Ευνίκη και Λωίδα—Υποδείγματα στην Παροχή Εκπαίδευσης

Ως υπηρέτες του Ιεχωβά, γνωρίζουμε ότι το να παρέχουμε αποτελεσματική θρησκευτική εκπαίδευση στα παιδιά μας αποτελεί σοβαρή ευθύνη. Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση, αποτελεί ένα έργο που μπορεί να είναι γεμάτο με κάθε είδους εμπόδια και δυσχέρειες. Αυτό αληθεύει πολύ περισσότερο όταν ένας Χριστιανός γονέας αντιμετωπίζει αυτό το ζήτημα μέσα σε ένα θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό. Μια τέτοια κατάσταση δεν είναι κάτι το καινούριο. Οι Γραφές μάς μιλούν για κάποια μητέρα η οποία βρέθηκε σε παρόμοια θέση τον πρώτο αιώνα Κ.Χ.

Η οικογένεια μιας γυναίκας που ονομαζόταν Ευνίκη ζούσε στα Λύστρα, μια πόλη στην περιοχή της Λυκαονίας στη νοτιοκεντρική Μικρά Ασία. Τα Λύστρα ήταν μια μικρή, άσημη επαρχιακή πόλη. Ήταν ρωμαϊκή αποικία που ονομαζόταν Γιούλια Φέλιξ Γκέμινα Λούστρα, η οποία ιδρύθηκε από τον Καίσαρα Αύγουστο προκειμένου να εξουδετερώσει τη δράση των ληστών στις γύρω περιοχές. Η Ευνίκη ήταν Ιουδαία Χριστιανή η οποία ζούσε σε ένα θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό μαζί με τον Έλληνα σύζυγό της, το γιο της τον Τιμόθεο και τη μητέρα της τη Λωίδα.—Πράξεις 16:1-3.

Στα Λύστρα πιθανώς ζούσαν λίγοι Ιουδαίοι, εφόσον η Αγία Γραφή δεν αναφέρει πουθενά ότι υπήρχε εκεί συναγωγή, μολονότι στο Ικόνιο, που απείχε περίπου 30 χιλιόμετρα, υπήρχε αισθητή Ιουδαϊκή παρουσία. (Πράξεις 14:19) Επομένως, δεν θα πρέπει να ήταν εύκολο για την Ευνίκη να ασκεί τη θρησκεία της. Το γεγονός ότι ο Τιμόθεος δεν είχε περιτμηθεί μετά τη γέννησή του έχει κάνει μερικούς λογίους να συμπεράνουν πως ο σύζυγος της Ευνίκης είχε αντιταχθεί σε αυτή την ιδέα.

Εντούτοις, η Ευνίκη δεν ήταν η μόνη που είχε αυτές τις πεποιθήσεις. Φαίνεται πως ο Τιμόθεος έλαβε εκπαίδευση στα «άγια συγγράμματα» τόσο από τη μητέρα του όσο και από τη μητέρα της μητέρας του, τη Λωίδα.a Ο απόστολος Παύλος πρότρεψε τον Τιμόθεο: «Να παραμένεις στα πράγματα τα οποία έμαθες και πείστηκες να πιστεύεις, γνωρίζοντας από ποιους τα έμαθες και ότι από τη βρεφική ηλικία γνωρίζεις τα άγια συγγράμματα, τα οποία μπορούν να σε κάνουν σοφό για σωτηρία μέσω της πίστης που είναι σε σχέση με τον Χριστό Ιησού».—2 Τιμόθεο 3:14, 15.

Εκπαίδευση «από τη Βρεφική Ηλικία»

Όταν ο Παύλος είπε ότι η εκπαίδευση του Τιμόθεου στα «άγια συγγράμματα» του είχε παρασχεθεί «από τη βρεφική ηλικία», προφανώς αυτό σήμαινε από τον καιρό που ήταν μωρό. Η λέξη βρέφος την οποία χρησιμοποίησε αναφέρεται συνήθως σε νεογέννητα. (Παράβαλε Λουκάς 2:12, 16.) Επομένως, η Ευνίκη πήρε στα σοβαρά τη θεόδοτη υποχρέωσή της και, χωρίς να χάσει χρόνο, άρχισε να παρέχει στον Τιμόθεο εκπαίδευση η οποία θα τον βοηθούσε να αναπτυχθεί και να γίνει αφοσιωμένος υπηρέτης του Θεού.—Δευτερονόμιο 6:6-9· Παροιμίες 1:8.

Ο Τιμόθεος είχε “πειστεί να πιστεύει” στις Γραφικές αλήθειες. Σύμφωνα με ένα λεξικό της ελληνικής, η λέξη που χρησιμοποίησε εδώ ο Παύλος σημαίνει «είμαι σταθερά πεπεισμένος· είμαι βεβαιωμένος» για κάτι. Αναμφίβολα, απαιτήθηκε αρκετός χρόνος και προσπάθεια για να εδραιωθεί τέτοια σταθερή πεποίθηση στην καρδιά του Τιμόθεου, με το να βοηθηθεί να κάνει συλλογισμούς γύρω από το Λόγο του Θεού και να ασκεί πίστη σε αυτόν. Προφανώς, λοιπόν, τόσο η Ευνίκη όσο και η Λωίδα εργάστηκαν σκληρά για να διδάξουν τον Τιμόθεο από τις Γραφές. Και τι ανταμοιβή θέρισαν εκείνες οι θεοσεβείς γυναίκες! Ο Παύλος μπορούσε να γράψει σχετικά με τον Τιμόθεο: «Ανακαλώ στη μνήμη μου την ανυπόκριτη πίστη που είναι μέσα σου, και η οποία κατοίκησε πρώτα μέσα στη γιαγιά σου, τη Λωίδα, και στη μητέρα σου, την Ευνίκη, αλλά η οποία είμαι πεπεισμένος ότι είναι και μέσα σε εσένα».—2 Τιμόθεο 1:5.

Πόσο ζωτικό ρόλο έπαιξαν η Ευνίκη και η Λωίδα στη ζωή του Τιμόθεου! Σε σχέση με αυτό, ο συγγραφέας Ντέιβιντ Ριντ δηλώνει: «Αν ο απόστολος πίστευε ότι το μόνο που είχε σημασία ήταν οι προσωπικές εμπειρίες του Τιμόθεου όσον αφορά τη μεταστροφή του και τίποτε άλλο, τότε θα του το υπενθύμιζε ευθύς εξαρχής. Αλλά το πρώτο πράγμα που είπε σχετικά με την πίστη του Τιμόθεου ήταν πως αυτή ήταν ήδη “ζωντανή στη Λωίδα . . . και στην Ευνίκη”». Η δήλωση του Παύλου σχετικά με την πίστη της Λωίδας, της Ευνίκης και του Τιμόθεου δείχνει ότι η Γραφική εκπαίδευση που παρέχουν οι γονείς, ακόμη και οι παππούδες, στο σπίτι από τα αρχικά χρόνια είναι συχνά καθοριστικής σημασίας για τις μελλοντικές πνευματικές προοπτικές του νεαρού ατόμου. Δεν θα πρέπει να υποκινεί αυτό τα μέλη των οικογενειών να σκέφτονται σοβαρά τι κάνουν για να εκπληρώσουν αυτή την ευθύνη τόσο απέναντι στον Θεό όσο και απέναντι στα παιδιά τους;

Ο Παύλος ίσως σκεφτόταν επίσης το περιβάλλον που είχαν δημιουργήσει στο σπίτι τους η Λωίδα και η Ευνίκη. Ο απόστολος μπορεί να είχε επισκεφτεί το σπίτι τους στη διάρκεια της πρώτης παραμονής του στα Λύστρα, περίπου το 47/48 Κ.Χ. Προφανώς τότε μεταστράφηκαν οι δυο γυναίκες στη Χριστιανοσύνη. (Πράξεις 14:8-20) Οι θερμές, χαρούμενες σχέσεις που απολάμβαναν τα μέλη εκείνου του σπιτικού ίσως επηρέασαν την επιλογή της λέξης που χρησιμοποίησε ο Παύλος αναφερόμενος στη Λωίδα ως τη «γιαγιά» του Τιμόθεου. Σύμφωνα με τον λόγιο Σεσλά Σπικ, ο όρος της κοινής ελληνικής τον οποίο χρησιμοποίησε (μάμμη, σε αντίθεση με τη συνήθη λέξη τήθη που φανέρωνε σεβασμό) είναι «μια έκφραση αγάπης του παιδιού» προς τη γιαγιά του, η οποία σε αυτά τα συμφραζόμενα μεταδίδει έναν «τόνο οικειότητας και στοργής».

Η Αναχώρηση του Τιμόθεου

Δεν είναι ξεκάθαρο ποια ακριβώς ήταν η οικογενειακή κατάσταση της Ευνίκης όταν ο Παύλος επισκέφτηκε τα Λύστρα δεύτερη φορά (περίπου το 50 Κ.Χ.). Πολλοί λόγιοι υποθέτουν ότι ήταν χήρα. Πάντως, υπό την κατεύθυνση της μητέρας του και της γιαγιάς του, ο Τιμόθεος είχε αναπτυχθεί και είχε γίνει ένας θαυμάσιος νέος, ο οποίος ίσως ήταν τότε περίπου 20 χρονών. Είχε «καλή φήμη μεταξύ των αδελφών στα Λύστρα και στο Ικόνιο». (Πράξεις 16:2) Προφανώς, στην καρδιά του Τιμόθεου είχε εμφυτευτεί η επιθυμία για διάδοση των καλών νέων της Βασιλείας, διότι δέχτηκε την πρόσκληση που του απηύθυνε ο Παύλος να συνοδεύσει αυτόν και τον Σίλα στο ιεραποστολικό τους ταξίδι.

Φανταστείτε πώς ένιωθαν η Ευνίκη και η Λωίδα όταν επρόκειτο να φύγει ο Τιμόθεος! Γνώριζαν ότι κατά την πρώτη επίσκεψη του Παύλου στην πόλη τους είχαν λιθοβολήσει τον απόστολο και τον είχαν εγκαταλείψει νομίζοντας πως είναι νεκρός. (Πράξεις 14:19) Έτσι, δεν θα πρέπει να ήταν εύκολο για αυτές να αφήσουν τον νεαρό Τιμόθεο να φύγει. Ίσως αναρωτιούνταν πόσο καιρό θα έλειπε και αν θα επέστρεφε ασφαλής. Παρά τις πιθανές αυτές ανησυχίες, η μητέρα του και η γιαγιά του αναμφίβολα τον ενθάρρυναν να δεχτεί αυτό το ειδικό προνόμιο το οποίο θα τον καθιστούσε ικανό να υπηρετήσει τον Ιεχωβά πληρέστερα.

Πολύτιμα Μαθήματα

Πολλά μπορούμε να μάθουμε εξετάζοντας προσεκτικά το παράδειγμα της Ευνίκης και της Λωίδας. Η πίστη τις υποκίνησε να αναθρέψουν τον Τιμόθεο με έναν πνευματικά υγιή τρόπο. Το ώριμο, σταθερό παράδειγμα θεοσεβούς αφοσίωσης που θέτουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους και σε άλλους μπορεί ασφαλώς να είναι ωφέλιμο για όλη τη Χριστιανική εκκλησία. (Τίτο 2:3-5) Παρόμοια, το παράδειγμα της Ευνίκης υπενθυμίζει στις μητέρες οι οποίες έχουν μη ομόπιστους συζύγους την ευθύνη που έχουν να δίνουν πνευματική εκπαίδευση στα παιδιά τους και τις ανταμοιβές που φέρνει αυτό. Μερικές φορές κάτι τέτοιο μπορεί να απαιτεί μεγάλο θάρρος, ιδιαίτερα αν ο πατέρας δεν είναι ευνοϊκά διακείμενος στις θρησκευτικές απόψεις της συζύγου του. Απαιτεί επίσης διακριτικότητα, εφόσον η Χριστιανή σύζυγος πρέπει να σέβεται την ηγεσία του συζύγου της.

Η πίστη, οι προσπάθειες και η αυταπάρνηση της Λωίδας και της Ευνίκης ανταμείφτηκαν με το να δουν τον Τιμόθεο να κάνει πνευματική πρόοδο φτάνοντας στο σημείο να γίνει ένας εξαιρετικός ιεραπόστολος και επίσκοπος. (Φιλιππησίους 2:19-22) Παρόμοια και σήμερα, η διδασκαλία των Γραφικών αληθειών στα παιδιά μας απαιτεί χρόνο, υπομονή και αποφασιστικότητα, αλλά το θαυμάσιο αποτέλεσμα κάνει όλες τις προσπάθειες να αξίζουν πράγματι τον κόπο. Πολλοί υποδειγματικοί Χριστιανοί νεαροί που έχουν διδαχτεί “τα άγια συγγράμματα από τη βρεφική ηλικία” σε θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό φέρνουν μεγάλη χαρά στο θεοσεβή γονέα τους. Και πόσο αληθινή είναι η παροιμία που λέει: “Εκείνη που γέννησε σοφό γιο θα ευφραίνεται”!—Παροιμίες 23:23-25.

Ο απόστολος Ιωάννης είπε για τα πνευματικά παιδιά του: «Τίποτα δεν μου δίνει μεγαλύτερη αιτία για ευγνωμοσύνη από ό,τι αυτά τα πράγματα, από το να ακούω ότι τα παιδιά μου περπατούν στην αλήθεια». (3 Ιωάννη 4) Ασφαλώς τα αισθήματα που εκφράζονται με αυτά τα λόγια τα συμμερίζονται πολλοί οι οποίοι έχουν αποδειχτεί σαν την Ευνίκη και τη Λωίδα, δύο υποδείγματα στην παροχή εκπαίδευσης.

[Υποσημείωση]