Η Άποψις της Βίβλου

Εννοούσε Ο Θεός «Μη Φονεύσης»;

ΠΟΙΟΣ δεν έχει ακούσει να λέγουν, ‘Στις Δέκα Εντολές ο Θεός παραγγέλλει, «Μη φονεύσης»; Στη διάρκεια προσφάτων πολέμων, μερικοί, στηριζόμενοι σ’ αυτή την εντολή, αρνήθηκαν να πολεμήσουν. Η εντολή αυτή, ανακύπτει επίσης σε συζητήσεις σχετικά με την καταδίκη σε θάνατο.

Εν τούτοις, άλλοι αναφέρονται σ’ αυτή την εντολή όταν προσπαθούν να δείξουν ότι η Γραφή αντιφάσκει. Ένα βιβλιάριο μ’ αυτό τον σκοπό έχει τον τίτλο «Απαγορεύεται ο Φόνος» και αναφέρει το εδάφιο «Μη φονεύσης. (Έξοδ. 20:13.)» αλλά, κατόπιν, εφιστά την προσοχή σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο Θεός είπε στους Ισραηλίτες να φονεύσουν άλλους. (Έξοδ. 32:27· 2 Βασ. 10:11, 30) Και πράγματι ο Ιεχωβά κατηύθυνε τους Ισραηλίτες να εξολοθρεύσουν τα εχθρικά έθνη. (Δευτ. 7:1, 2, 16· 12:31· Ιησ. Ναυή 6:12-21) Συνεπώς, διέταξε πράγματι ο Θεός, «Μη φονεύσης;» Τι εννοεί η έκτη από τις Δέκα Εντολές; Αποκλείει κατηγορηματικά τον πόλεμο και την καταδίκη σε θάνατο;

Η φράσις «Μη φονεύσης» είναι γνωστή στους πιο πολλούς ανθρώπους επειδή έτσι αποδίδουν μερικές γνωστές μεταφράσεις της Βίβλου το εδάφιο Έξοδος 20:13. (Δευτ. 5:17) Αν, όμως, κοιτάξετε αυτό το εδάφιο σε πολλές σύγχρονες μεταφράσεις, πιθανόν να το βρήτε «Δεν πρέπει να δολοφονήσης» ή «Δεν πρέπει να διαπράξης δολοφονία.»a Ποια είναι η διαφορά;

Η πρωτότυπη Εβραϊκή λέξις είναι ράτσαχ, που κατά γράμμα σημαίνει «συντρίβω» ή «τσακίζω.» Ο λόγιος Τζων Πάρκχαρστ στο Εβραϊκό λεξικό του, εξηγεί ότι στη Γραφή η λέξις ράτσαχ «υπονοεί ανθρωποκτονία ή δολοφονία, είτε πρόκειται για συμπτωματική, είτε για εκούσια αφαίρεσι ζωής.»

Αξίζει να σημειωθή ότι από τις 47 φορές που χρησιμοποιείται η λέξις ράτσαχ στις Εβραϊκές, οι 33 περιλαμβάνουν τις πόλεις καταφυγίου του Ισραήλ. Οι πόλεις αυτές, χρησιμοποιούντο σε περιπτώσεις όπου κάποιος αφαιρούσε τη ζωή ενός άλλου. Αν είχε διαπιστωθή δικαστικώς ότι η ανθρωποκτονία ήταν ακούσια, ο φονεύς μπορούσε να παραμείνη στην πόλι. Αλλ’ αν η νομική εξέτασις έδειχνε ότι ο φόνος ήταν εκ προθέσεως ή προμελέτης ο φονεύς έπρεπε να πληρώση με τη δική του ζωή. Έχοντας αυτές τις δύο πιθανές έννοιες στο νου, σημειώστε πώς αποδίδεται κατάλληλα η λέξις ράτσαχ τρεις φορές:

«Δια να ήναι εις εσάς πόλεις καταφυγίου, ώστε να φεύγη εκεί ο φονεύς [ανθρωποκτόνος, ΜΝΚ], όστις εφόνευσεν άνθρωπον ακουσίως. . . . Και εάν πατάξη αυτόν με όργανον σιδηρούν [το οποίο θα χρησιμοποιούσε εσκεμμένως σαν όπλο], ώστε να αποθάνη, είναι φονεύς [δολοφόνος, ΜΝΚ] ο φονεύς [δολοφόνος, ΜΝΚ] εξάπαντος θέλει θανατωθή.»—Αριθμ. 35:6, 11-34· Δευτ. 4:41-43· 19:1-7· Ιησ. Ναυή 20:2-6· 21:13-39.

Άλλα εδάφια δείχνουν ότι η λέξις ράτσαχ εφαρμόζεται συνήθως στην παράνομη αφαίρεσι ανθρώπινης ζωής, σε αντίθεσι με τον νόμο του Θεού. Παρατηρήστε τα πράγματα που σχετίζονται με τον φόνο, όπως αναγράφονται στο εδάφιο Ωσηέ 4:2: «Επιορκία και ψεύδος και φόνος [δολοφονία, ΜΝΚ] και κλοπή και μοιχεία επλημμύρησαν, και αίματα εγγίζουσιν επί αίματα.»—Ιερεμ. 7:9.

Όπως τονίσθηκε προηγουμένως στην τιμωρία που επεβάλλετο στον εκούσιο φονέα, δεν χαρακτηρίζοντο ως ράτσαχ [δολοφονία] όλοι οι φόνοι, ούτε απαγορεύοντο από την έκτη εντολή των Δέκα Εντολών. Μετά τον κατακλυσμό, ο Ιεχωβά Θεός είπε με σαφήνεια στον Νώε: «Όστις χύση αίμα ανθρώπου, υπό ανθρώπου θέλει χυθή το αίμα αυτού· διότι κατ’ εικόνα Θεού εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον.» (Γεν. 9:6) Πράγματι, ο Θεός, προτού δώση ακόμη ένα νομικό κώδικα στον λαό Ισραήλ, επέτρεπε τη θανατική καταδίκη. Εκείνο που απηγόρευε η Έκτη Εντολή ήταν το να ‘χυθή αίμα ανθρώπου’ σε δολοφονία, και όχι τη νομική εκτέλεσι ενός φονέως.

Αυτό μας βοηθεί να κατανοήσωμε τη χρήσι της λέξεως ράτσαχ σε συνδυασμό με τον Βασιλέα Αχαάβ. Επειδή ο βασιλεύς επωφθαλμιούσε τον αμπελώνα του Ναβουθαί, επέτρεψε να θανατωθή ο άνθρωπος αυτός για να τον πάρη. Στην περίπτωσι αυτή, ο Βασιλεύς Αχαάβ δεν ενεργούσε μια νομικώς δικαστική εκτέλεσι κάποιου, ο οποίος είχε διαπράξει ένα έγκλημα συνεπαγόμενο καταδίκη σε θάνατον στον Ισραήλ. Αντιθέτως, ήταν ένας παράνομος φόνος ανθρώπου, κάτι που απαγορευόταν από την Έκτη Εντολή. Συνεπώς, ο Αχαάβ ήταν ένας ‘φονευτής’ και ήταν άξιος θανάτου.—1 Βασ. 21:1-10· 2 Βασ. 6:32· Λευιτ. 24:17.

Αλλά τι θα λεχθή για τον πόλεμο; Παρεβίαζαν οι πόλεμοι του Ισραήλ την εντολή του Θεού που αποδίδεται κατάλληλα, «Δεν πρέπει να διάπραξης δολοφονία»;

Όχι, δεν την παραβίαζαν. Το γεγονός είναι ότι η Αγία Γραφή ποτέ δεν χρησιμοποιεί τον όρο ράτσαχ (δολοφονία) σχετικά με κάποιον απ’ αυτούς τους πολέμους. Όταν οι Ισραηλίται πολεμούσαν κατ’ εντολή του Θεού, δεν ενεργούσαν παράνομα. Εκυβερνώντο από τον Μεγάλο Νομοθέτη. (Ησ. 33:22· Ψαλμ. 19:7) Αυτοί οι πόλεμοι δεν ήσαν πόλεμοι για απέραντες εδαφικές κατακτήσεις, όπως συμβαίνει με πολλούς από τους εθνικούς πολέμους των προσφάτων καιρών. Δεν ήσαν πόλεμοι που υποκινούντο από οικονομική απληστία, ούτε ήσαν πόλεμοι που παρεβίαζαν νομικώς επικυρωμένες συνθήκες ειρήνης, ή σύμφωνα μη επιθέσεως, τα οποία πολλοί πόλεμοι έχουν παραβιάσει στη σύγχρονη ιστορία.

Κανένα απολύτως έθνος στη γη σήμερα δεν αποτελείται εξ ολοκλήρου από άτομα που λατρεύουν τον Ιεχωβά, που κατευθύνονται θαυματουργικά απ’ αυτόν μέσω προφητών και έχουν θεία άδεια να κατέχουν ένα καθωρισμένο μέρος της γης. Αλλ’ αυτό συνέβαινε πράγματι στον αρχαίο Ισραήλ. Ο Ιεχωβά είχε παρατηρήσει ότι οι κάτοικοι της Χαναάν ήσαν βουτηγμένοι στην ανομία, ήσαν ηθικώς διεφθαρμένοι και ήσαν άξιοι θανάτου. (Γεν. 15:13-21· Λευιτ. 18:24, 25) Ως κάτοχος ολοκλήρου της γης, ο Θεός απεφάσισε να δώση τη γη στο έθνος Ισραήλ. Και, κάτω από την κατεύθυνσι των αρχηγών που εκείνος ειδικώς εξέλεξε, ο Θεός χρησιμοποίησε τον Ισραήλ για να εκτελέση την κρίσι του κατά των Χαναναίων.—Δευτ. 9:4, 5· 12:31· Ιησ. Ναυή 10:40.

Συνεπώς, οι Ισραηλίται, με το να εκτελούν τις νομικές και ηθικώς δίκαιες κρίσεις του Ιεχωβά, ή με το να αμύνωνται υπέρ της θεόδοτης γης τους, δεν ήσαν ένοχοι παραβάσεως της εντολής, «Μη φονεύσης.»

Τι μπορεί να λεχθή για τους Χριστιανούς; Επειδή η Έκτη Εντολή απλώς εξέθετε εκ νέου αυτά που είχε πει ο Θεός προηγουμένως μέσω του Νώε σ’ ολόκληρη την ανθρώπινη οικογένεια, και εμείς είμεθα υποχρεωμένοι ν’ αποφεύγωμε τον φόνο. Στην πραγματικότητα, τα τελευταία κεφάλαια της Γραφής μάς προειδοποιούν ότι οι αμετανόητοι φονείς θα τιμωρηθούν με αιώνια καταστροφή στον ‘δεύτερο θάνατο.’ (Αποκάλ. 21:8· 22:15) Επομένως, πόσο σημαντικό είναι ν’ αποφύγωμε να έχωμε μερίδα στην αφαίρεσι ανθρωπίνης ζωής χωρίς την ειδικώς δεδηλωμένη άδεια του Θεού. Σύμφωνα μ’ αυτό, τα εδάφια Ησαΐας 2:3, 4 περιγράφουν προφητικά τους αληθινούς λάτρεις του Θεού, λέγοντας: «Και πολλοί, λαοί θέλουσιν υπάγει και ειπεί, Έλθετε και ας αναβώμεν εις το όρος του Κυρίου, εις τον οίκον του Θεού του Ιακώβ· και θέλει διδάξει ημάς τας οδούς αυτού, . . . Και θέλουσι σφυρηλατήσει τας μαχαίρας αυτών δια υνία και τας λόγχας αυτών δια δρέπανα. . . . Ουδέ θέλουσι μάθει πλέον τον πόλεμον.»

Επί πλέον, οι Χριστιανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι φόνοι προέρχονται από μια κακή καρδιά. (Ματθ. 5:21-26· 15:19) Αν ένα άτομο άφηνε ν’ αναπτυχθή στην καρδιά του μίσος για ένα συγχριστιανό, θα ήταν όπως ένας ανθρωποσφαγεύς ή ένας δολοφόνος, κάτι που πρέπει ν’ αποφεύγωμε.—1 Ιωάν. 3:15.

Έτσι, η απόδοσις στα Αγγλικά («Thou shalt not kill») των λόγων «Μη φονεύσης,» δεν εκφράζει αληθινά την πραγματική ουσία της Έκτης Εντολής. Η πιο κατάλληλη μετάφρασις είναι «Δεν πρέπει να διαπράξης δολοφονία.» (You must not murder) Κατανοώντας το αυτό βοηθούμεθα να διακρίνωμε ότι οι δίκαιοι πόλεμοι του Ισραήλ δεν παρεβίαζαν αυτή την εντολή. Και μπορούμε ν’ αντιληφθούμε καλύτερα τη σημασία των λόγων αυτών ως προς τη δική μας διαγωγή και στάσι για την αφαίρεσι ανθρωπίνης ζωής.

[Υποσημειώσεις]