1. (α) Γιατί ήταν κατάλληλο το άγγελμα του Σοφονία για την εποχή του; (β) Πώς ταίριαζε στην προκειμένη περίπτωση η σημασία του ονόματός του;

ΣΤΙΣ αρχές της βασιλείας του Ιωσία, βασιλιά του Ιούδα (659-629 Π.Κ.Χ.)—μια εποχή που οργίαζε η λατρεία του Βάαλ και ‘οι ιερείς ξένων θεών’ πρωτοστατούσαν σ’ αυτή την ακάθαρτη λατρεία—ο λαός της Ιερουσαλήμ πρέπει να ένιωσε έκπληξη από το άγγελμα που διακήρυξε ο προφήτης Σοφονίας. Αν και ο Σοφονίας ήταν πιθανώς απόγονος του Βασιλιά «Ιζκίου [Εζεκία, ΜΝΚ]» από το βασιλικό οίκο του Ιούδα, κατέκρινε δριμύτατα τις συνθήκες που υπήρχαν στο έθνος. (Σοφ. 1:1· 1:4, ΜΝΚ) Το άγγελμά του ήταν καταδικαστικό. Ο λαός του Θεού είχε γίνει ανυπάκουος, και μόνο ο Ιεχωβά θα μπορούσε να τους επαναφέρει στην αγνή λατρεία και να τους ευλογήσει ώστε να τον υπηρετούν ως ‘ονομαστοί και επαινετοί μεταξύ πάντων των λαών της γης’. (3:20) Ο Σοφονίας έδειξε ότι μόνο με θεϊκή επέμβαση θα μπορούσε κάποιος ‘να σκεπαστεί στη μέρα της οργής του Ιεχωβά’. (2:3) Πόσο κατάλληλο είναι το όνομά του, Τσεφανγιάχ (στην εβραϊκή), που σημαίνει «Ο Ιεχωβά Έχει Σκεπάσει (Φυλάξει)»!

2. Πώς απέφεραν καρπούς οι προσπάθειες του Σοφονία, αλλά γιατί ήταν αυτό απλώς προσωρινό;

² Οι προσπάθειες του Σοφονία απέφεραν καρπούς. Ο Βασιλιάς Ιωσίας, ο οποίος είχε ανέβει στο θρόνο σε ηλικία 8 ετών, άρχισε «να καθαρίζη τον Ιούδαν και την Ιερουσαλήμ» το 12ο έτος της βασιλείας του. Ξερίζωσε την ψεύτικη λατρεία, επισκεύασε ‘τον οίκο του Ιεχωβά’ και επανακαθιέρωσε τον εορτασμό του Πάσχα. (2 Χρον., κεφ. 34, 35) Όμως, οι μεταρρυθμίσεις του Βασιλιά Ιωσία ήταν απλώς προσωρινές, γιατί τον διαδέχθηκαν 3 γιοι του και 1 εγγονός του που όλοι τους έπραξαν ‘πονηρά ενώπιον του Ιεχωβά’. (2 Χρον. 36:1-12) Όλα αυτά εκπλήρωναν τα λόγια του Σοφονία: «Θέλω εκδικηθή τους άρχοντας και τα τέκνα του βασιλέως και . . . τους γεμίζοντας τους οίκους των κυρίων αυτών εξ αρπαγής και δόλου».—Σοφ. 1:8, 9.

3. Πότε και πού προφήτευσε ο Σοφονίας, και ποιες δυο όψεις έχει το άγγελμα που περιέχεται στο βιβλίο;

³ Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ‘ο λόγος του Ιεχωβά έγινε προς τον Σοφονία’ κάποια χρονική στιγμή πριν από το 648 Π.Κ.Χ., το 12ο έτος του Ιωσία. Το πρώτο εδάφιο καθορίζει ότι ο Σοφονίας μιλούσε από τον Ιούδα, αλλά εκτός απ’ αυτό, οι λεπτομερείς γνώσεις του για τις τοποθεσίες και τα έθιμα της Ιερουσαλήμ καταδεικνύουν ότι κατοικούσε στον Ιούδα. Το άγγελμα που περιέχεται στο βιβλίο έχει δυο όψεις—είναι απειλητικό, αλλά και παρηγορητικό. Ως επί το πλείστον, περιστρέφεται γύρω από την επικείμενη μέρα του Ιεχωβά, μια μέρα τρόμου, αλλά συγχρόνως προλέγει ότι ο Ιεχωβά θα αποκαταστήσει έναν ταπεινό λαό που πραγματικά ‘ελπίζει στο όνομα του Ιεχωβά’.—1:1, 7-18· 3:12.

4. Τι αποδεικνύει ότι το βιβλίο του Σοφονία είναι αυθεντικό και θεόπνευστο;

⁴ Η αυθεντικότητα αυτού του προφητικού βιβλίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με επιτυχία. Η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε το 607 Π.Κ.Χ., 40 και πλέον έτη αφότου το προείπε αυτό ο Σοφονίας. Αυτό το επιβεβαιώνει η κοσμική ιστορία, αλλά και η ίδια η Αγία Γραφή περιέχει εσωτερικές αποδείξεις για το ότι αυτό έγινε ακριβώς όπως το είχε προφητεύσει ο Σοφονίας. Λίγο μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ο Ιερεμίας έγραψε το βιβλίο Θρήνοι και περιέγραψε τα φρικιαστικά πράγματα που είχε δει ενόσω ήταν ακόμη νωπά στο νου του. Η παραβολή διαφόρων περικοπών καταδεικνύει ότι το άγγελμα του Σοφονία είναι πράγματι ‘θεόπνευστο’. Ο Σοφονίας προειδοποιεί ότι είναι αναγκαία η μετάνοια ‘πριν επέλθη εφ’ υμάς η έξαψις της οργής του Ιεχωβά’, ενώ ο Ιερεμίας αναφέρεται σε κάτι που έχει ήδη γίνει, όταν λέει: ‘Ο Ιεχωβά εξέχεε την φλόγα της οργής αυτού’. (Σοφ. 2:2· Θρήνοι 4:11) Ο Σοφονίας προλέγει ότι ο Ιεχωβά ‘θέλει καταθλίψει τους ανθρώπους και θέλουσι περιπατεί ως τυφλοί . . . και το αίμα αυτών θέλει διαχυθή ως κόνις’. (Σοφ. 1:17) Ο Ιερεμίας το αναφέρει αυτό ως τετελεσμένο γεγονός: «Περιεπλανήθησαν ως τυφλοί εν ταις οδοίς, εμολύνθησαν εν τω αίματι».—Θρήνοι 4:14· παράβαλε επίσης Σοφονίας 1:13—Θρήνοι 5:2· Σοφονίας 2:8, 10—Θρήνοι 1:9, 16 και 3:61.

5. Πώς δείχνει η ιστορία ότι η προφητεία του Σοφονία εκπληρώθηκε επακριβώς;

⁵ Παρόμοια, η ιστορία αναφέρει την καταστροφή των ειδωλολατρικών εθνών Μωάβ, Αμμών και Ασσυρία, περιλαμβανομένης και της πρωτεύουσάς της, της Νινευή, όπως ακριβώς είχε προείπει ο Σοφονίας με την κατεύθυνση του Θεού. Όπως ο προφήτης Ναούμ προείπε την καταστροφή της Νινευή (Ναούμ 1:1· 2:10), έτσι και ο Σοφονίας διακήρυξε ότι ο Ιεχωβά «θέλει καταστήσει την Νινευή εις αφανισμόν, τόπον άνυδρον ως η έρημος». (Σοφ. 2:13) Η καταστροφή αυτή ήταν τόσο ολοκληρωτική ώστε, πριν καν περάσουν 200 έτη, ο ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε ότι ο Τίγρης είναι «ο ποταμός πάνω στον οποίον υπήρχε άλλοτε η πόλις Νινευή».a Γύρω στο 150 Κ.Χ. ο Έλληνας συγγραφέας Λουκιανός έγραψε ότι «τώρα δεν έχει μείνει ούτε ίχνος της».b Το Νέο Λεξικό της Αγίας Γραφής, του Γουεστμίνστερ (The New Westminster Dictionary of the Bible, 1970), σελίδα 669, δηλώνει ότι τα επιτιθέμενα στρατεύματα «βοηθήθηκαν πολύ από μια αιφνίδια ανύψωση των νερών του Τίγρη, που παρέσυραν μεγάλο μέρος του τείχους της πόλης, κι έτσι άφησαν την περιοχή απροστάτευτη. . . . Η ερήμωση ήταν τόσο ολοκληρωτική που στους ελληνικούς και ρωμαϊκούς χρόνους η Νινευή έγινε κάτι σαν μύθος. Κι όμως, όλο αυτόν τον καιρό, μέρος της πόλης ήταν θαμμένο κάτω από υψώματα που φαίνονταν σαν σωροί σκουπιδιών». Στη σελίδα 627 ο ίδιος τόμος δείχνει ότι και ο Μωάβ καταστράφηκε, όπως είχε προφητευτεί: «Ο Ναβουχοδονόσορ καθυπόταξε τους Μωαβίτες». Επίσης, ο Ιώσηπος αναφέρει την καθυπόταξη του Αμμών.c Τόσο οι Μωαβίτες όσο και οι Αμμωνίτες έπαψαν, τελικά, να υπάρχουν ως λαοί.

6. Γιατί, λοιπόν, το βιβλίο του Σοφονία κατέχει δικαιωματικά μια θέση στο Βιβλικό κανόνα;

⁶ Οι Ιουδαίοι έδιναν ανέκαθεν στο βιβλίο του Σοφονία τη θέση που δικαιούται στον κανόνα της θεόπνευστης Γραφής. Οι εξαγγελίες που περιέχει έγιναν εν ονόματι του Ιεχωβά και εκπληρώθηκαν με αξιοσημείωτο τρόπο, δικαιώνοντας έτσι τον Ιεχωβά.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΟΦΟΝΙΑ

7. Τι θα σημάνει η μεγάλη μέρα του Ιεχωβά για τους εχθρούς του;

⁷ Η μέρα του Ιεχωβά πλησιάζει (1:1-18). Το βιβλίο αρχίζει μ’ ένα καταδικαστικό σχόλιο. ‘Θέλω αφανίσει παντελώς τα πάντα από προσώπου της γης, λέγει Ιεχωβά’. (1:2) Κανένας δεν θα διαφύγει, ούτε άνθρωπος ούτε ζώο. Οι λάτρεις του Βάαλ, ‘τα ειδωλόθυτα [οι ιερείς ξένων θεών, ΜΝΚ]’, εκείνοι που ανεβαίνουν στα δώματα για να λατρεύσουν τον ουρανό, όσοι αναμειγνύουν τη λατρεία του Ιεχωβά με τη λατρεία του Μαλχόμ, όσοι απομακρύνονται από τον Ιεχωβά και όσοι δεν ενδιαφέρονται να τον εκζητήσουν—όλοι πρέπει να αφανιστούν. Ο προφήτης διατάζει: ‘Σιώπα ενώπιον Ιεχωβά του Θεού, διότι εγγύς είναι η ημέρα του Ιεχωβά’. (1:7) Ο ίδιος ο Ιεχωβά έχει ετοιμάσει μια θυσία. Τους άρχοντες, τους ‘άρπαγες [βίαιους, ΜΝΚ]’, τους δόλιους και αυτούς που έχουν αδιάφορη καρδιά—όλους θα ψάξει και θα τους βρει. Ο πλούτος και τα υπάρχοντά τους θα εκμηδενιστούν. Η μεγάλη μέρα του Ιεχωβά είναι κοντά! «Ημέρα οργής η ημέρα εκείνη, ημέρα θλίψεως και στενοχωρίας, ημέρα ερημώσεως και αφανισμού, ημέρα σκότους και γνόφου, ημέρα νεφέλης και ομίχλης». Το αίμα εκείνων που αμάρτησαν κατά του Ιεχωβά θα χυθεί σαν σκόνη. ‘Ουδέ το αργύριον αυτών ουδέ το χρυσίον αυτών θέλει δυνηθή να λυτρώση αυτούς εν τη ημέρα της οργής του Ιεχωβά’. Η φωτιά του ζήλου του θα αναλώσει όλη τη γη.—1:15, 18.

8. (α) Πώς μπορεί να βρεθεί προστασία; (β) Ποιες ουαί εξαγγέλλονται κατά των εθνών;

⁸ Ζητάτε τον Ιεχωβά· τα έθνη πρόκειται να καταστραφούν (2:1-15). Πριν περάσει εκείνη η μέρα «ως χνους», εσείς οι πράοι, ‘ζητάτε τον Ιεχωβά, ζητάτε δικαιοσύνη, ζητάτε πραότητα’, και ίσως ‘σκεπαστείτε στη μέρα της οργής του Ιεχωβά’. (2:3) Ο λόγος του Ιεχωβά συνεχίζει και εξαγγέλλει ουαί για τη γη των Φιλισταίων, που θα γίνει αργότερα περιοχή «δια το υπόλοιπον του οίκου Ιούδα». Οι υπερήφανοι Μωάβ και Αμμών θα ερημωθούν, όπως τα Σόδομα και τα Γόμορρα, ‘διότι ωνείδισαν και εμεγαλύνθησαν κατά του λαού του Ιεχωβά των δυνάμεων’. Οι θεοί τους θα αφανιστούν μαζί μ’ αυτούς. (2:7, 10) ‘Η ρομφαία’ του Ιεχωβά θα φονεύσει και τους Αιθίοπες. Και τι θα γίνει η Ασσυρία και η πρωτεύουσά της, η Νινευή, προς βορρά; Αυτή θα γίνει άγονη έρημος και κατοικία άγριων ζώων, ναι, θα γίνει ‘αντικείμενο κατάπληξης’, κι έτσι ‘όποιος διαβαίνει από εκεί θα σφυρίζει’ έκπληκτος.—2:12· 2:15, ΜΝΚ.

9. (α) Γιατί εξαγγέλλεται ουαί για την Ιερουσαλήμ, και ποια είναι η δικαστική απόφαση του Ιεχωβά για τα έθνη; (β) Με ποιο χαρωπό σχόλιο τελειώνει η προφητεία;

⁹ Η στασιαστική Ιερουσαλήμ καλείται να αποδώσει λογαριασμό· ένα ταπεινό υπόλοιπο ευλογείται (3:1-20). Ουαί και για την Ιερουσαλήμ, την ‘παραδεδειγματισμένη [στασιαστική, ΜΝΚ]’ και καταπιεστική πόλη! Οι άρχοντές της, «λέοντες ωρυόμενοι», και οι προφήτες της, «άνθρωποι δόλιοι», δεν εμπιστεύονται στον Θεό της, τον Ιεχωβά. Εκείνος θα ζητήσει πλήρη απόδοση λογαριασμού. Θα φοβηθούν οι κάτοικοί της τον Ιεχωβά και θα δεχτούν διαπαιδαγώγηση; Όχι, επειδή ‘σπεύδουν να διαφθείρουν όλες τις πράξεις τους’. (3:3, 4, 7) Η δικαστική απόφαση του Ιεχωβά είναι να συνάξει τα έθνη και να εκχύσει πάνω τους όλη την πύρινη οργή του, και όλη η γη θα αναλωθεί από τη φωτιά του ζήλου του. Αλλά υπάρχει μια θαυμάσια υπόσχεση! Ο Ιεχωβά θα ‘αποκαταστήσει εις τους λαούς γλώσσαν καθαράν, δια να επικαλώνται πάντες το όνομα του Ιεχωβά, να δουλεύωσιν αυτόν υπό ένα ζυγόν’. (3:9) ‘Οι καυχώμενοι εις την μεγαλοπρέπειαν [οι υπεροπτικά περιχαρείς, ΜΝΚ]’ θα φύγουν από τη μέση, και ένα ταπεινό υπόλοιπο που πράττει δικαιοσύνη θα ελπίσει στο όνομα του Ιεχωβά. Χαρούμενες φωνές, αλαλαγμοί, ευφροσύνη και αγαλλίαση ξεσπούν στη Σιών, γιατί είναι ανάμεσά τους ο Ιεχωβά, ο Βασιλιάς του Ισραήλ. Τώρα δεν είναι καιρός να φοβούνται ούτε να αφήσουν τα χέρια τους να πέσουν, επειδή ο Ιεχωβά θα τους σώσει και ‘θα ευφραίνεται επ’ αυτούς’ με αγάπη και χαρά. ‘Διότι θέλω σας κάμει ονομαστούς και επαινετούς μεταξύ πάντων των λαών της γης, όταν εγώ αποστρέψω την αιχμαλωσίαν σας έμπροσθεν των οφθαλμών σας, λέγει Ιεχωβά’.—3:20.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

10. Σε τι ωφέλησε η προφητεία του Σοφονία στις μέρες του Βασιλιά Ιωσία;

¹⁰ Κάποιος που πρόσεξε το προειδοποιητικό άγγελμα του Σοφονία και ωφελήθηκε πολύ απ’ αυτό ήταν ο Βασιλιάς Ιωσίας. Ανέλαβε μια μεγάλη εκστρατεία θρησκευτικής μεταρρύθμισης. Αυτή έφερε στο φως και το βιβλίο του Νόμου, το οποίο είχε χαθεί όταν σταμάτησαν να συντηρούν τον οίκο του Ιεχωβά. Ο Ιωσίας έπεσε σε βαριά θλίψη όταν του διάβασαν απ’ αυτό το βιβλίο ποιες συνέπειες έχει η ανυπακοή—κι έτσι, από το στόμα ενός άλλου μάρτυρα, του Μωυσή, επιβεβαιώθηκαν τα όσα προφήτευε όλο εκείνο το διάστημα ο Σοφονίας. Τότε, ο Ιωσίας ταπεινώθηκε ενώπιον του Θεού, με αποτέλεσμα να του υποσχεθεί ο Ιεχωβά ότι η προειπωμένη καταστροφή δεν θα ερχόταν στις μέρες του. (Δευτ., κεφ. 28-30· 2 Βασ. 22:8-20) Η χώρα γλίτωσε την καταστροφή! Αλλά όχι για πολύ, αφού οι γιοι του Ιωσία δεν ακολούθησαν το καλό παράδειγμα που έθεσε εκείνος. Εντούτοις, για τον Ιωσία και το λαό του, το ότι πρόσεξαν το ‘λόγο του Ιεχωβά που έγινε προς τον Σοφονία’ αποδείχθηκε πράγματι πάρα πολύ ωφέλιμο.—Σοφ. 1:1.

11. (α) Όσον αφορά την επίδοση ορθής νουθεσίας, πώς συνδέεται το βιβλίο του Σοφονία με την Επί του Όρους Ομιλία και με την προς Εβραίους επιστολή του Παύλου; (β) Γιατί λέει ο Σοφονίας «ίσως σκεπασθήτε»;

¹¹ Στην περίφημη Επί του Όρους Ομιλία του, ο Χριστός Ιησούς, ο μεγαλύτερος προφήτης του Θεού, υποστήριξε το γεγονός ότι ο Σοφονίας ήταν αληθινός προφήτης του Θεού, λέγοντας ορισμένα πράγματα που μοιάζουν καταπληκτικά με τις συμβουλές του Σοφονία στο 2ο κεφάλαιο, 3ο εδάφιο: ‘Ζητάτε τον Ιεχωβά, όλοι οι πράοι της γης, ζητάτε δικαιοσύνη, ζητάτε πραότητα’. Ο Ιησούς έδωσε την εξής νουθεσία: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού». (Ματθ. 6:33) Εκείνοι που ζητούν πρώτα τη Βασιλεία του Θεού πρέπει να είναι άγρυπνοι ώστε να μην επηρεαστούν από την αδιαφορία για την οποία προειδοποίησε ο Σοφονίας, όταν μίλησε για ‘τους εκκλίνοντας από όπισθεν του Ιεχωβά, και για τους μη ζητούντας τον Ιεχωβά μηδέ εξερευνώντας αυτόν’, και για ‘τους λέγοντας εν τη καρδία αυτών, Ο Ιεχωβά δεν θέλει αγαθοποιήσει ουδέ θέλει κακοποιήσει’. (Σοφ. 1:6, 12) Παρόμοια ο Παύλος, στην προς Εβραίους επιστολή του, μιλάει για μια μελλοντική μέρα κρίσης και προειδοποιεί να μη συρθούμε προς τα πίσω. Ο ίδιος προσθέτει: «Ημείς όμως δεν είμεθα εκ των συρομένων οπίσω προς απώλειαν, αλλ’ εκ των πιστευόντων προς σωτηρίαν της ψυχής». (Εβρ. 10:30, 37-39) Ο προφήτης, όταν λέει τα παρακάτω λόγια, δεν απευθύνεται σ’ εκείνους που εγκαταλείπουν την προσπάθεια ούτε σ’ εκείνους που δεν δείχνουν εκτίμηση, αλλά σ’ εκείνους που, έχοντας πίστη, επιζητούν με πραότητα και θέρμη τον Ιεχωβά: ‘Ίσως σκεπασθήτε εν τη ημέρα της οργής του Ιεχωβά’. Γιατί «ίσως»; Επειδή η τελική σωτηρία εξαρτάται από την πορεία του ατόμου. (Ματθ. 24:13) Επίσης, αυτό μας υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο το έλεος του Θεού. Η προφητεία του Σοφονία δεν αφήνει καμιά αμφιβολία όσον αφορά το πόσο αιφνίδια θα ξεσπάσει εκείνη η μέρα για τους ανύποπτους.—Σοφ. 2:3· 1:14, 15· 3:8.

12. Ποια βάση για θάρρος δίνει ο Σοφονίας σε όσους ‘ζητούν τον Ιεχωβά’;

¹² Εδώ έχουμε, λοιπόν, ένα άγγελμα που προμηνύει καταστροφή για όσους αμαρτάνουν κατά του Ιεχωβά, αλλά και που παρέχει λαμπρές προαναλαμπές των ευλογιών οι οποίες θα έρθουν σε όσους μετανοούν και ‘ζητούν τον Ιεχωβά’. Αυτοί οι μετανοημένοι μπορούν να αναθαρρήσουν γιατί, όπως λέει ο Σοφονίας, ‘ο βασιλιάς του Ισραήλ, ο Ιεχωβά, είναι ανάμεσά σας’. Τώρα δεν είναι καιρός να φοβάται η Σιών ούτε να αφήνει να πέσουν στην αδράνεια τα χέρια της. Είναι καιρός να εμπιστεύεται στον Ιεχωβά. «Ο δυνατός, θέλει σε σώσει, θέλει ευφρανθή επί σε εν χαρά, θέλει αναπαύεσθαι εις την αγάπην αυτού, θέλει ευφραίνεσθαι εις σε εν άσμασι». Ευτυχισμένοι είναι και όσοι ‘ζητούν πρώτα τη βασιλεία του’, αναμένοντας τη στοργική προστασία του και τις αιώνιες ευλογίες του!—3:15-17.

[Υποσημειώσεις]

Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 37—Αγγαίος

Συγγραφέας: Αγγαίος

Τόπος Συγγραφής: Ιερουσαλήμ

Ολοκλήρωση Συγγραφής: 520 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: 112 ημερών (520 Π.Κ.Χ.)

1, 2. Ποιες πληροφορίες δίνονται για τον προφήτη Αγγαίο, και ποιο ήταν το διπλό άγγελμά του;

ΤΟ ΟΝΟΜΑ του ήταν Αγγαίος· είχε θέση προφήτη και ‘απεσταλμένου του Ιεχωβά’, αλλά από πού καταγόταν; (Αγγαίος 1:13) Ποιος ήταν; Ο Αγγαίος είναι ο 10ος από τους λεγόμενους μικρούς προφήτες και ο πρώτος από τους 3 που υπηρέτησαν μετά την επιστροφή των Ιουδαίων στην πατρίδα τους το 537 Π.Κ.Χ.· οι άλλοι δυο είναι ο Ζαχαρίας και ο Μαλαχίας. Το όνομα Αγγαίος (στην εβραϊκή, Χαγγάι) σημαίνει «[Γεννημένος σε] Γιορτή». Αυτό μπορεί να υπονοεί ότι ο Αγγαίος γεννήθηκε μέρα γιορτής.

² Όπως υποστηρίζει η Ιουδαϊκή παράδοση, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι ο Αγγαίος γεννήθηκε στη Βαβυλώνα και επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ με τον Ζοροβάβελ και τον αρχιερέα Ιησού. Ο Αγγαίος υπηρέτησε πλάι-πλάι με τον προφήτη Ζαχαρία και, στα εδάφια Έσδρας 5:1 και 6:14, βλέπουμε και τους δυο προφήτες να παρακινούν τους γιους της εξορίας να ξαναρχίσουν την οικοδόμηση του ναού. Ο Αγγαίος ήταν προφήτης του Ιεχωβά με διπλή αποστολή—πρότρεψε τους Ιουδαίους να εκτελέσουν τα καθήκοντα που είχαν προς τον Θεό και προείπε, μεταξύ άλλων, το σείσιμο όλων των εθνών.—Αγγαίος 2:6, 7.

3. Τι απέτυχαν οι Ιουδαίοι να συνειδητοποιήσουν όσον αφορά το σκοπό της επιστροφής τους από την εξορία;

³ Γιατί ανέθεσε ο Ιεχωβά αυτή την αποστολή στον Αγγαίο; Για τον εξής λόγο: Το 537 Π.Κ.Χ., ο Κύρος εξέδωσε ένα διάταγμα το οποίο έδινε στους Ιουδαίους την άδεια να επιστρέψουν στην πατρίδα τους για να ανοικοδομήσουν τον οίκο του Ιεχωβά. Αλλά, τώρα είχε έρθει το 520 Π.Κ.Χ. και ο ναός κάθε άλλο παρά αποπερατωμένος ήταν. Όλα εκείνα τα έτη οι Ιουδαίοι είχαν επιτρέψει στην εναντίωση από τους εχθρούς, στη δική τους απάθεια και στον υλισμό να μην τους αφήσουν να συνειδητοποιήσουν το σκοπό για τον οποίον επέστρεψαν.—Έσδρ. 1:1-4· 3:10-13· 4:1-24· Αγγαίος 1:4.

4. Τι είχε παρεμποδίσει την οικοδόμηση του ναού, αλλά ποιες εξελίξεις έλαβαν χώρα όταν άρχισε να προφητεύει ο Αγγαίος;

⁴ Όπως δείχνει το υπόμνημα, μόλις μπήκε το θεμέλιο του ναού (το 536 Π.Κ.Χ.), «ο λαός της γης παρέλυε τας χείρας του λαού του Ιούδα και ετάραττεν αυτούς εν τη οικοδομή, και εμίσθονον συμβούλους εναντίον αυτών, δια να ματαιόνωσι την βουλήν αυτών». (Έσδρ. 4:4, 5) Τελικά, το 522 Π.Κ.Χ. αυτοί οι μη Ιουδαίοι εναντιούμενοι πέτυχαν την επίσημη απαγόρευση του έργου. Στο 2ο έτος της βασιλείας του Πέρση βασιλιά Δαρείου του Υστάσπη, δηλαδή το 520 Π.Κ.Χ., άρχισε να προφητεύει ο Αγγαίος, κι αυτό ενθάρρυνε τους Ιουδαίους να ξαναρχίσουν να οικοδομούν το ναό τους. Τότε, οι γειτονικοί κυβερνήτες έστειλαν μια επιστολή στον Δαρείο, ζητώντας του να αποφανθεί για το τι έπρεπε να γίνει μ’ αυτό το θέμα· ο Δαρείος επανέφερε σε ισχύ το διάταγμα του Κύρου και υποστήριξε τους Ιουδαίους σε βάρος των εχθρών τους.

5. Τι αποδεικνύει ότι το βιβλίο του Αγγαίου ανήκει στο Βιβλικό κανόνα;

⁵ Οι Ιουδαίοι ουδέποτε αμφέβαλαν για το αν η προφητεία του Αγγαίου ανήκει στον Εβραϊκό κανόνα, πράγμα που το υποστηρίζει και η μνεία που γίνεται για τον Αγγαίο στο εδάφιο Έσδρας 5:1, όπου αναφέρεται ότι αυτός προφήτευσε «εν ονόματι του Θεού του Ισραήλ», καθώς και στο εδάφιο Έσδρας 6:14. Το ότι η προφητεία του αποτελεί μέρος ‘όλης της θεόπνευστης Γραφής’ αποδεικνύεται από το ότι ο Παύλος παραθέτει απ’ αυτήν στο εδάφιο Εβραίους 12:26: «Τώρα δε υπεσχέθη, λέγων· Έτι άπαξ εγώ σείω ουχί μόνον την γην, αλλά και τον ουρανόν».—Αγγαίος 2:6.

6. Από τι αποτελείται η προφητεία του Αγγαίου, και τι έμφαση δίνεται στο όνομα του Ιεχωβά;

⁶ Η προφητεία του Αγγαίου αποτελείται από 4 αγγέλματα, τα οποία δόθηκαν μέσα σε 112 μέρες. Το ύφος του είναι απλό και ευθύ, και αξίζει να προσέξει ιδιαίτερα κανείς πόση έμφαση δίνει στο όνομα του Ιεχωβά. Στο πρωτότυπο κείμενο, μέσα στα 38 εδάφιά του αναφέρει το όνομα Ιεχωβά 35 φορές, τις 14 από τις οποίες ως μέρος της έκφρασης ‘ο Ιεχωβά των στρατευμάτων’. Δεν αφήνει αμφιβολία ότι το άγγελμά του προέρχεται από τον Ιεχωβά: ‘Ελάλησεν Αγγαίος ο απεσταλμένος του Ιεχωβά κατά την αγγελίαν του Ιεχωβά προς τον λαόν, λέγων, Εγώ είμαι με σας, λέγει Ιεχωβά’.—1:13.

7. Τι παρότρυνε ο Αγγαίος τους Ιουδαίους να κάνουν, και ποια ήταν η κεντρική ιδέα του αγγέλματός του;

⁷ Αυτός ήταν ένας πολύ σπουδαίος καιρός στην ιστορία του λαού του Θεού, και το έργο του Αγγαίου αποδείχθηκε πάρα πολύ ωφέλιμο. Δεν έδειξε ούτε στο ελάχιστο ότι ήταν απρόθυμος να εκτελέσει το έργο του προφήτη που του είχε ανατεθεί, και μίλησε χωρίς περιστροφές στους Ιουδαίους. Τους είπε ξεκάθαρα ότι ήταν καιρός να αφήσουν τις αναβολές και να στρωθούν στη δουλειά. Ήταν καιρός να ανοικοδομήσουν τον οίκο του Ιεχωβά και να αποκαταστήσουν την αγνή λατρεία, αν ήθελαν να απολαύσουν ευημερία από το χέρι του Ιεχωβά. Η κεντρική ιδέα του αγγέλματος του Αγγαίου είναι ότι, αν κάποιος θέλει να απολαύσει ευλογίες από τον Ιεχωβά, πρέπει να υπηρετεί τον αληθινό Θεό και να εκτελεί το έργο που διατάζει ο Ιεχωβά να γίνει.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΑΓΓΑΙΟΥ

8. Γιατί δεν έχουν οι Ιουδαίοι υλικές ευλογίες από τον Ιεχωβά;

⁸ Το πρώτο άγγελμα (1:1-15). Αυτό απευθύνεται στον κυβερνήτη Ζοροβάβελ και στον αρχιερέα Ιησού, αλλά δίνεται μπροστά στο λαό. Ο λαός λέει: ‘Ο καιρός δεν ήλθεν, ο καιρός να οικοδομηθή ο οίκος του Ιεχωβά’. Ο Ιεχωβά μέσω του Αγγαίου κάνει μια διερευνητική ερώτηση: «Είναι καιρός εις εσάς, να κατοικήτε σεις εν τοις φατνωτοίς οίκοις σας, ο δε οίκος ούτος να ήναι έρημος;» (1:2, 4) Αυτοί έσπειραν πολλά σε υλικά πράγματα, αλλά αποκόμισαν λίγα οφέλη σε μορφή τροφής, ποτού και ρουχισμού. «Συλλογίσθητε τας οδούς σας», τους νουθετεί ο Ιεχωβά. (1:7) Τώρα είναι καιρός να φέρουν ξύλα και να οικοδομήσουν τον οίκο, για να δοξαστεί ο Ιεχωβά. Οι Ιουδαίοι φροντίζουν καλά τα δικά τους σπίτια, αλλά ο οίκος του Ιεχωβά είναι έρημος. Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά κατακρατά τη δροσιά του ουρανού και την ανάπτυξη των καλλιεργειών και την ευλογία του από τον άνθρωπο και το μόχθο του.

9. Πώς διεγείρει ο Ιεχωβά τους Ιουδαίους για να στρωθούν στη δουλειά;

⁹ Επιτέλους, κατάλαβαν! Ο Αγγαίος δεν προφήτευσε ανώφελα. Άρχοντες και λαός αρχίζουν ‘να υπακούν στη φωνή του Ιεχωβά του Θεού τους’. Ο φόβος για τον Ιεχωβά αντικαθιστά το φόβο για τους ανθρώπους. Ο Ιεχωβά δίνει την εξής διαβεβαίωση μέσω του αγγελιοφόρου του, του Αγγαίου: «Εγώ είμαι με σας». (1:12, 13) Ο Ιεχωβά είναι αυτός που διεγείρει το πνεύμα του κυβερνήτη, το πνεύμα του αρχιερέα και το πνεύμα του υπολοίπου του λαού Του. Στρώνονται στη δουλειά, μόλις 23 μέρες αφότου άρχισε να προφητεύει ο Αγγαίος και παρά την επίσημη απαγόρευση της περσικής κυβέρνησης.

10. Τι πιστεύουν μερικοί Ιουδαίοι σχετικά με το ναό που οικοδομούν, αλλά τι υπόσχεται ο Ιεχωβά;

¹⁰ Το δεύτερο άγγελμα (2:1-9). Δεν έχει περάσει ούτε ένας μήνας από τότε που αναζωπυρώθηκαν οι οικοδομικές εργασίες, και ο Αγγαίος δίνει το 2ο θεόπνευστο άγγελμά του. Αυτό απευθύνεται στον Ζοροβάβελ, στον Ιησού και στο υπόλοιπο του λαού. Φαίνεται πως μερικοί από τους Ιουδαίους, που επέστρεψαν από την εξορία και είχαν δει τον προηγούμενο ναό, το ναό του Σολομώντα, πίστευαν ότι αυτός ο ναός θα ήταν μηδαμινός μπροστά σ’ εκείνον. Αλλά τι λέει ο Ιεχωβά των δυνάμεων; ‘Ενδυναμούσθε και εργάζεσθε· διότι εγώ είμαι με σας’. (2:4) Ο Ιεχωβά τούς υπενθυμίζει τη διαθήκη που έχει μ’ αυτούς και τους λέει να μη φοβούνται. Τους ενισχύει δίνοντάς τους την υπόσχεση ότι θα σείσει όλα τα έθνη και θα κάνει ‘τα επιθυμητά πράγματά’ τους να έρθουν και ότι θα γεμίσει τον οίκο του δόξα. (2:7, ΜΝΚ) Η δόξα του τωρινού οίκου θα είναι ακόμη μεγαλύτερη από τη δόξα του προηγούμενου, και σ’ αυτόν τον τόπο θα δώσει Εκείνος ειρήνη.

11. (α) Με ποια αλληγορία τονίζει ο Αγγαίος την αμέλεια των ιερέων; (β) Τι έχει προκαλέσει αυτή η αμέλεια;

¹¹ Το τρίτο άγγελμα (2:10-19). Ύστερα από 2 μήνες και 3 μέρες, ο Αγγαίος απευθύνεται στους ιερείς. Χρησιμοποιεί μια αλληγορία για να τονίσει αυτό που θέλει να πει. Αν ένας ιερέας που κρατάει άγιο κρέας αγγίξει άλλα φαγώσιμα, θα αγιαστούν αυτά; Η απάντηση είναι αρνητική. Αν κάποιος αγγίξει κάτι ακάθαρτο, λόγου χάρη ένα πτώμα, θα γίνει ακάθαρτος; Η απάντηση είναι καταφατική. Κατόπιν, ο Αγγαίος κάνει την εφαρμογή της αλληγορίας. Ο λαός της χώρας είναι ακάθαρτος επειδή αμελεί να προσφέρει αγνή λατρεία. Ό,τι κι αν προσφέρουν φαίνεται ακάθαρτο στον Ιεχωβά Θεό. Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά δεν έχει ευλογήσει τους κόπους τους και επιπλέον τους έχει στείλει ‘ανεμοφθορία [αφόρητη ζέστη, ΜΝΚ], ερυσίβη και χαλάζι’. Ας αλλάξουν την πορεία τους. Τότε, ο Ιεχωβά θα τους ευλογήσει.

12. Ποιο τελικό άγγελμα απευθύνει ο Αγγαίος στον Ζοροβάβελ;

¹² Το τέταρτο άγγελμα (2:20-23). Ο Αγγαίος επιδίδει αυτό το άγγελμα την ίδια μέρα που λέει και το τρίτο άγγελμα, αλλά αυτό απευθύνεται στον Ζοροβάβελ. Ο Ιεχωβά ξαναλέει ότι θα ‘σείσει τον ουρανό και τη γη’, αλλά αυτή τη φορά μιλάει εκτενέστερα γι’ αυτό το θέμα λέγοντας ότι θα εξολοθρεύσει πλήρως τα βασίλεια των εθνών. Πολλοί θα πέσουν «έκαστος δια της ρομφαίας του αδελφού αυτού». (2:21, 22) Ο Αγγαίος τελειώνει την προφητεία του βεβαιώνοντας τον Ζοροβάβελ για την εύνοια του Ιεχωβά.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

13. Ποιο άμεσο όφελος προέκυψε από την προφητεία του Αγγαίου;

¹³ Τα 4 αγγέλματα του Ιεχωβά, που διαβιβάστηκαν μέσω του Αγγαίου, ήταν ωφέλιμα για τους Ιουδαίους της εποχής εκείνης. Αυτοί παροτρύνθηκαν να πιάσουν αμέσως δουλειά, και μέσα σε 4,5 έτη αποπερατώθηκε ο ναός, που θα προωθούσε την αληθινή λατρεία στον Ισραήλ. (Έσδρ. 6:14, 15) Ο Ιεχωβά ευλόγησε τη γεμάτη ζήλο εργασία τους. Εξάλλου, κατά την περίοδο της οικοδόμησης του ναού, ο Δαρείος, ο βασιλιάς της Περσίας, ερεύνησε τα κρατικά αρχεία και επαναβεβαίωσε το διάταγμα του Κύρου. Έτσι, το έργο του ναού αποπερατώθηκε με τη δική του επίσημη υποστήριξη.—Έσδρ. 6:1-13.

14. Ποιες σοφές συμβουλές δίνει ο Αγγαίος για την εποχή μας;

¹⁴ Η προφητεία περιέχει σοφές συμβουλές και για την εποχή μας. Δηλαδή; Πρώτα-πρώτα υπογραμμίζει πόσο αναγκαίο είναι να θέτει κάθε πλάσμα τα συμφέροντα της λατρείας του Θεού πάνω από τα προσωπικά του συμφέροντα. (Αγγαίος 1:2-8· Ματθ. 6:33) Επίσης, τονίζει ότι ο ιδιοτελής βλάπτει τον ίδιο του τον εαυτό και ότι η επιδίωξη υλικών πραγμάτων είναι μάταιη· αυτό που πλουτίζει κάποιον είναι η ειρήνη και η ευλογία του Ιεχωβά. (Αγγαίος 1:9-11· 2:9· Παρ. 10:22) Επίσης, τονίζει ότι αυτή καθαυτή η υπηρεσία του Θεού δεν καθιστά κάποιον καθαρό παρά μόνο αν είναι αγνή και ολόψυχη και ότι αυτή δεν πρέπει να μολύνεται από ακάθαρτη διαγωγή. (Αγγαίος 2:10-14· Κολ. 3:23· Ρωμ. 6:19) Δείχνει ότι οι δούλοι του Θεού δεν πρέπει να είναι απαισιόδοξοι, αναπολώντας τις «παλιές καλές μέρες», αλλά να κοιτάζουν μπροστά, ‘να συλλογίζονται τις οδούς τους’ και να επιζητούν να δίνουν δόξα στον Ιεχωβά. Τότε θα είναι μαζί τους ο Ιεχωβά.—Αγγαίος 2:3, 4· 1:7, 8, 13· Φιλιπ. 3:13, 14· Ρωμ. 8:31.

15. Τι δείχνει το βιβλίο του Αγγαίου όσον αφορά τα αποτελέσματα της γεμάτης ζήλο υπακοής;

¹⁵ Από τη στιγμή που άρχισαν να ασχολούνται με το έργο του ναού, οι Ιουδαίοι είχαν την εύνοια του Ιεχωβά και ευημερούσαν. Τα εμπόδια εξαφανίστηκαν. Το έργο επιτελέστηκε έγκαιρα. Η άφοβη και γεμάτη ζήλο δράση για τον Ιεχωβά πάντοτε θα ανταμείβεται. Οι δυσκολίες, πραγματικές ή φανταστικές, μπορούν να υπερνικηθούν με θαρραλέα πίστη. Η υπακοή ‘στο λόγο του Ιεχωβά’ έχει αποτελέσματα.—Αγγαίος 1:1.

16. Ποια σχέση έχει η προφητεία του Αγγαίου με την ελπίδα περί Βασιλείας, και αυτό πρέπει να μας υποκινεί να επιτελούμε ποια υπηρεσία σήμερα;

¹⁶ Τι μπορεί να λεχθεί για την προφητεία ότι ο Ιεχωβά θα ‘σείσει τον ουρανό και τη γη’; Ο απόστολος Παύλος κάνει την εφαρμογή του εδαφίου Αγγαίος 2:6, λέγοντας τα εξής: «Τώρα δε [ο Θεός] υπεσχέθη, λέγων· Έτι άπαξ εγώ σείω ουχί μόνον την γην, αλλά και τον ουρανόν. Το δε έτι άπαξ δηλοί των σαλευομένων την μετάθεσιν ως χειροποιήτων, δια να μείνωσι τα μη σαλευόμενα. Δια τούτο παραλαμβάνοντες βασιλείαν ασάλευτον, ας κρατώμεν την χάριν, δια της οποίας να λατρεύωμεν ευαρέστως τον Θεόν με σέβας και ευλάβειαν. Διότι ο Θεός ημών είναι πυρ καταναλίσκον». (Εβρ. 12:26-29) Ο Αγγαίος δείχνει ότι το σείσιμο γίνεται για να ‘καταστραφεί ο θρόνος των βασιλείων και να εξολοθρευτεί το κράτος των βασιλείων των εθνών’. (Αγγαίος 2:21, 22) Ο Παύλος, όταν παραθέτει την προφητεία, μιλάει, σε αντιπαραβολή, για τη Βασιλεία του Θεού, που είναι ‘ασάλευτη’. Έχοντας, λοιπόν, υπόψη αυτή την ελπίδα για τη Βασιλεία, ‘ας ενδυναμωνόμαστε και ας εργαζόμαστε’, αποδίδοντας ιερή υπηρεσία στον Θεό. Ας θυμόμαστε, επίσης, ότι προτού καταστρέψει ο Ιεχωβά τα έθνη της γης, κάτι το πολύτιμο πρόκειται να δεχτεί ώθηση και να βγει απ’ αυτά για να επιζήσει: ‘Θέλω σείσει πάντα τα έθνη, και θέλει ελθεί ο εκλεκτός [τα επιθυμητά πράγματα, ΜΝΚ] πάντων των εθνών, και θέλω εμπλήσει τον οίκον τούτον δόξης, λέγει ο Ιεχωβά των δυνάμεων’.—2:4, 7.