Πολύτιμα Πετράδια από το Ευαγγέλιο του Μάρκου
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ του Ιεχωβά ενέπνευσε τον Μάρκο να γράψει μια ολοζώντανη αφήγηση της επίγειας ζωής και διακονίας του Ιησού. Μολονότι αυτό το Ευαγγέλιο δεν λέει ότι συγγραφέας του ήταν ο Μάρκος, αποδείξεις γι’ αυτό βρίσκουμε στα έργα του Παπία, του Ιουστίνου του Μάρτυρα, του Τερτυλλιανού, του Ωριγένη, του Ευσέβιου, του Ιερώνυμου και άλλων που έγραψαν μέσα στους πρώτους τέσσερις αιώνες της Κοινής μας Χρονολογίας (Κ.Χ.).
Κατά την παράδοση, τις βασικές πληροφορίες γι’ αυτό το Ευαγγέλιο τις έδωσε ο απόστολος Πέτρος. Για παράδειγμα, ο Ωριγένης είπε ότι ο Μάρκος το έγραψε «με βάση τις οδηγίες του Πέτρου». Απ’ ό,τι φαίνεται όμως, ο Μάρκος μπορούσε να πάρει πληροφορίες και από άλλες πηγές, αφού στο σπίτι της μητέρας του συναθροίζονταν οι μαθητές. Εξάλλου, εφόσον ο Μάρκος ήταν πιθανότατα ο «νεανίσκος» που ξέφυγε από εκείνους που συνέλαβαν τον Ιησού, μπορεί να είχε και ο ίδιος προσωπικά επαφή με τον Χριστό.—Μάρκος 14:51, 52· Πράξεις 12:12.
Για Ποιους Γράφτηκε;
Προφανώς ο Μάρκος έγραψε έχοντας υπόψη του κυρίως τους Εθνικούς αναγνώστες. Παραδείγματος χάρη, το λακωνικό ύφος του ταίριαζε στο χαρακτήρα των Ρωμαίων. Εξήγησε ότι «Κορβάν» είναι «δώρον [αφιερωμένο στον Θεό, ΜΝΚ]» (7:11) και έδειξε στον αναγνώστη ότι μπορούσε κανείς να δει το ναό από το Όρος των Ελαιών. (13:3) Επίσης, ο Μάρκος εξήγησε ότι οι Φαρισαίοι «ενήστευον» και ότι οι Σαδδουκαίοι «λέγουσιν ότι δεν είναι ανάστασις». (2:18· 12:18) Τέτοια σχόλια θα ήταν περιττά για τους Ιουδαίους αναγνώστες.
Φυσικά, όποιος κι αν διαβάσει το Ευαγγέλιο του Μάρκου μπορεί να ωφεληθεί. Αλλά ποιες επεξηγηματικές πληροφορίες θα μας βοηθήσουν να εκτιμήσουμε μερικά από τα πολύτιμα πετράδια που περιέχονται σ’ αυτό το Ευαγγέλιο;
Ο Γιος του Θεού Ήταν Θαυματοποιός
Ο Μάρκος αφηγείται θαύματα που έκανε ο Χριστός με τη δύναμη του Θεού. Λόγου χάρη, σε κάποια περίπτωση υπήρχε τόσο πολύς κόσμος μέσα σ’ ένα σπίτι που για να γιατρευτεί ένας παραλυτικός, κάποιοι τον κατέβασαν εκεί κοντά στον Ιησού από ένα άνοιγμα που έκαναν αφού έσκαψαν τη στέγη. (2:4, Κείμενο) Αφού μέσα στο σπίτι ήταν τόσος κόσμος, για να ανεβάσουν αυτόν τον άνθρωπο πρέπει είτε να έβαλαν μια φορητή σκάλα είτε να χρησιμοποίησαν κάποια μόνιμη εξωτερική σκάλα του σπιτιού. Αλλά γιατί χρειάστηκε να σκάψουν τη στέγη; Οι πιο πολλές στέγες ήταν επίπεδες και στηρίζονταν σε δοκάρια που εκτείνονταν από τον έναν τοίχο ως τον άλλον. Κάθετα στα δοκάρια υπήρχαν καδρόνια σκεπασμένα με κλαδιά, καλάμια και άλλα παρόμοια. Από πάνω υπήρχε ένα παχύ στρώμα χώματος επιστρωμένο με πηλό ή με πηλό και ασβέστη. Οπότε, εκείνοι που ήθελαν να κατεβάσουν τον παραλυτικό εκεί όπου ήταν ο Ιησούς, έπρεπε να σκάψουν τη χωματένια στέγη. Αλλά σε τι ευλογία κατέληξε αυτό που έκαναν! Ο Χριστός γιάτρεψε εκείνον τον άνθρωπο, και όλοι οι παρόντες δόξασαν τον Θεό. (2:1-12) Τι διαβεβαίωση αποτελεί αυτό το γεγονός για το ότι ο Γιος του Ιεχωβά θα κάνει θαυμάσιες θεραπείες στο νέο κόσμο!
Ένα από τα θαύματά του ο Ιησούς το έκανε καθώς ταξίδευε μ’ ένα πλοιάριο· κατεύνασε μια ανεμοθύελλα στη Θάλασσα της Γαλιλαίας, αφού τον ξύπνησαν την ώρα που κοιμόταν «επί το προσκεφάλαιον». (4:35-41) Αυτό το προσκέφαλο δεν θα ήταν προφανώς το μαλακό προσκέφαλο που έχουμε στα κρεβάτια μας. Μπορεί να μην ήταν παρά μια προβιά απ’ αυτές που είχαν οι κωπηλάτες για να κάθονται ή κάποιο μαξιλαράκι που να το έβαζαν για κάθισμα στην πρύμνη. Εν πάση περιπτώσει, μόλις ο Ιησούς είπε στη θάλασσα «Σιώπα, ησύχασον», όσοι ήταν εκεί είδαν στην πράξη μια απόδειξη πίστης, αφού «έπαυσεν ο άνεμος, και έγεινε γαλήνη μεγάλη».
Διακονία στη Δεκάπολη
Ο Ιησούς, αφού πέρασε τη Θάλασσα της Γαλιλαίας, πήγε στη Δεκάπολη, μια περιοχή όπου υπήρχαν δέκα πόλεις. Αν και σ’ εκείνες τις πόλεις υπήρχαν αναμφίβολα πολλοί Ιουδαίοι κάτοικοι, αυτές ήταν κέντρα ελληνικού ή ελληνιστικού πολιτισμού. Εκεί, στη χώρα των Γαδαρηνών, ο Ιησούς απελευθέρωσε έναν άνθρωπο που «είχε την κατοικίαν [αυτού] εν τοις μνημείοις» από το δαίμονα που τον κατείχε.—5:1-20.
Μερικές φορές, μέσα σε μνήματα που ήταν λαξευμένα σε βράχο έμεναν τρελοί, φτωχοί ή κρύβονταν εγκληματίες. (Παράβαλε Ησαΐας 22:16· 65:2-4.) Σύμφωνα με κάποιο σύγγραμμα του 19ου αιώνα, ένας που επισκέφτηκε την περιοχή όπου ο Ιησούς συνάντησε αυτόν το δαιμονισμένο είπε για ένα τέτοιο σπίτι: «Το εσωτερικό του μνήματος είχε ύψος περίπου [δυόμισι μέτρα] και μ’ ένα απότομο σκαλοπάτι κατέβαινες από το πέτρινο κατώφλι στο δάπεδο. Ήταν τετράγωνο με πλευρά περίπου [ένα μέτρο]· αλλά, μια και φως δεν έμπαινε παρά μόνο από την πόρτα, δεν μπορούσαμε να δούμε αν υπήρχε κι άλλο δωμάτιο πιο μέσα, πράγμα που συνέβαινε σε άλλα μνήματα. Υπήρχε ακόμη μια τέλεια σαρκοφάγος εκεί μέσα, την οποία την είχε τώρα η οικογένεια για να αποθηκεύει καλαμπόκι κι άλλες προμήθειες, κι έτσι αυτός ο παραβιασμένος τάφος κάποιου νεκρού είχε γίνει ένα ασφαλές, δροσερό και βολικό καταφύγιο για κάποιους ζωντανούς».
Ιησούς και Παράδοση
Μια φορά, οι Φαρισαίοι και μερικοί γραμματείς παραπονέθηκαν ότι οι μαθητές του Ιησού έφαγαν με άπλυτα χέρια. Προς όφελος των αναγνωστών που θα ήταν Εθνικοί, ο Μάρκος εξήγησε ότι οι Φαρισαίοι και άλλοι Ιουδαίοι «εάν δεν νίψωσι μέχρι του αγκώνος τας χείρας, δεν τρώγουσι». Όταν επέστρεφαν από την αγορά, δεν έτρωγαν παρά μόνο αφού ‘νίβονταν [ραντίζονταν, Κείμενο]’ και οι παραδόσεις τους περιλάμβαναν και «πλύματα [βαπτισμούς, Κείμενο] ποτηρίων και ξεστών και σκευών χαλκίνων».—7:1-4.
Αυτοί οι Ιουδαίοι, εκτός από το ότι ραντίζονταν τυπολατρικά πριν φάνε, βάφτιζαν, δηλαδή βύθιζαν στο νερό, τα ποτήρια, τα κανάτια και τα χάλκινα σκεύη που χρησιμοποιούσαν στα γεύματα. Το πόσο προσκολλημένοι ήταν αυτοί στην παράδοση το έδειξε παραστατικά ο λόγιος Τζον Λάιτφουτ. Αυτός, παραθέτοντας από συγγράμματα ραβίνων, έδειξε πόσο πολύ πρόσεχαν λεπτομέρειες όπως η ποσότητα του νερού και το πώς και πότε θα ήταν καλό να πλυθούν. Ο Λάιτφουτ παραθέτει μια πηγή που υποδηλώνει ότι ορισμένοι Ιουδαίοι πλένονταν προσεκτικά πριν από τα γεύματα για να μην τους βλάψει το Σίμπτα, «ένα κακό πνεύμα που κάθεται πάνω στα χέρια των ανθρώπων τη νύχτα· και αν κάποιος αγγίξει το φαΐ του με άπλυτα χέρια, αυτό το πνεύμα κάθεται πάνω στο φαΐ, πράγμα που εγκυμονεί κινδύνους». Δεν είναι απορίας άξιο που ο Ιησούς κατέκρινε τους γραμματείς και τους Φαρισαίους επειδή ‘άφηναν την εντολή του Θεού και κρατούσαν την παράδοση των ανθρώπων’!—7:5-8.
Το Τελευταίο Μέρος της Δημόσιας Διακονίας του Ιησού
Ο Μάρκος, αφού αφηγήθηκε τη μετέπειτα διακονία που επιτέλεσε ο Ιησούς στη Γαλιλαία και το έργο που έκανε στην Περαία, συγκέντρωσε την προσοχή στα γεγονότα που συνέβησαν μέσα και γύρω από την Ιερουσαλήμ. Για παράδειγμα, ανέφερε μια περίπτωση που ο Χριστός παρατηρούσε τον κόσμο να ρίχνει χρήματα στα κιβώτια συνεισφορών του ναού. Ο Ιησούς είδε ότι μια φτωχή χήρα έδωσε μόνο «δύο λεπτά». Κι όμως, ο Ιησούς είπε ότι εκείνη έριξε πιο πολλά από όλους τους άλλους, γιατί αυτοί έδωσαν από το περίσσευμά τους, ενώ εκείνη ‘εκ του υστερήματος αυτής έβαλε, όλην την περιουσίαν αυτής’. (12:41-44) Το λεπτό ήταν το πιο μικρό ιουδαϊκό νόμισμα, χάλκινο ή μπρούντζινο, και η χρηματική του αξία είναι ουσιαστικά αμελητέα σήμερα. Αλλά αυτή η φτωχή γυναίκα έκανε ό,τι μπορούσε, δίνοντας έτσι ένα εξαίρετο παράδειγμα ανιδιοτέλειας σχετικά με την υποστήριξη της αληθινής λατρείας.—2 Κορινθίους 9:6, 7.
Όταν η διακονία του Ιησού πλησίαζε στο τέλος της, τον ανέκρινε ο Πόντιος Πιλάτος, του οποίου το όνομα και ο τίτλος «έπαρχος» εμφανίζονται σε μια επιγραφή που βρέθηκε στην Καισάρεια το 1961. Στις επαρχίες που ήταν απόμερες, όπως η Ιουδαία, ο κυβερνήτης (έπαρχος) είχε στρατιωτική εξουσία, ήταν υπεύθυνος για τη διαχείριση των οικονομικών και εκτελούσε χρέη δικαστή. Ο Πιλάτος είχε τη δύναμη να απολύσει τον Χριστό, αλλά ενέδωσε στους εχθρούς του Ιησού και κοίταξε να ικανοποιήσει τον όχλο, παραδίδοντας τον Ιησού για να κρεμαστεί και απελευθερώνοντας ένα ανατρεπτικό στοιχείο, τον φονιά Βαραββά.—15:1-15.
Υπάρχουν διάφορες παραδόσεις για τη μετέπειτα ζωή και το θάνατο του Πιλάτου. Παραδείγματος χάρη, ο ιστορικός Ευσέβιος έγραψε: «Πάνω στον Πιλάτο, τον κυβερνήτη των ημερών του Σωτήρα μας, έπεσαν τέτοιες συμφορές που αναγκάστηκε να γίνει ο ίδιος δήμιος του εαυτού του και να τιμωρήσει τον εαυτό του με τα ίδια του τα χέρια· φαίνεται ότι η θεία δίκη δεν άργησε να τον καταφτάσει». Ανεξάρτητα απ’ αυτή την πιθανότητα, ωστόσο, ο θάνατος που είναι ύψιστης σπουδαιότητας ήταν ο θάνατος του Ιησού. Ο Ρωμαίος στρατιωτικός (εκατόνταρχος), που παρέστη μάρτυρας του θανάτου του Χριστού και των ασυνήθιστων γεγονότων που περιέβαλαν αυτόν το θάνατο, έλεγε όντως την αλήθεια όταν είπε: «Αληθώς ο άνθρωπος ούτος ήτο Υιός Θεού».—15:33-39.
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 30]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 31]
Israel Department of Antiquities and Museums; photograph from Israel Museum, Jerusalem