1. (α) Γιατί το βιβλίο Ρουθ δεν είναι απλώς και μόνο μια ιστορία αγάπης; (β) Ποια ειδική αναφορά γίνεται στην Αγία Γραφή για τη Ρουθ;

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Ρουθ είναι μια απολαυστική αφήγηση, στην οποία περιγράφεται γλαφυρά η όμορφη ιστορία αγάπης του Βοόζ και της Ρουθ. Ωστόσο, το βιβλίο δεν περιγράφει απλώς ένα ειδύλλιο. Δεν έχει σκοπό να μας ψυχαγωγήσει. Το βιβλίο τονίζει το σκοπό που είχε ο Ιεχωβά να παραγάγει έναν κληρονόμο για τη Βασιλεία και εξυμνεί το «έλεος [τη στοργική καλοσύνη, ΜΝΚ]» Του. (Ρουθ 1:8· 2:20· 3:10) Το πόσο πλατιά είναι η ιδιότητα της αγάπης που έχει ο Ιεχωβά φαίνεται από το γεγονός ότι διάλεξε μια Μωαβίτισσα—κάποια που προηγουμένως λάτρευε τον ειδωλολατρικό θεό Χεμώς και η οποία μεταστράφηκε στην αληθινή θρησκεία—για να γίνει πρόγονος του Ιησού Χριστού. Η Ρουθ είναι μια από τις 4 γυναίκες που αναφέρονται ονομαστικά στη γενεαλογία που ξεκινάει από τον Αβραάμ και φτάνει ως τον Ιησού. (Ματθ. 1:3, 5, 16) Η Ρουθ, καθώς και η Εσθήρ, είναι οι 2 γυναίκες, που με τα ονόματά τους ονομάστηκαν βιβλία της Γραφής.

2. Πότε έλαβαν χώρα τα γεγονότα που καταγράφονται στο βιβλίο Ρουθ, πότε γράφτηκε το βιβλίο και από ποιον;

² «Και εν ταις ημέραις καθ’ ας οι κριταί έκρινον . . . ». Μ’ αυτά τα εισαγωγικά λόγια αρχίζει το βιβλίο Ρουθ τη συναρπαστική του αφήγηση. Από τα λόγια αυτά καταλαβαίνουμε ότι το βιβλίο γράφτηκε αργότερα, τον καιρό των βασιλιάδων του Ισραήλ. Ωστόσο, τα γεγονότα που αφηγείται το βιβλίο καλύπτουν μια περίοδο περίπου 11 ετών της εποχής των κριτών. Αν και το όνομα του συγγραφέα δεν αναφέρεται, είναι πολύ πιθανόν να ήταν ο Σαμουήλ, ο οποίος φαίνεται ότι έγραψε και το βιβλίο Κριταί και ο οποίος ήταν η εξέχουσα πιστή προσωπικότητα στην αρχή της περιόδου των βασιλιάδων. Αφού τα τελευταία εδάφια δείχνουν ότι ο Δαβίδ είχε ήδη αρχίσει να γίνεται σημαντικό πρόσωπο, το βιβλίο Ρουθ θα πρέπει να γράφτηκε περίπου το 1090 Π.Κ.Χ. Ο Σαμουήλ—ο οποίος ήταν καλά εξοικειωμένος με την υπόσχεση του Ιεχωβά για ένα ‘λιοντάρι’ από τη φυλή Ιούδα και ο οποίος είχε χρησιμοποιηθεί από τον Ιεχωβά για να χρίσει από εκείνη τη φυλή τον Δαβίδ, για να γίνει βασιλιάς στον Ισραήλ—θα ενδιαφερόταν πολύ να καταγραφεί ένα υπόμνημα της γενεαλογίας μέχρι και τον Δαβίδ.—Γέν. 49:9, 10· 1 Σαμ. 16:1, 13· Ρουθ 1:1· 2:4· 4:13, 18-22.

3. Ποια γεγονότα επιβεβαιώνουν την κανονικότητα του βιβλίου Ρουθ;

³ Το ότι το βιβλίο Ρουθ ανήκει στο Βιβλικό κανόνα δεν αμφισβητήθηκε ποτέ. Αυτό επιβεβαιώθηκε επαρκώς όταν ο Ιεχωβά ενέπνευσε να καταγραφεί το όνομα της Ρουθ στη γενεαλογία του Ιησού στο εδάφιο Ματθαίος 1:5. Ανέκαθεν οι Ιουδαίοι αναγνώριζαν ότι το βιβλίο Ρουθ είναι μέρος του Εβραϊκού κανόνα. Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, που έχουν βρεθεί αποσπάσματα του βιβλίου ανάμεσα σε άλλα κανονικά βιβλία στους Ρόλους της Νεκράς Θαλάσσης, οι οποίοι άρχισαν να έρχονται στο φως από το 1947. Επιπλέον, το βιβλίο Ρουθ εναρμονίζεται πλήρως με τους σκοπούς που έχει ο Ιεχωβά περί Βασιλείας, καθώς επίσης και με τις απαιτήσεις του Μωσαϊκού Νόμου. Το γεγονός ότι ο γάμος με ειδωλολάτρες Χαναναίους και Μωαβίτες απαγορευόταν στους Ισραηλίτες δεν απέκλειε ξένους όπως η Ρουθ, η οποία ασπάστηκε τη λατρεία του Ιεχωβά. Στο βιβλίο Ρουθ, βλέπουμε να τηρείται με όλες του τις λεπτομέρειες ο νόμος για την εξαγορά και τον ανδραδελφικό γάμο.—Δευτ. 7:1-4· 23:3, 4· 25:5-10.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΡΟΥΘ

4. Ποια απόφαση πρέπει να πάρει η Ρουθ, και, όσον αφορά τη λατρεία της, τι δείχνει η εκλογή που κάνει;

⁴ Η απόφαση της Ρουθ να προσκολληθεί στη Ναομί (1:1-22). Η ιστορία αρχίζει σε μια εποχή κατά την οποία έχει πέσει πείνα στον Ισραήλ. Ένας άντρας από τη Βηθλεέμ, ο Ελιμέλεχ, διαβαίνει τον Ιορδάνη μαζί με τη γυναίκα του, τη Ναομί, και τους 2 γιους του, τον Μααλών και τον Χελαιών, για να πάει να μείνει λίγο καιρό στη γη του Μωάβ. Εκεί, οι γιοι του παντρεύονται Μωαβίτισσες, την Ορφά και τη Ρουθ. Η συμφορά πλήττει την οικογένεια, πρώτα με το θάνατο του πατέρα και αργότερα με το θάνατο των 2 γιων του. Απομένουν οι 3 άτεκνες χήρες, και δεν υπάρχει σπέρμα για τον Ελιμέλεχ. Επειδή η Ναομί άκουσε ότι ο Ιεχωβά έστρεψε και πάλι την προσοχή του στον Ισραήλ παρέχοντας ψωμί στο λαό του, αποφασίζει να επιστρέψει στην πατρίδα της, στον Ιούδα. Οι νύφες της ξεκινούν μαζί της. Η Ναομί τις θερμοπαρακαλάει να επιστρέψουν στον Μωάβ και αναπέμπει την παράκληση να δείξει σ’ αυτές ο Ιεχωβά τη στοργική καλοσύνη του δίνοντάς τες συζύγους από το δικό τους λαό. Τελικά, η Ορφά «επέστρεψε προς τον λαόν αυτής και προς τους θεούς αυτής», αλλά η Ρουθ, που είναι ειλικρινής και σταθερή στη μεταστροφή της στη λατρεία του Ιεχωβά, προσκολλάται στη Ναομί. Η απόφασή της εκφράζεται υπέροχα με τα εξής λόγια: ‘Όπου αν συ υπάγης, και εγώ θέλω υπάγει· και όπου αν συ παραμείνης, και εγώ θέλω παραμείνει· ο λαός σου, λαός μου, και ο Θεός σου, Θεός μου· όπου αν αποθάνης, θέλω αποθάνει και εκεί θέλω ταφή· ούτω να κάμη ο Ιεχωβά εις εμέ και ούτω να προσθέση, εάν άλλο τι παρά τον θάνατον χωρίση εμέ από σου’. (1:15-17) Ωστόσο, η χήρα και άτεκνη Ναομί, που το όνομά της σημαίνει «Η Ευαρέσκειά Μου», προτείνει να τη λένε Μαρά που σημαίνει «Πικρία».

5. Ποιες θαυμάσιες ιδιότητες εκδηλώνει η Ρουθ, και πώς την ενθαρρύνει ο Βοόζ;

⁵ Η Ρουθ σταχυολογεί στο χωράφι του Βοόζ (2:1-23). Μόλις φτάνουν στη Βηθλεέμ, η Ρουθ παίρνει άδεια από τη Ναομί να σταχυολογήσει στη διάρκεια του θερισμού του κριθαριού. Εκεί κινεί την προσοχή του ιδιοκτήτη του χωραφιού, του Βοόζ—ενός ηλικιωμένου Ιουδαίου και στενού συγγενή του πεθερού της, του Ελιμέλεχ. Αν και ο νόμος του Θεού τής δίνει το δικαίωμα να σταχυολογήσει, η Ρουθ εκδηλώνει πραότητα με το να ζητήσει άδεια για να εργαστεί στο χωράφι. (Λευιτ. 19:9, 10) Ο Βοόζ τής δίνει αμέσως την άδεια και της λέει να σταχυολογεί μόνο στο δικό του χωράφι, μαζί με τις κοπέλες του. Αφού της λέει ότι έχει ακούσει για το πόσο όσια φέρεται στη Ναομί, την ενθαρρύνει με τα λόγια: ‘Ο Ιεχωβά να ανταμείψη το έργον σου, και ο μισθός σου να ήναι πλήρης παρά Ιεχωβά του Θεού του Ισραήλ, υπό τας πτέρυγας του οποίου ήλθες να σκεπασθής [να αναζητήσεις καταφύγιο, ΜΝΚ]’. (Ρουθ 2:12) Εκείνο το βράδυ, η Ρουθ με γενναιοδωρία μοιράζεται τους καρπούς του κόπου της με τη Ναομί, και της εξηγεί ότι η επιτυχία της στη σταχυολόγηση οφείλεται στην καλή θέληση του Βοόζ. Η Ναομί διακρίνει το χέρι του Ιεχωβά σ’ αυτό, και λέει: ‘Ευλογημένος παρά Ιεχωβά εκείνος όστις δεν αφήκε το έλεος αυτού προς τους ζώντας και προς τους τεθνεώτας. . . . Συγγενής ημών είναι ο άνθρωπος ούτος εκ των πλησίον συγγενών ημών [είναι ένας από τους εξαγοραστές μας, ΜΝΚ]’. (2:20) Ναι, ο Βοόζ είναι ένας κοντινός συγγενής, που σύμφωνα με το νόμο μπορεί να εγείρει απογόνους για τη Ναομί στο όνομα του νεκρού Ελιμέλεχ. Η Ρουθ εξακολουθεί να σταχυολογεί στα χωράφια του Βοόζ ώσπου τελειώνει ο θερισμός του κριθαριού και ο θερισμός του σιταριού.

6. Πώς ζητάει η Ρουθ γάμο μέσω εξαγοράς, και ποια είναι η απόκριση του Βοόζ;

⁶ Ο Βοόζ, ως εξαγοραστής, παντρεύεται τη Ρουθ (3:1–4:22). Η Ναομί, επειδή είναι πολύ ηλικιωμένη για να αποκτήσει απογόνους, δίνει τώρα στη Ρουθ οδηγίες για το πώς να την αντικαταστήσει σε γάμο μέσω εξαγοράς. Σ’ αυτή την τόσο σημαντική εποχή του έτους, υπήρχε το έθιμο να επιβλέπει ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της γης το λίχνισμα των σιτηρών, το οποίο το έκαναν νωρίς το βράδυ προκειμένου να επωφεληθούν από το αεράκι που φυσούσε έπειτα από τη ζεστή μέρα. Ο Βοόζ θα κοιμόταν στο αλώνι, και εκεί τον βρίσκει η Ρουθ. Τον πλησιάζει ήσυχα-ήσυχα, του ξεσκεπάζει τα πόδια και ξαπλώνει. Όταν αυτός ξυπνάει τα μεσάνυχτα, η Ρουθ τού λέει ποια είναι και—κάνοντας αυτό που συνηθιζόταν να κάνουν οι γυναίκες όταν διεκδικούσαν το δικαίωμά τους για ανδραδελφικό γάμο—του ζητάει να απλώσει ‘την πτέρυγά του [το κράσπεδό του, ΜΝΚ]’ πάνω της.a Ο Βοόζ αναφωνεί: ‘Ευλογημένη να είσαι παρά Ιεχωβά, θύγατερ’ και την επαινεί γιατί δεν κυνήγησε νεαρούς άντρες από πάθος ή από πλεονεξία. Η Ρουθ, η οποία δεν είναι ούτε κατά διάνοια γυναίκα που θα έκανε προτάσεις για ανήθικες σχέσεις, αποκτά τη φήμη ‘ενάρετης γυναίκας’. (3:10, 11) Ωστόσο, όπως της λέει τώρα ο Βοόζ, υπάρχει ένας άλλος εξαγοραστής που είναι στενότερος συγγενής απ’ ό,τι ο ίδιος· θα συζητήσει μαζί του το πρωί. Η Ρουθ μένει ξαπλωμένη κοντά στα πόδια του μέχρι νωρίς το πρωί. Τότε εκείνος της δίνει σιτάρι για δώρο, και η Ρουθ επιστρέφει στη Ναομί, η οποία ανυπόμονα ρωτάει να μάθει τι έγινε.

7. Πώς διαπραγματεύεται ο Βοόζ την υπόθεση του γάμου, και ποια ευλογία προκύπτει;

⁷ Ο Βοόζ πηγαίνει νωρίς στην πύλη της πόλης για να βρει τον εξαγοραστή. Αφού παίρνει 10 πρεσβυτέρους της πόλης για μάρτυρες, δίνει πρώτα σ’ αυτόν τον κοντινότερο συγγενή την ευκαιρία να εξαγοράσει όλα όσα ανήκαν στον Ελιμέλεχ. Θα το κάνει αυτό; Αυτός αμέσως απαντάει καταφατικά, επειδή έχει την εντύπωση ότι μπορεί να αυξήσει τον πλούτο του. Όταν, όμως, μαθαίνει ότι απαιτείται να κάνει ανδραδελφικό γάμο με τη Ρουθ, αρχίζει να φοβάται για τη δική του κληρονομιά, και τότε εκφράζει νόμιμα την άρνησή του με το να βγάλει το σανδάλι του. Στη Βιβλική αφήγηση παραμένει ανώνυμος και αναφέρεται μόνο με ατιμωτικό τρόπο ως ο ‘Τάδε’. Τότε, ο Βοόζ, μπροστά στους ίδιους μάρτυρες, εξαγοράζει τη Ρουθ για γυναίκα του. Μήπως το κάνει αυτό για κάποιο ιδιοτελή λόγο; Όχι· το κάνει για να μην «εξαλειφθή το όνομα του αποθανόντος». (4:1, ΜΝΚ· 4:10) Όλοι οι παρευρισκόμενοι ζητούν να έχει την ευλογία του Ιεχωβά αυτή η στοργική διευθέτηση, και πραγματικά αποδεικνύεται ότι αυτή η ευλογία είναι θαυμάσια! Η Ρουθ κάνει ένα γιο με τον Βοόζ σ’ αυτή την προχωρημένη του ηλικία, και η Ναομί γίνεται η τροφός του παιδιού. Το παιδί αποκαλείται «υιός . . . εις την Ναομί» και ονομάζεται Ωβήδ.—4:17.

8. Τι άλλο δείχνει ότι η παραγωγή του Σπέρματος της υπόσχεσης γίνεται μέσω διευθέτησης του Ιεχωβά;

⁸ Τα τελευταία εδάφια του βιβλίου Ρουθ αναφέρουν τη γενεαλογία από τον Φαρές, μέσω του Βοόζ, ως τον Δαβίδ. Μερικοί κριτικοί έχουν ισχυριστεί ότι δεν αναφέρονται όλες οι γενεές, επειδή το χρονικό διάστημα είναι πολύ μεγάλο για τόσο λίγα άτομα. Είναι αλήθεια αυτό; Ή μήπως ευλογήθηκε ο καθένας με μακροζωία και μ’ ένα γιο στη γεροντική του ηλικία; Το τελευταίο συμπέρασμα θα μπορούσε να είναι και το σωστό, κι έτσι τονίζεται το γεγονός ότι η παραγωγή του υποσχεμένου Σπέρματος γίνεται μέσω διευθέτησης του Ιεχωβά και μέσω της παρ’ αξία καλοσύνης του, και όχι μέσω των φυσικών δυνάμεων που έχει ο άνθρωπος. Και σε άλλες περιπτώσεις ο Ιεχωβά άσκησε τη δύναμή του με παρόμοιο τρόπο· έτσι έγινε με τη γέννηση του Ισαάκ, του Σαμουήλ και του Ιωάννη του Βαφτιστή.—Γέν. 21:1-5· 1 Σαμ. 1:1-20· Λουκ. 1:5-24, 57-66.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

9. Από ποιες απόψεις είναι θαυμάσια παραδείγματα για εμάς σήμερα τα κύρια πρόσωπα στην ιστορία της Ρουθ;

⁹ Αυτό το όμορφο υπόμνημα είναι χωρίς αμφιβολία ωφέλιμο, γιατί βοηθάει εκείνους που αγαπούν τη δικαιοσύνη να οικοδομήσουν ισχυρή πίστη. Όλα τα κύρια πρόσωπα σ’ αυτή τη συναρπαστική ιστορία έδειξαν αξιοσημείωτη πίστη στον Ιεχωβά και «έλαβον . . . μαρτυρίαν δια της πίστεως». (Εβρ. 11:39) Έγιναν θαυμάσια παραδείγματα για εμάς σήμερα. Η Ναομί έδειξε βαθιά πεποίθηση στη στοργική καλοσύνη του Ιεχωβά. (Ρουθ 1:8· 2:20) Η Ρουθ άφησε πρόθυμα την πατρίδα της για να ακολουθήσει τη λατρεία του Ιεχωβά· απέδειξε ότι ήταν όσια και υποτακτική, καθώς και πρόθυμη εργάτρια. Η βαθιά εκτίμηση που είχε ο Βοόζ για το νόμο του Ιεχωβά, η ταπεινή του συγκατάθεση να κάνει το θέλημα του Ιεχωβά, καθώς επίσης και η αγάπη του για την πιστή Ναομί και τη φιλόπονη Ρουθ, τον οδήγησαν να ασκήσει το προνόμιο που είχε να συνάψει γάμο μέσω εξαγοράς.

10. Γιατί θα πρέπει να ενισχύει την πεποίθησή μας στις υποσχέσεις περί Βασιλείας το υπόμνημα του βιβλίου Ρουθ;

¹⁰ Η προμήθεια του Ιεχωβά για γάμο, και στην περίπτωση αυτή για γάμο μέσω εξαγοράς, χρησιμοποιήθηκε προς τιμή του. Ο Ιεχωβά ήταν Εκείνος που διευθέτησε το γάμο του Βοόζ με τη Ρουθ, και τον ευλόγησε σύμφωνα με τη στοργική του καλοσύνη· χρησιμοποίησε αυτόν το γάμο ως μέσο για να διατηρηθεί άρρηκτη η βασιλική γραμμή του Ιούδα που οδηγούσε στον Δαβίδ και τελικά στον Μεγαλύτερο Δαβίδ, τον Ιησού Χριστό. Η άγρυπνη φροντίδα που έδειξε ο Ιεχωβά για την παραγωγή του Κληρονόμου για τη Βασιλεία, σύμφωνα με τη νομική του προμήθεια, θα πρέπει να ενισχύει την εμπιστοσύνη μας και να μας κάνει να αποβλέπουμε με πεποίθηση στην εκπλήρωση όλων των υποσχέσεων περί Βασιλείας. Θα πρέπει να μας παρακινεί να είμαστε δραστήριοι στο σύγχρονο έργο θερισμού, σίγουροι ότι θα λάβουμε τέλειο μισθό από τον Ιεχωβά, τον Θεό του πνευματικού Ισραήλ, ‘κάτω από τις πτέρυγες του οποίου ήρθαμε να αναζητήσουμε καταφύγιο’, και του οποίου οι σκοποί περί Βασιλείας προχωρούν τόσο ένδοξα προς την πλήρη εκπλήρωσή τους. (2:12, ΜΝΚ) Το βιβλίο Ρουθ είναι άλλος ένας σημαντικός κρίκος στο υπόμνημα που οδηγεί σ’ εκείνη τη Βασιλεία!

Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 9—1 Σαμουήλ

Συγγραφείς: Σαμουήλ, Γαδ, Νάθαν

Τόπος Συγγραφής: Ισραήλ

Ολοκλήρωση Συγγραφής: περ. 1078 Π.Κ.Χ.

Καλύπτει την Περίοδο: περ. 1180-1078 Π.Κ.Χ.

1. Ποια μεγάλη αλλαγή έλαβε χώρα στην οργάνωση του έθνους Ισραήλ το 1117 Π.Κ.Χ., και ποιες συνθήκες επρόκειτο να επακολουθήσουν;

ΤΟ ΕΤΟΣ 1117 Π.Κ.Χ. έλαβε χώρα μια βαρυσήμαντη αλλαγή στην οργάνωση του έθνους Ισραήλ. Διορίστηκε βασιλιάς ένας άνθρωπος! Αυτό συνέβη ενώ ο Σαμουήλ υπηρετούσε ως προφήτης του Ιεχωβά στον Ισραήλ. Αν και ο Ιεχωβά ήξερε από πριν ότι θα συνέβαινε αυτό και το είχε προείπει, η αλλαγή του πολιτεύματος σε μοναρχία, σύμφωνα με την απαίτηση του λαού Ισραήλ, ήταν δυνατό χτύπημα για τον Σαμουήλ. Επειδή ο Σαμουήλ ήταν αφιερωμένος στην υπηρεσία του Ιεχωβά από τότε που γεννήθηκε και αναγνώριζε γεμάτος ευλάβεια το βασιλικό αξίωμα του Ιεχωβά, προείδε ότι τα αποτελέσματα θα ήταν καταστροφικά για τους συμπατριώτες του, τα μέλη του άγιου έθνους του Θεού. Μόνο κατόπιν κατεύθυνσης του Ιεχωβά υποχώρησε ο Σαμουήλ στις απαιτήσεις τους: ‘Είπεν ο Σαμουήλ προς τον λαόν τον τρόπον της βασιλείας, και έγραψεν αυτόν εν βιβλίω και έθεσεν έμπροσθεν του Ιεχωβά’. (1 Σαμ. 10:25) Έτσι η εποχή των κριτών έφτασε στο τέλος της και άρχισε η εποχή των ανθρώπινων βασιλιάδων, μια εποχή που θα έβλεπε τον Ισραήλ να ανέρχεται σε δύναμη και αίγλη χωρίς προηγούμενο, μόνο και μόνο για να πέσει τελικά σε καταισχύνη και να χάσει την εύνοια του Ιεχωβά.

2. Ποιοι έγραψαν το βιβλίο Πρώτο Σαμουήλ, και ποια ήταν τα προσόντα που είχαν;

² Ποιος θα είχε τα προσόντα να συντάξει το θεϊκό υπόμνημα αυτής της βαρυσήμαντης περιόδου; Κατάλληλα, ο Ιεχωβά διάλεξε τον πιστό Σαμουήλ για να αρχίσει τη συγγραφή. Σαμουήλ σημαίνει «Όνομα του Θεού», και αυτός ήταν ένας πραγματικά έξοχος υποστηρικτής του ονόματος του Ιεχωβά εκείνον τον καιρό. Φαίνεται ότι ο Σαμουήλ έγραψε τα πρώτα 24 κεφάλαια του βιβλίου. Κατόπιν, μετά το θάνατό του, ανέλαβαν τη συγγραφή ο Γαδ και ο Νάθαν, οι οποίοι ολοκλήρωσαν το υπόμνημα γράφοντας για τα τελευταία λίγα χρόνια μέχρι το θάνατο του Σαούλ. Αυτό υποδηλώνεται από το εδάφιο 1 Χρονικών 29:29, το οποίο λέει τα εξής: «Αι δε πράξεις του βασιλέως Δαβίδ, αι πρώται και αι τελευταίαι, ιδού, είναι γεγραμμέναι εν τω βιβλίω Σαμουήλ του βλέποντος, και εν τω βιβλίω Νάθαν του προφήτου, και εν τω βιβλίω Γαδ του βλέποντος». Αντίθετα με τα βιβλία Βασιλέων και Χρονικών, τα βιβλία Σαμουήλ δεν παραπέμπουν σχεδόν καθόλου σε παλιότερα υπομνήματα κι έτσι επιβεβαιώνεται ότι τα έγραψαν ο Σαμουήλ, ο Γαδ και ο Νάθαν που ήταν σύγχρονοι του Δαβίδ. Και οι 3 αυτοί άντρες κατείχαν θέσεις εμπιστοσύνης ως προφήτες του Ιεχωβά και εναντιώθηκαν στην ειδωλολατρία, η οποία είχε εξασθενίσει την ισχύ του έθνους.

3. (α) Πώς έφτασε να γίνει το Πρώτο Σαμουήλ ξεχωριστό βιβλίο της Γραφής; (β) Πότε ολοκληρώθηκε, και ποια περίοδο καλύπτει;

³ Τα 2 βιβλία Σαμουήλ αρχικά ήταν ένας ρόλος ή τόμος. Το βιβλίο Σαμουήλ χωρίστηκε σε 2 βιβλία όταν εκδόθηκε αυτό το μέρος της ελληνικής Μετάφρασης των Εβδομήκοντα. Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα το Πρώτο Σαμουήλ ονομάστηκε Πρώτο Βασιλείων. Αυτή η διαίρεση και το όνομα Πρώτο Βασιλέων υιοθετήθηκαν από τη λατινική Βουλγάτα και συνεχίζει να υπάρχει στις Καθολικές Γραφές μέχρι σήμερα. Το γεγονός ότι τα βιβλία Πρώτο και Δεύτερο Σαμουήλ αρχικά αποτελούσαν ένα βιβλίο φαίνεται από τη Μασοριτική σημείωση στο εδάφιο 1 Σαμουήλ 28:24, η οποία λέει ότι το εδάφιο αυτό είναι στη μέση του βιβλίου Σαμουήλ. Απ’ ό,τι φαίνεται, το βιβλίο ολοκληρώθηκε γύρω στο 1078 Π.Κ.Χ. Επομένως, το Πρώτο Σαμουήλ καλύπτει πιθανότατα περίοδο λίγο μεγαλύτερη των 100 ετών, περίπου από το 1180 ως το 1078 Π.Κ.Χ.