετήστε το Σχέδιο

Προτού αρχίσετε να κάνετε έρευνα, διαβάστε το σχέδιο και κάντε στοχασμούς γύρω από αυτό μέχρις ότου συλλάβετε το νόημά του. Εντυπώστε στη διάνοιά σας το θέμα, το οποίο είναι ο τίτλος της διάλεξης. Τι είναι αυτό που θα πρέπει να διδάξετε στο ακροατήριό σας; Ποιος είναι ο στόχος σας;

Εξοικειωθείτε με τους υποτίτλους. Αναλύστε αυτά τα κύρια σημεία. Πώς συνδέεται το καθένα από αυτά με το θέμα; Κάτω από το κάθε κύριο σημείο, αναφέρονται ορισμένα συμπληρωματικά σημεία. Οι σκέψεις που υποστηρίζουν τα συμπληρωματικά σημεία αναφέρονται κάτω από αυτά. Σκεφτείτε πώς το κάθε τμήμα του σχεδίου εμπλουτίζει το προηγούμενο, οδηγεί στο επόμενο και συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου της ομιλίας. Αφού καταλάβετε το θέμα, το στόχο της ομιλίας και το πώς τα κύρια σημεία επιτυγχάνουν αυτόν το σκοπό, τότε είστε έτοιμοι να αρχίσετε την ανάπτυξη της ύλης.

Ξεκινώντας, ίσως το βρείτε χρήσιμο να δείτε τη διάλεξή σας σαν να ήταν τέσσερις ή πέντε μικρές ομιλίες, η καθεμιά με ένα κύριο σημείο. Ετοιμάστε αυτές τις ομιλίες μία μία.

Το σχέδιο που σας παρέχεται είναι ένα εργαλείο για την προετοιμασία σας. Δεν προορίζεται να αποτελέσει τις σημειώσεις από τις οποίες θα κάνετε την ομιλία σας. Μοιάζει με έναν σκελετό. Εσείς χρειάζεται να του προσθέσετε τη σάρκα, σαν να λέγαμε, να του δώσετε καρδιά και να του εμφυσήσετε πνοή ζωής.

Χρήση Εδαφίων

Ο Ιησούς Χριστός και οι μαθητές του στήριζαν τη διδασκαλία τους στις Γραφές. (Λουκ. 4:16-21· 24:27· Πράξ. 17:2, 3) Και εσείς μπορείτε να κάνετε το ίδιο. Η Γραφή πρέπει να είναι η βάση της ομιλίας σας. Αντί να αναφέρετε απλώς την εξήγηση και την εφαρμογή των δηλώσεων που υπάρχουν στο σχέδιο το οποίο έχετε στη διάθεσή σας, χρειάζεται να διακρίνετε πώς αυτές οι δηλώσεις υποστηρίζονται από τις Γραφές και κατόπιν να διδάσκετε μέσα από τις Γραφές.

Καθώς ετοιμάζετε την ομιλία σας, να εξετάζετε το κάθε εδάφιο που αναφέρεται στο σχέδιο. Να παρατηρείτε τα συμφραζόμενα. Ορισμένα εδάφια μπορεί απλώς να παρέχουν υποβοηθητικές πληροφορίες. Δεν χρειάζεται να διαβάσετε ή να σχολιάσετε όλα τα εδάφια κατά την εκφώνηση της ομιλίας. Διαλέξτε όσα είναι πιο χρήσιμα για το ακροατήριό σας. Αν προσκολληθείτε στα εδάφια που περιλαμβάνει το τυπωμένο σχέδιο, πιθανότατα δεν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε επιπρόσθετες Γραφικές περικοπές.

Η επιτυχία της ομιλίας σας δεν εξαρτάται από τον αριθμό των εδαφίων που χρησιμοποιείτε, αλλά από την ποιότητα της διδασκαλίας. Όταν εισάγετε τα εδάφια, να δείχνετε γιατί τα χρησιμοποιείτε. Να διαθέτετε χρόνο για να εξηγείτε τι εφαρμογή έχουν. Αφού διαβάσετε ένα εδάφιο, να αφήνετε ανοιχτή τη Γραφή σας καθώς θα το σχολιάζετε. Το ακροατήριό σας πιθανώς θα σας μιμηθεί. Πώς μπορείτε να κινήσετε το ενδιαφέρον των ακροατών σας και να τους βοηθήσετε να ωφεληθούν πληρέστερα από το Λόγο του Θεού; (Νεεμ. 8:8, 12) Μπορείτε να το πετύχετε αυτό μέσω εξήγησης των εδαφίων, μέσω παραδειγμάτων και μέσω εφαρμογής.

Εξήγηση. Καθώς προετοιμάζεστε για να εξηγήσετε ένα βασικό εδάφιο, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Τι σημαίνει αυτό το εδάφιο; Γιατί το χρησιμοποιώ στην ομιλία μου; Ποιες απορίες θα μπορούσαν να δημιουργηθούν στο ακροατήριο για αυτό το εδάφιο;” Ίσως χρειάζεται να αναλύσετε τα συμφραζόμενα, το γενικό πλαίσιο, τις καταστάσεις που επικρατούσαν, τη δύναμη των λέξεων, τις προθέσεις του θεόπνευστου συγγραφέα. Αυτό απαιτεί έρευνα. Θα βρείτε πληθώρα πολύτιμων πληροφοριών στα έντυπα που προμηθεύει «ο πιστός και φρόνιμος δούλος». (Ματθ. 24:45-47) Μην προσπαθείτε να εξηγήσετε την κάθε σκέψη του εδαφίου, αλλά να εξηγείτε γιατί ζητήσατε από το ακροατήριό σας να το διαβάσει σε συσχέτιση με το υπό εξέταση σημείο.

Παραδείγματα. Σκοπός των παραδειγμάτων είναι να οδηγήσουν το ακροατήριό σας σε βαθύτερη κατανόηση ή να τους βοηθήσουν να θυμούνται κάποιο σημείο ή κάποια αρχή που εξετάσατε. Τα παραδείγματα βοηθούν τους άλλους να καταλαβαίνουν αυτά που τους είπατε και να τα συνδέουν με πράγματα που ήδη γνωρίζουν. Αυτό έκανε ο Ιησούς στη φημισμένη Επί του Όρους Ομιλία του. Φράσεις όπως «πουλιά του ουρανού», «κρίνα του αγρού», «στενή πύλη», “σπίτι πάνω στο βράχο” και πολλές άλλες παρόμοιες καθιστούσαν τη διδασκαλία του εμφατική, σαφή και αξέχαστη.—Ματθ. κεφ. 5–7.

Εφαρμογή. Η εξήγηση ενός εδαφίου και η χρήση συναφών παραδειγμάτων μεταδίδουν γνώση, αλλά εκείνο που φέρνει αποτελέσματα είναι η εφαρμογή αυτής της γνώσης. Βέβαια, είναι ευθύνη των ακροατών σας να ενεργήσουν σε αρμονία με το άγγελμα της Αγίας Γραφής, αλλά εσείς μπορείτε να τους βοηθήσετε να διακρίνουν τι πρέπει να κάνουν. Όταν βεβαιωθείτε ότι οι ακροατές σας καταλαβαίνουν το υπό εξέταση εδάφιο και βλέπουν πώς σχετίζεται με το συγκεκριμένο σημείο, διαθέστε λίγο χρόνο για να τους δείξετε πώς το εδάφιο επηρεάζει τις πεποιθήσεις και τη διαγωγή μας. Τονίστε τα οφέλη που προκύπτουν όταν εγκαταλείπει κανείς εσφαλμένες ιδέες ή συνήθειες διαγωγής οι οποίες δεν συμφωνούν με την αλήθεια που εξετάζεται.

Καθώς θα σκέφτεστε διάφορους τρόπους εφαρμογής των εδαφίων, να θυμάστε ότι στο ακροατήριό σας υπάρχουν άτομα που έχουν διαφορετικό παρελθόν και αντιμετωπίζουν πολυποίκιλες περιστάσεις. Ίσως υπάρχουν νεοενδιαφερόμενοι, νεαροί, ηλικιωμένοι και άλλοι που παλεύουν με ποικίλα προσωπικά προβλήματα. Κάντε την ομιλία σας πρακτική και ρεαλιστική. Μη δίνετε συμβουλές που μοιάζουν να απευθύνονται σε μερικά μόνο άτομα.

Οι Αποφάσεις του Ομιλητή

Ορισμένα πράγματα που αφορούν τη διάλεξή σας έχουν ήδη προαποφασιστεί. Τα κύρια σημεία επισημαίνονται καθαρά, όπως και ο χρόνος τον οποίο πρέπει να διαθέσετε για την εξέταση του κάθε υποτίτλου. Για κάποια άλλα πράγματα χρειάζεται να αποφασίσετε εσείς. Ίσως διαλέξετε να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο σε κάποια συμπληρωματικά σημεία και λιγότερο σε άλλα. Μη νομίζετε ότι είστε υποχρεωμένοι να καλύψετε όλα τα συμπληρωματικά σημεία στον ίδιο βαθμό. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να σας κάνει να βιάζεστε για να καλύψετε την ύλη, κουράζοντας το ακροατήριό σας. Πώς μπορείτε να κρίνετε ποια σημεία χρειάζεται να αναπτύξετε πληρέστερα και ποια μπορείτε να αναφέρετε σύντομα ή επιγραμματικά; Αναρωτηθείτε τα εξής: “Ποια σημεία θα με βοηθήσουν να μεταδώσω την κεντρική ιδέα της ομιλίας; Ποια είναι δυνατόν να ωφελήσουν περισσότερο το ακροατήριό μου; Αν παραλείψω κάποιο εδάφιο και το αντίστοιχό του σημείο, μήπως θα αποδυναμωθεί η αλληλουχία των αποδείξεων που παρουσιάζονται;”

Να αποφεύγετε σχολαστικά τις εικασίες ή τις προσωπικές απόψεις. Ακόμη και ο Γιος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός, δεν μιλούσε “από δική του επινόηση”. (Ιωάν. 14:10) Να αντιλαμβάνεστε ότι αυτοί που έρχονται στις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά έρχονται για να ακούσουν τι έχει να πει η Αγία Γραφή. Αν έχετε αποκτήσει τη φήμη του καλού ομιλητή, αυτό συμβαίνει πιθανότατα επειδή συνηθίζετε να στρέφετε την προσοχή, όχι στον εαυτό σας, αλλά στο Λόγο του Θεού. Αυτό είναι που κάνει τις ομιλίες σας αξιόλογες.—Φιλιπ. 1:10, 11.

Αφού θα έχετε μετατρέψει ένα απλό σχέδιο ομιλίας σε μια ουσιαστική εξήγηση των Γραφών, χρειάζεται τώρα να κάνετε πρόβες. Είναι ωφέλιμο να κάνετε αυτές τις πρόβες μεγαλόφωνα. Το σημαντικό είναι να βεβαιωθείτε ότι έχουν εντυπωθεί καλά στο μυαλό σας όλα τα σημεία. Πρέπει να είστε σε θέση να κάνετε εγκάρδια εκφώνηση, να εμφυσήσετε πνοή ζωής στην ύλη και να παρουσιάσετε με ενθουσιασμό την αλήθεια. Προτού εκφωνήσετε την ομιλία σας, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Τι ελπίζω να πετύχω; Ξεχωρίζουν τα κύρια σημεία; Έχω όντως κάνει τη Γραφή βάση της ομιλίας μου; Οδηγεί το κάθε κύριο σημείο ομαλά στο επόμενο; Αυξάνει η ομιλία την εκτίμηση για τον Ιεχωβά και τις προμήθειές του; Σχετίζεται ο επίλογος άμεσα με το θέμα, δείχνει στους ακροατές τι πρέπει να κάνουν, και τους υποκινεί να το κάνουν αυτό;” Αν μπορείτε να απαντήσετε καταφατικά σε αυτές τις ερωτήσεις, τότε είστε σε θέση να “κάνετε το καλό με τη γνώση”, προς όφελος της εκκλησίας και προς αίνο του Ιεχωβά!—Παρ. 15:2.

ΠΟΙΟΣ είναι ο στόχος σας όσον αφορά τη διδασκαλία; Αν έχετε γίνει πρόσφατα ευαγγελιζόμενος της Βασιλείας, χωρίς αμφιβολία θέλετε να μάθετε πώς να διεξάγετε μια οικιακή Γραφική μελέτη, εφόσον ο Ιησούς ανέθεσε στους ακολούθους του το έργο τού να κάνουν μαθητές. (Ματθ. 28:19, 20) Αν έχετε ήδη πείρα σε αυτόν τον τομέα, ίσως ο στόχος σας είναι να γίνετε πιο αποτελεσματικός στο να αγγίζετε την καρδιά των ατόμων που επιδιώκετε να βοηθήσετε. Αν είστε γονέας, ασφαλώς θέλετε να είστε δάσκαλος που μπορεί να υποκινήσει τα παιδιά του να αφιερώσουν τη ζωή τους στον Θεό. (3 Ιωάν. 4) Αν είστε πρεσβύτερος ή επιδιώκετε ένα τέτοιο προνόμιο, ίσως θέλετε να είστε δημόσιος ομιλητής που μπορεί να καλλιεργεί στους ακροατές του βαθύτερη εκτίμηση για τον Ιεχωβά και τις οδούς του. Πώς είναι δυνατόν να επιτύχετε αυτούς τους στόχους;

Μπορείτε να μάθετε από τον Μεγάλο Δάσκαλο, τον Ιησού Χριστό. (Λουκ. 6:40) Είτε μιλούσε ο Ιησούς σε πλήθος ανθρώπων σε μια βουνοπλαγιά είτε σε λίγους μόνο ανθρώπους περπατώντας μαζί τους στο δρόμο, αυτά που έλεγε και ο τρόπος με τον οποίο τα έλεγε ασκούσαν μόνιμη επίδραση. Ο Ιησούς κέντριζε τη διάνοια και την καρδιά των ακροατών του και έκανε πρακτική εφαρμογή των διαφόρων σημείων με τρόπο κατανοητό σε αυτούς. Εσείς μπορείτε να κάνετε κάτι τέτοιο;

Να Στηρίζεστε στον Ιεχωβά

Η διδακτική ικανότητα του Ιησού εμπλουτιζόταν και από τη στενή σχέση που είχε με τον ουράνιο Πατέρα του και από την ευλογία του πνεύματος του Θεού. Εσείς προσεύχεστε ένθερμα στον Ιεχωβά να σας καταστήσει ικανούς να διεξάγετε αποτελεσματικά μια οικιακή Γραφική μελέτη; Αν είστε γονέας, προσεύχεστε τακτικά για θεϊκή καθοδήγηση όσον αφορά τη διδασκαλία των παιδιών σας; Κάνετε εγκάρδια προσευχή όταν ετοιμάζεστε να εκφωνήσετε μια ομιλία ή να διεξαγάγετε κάποια συνάθροιση; Αν στηρίζεστε στον Ιεχωβά μέσω προσευχής, θα βοηθηθείτε να γίνετε πιο αποτελεσματικοί δάσκαλοι.

Το κατά πόσον εξαρτάστε από τον Ιεχωβά φαίνεται επίσης από το κατά πόσον στηρίζεστε στο Λόγο του, την Αγία Γραφή. Το τελευταίο βράδυ της ζωής του ως τέλειου ανθρώπου, ο Ιησούς είπε προσευχόμενος στον Πατέρα του: «Τους έχω δώσει το λόγο σου». (Ιωάν. 17:14) Μολονότι ο Ιησούς διέθετε τεράστια πείρα, ποτέ δεν μιλούσε από δική του επινόηση. Έλεγε πάντα αυτά που τον είχε διδάξει ο Πατέρας του, αφήνοντας έτσι παράδειγμα για να το ακολουθούμε και εμείς. (Ιωάν. 12:49, 50) Ο λόγος του Θεού, όπως έχει διατηρηθεί μέσα στην Αγία Γραφή, διαθέτει τη δύναμη να επηρεάζει τους ανθρώπους—τις ενέργειές τους, τις βαθύτερες σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους. (Εβρ. 4:12) Καθώς η γνώση σας για το Λόγο του Θεού αυξάνει και μαθαίνετε να τον χρησιμοποιείτε καλά στη διακονία σας, θα αναπτύσσετε την ιδιαίτερη διδακτική ικανότητα που κάνει τους ανθρώπους να ελκύονται στον Θεό.—2 Τιμ. 3:16, 17.

Να Τιμάτε τον Ιεχωβά

Για να μιμείται κανείς τον Χριστό ως δάσκαλος δεν αρκεί απλώς να μπορεί να κάνει ενδιαφέρουσες ομιλίες. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι “θαύμαζαν για τα ελκυστικά λόγια” του Ιησού. (Λουκ. 4:22) Αλλά για ποιο σκοπό μιλούσε ο Ιησούς ωραία; Σκοπός του ήταν να τιμάει τον Ιεχωβά, όχι να στρέφει την προσοχή στον εαυτό του. (Ιωάν. 7:16-18) Παρότρυνε μάλιστα τους ακολούθους του: «Ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς». (Ματθ. 5:16) Αυτή η συμβουλή πρέπει να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουμε. Στόχος μας πρέπει να είναι να αποφεύγουμε οτιδήποτε θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή από αυτόν το σκοπό. Όταν, λοιπόν, σχεδιάζουμε τι θα πούμε ή πώς θα το πούμε, είναι καλό να ρωτάμε τον εαυτό μας: “Θα βαθύνει αυτό την εκτίμηση για τον Ιεχωβά ή μήπως θα προσελκύσει την προσοχή στο άτομό μου;”

Λόγου χάρη, στη διδασκαλία μπορούν να χρησιμοποιηθούν με αποτελεσματικό τρόπο παραδείγματα και αληθινές εμπειρίες. Όταν όμως παρουσιάζεται ένα μακροσκελές παράδειγμα ή μια εμπειρία με υπερβολικές λεπτομέρειες, τότε μπορεί να χαθεί το σημείο της διδασκαλίας. Παρόμοια, η αφήγηση ιστοριών που είναι απλώς διασκεδαστικές αποσπά την προσοχή από το σκοπό της διακονίας μας. Στην ουσία, ο δάσκαλος στρέφει την προσοχή στον εαυτό του αντί να επιτελεί τον πραγματικό στόχο της θεοκρατικής εκπαίδευσης.

«Να Κάνετε Διάκριση»

Για να γίνει κάποιος πραγματικός μαθητής, πρέπει να καταλαβαίνει καλά αυτά που διδάσκεται. Πρέπει να ακούει την αλήθεια και να διακρίνει πώς διαφέρει από άλλα πιστεύω. Η χρήση αντιπαραβολών βοηθάει σε αυτό.

Επανειλημμένα ο Ιεχωβά πρότρεψε το λαό του να “κάνει διάκριση” μεταξύ αυτού που είναι καθαρό και αυτού που είναι ακάθαρτο. (Λευιτ. 10:9-11) Δήλωσε ότι όσοι θα τον υπηρετούσαν στο μεγάλο πνευματικό του ναό θα δίδασκαν στο λαό «τη διαφορά μεταξύ αγίου πράγματος και βέβηλου πράγματος». (Ιεζ. 44:23) Το βιβλίο των Παροιμιών είναι γεμάτο αντιπαραβολές της δικαιοσύνης με την πονηρία και της σοφίας με την ανοησία. Ακόμη και πράγματα που δεν είναι αντίθετα μπορούν να διαχωριστούν το ένα από το άλλο. Ο απόστολος Παύλος έκανε αντιπαραβολή ενός δίκαιου ανθρώπου με έναν αγαθό, όπως διαβάζουμε στο εδάφιο Ρωμαίους 5:7. Στην επιστολή του προς τους Εβραίους, ο Παύλος έδειξε την ανωτερότητα της αρχιερατικής υπηρεσίας του Χριστού έναντι αυτής του Ααρών. Πράγματι, όπως έγραψε ένας εκπαιδευτικός του 17ου αιώνα, ο Ιωάννης Αμώς Κομένιος: «Το “διδάσκω” δεν σημαίνει και πολύ περισσότερα από το να εξηγεί κάποιος πώς διαφέρουν τα πράγματα μεταξύ τους στο σκοπό, στη μορφή και στην προέλευση. . . . Συνεπώς, εκείνος που ξέρει να εξηγεί καλά τις διαφορές διδάσκει και καλά».

Υποθέστε, για παράδειγμα, ότι διδάσκετε κάποιον σχετικά με τη Βασιλεία του Θεού. Αν δεν καταλαβαίνει τι είναι η Βασιλεία, θα μπορούσατε να δείξετε πώς αντιπαραβάλλονται τα λεγόμενα της Αγίας Γραφής με την αντίληψη ότι η Βασιλεία είναι απλώς μια κατάσταση στην καρδιά του ανθρώπου. Ή θα μπορούσατε να δείξετε πώς διαφέρει η Βασιλεία από τις ανθρώπινες κυβερνήσεις. Εντούτοις, αν οι άνθρωποι γνωρίζουν αυτές τις βασικές αλήθειες, τότε θα μπορούσατε να προχωρήσετε σε περισσότερες λεπτομέρειες. Θα μπορούσατε να τους δείξετε πώς η Μεσσιανική Βασιλεία διαφέρει από την παγκόσμια βασιλική εξουσία του ίδιου του Ιεχωβά, η οποία περιγράφεται στο εδάφιο Ψαλμός 103:19, ή από τη «βασιλεία του Γιου της αγάπης» του Θεού, η οποία αναφέρεται στο εδάφιο Κολοσσαείς 1:13, ή από τη «διαχείριση» για την οποία γίνεται λόγος στο εδάφιο Εφεσίους 1:10. Η χρήση αντιπαραβολών μπορεί να βοηθήσει να διασαφηνιστεί πλήρως αυτή η σημαντική Βιβλική διδασκαλία για το ακροατήριό σας.

Ο Ιησούς χρησιμοποίησε επανειλημμένα αυτή την τεχνική διδασκαλίας. Αντιπαρέβαλε την κοινή κατανόηση που είχαν οι άνθρωποι για το Μωσαϊκό Νόμο με αυτό που εννοούσε αληθινά ο Νόμος. (Ματθ. 5:21-48) Διαχώρισε την αληθινή θεοσεβή αφοσίωση από τις υποκριτικές πράξεις των Φαρισαίων. (Ματθ. 6:1-18) Αντιπαρέβαλε το πνεύμα εκείνων που “καταδυνάστευαν” άλλους με το αυτοθυσιαστικό πνεύμα που έπρεπε να δείχνουν οι ακόλουθοί του. (Ματθ. 20:25-28) Σε μια άλλη περίπτωση, η οποία περιγράφεται στα εδάφια Ματθαίος 21:28-32, ο Ιησούς κάλεσε τους ακροατές του να κάνουν μόνοι τους την αντιπαραβολή της αυτοδικαίωσης με την αληθινή μετάνοια. Αυτό μας οδηγεί σε μια άλλη πολύτιμη πτυχή της καλής διδασκαλίας.

Να Ενθαρρύνετε τους Ακροατές να Σκέφτονται

Στο εδάφιο Ματθαίος 21:28, διαβάζουμε ότι ο Ιησούς άρχισε την παραβολή του με την ερώτηση: «Τι νομίζετε;» Ο ικανός δάσκαλος δεν παραθέτει απλώς γεγονότα ή απαντήσεις. Απεναντίας, ενθαρρύνει τους ακροατές του να καλλιεργούν την ικανότητα σκέψης. (Παρ. 3:21· Ρωμ. 12:1) Αυτό γίνεται εν μέρει με τη χρήση ερωτήσεων. Όπως βλέπουμε στο εδάφιο Ματθαίος 17:25, ο Ιησούς ρώτησε: «Τι νομίζεις, Σίμων; Από ποιους λαβαίνουν οι βασιλιάδες της γης δασμούς ή κεφαλικό φόρο; Από τους γιους τους ή από τους ξένους;» Αυτές οι ερωτήσεις του Ιησού, που διεγείρουν τη σκέψη, βοήθησαν τον Πέτρο να βγάλει μόνος του το σωστό συμπέρασμα όσον αφορά την καταβολή του φόρου για το ναό. Παρόμοια, απαντώντας στον άντρα που τον ρώτησε: «Ποιος είναι, όμως, ο πλησίον μου;» ο Ιησούς αντιπαρέβαλε τις ενέργειες ενός ιερέα και ενός Λευίτη με τις ενέργειες ενός Σαμαρείτη. Κατόπιν έκανε την εξής ερώτηση: «Ποιος από αυτούς τους τρεις σου φαίνεται ότι έκανε τον εαυτό του πλησίον στον άνθρωπο που έπεσε στους ληστές;» (Λουκ. 10:29-36) Και σε αυτή την περίπτωση, αντί να κάνει ο Ιησούς τις σκέψεις που θα έπρεπε να κάνει ο ακροατής του, τον κάλεσε να απαντήσει ο ίδιος στην ερώτησή του.—Λουκ. 7:41-43.

Να Αγγίζετε την Καρδιά

Οι δάσκαλοι που συλλαμβάνουν το νόημα του Λόγου του Θεού αντιλαμβάνονται ότι αληθινή λατρεία δεν σημαίνει απλώς απομνημόνευση ορισμένων γεγονότων και συμμόρφωση με ορισμένους κανόνες. Η αληθινή λατρεία βασίζεται στην ύπαρξη καλής σχέσης με τον Ιεχωβά και στην εκτίμηση για τις οδούς του. Αυτή η λατρεία περιλαμβάνει επίσης και την καρδιά. (Δευτ. 10:12, 13· Λουκ. 10:25-27) Στις Γραφές, ο όρος «καρδιά» αναφέρεται συχνά σε ολόκληρο τον εσωτερικό άνθρωπο και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις επιθυμίες, τις διαθέσεις, τα συναισθήματα και τα κίνητρα.

Ο Ιησούς γνώριζε ότι, ενώ οι άνθρωποι κοιτάζουν την εξωτερική εμφάνιση, ο Θεός βλέπει την καρδιά. (1 Σαμ. 16:7) Η υπηρεσία μας στον Θεό πρέπει να υποκινείται από την αγάπη μας για αυτόν, όχι από προσπάθεια για εντυπωσιασμό των συνανθρώπων μας. (Ματθ. 6:5-8) Αντίθετα, οι Φαρισαίοι έκαναν πολλά πράγματα για επίδειξη. Έδιναν μεγάλη έμφαση στη συμμόρφωση με λεπτομέρειες του Νόμου και στην τήρηση κανόνων τους οποίους είχαν επινοήσει οι ίδιοι. Αλλά δεν εκδήλωναν στη ζωή τους τις ιδιότητες που θα τους προσδιόριζαν ως εκπροσώπους του Θεού τον οποίο ισχυρίζονταν ότι λάτρευαν. (Ματθ. 9:13· Λουκ. 11:42) Ο Ιησούς δίδαξε ότι, αν και η υπακοή στις απαιτήσεις του Θεού είναι σημαντική, η αξία αυτής της υπακοής καθορίζεται από το τι υπάρχει μέσα στην καρδιά. (Ματθ. 15:7-9· Μάρκ. 7:20-23· Ιωάν. 3:36) Η διδασκαλία μας θα έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια αν μιμούμαστε το παράδειγμα του Ιησού. Είναι σημαντικό να βοηθάμε τους ανθρώπους να μαθαίνουν τι απαιτεί ο Θεός από αυτούς. Αλλά είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν και να αγαπούν τον Ιεχωβά ως πρόσωπο, ώστε η διαγωγή τους να αντανακλά το πόσο πολύτιμη θεωρούν την επιδοκιμασμένη σχέση με τον αληθινό Θεό.

Βέβαια, για να ωφεληθούν από αυτή τη διδασκαλία, οι άνθρωποι χρειάζεται να κοιτάξουν με θάρρος μέσα στην καρδιά τους. Ο Ιησούς ενθάρρυνε τους ανθρώπους να αναλύουν τα κίνητρά τους και να εξετάζουν τα συναισθήματά τους. Όταν διόρθωνε μια εσφαλμένη άποψη, ρωτούσε τους ακροατές του γιατί σκέφτηκαν, είπαν ή έκαναν ορισμένα πράγματα. Εντούτοις, ο Ιησούς δεν έμενε μόνο σε αυτό, αλλά συνδύαζε την ερώτησή του με μια δήλωση, παραβολή ή ενέργεια που τους παρότρυνε να βλέπουν τα ζητήματα από την ορθή άποψη. (Μάρκ. 2:8· 4:40· 8:17· Λουκ. 6:41, 46) Μπορούμε και εμείς παρόμοια να βοηθάμε τους ακροατές μας υποδεικνύοντάς τους να κάνουν στον εαυτό τους ορισμένες ερωτήσεις όπως: “Γιατί βρίσκω ελκυστική αυτή την πορεία ενέργειας; Γιατί αντιδρώ έτσι σε αυτή την κατάσταση;” Κατόπιν, ας τους δίνουμε την κατάλληλη παρότρυνση για να βλέπουν τα πράγματα από την άποψη του Ιεχωβά.

Να Κάνετε Εφαρμογή των Σημείων

Ο καλός δάσκαλος γνωρίζει ότι «η σοφία είναι το πρώτιστο». (Παρ. 4:7) Σοφία σημαίνει το να έχει κανείς την ικανότητα να εφαρμόζει τη γνώση με επιτυχία για να επιλύει προβλήματα, να αποφεύγει κινδύνους, να επιτυγχάνει στόχους, να βοηθάει άλλους. Είναι ευθύνη του δασκάλου να βοηθάει τους σπουδαστές να μαθαίνουν να το κάνουν αυτό, αλλά όχι να αποφασίζει αυτός για εκείνους. Όταν συζητάτε διάφορες Γραφικές αρχές, να βοηθάτε το σπουδαστή να κάνει λογικούς συλλογισμούς. Θα μπορούσατε να αναφέρετε μια κατάσταση από την καθημερινή ζωή και μετά να ρωτήσετε το σπουδαστή πώς θα τον βοηθούσε η Γραφική αρχή που μόλις μελετήσατε αν αντιμετώπιζε αυτή την κατάσταση.—Εβρ. 5:14.

Στην ομιλία που εκφώνησε την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., ο απόστολος Πέτρος έδωσε ένα παράδειγμα πρακτικής εφαρμογής που επηρέασε τη ζωή των ανθρώπων. (Πράξ. 2:14-36) Αφού παρέθεσε τρεις Γραφικές περικοπές τις οποίες το πλήθος ισχυριζόταν ότι πίστευε, ο Πέτρος έδειξε πώς εφαρμόζονταν αυτές υπό το φως των γεγονότων στα οποία όλοι είχαν παραστεί μάρτυρες. Ως αποτέλεσμα, το πλήθος αισθάνθηκε την ανάγκη να ενεργήσει με βάση τα όσα είχε ακούσει. Έχει και η δική σας διδασκαλία παρόμοια επίδραση στους άλλους; Προχωράτε πέρα από μια απλή παράθεση γεγονότων και βοηθάτε τους ανθρώπους να καταλάβουν γιατί έχουν έτσι τα πράγματα; Τους ενθαρρύνετε να σκέφτονται πώς θα πρέπει να επηρεάζουν τη ζωή τους τα όσα μαθαίνουν; Ίσως αυτοί να μη φωνάζουν “τι πρέπει να κάνουμε”, όπως το πλήθος κατά την Πεντηκοστή, αλλά αν εσείς κάνατε καλή εφαρμογή των εδαφίων, θα υποκινηθούν να δουν ποιες είναι οι κατάλληλες ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν.—Πράξ. 2:37.

Όταν διαβάζετε την Αγία Γραφή με τα παιδιά σας, εσείς οι γονείς έχετε τη θαυμάσια ευκαιρία να τα εκπαιδεύσετε να σκέφτονται πώς θα μπορούσαν να εφαρμόσουν πρακτικά τις αρχές της Γραφής. (Εφεσ. 6:4) Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να διαλέξετε λίγα εδάφια από την ανάγνωση της Γραφής που έχει προγραμματιστεί για τη συγκεκριμένη εβδομάδα, να συζητήσετε το νόημά τους και μετά να κάνετε ορισμένες ερωτήσεις όπως: “Πώς μας παρέχει κατεύθυνση αυτό; Πώς θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εδάφια στη διακονία; Τι αποκαλύπτουν για τον Ιεχωβά και τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί, και πώς αυξάνουν την εκτίμησή μας για αυτόν;” Να ενθαρρύνετε τα μέλη της οικογένειάς σας να σχολιάσουν γύρω από αυτά τα πράγματα κατά τη συζήτηση των κύριων σημείων από τη Γραφή στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας. Τα εδάφια τα οποία σχολιάζουν θα είναι πιθανώς αυτά που θα θυμούνται στο μέλλον.

Να Δίνετε το Καλό Παράδειγμα

Δεν διδάσκετε μόνο με αυτά που λέτε, αλλά και με αυτά που κάνετε. Οι ενέργειές σας παρέχουν ένα πρακτικό παράδειγμα του πώς μπορούν να εφαρμοστούν τα πράγματα που λέτε. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνουν τα παιδιά. Όταν μιμούνται τους γονείς τους, δείχνουν ότι θέλουν να γίνουν σαν τους γονείς τους. Θέλουν να ξέρουν τι συμβαίνει όταν κάνουν αυτά που κάνουν οι γονείς τους. Παρόμοια, όταν αυτοί τους οποίους διδάσκετε “γίνονται μιμητές σας όπως εσείς του Χριστού”, αρχίζουν να γεύονται τις ευλογίες που απορρέουν καθώς βαδίζει κανείς στις οδούς του Ιεχωβά. (1 Κορ. 11:1) Αρχίζουν να έχουν προσωπική πείρα τού πώς πολιτεύεται ο Θεός μαζί τους.

Αυτό αποτελεί αφυπνιστική υπενθύμιση του πόσο σημαντικό είναι να δίνουμε το κατάλληλο παράδειγμα. Το «τι είδους άτομα [είμαστε εμείς] σε άγιες πράξεις διαγωγής και έργα θεοσεβούς αφοσίωσης» θα βοηθήσει σημαντικά εκείνους που διδάσκουμε, αποτελώντας ζωντανή απόδειξη του πώς μπορούν να εφαρμοστούν οι αρχές της Αγίας Γραφής. (2 Πέτρ. 3:11) Αν ενθαρρύνετε κάποιον σπουδαστή της Γραφής να διαβάζει τακτικά το Λόγο του Θεού, τότε να είστε οι ίδιοι επιμελείς στην ανάγνωση της Γραφής. Αν θέλετε να μάθουν τα παιδιά σας να συμμορφώνονται με τις Βιβλικές αρχές, τότε να φροντίζετε να βλέπουν ότι οι δικές σας ενέργειες εναρμονίζονται με το θέλημα του Θεού. Αν διδάσκετε την εκκλησία να συμμετέχει με ζήλο στη διακονία, τότε να είναι η δική σας συμμετοχή πλήρης σε αυτό το έργο. Όταν εφαρμόζετε τα όσα διδάσκετε, είστε σε καλύτερη θέση να υποκινείτε τους άλλους.—Ρωμ. 2:21-23.

Έχοντας ως στόχο τη βελτίωση της διδασκαλίας σας, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Όταν παρέχω εκπαίδευση, το κάνω αυτό με τέτοιον τρόπο ώστε να επηρεάζεται η στάση, η ομιλία ή οι ενέργειες αυτών που με ακούν; Προκειμένου να διασαφηνίζω τα ζητήματα, δείχνω τη διαφορά μιας συγκεκριμένης αντίληψης ή πορείας ενέργειας από μια άλλη; Τι κάνω για να βοηθήσω τους σπουδαστές μου, τα παιδιά μου ή το ακροατήριό μου στη συνάθροιση να θυμούνται αυτά που λέω; Δείχνω καθαρά στους ακροατές μου πώς να εφαρμόζουν αυτά που μαθαίνουν; Μπορούν να το διακρίνουν αυτό στο δικό μου παράδειγμα; Αντιλαμβάνονται με ποιον τρόπο μπορεί η ανταπόκρισή τους στο εξεταζόμενο θέμα να επηρεάσει τη σχέση τους με τον Ιεχωβά;” (Παρ. 9:10) Να συνεχίζετε να προσέχετε αυτά τα πράγματα καθώς προσπαθείτε να αναπτύξετε την ικανότητά σας ως δασκάλου. «Να δίνεις συνεχώς προσοχή σε ό,τι αφορά τον εαυτό σου και τη διδασκαλία σου. Να μένεις σε αυτά τα πράγματα, γιατί κάνοντάς το αυτό θα σώσεις και τον εαυτό σου και αυτούς που σε ακούν».—1 Τιμ. 4:16.