Σελίδα Δύο

Κάθε ώρα βγαίνουν εκατοντάδες διαζύγια σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Κάθε χρόνο εκατομμύρια παιδιά περιλαμβάνονται σε μια οδυνηρή και παρατεταμένη διαμάχη χωρίς αποτέλεσμα, που γίνεται για να αποφασιστεί ‘με ποιον από τους δυο γονείς θα μείνει το παιδί’. Σε ορισμένα μέρη το 1 στα 5 ζευγάρια που παίρνουν διαζύγιο πηγαίνει την υπόθεση στο δικαστήριο.

Οι μάχες για την επιμέλεια του παιδιού έχουν γίνει πρωτοσέλιδες ιστορίες που περιλαμβάνουν φόνους και βία. Τι είναι αυτό που κάνει τις υποθέσεις αυτές τόσο εκρηκτικές; Πώς μπορεί το παιδί να λάβει την καλύτερη βοήθεια και από τους δυο γονείς; Είναι πάντα δίκαια στις αποφάσεις τους τα δικαστήρια; Μια σύγχρονη ανησυχητική τάση που επικρατεί παγκόσμια, σχετικά με τις αποφάσεις που βγαίνουν για την επιμέλεια του παιδιού, έχει θορυβήσει πολλά πληροφορημένα άτομα τα οποία είναι υποστηρικτές των ελευθεριών του πολίτη.

Ποιος θα Πάρει το Παιδί;

Ο ΠΟΛ ένιωθε το στομάχι του σφιγμένο, καθώς περίμενε τη σειρά του μέσα στη ζεστή και υγρή ατμόσφαιρα της αίθουσας του δικαστηρίου του Νιου Χάμσερ, στις Η.Π.Α. Πριν από μερικές βδομάδες, η γυναίκα του είχε αρπάξει τα δυο τους παιδιά που έκλαιγαν, και βιαστικά-βιαστικά τα είχε πάρει από το σπίτι. Ο Πολ δεν σκόπευε να δώσει τα παιδιά του—7 και 13 χρονών—έτσι, χωρίς μάχη.

Επιτέλους, σε λίγο τελείωνε ο δικαστικός αγώνας που έδινε. «Όλα αυτά είναι τόσο άδικα», σκεφτόταν ο Πολ, όση ώρα ο δικαστής έβγαζε αποφάσεις για τη μια υπόθεση μετά την άλλη. «Αυτός ο δικαστής, ένας άνθρωπος εντελώς ξένος, θα αποφασίσει πού θα ζήσουν τα δικά μου παιδιά».

Ο Πολ και η γυναίκα του ήταν ένα από τα 1.187.000 ζευγάρια που πήραν διαζύγιο στις Η.Π.Α. το 1985. Ο αριθμός αυτός ήταν τριπλάσιος από τον αντίστοιχο αριθμό του 1960. Το ξέσπασμα αυτό των διαζυγίων δεν περιορίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες· είναι παγκόσμιο. Σχεδόν 15 με 20 τοις εκατό των διαζυγίων περιλαμβάνουν δικαστικούς αγώνες που γίνονται για την επιμέλεια του παιδιού. Στην περίπτωση του Πολ, η μια εμφάνιση στο δικαστήριο διαδεχόταν την άλλη. Ο εκνευρισμός γινόταν όλο και μεγαλύτερος. «Κάποια μέρα στο δικαστήριο, μ’ όλα αυτά τα πράγματα να γυρίζουν μέσα στο μυαλό μου», λέει ο Πολ, «ένιωθα ότι θα τρελαινόμουν και θα άρπαζα κανέναν άνθρωπο. Τόσο αναστατωμένος ήμουν».

Ευτυχώς, ο Πολ συγκράτησε τα συναισθήματά του. Ωστόσο, τα πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες περιέχουν με λεπτομέρειες φόνους και ακρωτηριασμούς, που έχουν γίνει με αιτία την πίκρα που προκαλείται από τις διαμάχες για την επιμέλεια του παιδιού. Γιατί μετατρέπονται συχνά οι υποθέσεις αυτές σε άγριες συγκρούσεις;

Οι Διενέξεις Ανάμεσα στους Γονείς!

Οι νόμοι που αφορούν την ανάθεση της επιμέλειας του παιδιού ποικίλλουν στα διάφορα μέρη του κόσμου. Στις περισσότερες Δυτικές χώρες, η μητέρα και ο πατέρας έχουν ίσα δικαιώματα στο δικαστήριο. Τα δικαστήρια, στις αποφάσεις που βγάζουν σχετικά με το ποιος θα πάρει το παιδί, έχουν δώσει τις πρόσφατες δεκαετίες το βάρος στα «καλύτερα συμφέροντα του παιδιού». Αυτό επιτρέπει στον καθένα από τους γονείς να ισχυριστεί ότι είναι ο πιο κατάλληλος ή η πιο κατάλληλη για την επιμέλεια.

Αν και μερικοί γονείς αγωνίζονται για τα συμφέροντα των παιδιών, άλλοι υποκινούνται από τη μνησικακία και την έχθρα που τρέφουν για τον πρώην σύντροφό τους. Το παιδί γίνεται «το κυριότερο όργανο προξένησης πόνου», μέσω του οποίου ο γονέας αφήνει να ξεσπάσει ο θυμός ή η απογοήτευσή του. Τα παιδιά τότε γίνονται, όπως είπε ένας δικαστής, «μπάλες ποδοσφαίρου για να ικανοποιηθούν τα αισθήματα του είδους ‘θα σου δείξω εγώ’, με τα οποία είναι συχνά διαποτισμένοι οι αποξενωμένοι σύζυγοι».

Μερικοί γονείς φτάνουν μέχρι του σημείου να πάρουν το νόμο στα χέρια τους. Η αρπαγή παιδιών από τους γονείς τους έχει γίνει διεθνές πρόβλημα. Σύμφωνα με υπολογισμούς, στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν περίπου εκατό χιλιάδες τέτοιες υποθέσεις κάθε χρόνο! Κάποια υπηρεσία έκανε τη διαπίστωση ότι ο αριθμός των υποθέσεων αυτών είχε διπλασιαστεί μέσα στα πέντε χρόνια που προηγήθηκαν του 1983. Το ψυχικό τραύμα που μένει στα παιδιά είναι συχνά πολύ μεγάλο. Η Σάλι Άνταμς, στο βιβλίο της Children in the Crossfire (Παιδιά Ανάμεσα σε Δύο Πυρά), λέει: «Η κλοπή παιδιών είναι ο καημός της δεκαετίας του Ογδόντα».

Δικαιοσύνη στις Αίθουσες Δικαστηρίου;

Από τους αρχαίους καιρούς, οι γονείς ζητούσαν την παρέμβαση της κυβέρνησης σε τέτοιου είδους διαμάχες για την επιμέλεια του παιδιού. Ο σοφός Βασιλιάς Σολομών έχει μείνει ξακουστός για την περίφημη απόφαση που έβγαλε, όταν έπρεπε να τακτοποιήσει τη διαμάχη δυο μητέρων για την επιμέλεια ενός παιδιού. (1 Βασιλέων 3:16-28) Ωστόσο δεν είναι εύκολο για τους σημερινούς δικαστές να δείχνουν σοφία παρόμοια μ’ εκείνη του Σολομώντα.

Όταν κλονίζεται μια οικογένεια από το διαζύγιο και θέλουν και οι δυο γονείς την επιμέλεια του παιδιού, τότε την απόφαση πρέπει να την πάρει το δικαστήριο. Οι δικαστές λαβαίνουν υπόψη παράγοντες όπως η διανοητική σταθερότητα του κάθε γονέα, οι επιθυμίες του παιδιού, η ποιότητα της σχέσης που έχει ο καθένας από τους γονείς με το παιδί και οι αντίστοιχες ικανότητές τους να παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον.

Όμως στις περισσότερες περιπτώσεις, το παιδί θέλει και χρειάζεται να έχει τρυφερή σχέση και με τους δυο γονείς. Έτσι λοιπόν, ο στόχος των περισσότερων δικαστηρίων είναι να «εξασφαλίσουν στα ανήλικα παιδιά τη συχνή και συνεχή επαφή και με τους δυο γονείς». Στην περίπτωση που αναφέρθηκε προηγουμένως, ο δικαστής έκρινε ότι «η ζωή [του Πολ] περιστρέφεται γύρω από τα παιδιά του», ενώ η γυναίκα του προτιμούσε «να περνάει τον ελεύθερο χρόνο της σε κάποιο εστιατόριο της περιοχής, συζητώντας με τη μητέρα της και τις φίλες της». Η επιμέλεια του προσώπου δόθηκε στον Πολ. Ωστόσο, αναγνωρίστηκε το γεγονός ότι τα παιδιά είχαν ανάγκη και τη μητέρα τους, γι’ αυτό και της δόθηκε «νομικό δικαίωμα ελεύθερης επικοινωνίας».

Ωστόσο πρόσφατα έχει αναπτυχθεί μια ανησυχητική τάση. Μερικοί δικηγόροι, προκειμένου να κερδίσουν την υπόθεση, μετατρέπουν τις διαμάχες για την επιμέλεια του παιδιού σε θρησκευτικές διενέξεις. Η ανέντιμη αυτή τακτική απομακρύνει μερικά δικαστήρια από το αληθινό τους έργο, να συγκεντρώνουν δηλαδή την προσοχή τους στα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού. Αντί γι’ αυτό, οι δικαστές εμπλέκονται σε μια θρησκευτική αξιολόγηση, που είναι πέρα από την αποστολή του κοσμικού δικαστηρίου. Αλλά ποιες είναι οι συνέπειες;

Ορισμένα άτομα που υποστηρίζουν τις ελευθερίες του πολίτη πιστεύουν ότι η παρείσφρηση θρησκευτικών ζητημάτων στις διαμάχες που αφορούν την επιμέλεια του παιδιού θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα κάθε παιδιού και κάθε γονέα. Εφόσον πάρα πολλές οικογένειες θα κλονιστούν από το διαζύγιο ή από το χωρισμό στα χρόνια που θα ’ρθουν, μπορεί να επηρεαστεί και η δική σας η ζωή.

[Πλαίσιο στη σελίδα 4]

Στην επόμενη δεκαετία, το διαζύγιο ή ο χωρισμός μπορεί να επηρεάσει περίπου το 40 τοις εκατό των οικογενειών με παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες

Επιμέλεια του Παιδιού—Θα Πρέπει να Παίζει Ρόλο η Θρησκεία;

Η ΚΑΡΟΝ «τρέφει αγάπη για τα παιδιά και κάνει προσπάθειες να τους παρέχει τα αναγκαία. Όμως, τα πιστεύω της ως Μάρτυρα του Ιεχωβά έρχονται σε πρώτη θέση, κι έτσι με τις ενέργειές της και τα πιστεύω της θέτει σε κίνδυνο την υγεία, την ευημερία και τα καλύτερα συμφέροντα των παιδιών».

Η δήλωση αυτή ενός εφέτη χτύπησε την Κάρον σαν κεραυνός. Σήμαινε ότι είχε χάσει την επιμέλεια των δυο μικρών παιδιών της—το ένα ήταν μωρό 11 μηνών. Την επιμέλεια την είχε πάρει τώρα ο άντρας της, που πριν το διαζύγιό τους της είχε πει με περιφρόνηση, «Ή τους Μάρτυρες του Ιεχωβά ή εμένα!» Η Κάρον θα μπορούσε να βλέπει τις κόρες της μονάχα κάθε δεύτερο σαββατοκύριακο.

«Ο δικηγόρος μου με είχε διαβεβαιώσει πως δεν θα μπορούσαν να μου πάρουν τα παιδιά μου με αιτιολογικό τη θρησκεία μου· πως για να γίνει αυτό θα έπρεπε να αποδειχτεί ότι δεν ήμουν κατάλληλη μητέρα», εξήγησε η Κάρον, μια νοικοκυρά από την πολιτεία Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών. «Ένιωθα συντριμμένη». Και δεν αμφιβάλλουμε, αφού στο δικαστήριο δόθηκε αδιάψευστη μαρτυρία για το ότι ήταν στοργική μητέρα και ότι ‘διέθετε τακτικά ποιοτικό χρόνο στις κόρες της’.

Τώρα η Κάρον, για να επισκέπτεται τις κόρες της, χρειαζόταν να πηγαίνει σε μια πόλη που βρισκόταν 160 χιλιόμετρα μακριά. «Κάθε φορά που έφευγα απ’ αυτές τις επισκέψεις, οι γονείς του πρώην άντρα μου, με τους οποίους έμεναν τα κορίτσια, χρειαζόταν στην κυριολεξία να τις τραβάνε από τα πόδια μου, για να μπορέσω να φύγω», θυμάται η Κάρον. «Τα κορίτσια αντιδρούσαν και φώναζαν, ‘Γιατί δεν μπορούμε να ’ρθουμε σπίτι μαζί σου;’ Μερικές φορές καθώς γύριζα σπίτι, χρειαζόταν να σταματήσω το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου, επειδή τα μάτια μου ήταν βουρκωμένα, και να προσευχηθώ στον Ιεχωβά να μου δώσει δύναμη». Η Κάρον έκανε έφεση σε κάποιο ανώτερο δικαστήριο.

Οι έξι δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου του Μιζούρι, σε ομώνυμη απόφαση που εξέδωσαν, της έδωσαν πίσω τις κόρες της. Ο Εφέτης Τζον Μπάρτζετ εξέφρασε την «ακλόνητη πεποίθηση πως το πρωτοδικείο έκανε λάθος» στο συμπέρασμά του «ότι τα μέλη της θρησκείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ως τάξη και εξαιτίας των δογμάτων αυτής της πίστης, ήταν ακατάλληλα να έχουν την επιμέλεια παιδιών».a

Ορισμένα κατώτερα δικαστήρια στην Αυστραλία, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, στην Ιαπωνία, στον Καναδά, στη Νότια Αφρική και σε άλλες χώρες έχουν επίσης αρνηθεί να χορηγήσουν σε γονείς την επιμέλεια των παιδιών, εξαιτίας των πιστεύω τους. Αν και πολλές από αυτές τις αποφάσεις έχουν ακυρωθεί από ανώτερα δικαστήρια, οι αδικίες αυτού του είδους εξακολουθούν να γίνονται.

Οι γονείς στους οποίους δεν έχει δοθεί η επιμέλεια έχουν επίσης σταθεί θύματα θρησκευτικών προκαταλήψεων. Ένας δικαστής κατώτερου δικαστηρίου στη Μασαχουσέτη έφτασε στο ακραίο σημείο να ορίσει ότι ο πατέρας, στη διάρκεια των επισκέψεών του, «δεν θα έπρεπε να διαβάζει [την] Αγία Γραφή με τα παιδιά ούτε να τα πηγαίνει στις εκκλησιαστικές συναθροίσεις (ή ακόμα και να τους αναφέρει τις Δέκα Εντολές)».b Ένας δημοσιογράφος σχολίασε: «Όλη αυτή η υπόθεση μπορεί να σας φαίνεται παράλογη—εκτός αν πρόκειται για τα δικά σας πιστεύω».

Μάλιστα, τι θα κάνατε αν επρόκειτο για τα δικά σας πιστεύω; Οι επιπτώσεις της κρίσης ενός δικαστηρίου στο θέμα των θρησκευτικών δεσμών του γονέα είναι ανησυχητικές. «Ορισμένοι, παρ’ όλο που δεν ενδιαφέρονται για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, αναρωτιούνται αν έχει καμιά δουλειά το δικαστήριο να πει σ’ έναν πατέρα να μην αναφέρει τις Δέκα Εντολές ή να μη διαβάζει την Αγία Γραφή στα παιδιά του», δήλωσε η εφημερίδα Los Angeles Times.

Αυτό δημιουργεί το εξής ερώτημα: Μέχρι ποιου σημείου θα πρέπει να αναμειγνύεται η Πολιτεία στις προσωπικές υποθέσεις των πολιτών της; Μάλιστα, κάποιος σχολιαστής νομικών θεμάτων προειδοποίησε ότι τέτοιου είδους τακτικές θα μπορούσαν να «καταλήξουν στο να υιοθετηθούν διάφορα δικαστικά πρότυπα αναφορικά με το ποιος είναι ο σωστός τρόπος ανατροφής του παιδιού για όλες τις οικογένειες». Εσείς θα θέλατε να το αποφασίσει αυτό για σας κάποιος δικαστής, που ίσως να ανήκει σε διαφορετική θρησκεία από τη δική σας;

Το Δικαστήριο και η Θρησκεία

Τα ίδια τα δικαστήρια αναγνωρίζουν ότι είναι περιορισμένο το πεδίο δράσης που έχει κανονικά στη διάθεσή του το δικαστήριο για έρευνα θρησκευτικών πιστεύω και συνηθειών. Ο Δικαστής Τζέφερς του Ανώτατου Δικαστηρίου της Πολιτείας Ουάσινγκτον, σχολιάζοντας κάποια υπόθεση, εξήγησε: «Δεν αμφισβητούμε το δικαίωμα της πολιτείας να καταστέλλει θρησκευτικές συνήθειες, οι οποίες είναι επικίνδυνες για την ηθική, και πιθανώς και εκείνες που είναι επιβλαβείς για τη δημόσια ασφάλεια, την υγεία και την καλή τάξη, αλλά μέχρι τώρα, απ’ ό,τι δείχνουν οι καταθέσεις σ’ αυτή την υπόθεση, οι διδασκαλίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά δεν μπορούν, κατά τη γνώμη μας, να καταταχθούν σε καμιά από αυτές τις κατηγορίες».c

Άρα λοιπόν, όταν κάποιες θρησκευτικές συνήθειες δεν βλάπτουν τη «δημόσια ασφάλεια, την υγεία και την καλή τάξη» ή όταν δεν υπάρχει «τεκμηριωμένη κρίση για το ότι προς το παρόν η ευημερία του παιδιού βρίσκεται σε άμεσο και σημαντικό κίνδυνο, εξαιτίας της θρησκευτικής συνήθειας», τότε δεν είναι κατάλληλο για το δικαστήριο να μεροληπτεί υπέρ της θρησκείας του ενός ή του άλλου γονέα. Το Εφετείο του Οντάριο, στον Καναδά, δήλωσε με συντομία: «Δεν είναι στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου να βγάλει απόφαση σαν να επρόκειτο για ζήτημα μεταξύ των δυο θρησκειών». Η άρνηση της επιμέλειας, εξαιτίας τέτοιου είδους μεροληψίας είναι «βαρύ τίμημα που πληρώνει [ένας γονέας] για την άσκηση των θρησκευτικών του πιστεύω, τα οποία δεν είναι ούτε παράνομα ούτε ανήθικα».d

Μερικές φορές, εισάγουν τη μεροληψία ορισμένοι «ειδικοί» που έχουν θρησκευτικές προκαταλήψεις. Πάρτε για παράδειγμα την κατάθεση ενός ψυχολόγου: «Έχω τη γνώμη ότι είναι επιβλαβές γι’ αυτό το παιδί να ανατραφεί ως Μάρτυρας του Ιεχωβά. . . . Το κορίτσι αυτό, καθώς ζει σ’ αυτή την κοινωνία, χρειάζεται να προσαρμοστεί στο γενικό ρεύμα του πολιτισμού. Το κορίτσι σιγά-σιγά μεγαλώνει, και δεν ζούμε σε χώρα Μαρτύρων του Ιεχωβά. Αν η πλειονότητα της χώρας ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν θα είχαμε πρόβλημα».

Αν αυτή η συμβουλή γινόταν αποδεκτή, τότε θα έπρεπε να μη χορηγείται η επιμέλεια των παιδιών σε κανένα γονέα, του οποίου η πίστη ανήκει σε κάποια μειονότητα! Προκαλεί μεγάλη έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι δικαστές της πολιτείας της Φλόριντα πείστηκαν από την ίδια αυτή κατάθεση να αρνηθούν να δώσουν σε μια μητέρα την επιμέλεια της τετράχρονης κόρης της και τη συνοίκηση, παρά την αδιάψευστη μαρτυρία που έδειχνε ότι το κορίτσι ήταν «εξαιρετικά δεμένο με τη μητέρα του».

Είναι σημαντικό το ότι ο Δικαστής Μπάσκιν δεν δέχτηκε να επικυρώσει την άδικη αυτή απόφαση, στην οποία είχαν καταλήξει οι άλλοι δυο δικαστές του Περιφερειακού Εφετείου της Φλόριντα (Τρίτη Περιφέρεια). Ο Δικαστής Μπάσκιν εξήγησε: «Αυτό που φαίνεται καθαρά από τα πρακτικά είναι η επίδειξη των προσωπικών προκαταλήψεων, τις οποίες έτρεφαν οι ειδικοί για τη θρησκεία της μητέρας. Η περιφρόνησή τους για τη θρησκεία της μητέρας τούς παρέσυρε στο να κάνουν υποθέσεις αναφορικά με την πιθανότητα βλάβης του παιδιού στο μέλλον, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν αποδείξεις για τέτοια βλάβη. Προφανώς το πρωτοδικείο πείστηκε από τις κάθε άλλο παρά αντικειμενικές εκτιμήσεις τους . . . και η κρίση του δεν ευσταθεί».e

Εκείνο που έγινε από αυτό το δικαστήριο στις Ηνωμένες Πολιτείες παραλληλίζεται μ’ εκείνο που είχε γίνει σε μια ολοκληρωτική χώρα στη διάρκεια του καθεστώτος του Χίτλερ. Το 1937 ένα πρωτοβάθμιο δικαστήριο στη Ναζιστική Γερμανία απομάκρυνε μερικά παιδιά από την οικογένειά τους, που ανήκε σε κάποια θρησκευτική μειονότητα. Ποια ήταν η δικαιολογία γι’ αυτό; Το δικαστήριο δήλωσε: «Αν οι γονείς, μέσω του προσωπικού τους παραδείγματος, διδάσκουν στα παιδιά τους για τη ζωή μια φιλοσοφία, η οποία τα θέτει σε ασυμβίβαστη αντίθεση με τις ιδέες εκείνες, στις οποίες είναι προσκολλημένη η συντριπτική πλειονότητα του γερμανικού λαού, τότε το γεγονός αυτό αποτελεί κατάχρηση του δικαιώματος της κηδεμονίας . . . [συνεπώς] η διεφθαρμένη εκπαιδευτική επιρροή των γονέων [πρέπει να] καταπνιγεί και να εξαλειφθεί».f

Τα Παιδιά Προκόβουν

Διαταράσσεται ο ψυχικός κόσμος των παιδιών, μέσω της συναναστροφής τους με κάποια μειονότητα; Στην περίπτωση της Κάρον, που αναφέρθηκε πρωτύτερα, ο πρωτοδίκης υπέθεσε ότι η «ανάπτυξη [των κοριτσιών της] ως παραγωγικών πολιτών» και η ‘προσαρμογή τους στο σχολείο και στην κοινότητα’ θα εμποδιζόταν από το γεγονός ότι αυτά θα ανατρέφονταν σύμφωνα με τη θρησκεία της μητέρας τους, που ανήκε στη μειονότητα. Είχε δίκιο; Εξετάστε την κατάσταση τώρα, έπειτα από δέκα χρόνια.

Οι σχολικοί έλεγχοι των κοριτσιών, που τώρα είναι δραστήριες Μάρτυρες, μιλάνε πεντακάθαρα. Ο έλεγχος της εντεκάχρονης Μόνικα, που περιλάμβανε μεγάλους σχολικούς βαθμούς, ανέφερε ότι η «Προσωπική/Κοινωνική Ανάπτυξη» του κοριτσιού ήταν «ικανοποιητική». Ο δάσκαλός της έγραψε στον έλεγχο: «Η Μόνικα είναι αξιαγάπητο πλάσμα και αξιόπιστη. Χαίρομαι που την έχω στην τάξη μου». Η άλλη κόρη τής Κάρον, η 13χρονη Σέλι, πήρε βραβείο από τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, επειδή είχε «Εξέχουσα Επίδοση στο Σχολείο». Ακόμα, εκλέχτηκε «Πολίτης του Μήνα», λόγω των καλών της «προσωπικών σχέσεων με το προσωπικό και τους μαθητές, καθώς και [λόγω] των καλών συνηθειών μελέτης» που είχε. Δείχνουν άραγε όλα αυτά ότι τα παιδιά είναι απροσάρμοστα;

Όταν κάποιος υπερασπίζεται τα πιστεύω του αναπτύσσει δυνατό χαρακτήρα και ισχυρές απόψεις. Σε κάποια άλλη υπόθεση επιμέλειας που περιλάμβανε έναν Μάρτυρα, ο αρχιδικαστής Στράκμεϊερ, του Ανώτατου Δικαστηρίου της Αριζόνα, σχολίασε: «Δεν μας είναι άγνωστο ότι η απόκλιση από το συνηθισμένο επιφέρει συχνά τη γελοιοποίηση και την επίκριση. . . . Η επίκριση είναι η σκληρή δοκιμασία, μέσω της οποίας δοκιμάζεται ο χαρακτήρας. Η συμμόρφωση καταπνίγει τη διάνοια, προκαλώντας έτσι την παρακμή».g

Πράγματι, τα παιδιά που εκπαιδεύονται από μικρή ηλικία να αιτιολογούν τα πιστεύω τους μαθαίνουν να χρησιμοποιούν το μυαλό τους. Η εκπαίδευση αυτή, αντί να ‘καταπνίγει τη διάνοιά τους’, είναι πολύ ωφέλιμη, όπως δείχνουν τα εκπληκτικά αποτελέσματα μιας μελέτης που έγινε σε 394 12χρονους. «Ένας δυσανάλογα μεγάλος αριθμός εξαιρετικά δημιουργικών παιδιών ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά», αποκάλυψαν οι Αυστραλοί που έκαναν την έρευνα. «Το κορίτσι που είχε το μεγαλύτερο συνολικό βαθμό στα τεστ [για τις δημιουργικές δυνατότητες] και το κορίτσι που ήταν το μοναδικό παιδί, και από τα αγόρια και από τα κορίτσια, το οποίο συμπεριλήφθηκε στο 20 τοις εκατό των παιδιών τα οποία σημείωσαν τη μεγαλύτερη επιτυχία και στις πέντε βαθμολογήσεις επιδόσεων ήταν και τα δυο Μάρτυρες του Ιεχωβά».—Journal of Personality (Το Περιοδικό της Προσωπικότητας), Μάρτιος, 1973.

Αυτό που κάνει τους γονείς που είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά να παίρνουν στα σοβαρά την ανάγκη «να αγαπούν . . . τα παιδιά τους» και να ενθαρρύνουν τους υψηλούς ηθικούς κανόνες είναι τα θρησκευτικά τους πιστεύω. (Τίτον 2:4, 5, ΝΔΜ) Πολλά δικαστήρια έχουν προσέξει αυτή την ποιοτική φροντίδα. Για παράδειγμα, σε μια υπόθεση επιμέλειας στο Μάσκατιν, στην Αϊόβα των Η.Π.Α., ο πατέρας και ο αποκαλούμενος ειδικός που κλήθηκαν να καταθέσουν, άρχισαν να δυσφημίζουν τη θρησκεία της μητέρας, που ήταν Μάρτυρας. Ο δικαστής Μπράιλς παρέμεινε αμερόληπτος, δηλώνοντας: «Το Δικαστήριο δεν μπορεί να ταχθεί υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς».

Η δικαστίνα Μπράιλς, αν και έδωσε στον πατέρα το νομικό δικαίωμα να επισκέπτεται πολλές φορές το παιδί, έδωσε την επιμέλεια στη μητέρα, γιατί όπως είπε: «Το Δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι αυτά τα παιδιά θα μεγαλώσουν και θα γίνουν οπωσδήποτε ευτυχισμένα παιδιά, αν μείνουν με τη [μητέρα τους], παρ’ όλο που η θρησκεία της φαίνεται να μη συμβαδίζει με το γενικό ρεύμα που επικρατεί στην Αμερική. Επίσης το Δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι αν αυτά τα παιδιά στερηθούν την αγάπη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα που τους παρέχει αυτή η ποιοτική φροντίδα, θα υποστούν βλάβη τα καλύτερα συμφέροντά τους». Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε από το Εφετείο της Αϊόβα.h

Προκαλούν Σύγχυση στα Παιδιά οι Θρησκευτικές Διαφορές;

Σε μια άλλη διαμάχη για την επιμέλεια, η εμπειρία της Τζούλι επιβεβαιώνει τη σοφία της παραπάνω απόφασης. Η Τζούλι διατήρησε την επαφή και με τους δυο γονείς, οι οποίοι πήραν διαζύγιο όταν εκείνη ήταν έξι χρονών. Τώρα στην ηλικία των 20 ετών εξηγεί: «Πιστεύω ότι αυτό ήταν σίγουρο πλεονέκτημα. Μπόρεσα να δω μόνη μου τη διαφορά μεταξύ του Καθολικισμού και των Μαρτύρων. Ο αδελφός μου κι εγώ, πηγαίναμε στην Αίθουσα Βασιλείας με τη μαμά, ενώ τις Κυριακές πηγαίναμε στην εκκλησία με τον μπαμπά, επειδή περνούσαμε τα σαββατοκύριακα μαζί του».

Παρ’ όλο που έρχονταν σε επαφή με αντίθετες θρησκευτικές απόψεις, η διαπίστωση ήταν ότι τα παιδιά αυτά είχαν ελάχιστα, αν όχι καθόλου, άσχημα επακόλουθα. Μια μελέτη του Καναδού ερευνητή Τζέιμς Φρίντερς κατέληγε στο εξής συμπέρασμα: «Είναι ελάχιστες οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα παιδιά των [θρησκευτικά] μικτών γάμων και σ’ εκείνα που προέρχονται από το γάμο δυο ατόμων τα οποία έχουν την ίδια πίστη. Τα σχετικά μ’ αυτό το σημείο στοιχεία δεν τεκμηριώνουν τις προηγούμενες έρευνες που υποστήριζαν ότι τα παιδιά των μικτών γάμων θα ήταν ψυχολογικά ‘ασταθή’».—Jewish Social Studies (Εβραϊκές Κοινωνικές Μελέτες), 1973.

Το παιδί έχει δικαίωμα να κατανοήσει τις θρησκευτικές απόψεις και των δυο γονέων. Όταν ενηλικιωθεί, μπορεί να κάνει τη δική του εκλογή. Στην περίπτωση της Τζούλι, το δικαστήριο διατήρησε, αναφορικά με τη θρησκεία, την ουδέτερη θέση που του άρμοζε και συγκέντρωσε την προσοχή του στα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού. Η δικαιοσύνη υπηρετείται, όταν τα δικαστήρια επιτρέπουν και στους δυο γονείς να γαλουχούν τα παιδιά, κι έτσι τα παιδιά να παίρνουν τελικά τις δικές τους αποφάσεις στα θρησκευτικά ζητήματα. Πόσο καλό θα είναι να διατηρήσουν αυτή τη στάση τα δικαστήρια!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 7]

Είναι Επιβλαβή τα Πιστεύω των Μαρτύρων του Ιεχωβά;—Μιλάει ο Νόμος

◼ «Οι ενδείξεις δεν παρέχουν καμιά βάση για να συμπεράνουμε ότι η θρησκευτική ανατροφή των δυο παιδιών, σύμφωνα με [την πίστη] των Μαρτύρων του Ιεχωβά έχει αποδειχτεί επιζήμια για την υγεία τους ή τη συναισθηματική τους κατάσταση».—Κέρνερ εναντίον Κέρνερ, No. 002793 (Conn. Superior Court, October 2, 1979).

◼ «Δεν μπορώ να αποφανθώ ότι θα υποφέρουν με το να βρίσκονται μαζί με τον πατέρα τους, όταν εκείνος είναι στη διακονία του τού αγρού. . . . Δεν κατόρθωσα να βρω σ’ αυτή την υπόθεση ενδείξεις που να με πείθουν ότι ο Μάρτυρας του Ιεχωβά, μέσω άσκησης της θρησκείας του, τείνει να καταστρέψει την κοινωνική μας τάξη».—Έβερς εναντίον Έβερς, 19 F.L.R. 296 (Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Νότιας Ουαλίας, Αυστραλία, 1972).

◼ «Αν στερήσουμε την επιμέλεια από την κ. Άιερς . . . θα είναι σαν να διαπιστώνουμε ότι ο τρόπος ζωής τον οποίο υιοθετούν όσοι δεν είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι προτιμότερος από εκείνον των Μαρτύρων του Ιεχωβά· ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν είναι σωστοί γονείς. Ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι ολοφάνερα παράλογος και θα αποτελούσε κατάφωρο περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας».—Άιερς εναντίον Άιερς, (Επαρχιακό Δικαστήριο της Βρετανικής Κολομβίας, Καναδάς, Τμήμα Οικογενειών, 8 Απριλίου 1986).

[Πλαίσιο στη σελίδα 9]

Είναι τα Παιδιά Στερημένα;

Στο Κεμπέκ του Καναδά, ένας πατέρας ισχυρίστηκε ότι τα παιδιά του ήταν στερημένα και κακοποιημένα ψυχικά, εξαιτίας των πιστεύω της πρώην γυναίκας του, η οποία ήταν Μάρτυρας. Ζήτησε από το δικαστήριο να παρέμβει. Τα παιδιά έπρεπε να δώσουν κατάθεση. Παρατηρήστε τις απαντήσεις της 16χρονης κόρης του:

Ε.: Πώς είναι η ζωή σου ως Μάρτυρα;

Α.: Θεωρώ πως η ζωή που κάνω είναι ίδια με τη ζωή που κάνουν όλοι οι έφηβοι. Δεν στερούμαι τίποτα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου διαφορετικό από κανέναν άλλο.

Ε.: Τι αποκομίζεις από τις συναθροίσεις που παρακολουθείς στην Αίθουσα Βασιλείας;

Α.: Πρώτα απ’ όλα, μου δίνουν σκοπό στη ζωή. Ξέρω πού να στηρίξω το μέλλον μου σύμφωνα με τα πιστεύω μου. Δεύτερον, έχω πολλούς φίλους εκεί με τους οποίους κάνω παρέα.

Ε.: Σε βοηθάνε στο σχολείο οι συναθροίσεις που παρακολουθείς;

Α.: Ναι, γιατί στις συναθροίσεις μας δίνουμε πεντάλεπτες ομιλίες μπροστά σε κόσμο. Στο σχολείο, όταν έχουμε να κάνουμε προφορικές παρουσιάσεις, πολλοί μαθητές νιώθουν μεγάλο εκνευρισμό. Εγώ όμως, λόγω του ότι ήδη δίνω ομιλίες, έχω αποκτήσει κάποια πείρα.

«Ποια είναι η επίδραση αυτής της θρησκευτικής συνήθειας;» ρώτησε ο δικαστής στην απόφασή του. «Το δικαστήριο εξακρίβωσε θετικά στοιχεία μάλλον, παρά τις αποδείξεις που ήθελε [ο πατέρας] να παρουσιάσει στην επιχειρηματολογία του». Αφού ο δικαστής έβγαλε απόφαση υπέρ της μητέρας, που ήταν Μάρτυρας, είπε ιδιαιτέρως στους δυο δικηγόρους, «Μακάρι να είχα κι εγώ τέτοια παιδιά!»

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Στην αρχή αρνήθηκαν να δώσουν στην Κάρον την επιμέλεια των δυο κοριτσιών της εξαιτίας της θρησκείας της

Ενεργώντας Σύμφωνα με τα Καλύτερα Συμφέροντα του Παιδιού Σας

ΑΣΧΕΤΑ με την έκβαση μιας διαμάχης για την επιμέλεια, τα παιδιά δεν παύουν να έχουν ανάγκη για αγάπη και καθοδήγηση και από τους δυο γονείς. Ύστερα από την απόφαση που βγάζει ο δικαστής, οι γονείς εξακολουθούν να έχουν το καθήκον να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Αν και η διαδικασία της δίκης είναι δύσκολη για τους γονείς, αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη ψυχική ένταση για τα παιδιά.

Για παράδειγμα, όταν η Μαίρη Αν ήταν έξι χρονών, το δικαστήριο έδωσε την επιμέλειά της στον πατέρα της. Ωστόσο στα επόμενα δέκα χρόνια, η μητέρα της έδινε επίμονες μάχες για να πάρει πίσω την κόρη της. Η Μαίρη Αν, εξαντλημένη ψυχικά έπειτα από 40 και πλέον φορές που είχε παρουσιαστεί στο δικαστήριο, έδωσε μια δική της λύση. «Γιατί δεν με κόβουν στα δυο», πρότεινε. «Ας πάρει η μητέρα μου το μπροστινό μέρος και ο πατέρας μου το πίσω».

Προφανώς, ο παρατεταμένος δικαστικός αγώνας δεν εξυπηρετεί πάντα τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού. Ο διευθυντής της κλινικής που βοήθησε τη Μαίρη Αν εξήγησε: «Οι χρόνιοι δικαστικοί αγώνες κοστίζουν πολύ, τόσο από οικονομικής όσο και από ανθρώπινης πλευράς».

Τα Παιδιά Εξακολουθούν να Έχουν Δεσμούς και με τους Δυο Γονείς

Διαζευγμένα ζευγάρια υπάρχουν, διαζευγμένα παιδιά όμως δεν υπάρχουν. Οι δεσμοί αίματος των παιδιών δεν μπορούν ποτέ να λυθούν από κάποιο δικαστή. Για να καταλάβετε το δίλημμα στο οποίο βρίσκεται ένα παιδί, φανταστείτε πώς θα νιώθατε εσείς ως γονέας, αν σας ζητούσαν να διαλέξετε μεταξύ των παιδιών σας. Ποιο παιδί θα παίρνατε; Ποιο θα αφήνατε; Ούτε οι γονείς πρέπει να έρχονται αντιμέτωποι με τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης ούτε τα παιδιά. Συνήθως τα παιδιά αγαπούν και τους δυο γονείς, και η πίεση που τους γίνεται να διαλέξουν κάνει την αφοσίωση που νιώθουν για τον ένα να έρχεται σε οδυνηρή σύγκρουση με την αφοσίωση που νιώθουν για τον άλλο.

Σ’ ένα εγχειρίδιο, ειδικό σ’ αυτό το θέμα, με τίτλο Beyond the Best Interests of the Child (Πέρα από τα Καλύτερα Συμφέροντα του Παιδιού), οι συγγραφείς έδειχναν ότι τέτοιες συγκρούσεις αφοσίωσης «μπορεί να έχουν ολέθριες επιπτώσεις, καταστρέφοντας τις καλές σχέσεις του παιδιού με τους δύο γονείς». Για παράδειγμα η Τζούλι, παιδί από διαλυμένο σπίτι, εξήγησε: «Έχεις στο σπίτι τον ένα γονέα που τον αγαπάς πραγματικά, και αγαπάς και τον άλλο. Ήταν τόσο σκληρό, όταν ερχόταν ο μπαμπάς να μας πάρει για το σαββατοκύριακο. Τον κοίταζα και μετά κοίταζα και τη μαμά, και ήξερα ότι εκείνος τη μισούσε. Φοβόμουν να εκφράσω τα συναισθήματά μου σε κάποιον από τους δυο».

Αναγνωρίστε τους συναισθηματικούς δεσμούς που έχει το παιδί σας και με τους δυο γονείς. Χάρη της υγιούς ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού, ο ένας γονέας θα πρέπει να σέβεται και να τιμά τη θέση που κατέχει ο άλλος γονέας στη ζωή του παιδιού. Προσπαθήστε να διακρίνετε σε ποιους συγκεκριμένους τομείς, μπορείτε να συμβάλετε και οι δυο σας στην ευημερία του παιδιού. Μη βγάζετε το συμπέρασμα πως οτιδήποτε κάνει ο πρώην σύντροφος είναι αυτόματα λάθος. Είναι «καθήκον του καθενός να εξυψώνει την εικόνα του άλλου γονέα στα μάτια και στο μυαλό του παιδιού ή τουλάχιστο να αποφεύγει την επίκριση που θα μπορούσε να καταστρέψει αυτή την εικόνα», εξήγησε ένα δικαστήριο στο Τέξας. Αυτό απαιτεί να μετριάσουν οι γονείς την προσωπική τους σύγκρουση, για να ασχοληθούν με τις ανάγκες του παιδιού.

Προσπαθήστε να Συμβιβαστείτε

Πριν φτάσετε στα δικαστήρια, εξετάστε όλους τους δρόμους που υπάρχουν για διαπραγμάτευση και για πιθανό συμβιβασμό. Οι δίκες είναι σαν τον πόλεμο· αφήνουν βαθιές πληγές και ψυχικά τραύματα που ίσως να μην επουλωθούν ποτέ. Στο δικαστήριο θα πρέπει να καταφεύγει κανείς, όταν έχει δοκιμάσει όλους τους δρόμους για κάποια λογική διαπραγμάτευση και διευθέτηση, χωρίς επιτυχία. Ο Ιησούς Χριστός, στην επί του Όρους Ομιλία του, έδωσε μια βασική νομική αρχή, η οποία έχει πρακτική αξία: «Ειρήνευσον με τον αντίδικόν σου ταχέως».—Ματθαίος 5:25.

Ποτέ δεν είναι σίγουρη η έκβαση μιας δίκης. Οι δικαστές έχουν διαπιστώσει ότι στο 80 με 90 τοις εκατό των υποθέσεων επιμέλειας που έχουν, περιλαμβάνονται δυο στοργικοί γονείς και κανείς από τους δυο τους δεν είναι ακατάλληλος. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος είναι συχνά αδύνατο να βρεθεί ικανοποιητική λύση. «Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που κατά καιρούς οι δικαστές σηκώνουν τα χέρια ψηλά με φρίκη», εξηγεί το The Custody Handbook (Εγχειρίδιο περί Επιμέλειας) της Πέρζια Γούλεϊ, «και ρωτούν τους γονείς γιατί . . . δεν κανονίζουν το ζήτημα μεταξύ τους».

Πολλά δικαστήρια που εκδικάζουν υποθέσεις διαζυγίου έχουν λάβει πρόνοια για να μπορεί το ζευγάρι να βρίσκει μόνο του τη λύση για τη φροντίδα των παιδιών. Οι γονείς σίγουρα ξέρουν καλύτερα τις ανάγκες και τις περιστάσεις των παιδιών και μπορούν να αποφασίσουν ως προς το ποιες είναι οι διευθετήσεις που θα επιτρέψουν στον καθένα τους να εξακολουθήσει να έχει λογική επιρροή στη ζωή των παιδιών. Με κάποια νομική βοήθεια, πολλοί γονείς έχουν καταλήξει μαζί σε κάποια αποδεκτή διευθέτηση σχετικά με την επιμέλεια, περιλαμβανομένης και της επιμέλειας από κοινού, σε περιπτώσεις που μπορεί να μοιραστεί η επιμέλεια. Μάλιστα, το 90 τοις εκατό των υποθέσεων επιμέλειας τακτοποιούνται, πριν ακόμα φτάσουν οι γονείς στο δικαστήριο.

Ένας εκπαιδευμένος μεσολαβητής μπορεί να βοηθήσει στο να βρεθεί λύση ακόμα και στην πιο δύσκολη περίπτωση. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι, στο οποίο ο ένας έτρεφε εξαιρετικά μεγάλη αντιπάθεια για τον άλλον, σχεδίαζε αφού θα έβγαινε το διαζύγιο, να ζήσει 5.000 χιλιόμετρα μακριά ο ένας από τον άλλον. Ωστόσο, ο καθένας τους ήθελε την επιμέλεια των δυο παιδιών τους. Ο μεσολαβητής τούς είπε: «Εδώ θα πρέπει να υπάρξει κάποιος στοιχειώδης συμβιβασμός. Κάποτε αγαπούσατε πραγματικά ο ένας τον άλλον· για να δούμε λοιπόν τι λύση μπορούμε να βρούμε, έτσι ώστε τα παιδιά σας να μη χάσουν εντελώς τον έναν από εσάς». Βρέθηκε μια διευθέτηση, σύμφωνα με την οποία και οι δυο γονείς ήταν σε θέση να εξακολουθήσουν να παίζουν ουσιώδη ρόλο στη ζωή των παιδιών τους.

Βέβαια η μεσολάβηση κάποιου ειδικού δεν είναι παρά ένας από τους πολλούς τρόπους, με τους οποίους μπορούν να τακτοποιηθούν οι διαμάχες για την επιμέλεια και να μη φτάσουν στο δικαστικό αγώνα. Το ενδιαφέρον θα πρέπει να συγκεντρώνεται στο να βρεθεί λύση για το παρόν, αντί να σκαλίζουν το παρελθόν. Ο κυριότερος στόχος της μεσολάβησης είναι να βοηθήσει το ζευγάρι να καταλήξει σε μια δίκαιη συμφωνία και για τα δύο μέρη (χωρίς κάποιος από τους δυο να έχει το αίσθημα του νικητή ή του χαμένου), η οποία θα είναι προς όφελος του παιδιού. Αν και αυτό δεν είναι πανάκεια για όλες τις υποθέσεις, είναι μια διαδικασία που μπορεί να περισώσει το τεράστιο κόστος—οικονομικό και συναισθηματικό—μιας μάχης στο δικαστήριο. Με τις ειλικρινείς προσπάθειες να τακτοποιηθεί το ζήτημα μπορεί να αποφευχθούν οι πικρές διαμάχες και να επιτραπεί στα παιδιά να εξακολουθήσουν να δείχνουν αφοσίωση και στους δυο γονείς.

Πώς να Φτάσετε σε Συμφωνία

Όπως είναι φανερό, όταν μια οικογένεια διαλύεται και οι γαμήλιοι σύντροφοι χωρίζουν, κανείς τους δεν μπορεί να έχει τον αποκλειστικό έλεγχο του παιδιού. Και οι δυο γονείς πρέπει να είναι λογικοί και πρόθυμοι να κάνουν κάποιες παραχωρήσεις. Η μεσολάβηση απαιτεί διαπραγμάτευση. Διαπραγμάτευση σημαίνει ότι κανένας από τους δυο γονείς δεν θα μπορεί να τα έχει όλα έτσι όπως τα θέλει.

Μην ξεχνάτε ποτέ ότι το παιδί έχει δικαίωμα να γαλουχείται και από τους δυο γονείς. Άρα θα ήταν μυωπικό για ένα γονέα να απαιτεί να απαγορευτεί η από μέρους του παιδιού παρακολούθηση ή συμμετοχή στις θρησκευτικές, πολιτιστικές ή κοινωνικές δραστηριότητες του άλλου γονέα, όταν το παιδί είναι μαζί μ’ εκείνον. Με παρόμοιο τρόπο, θα ήταν ανάρμοστο για ένα γονέα να παίρνει απόλυτη θέση στις σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες του παιδιού, στις παρέες, στην αναψυχή ή στο μέλλον του παιδιού μετά το τέλος των ετών μέσης εκπαίδευσης, χωρίς να λάβει υπόψη του τη γαλούχηση του παιδιού από τον άλλο γονέα και τις προσωπικές προτιμήσεις του ίδιου του παιδιού.

Για παράδειγμα, σε αρκετές περιπτώσεις διαμάχης για την επιμέλεια, στις οποίες ο ένας γονέας είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά και ο άλλος δεν είναι, το ζευγάρι έχει καταλήξει σε φιλικό συμβιβασμό, συμφωνώντας να έχει τα παιδιά ο γονέας που δεν είναι Μάρτυρας πολλές φορές το χρόνο, περιλαμβανομένων και των γιορτών καθώς και άλλων περιόδων που είναι ιδιαίτερης σημασίας για εκείνον που δεν είναι Μάρτυρας. Οι γονείς έχουν συμφωνήσει να επιτρέπουν ο ένας στον άλλο να γαλουχεί με ενεργό τρόπο το παιδί σε εκπαιδευτικά, κοινωνικά και ιατρικά θέματα που το αφορούν. Άλλωστε και οι δυο γονείς έφεραν το παιδί στον κόσμο κι όπως είναι φυσικό, δικαιούνται να έχουν λόγο στην ανατροφή του.

Ο γονέας που είναι Μάρτυρας πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί να σέβεται το γεγονός ότι ο γονέας που δεν είναι Μάρτυρας δικαιούται να έχει τις δικές του θρησκευτικές απόψεις, κι ακόμα να το ενθαρρύνει να εκφράζει την εκτίμησή του για τις ευγενικές χειρονομίες αυτού του γονέα και τα δώρα του. Αν εξετάζουν και οι δυο γονείς τι είναι το καλύτερο για τα παιδιά, η αυτοσυγκράτηση και η λογικότητα θα υπερισχύουν των συναισθημάτων και της πληγωμένης υπερηφάνειας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι διαπραγματεύσεις αυτές εξαντλούν κάποιον ψυχικά. Γι’ αυτό ίσως θα ήταν καλό να έχετε νομικούς ή άλλους εκπροσώπους για να κατευθύνουν τις συζητήσεις για το συμβιβασμό. Η βοήθεια αυτή μπορεί συχνά να εξαλείψει τις περισσότερες παρεξηγήσεις αναφορικά με τα σημεία που έχουν καθοριστεί στο συμβιβασμό.

Το Κέντρο Μεσολάβησης σε Θέματα Διαζυγίου στη Σαρλότ της Νότιας Καρολίνας, έκανε μια σύγκριση μεταξύ των ζευγαριών που προτίμησαν να μεσολαβήσει κάποιος στην υπόθεσή τους κι εκείνων που έφτασαν στα δικαστήρια ως αντίδικοι. Ικανοποίηση για τα αποτελέσματα εξέφρασαν το 93 τοις εκατό του συνόλου των ζευγαριών που ακολούθησαν τη λύση της μεσολάβησης, σε σύγκριση με το 56 μόνο τοις εκατό εκείνων που έδωσαν μάχη στο δικαστήριο!

Αλλά τι μπορεί να γίνει αν ο πρώην σύντροφός σας αρνείται να διαπραγματευτεί με καλή πίστη ή απαιτεί θρησκευτικούς περιορισμούς που δεν είναι διαπραγματεύσιμοι; Τότε μπορεί να είναι αναγκαίο να ετοιμαστείτε να πάτε στο δικαστήριο.

Όταν Πρέπει να Πάτε στο Δικαστήριο

Στις περισσότερες περιπτώσεις, για να πετύχει κανείς αίσιο αποτέλεσμα είναι βασικό να έχει έναν ικανό δικηγόρο, με πείρα στις υποθέσεις επιμέλειας.a Αν έχουμε ειδικευμένη νομική συμβουλή από την αρχή, μπορούμε συχνά να αποφύγουμε λάθη που κοστίζουν. Επιπλέον, ένας ικανός δικηγόρος μπορεί ακόμα και να επηρεάσει τα πράγματα έτσι ώστε να επιτευχθεί συμβιβασμός πριν από τη δίκη. Ακόμα και στη διάρκεια της δίκης, μπορεί ο σύντροφος να υποκινηθεί να διαπραγματευτεί κάποιο συμβιβασμό. Είναι προτιμότερη μια δίκαιη συμφωνία σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, παρά μια δίκη που διαιωνίζεται.

Είναι υποβοηθητικό να ξέρει κανείς τι είδους σημεία ψάχνουν να βρουν οι περισσότεροι δικαστές για να πάρουν την απόφασή τους. Μια έρευνα που έγινε το 1982 σε 80 δικαστές αποκάλυψε ότι πρώτα στον κατάλογο ήταν (1) η διανοητική σταθερότητα του κάθε γονέα και (2) το αίσθημα της ευθύνης που είχε ο κάθε γονέας για το παιδί. Για να βοηθηθεί το δικαστήριο να κρίνει τα γεγονότα, μπορεί κάποιος ειδικός στη διανοητική υγεία να συζητήσει διάφορα πράγματα με τους γονείς και τα παιδιά. Η αξιολόγηση που κάνει ως ψυχολόγος διαμορφώνει συχνά την απόφαση του δικαστηρίου.

Δεν πρέπει κανείς να φοβάται τις εκτιμήσεις αυτού του είδους. Ακόμα κι αν γίνεται εξονυχιστική εξέταση των πιστεύω ενός Χριστιανού, δεν υπάρχει λόγος ο Χριστιανός να κρατάει αμυντική στάση ή να μην είναι συνεργατικός. ‘Αφήστε τη λογικότητά σας να γίνει φανερή σε όλους τους ανθρώπους’, συνιστά η Αγία Γραφή.—Φιλιππησίους 4:5, ΜΝΚ.

Να θυμάστε ότι η ώρα που γίνονται αυτές οι εκτιμήσεις δεν είναι κατάλληλη για να κάνετε κήρυγμα μέσα από την Αγία Γραφή. Είναι η ώρα για να περιγράψετε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων σας με το παιδί σας, περιλαμβανομένης και της αναψυχής, της κοσμικής εκπαίδευσης, της περιόδου των διακοπών, των διευθετήσεων για επαφές με τον άλλο γονέα και των κοινωνικών δραστηριοτήτων με φίλους και συγγενείς. Να απαντάτε στις ερωτήσεις έντιμα και καθαρά. Σκεφτείτε το θέμα με προσοχή, έτσι ώστε να μπορέσετε να εξηγήσετε με θετικότητα και με απλό τρόπο πώς φροντίζετε για τη συναισθηματική και τη φυσική ευημερία του παιδιού σας.

Οι ίδιες αρχές εφαρμόζονται και όταν σας υποβάλλουν ερωτήσεις στο δικαστήριο. Αν έχετε προετοιμαστεί πλήρως, θα κατορθώσετε να περιγράψετε, χωρίς να προσπαθήσετε να δώσετε μαρτυρία ή να κάνετε κήρυγμα, τους πολλούς τρόπους με τους οποίους ‘η υγιαίνουσα διδασκαλία’ του Λόγου του Θεού σάς δίνει τη δυνατότητα να είστε υπεύθυνος γονέας.—2 Τιμόθεον 4:3.

Επωφεληθείτε από την Κατάσταση Όσο το Δυνατό Περισσότερο

Μερικές φορές, παρ’ όλο που κάνετε το καλύτερο που μπορείτε, ο δικαστής μπορεί να βγάλει απόφαση σε βάρος σας. Οι Χριστιανοί παροτρύνονται να ‘υπακούν στις κυβερνήσεις και στις αρχές ως κυβερνήτες’ και ‘να μην είναι εριστικοί, [αλλά] να είναι λογικοί’. (Τίτον 3:1, 2, ΜΝΚ) Άρα, ο Χριστιανός δεν περιφρονεί τις αποφάσεις του δικαστηρίου.

Αν είστε δυσαρεστημένοι με την απόφαση ενός δικαστηρίου, μπορείτε να επανεξετάσετε τις δυνατότητες που υπάρχουν, με νομική συμβουλή. Ίσως θέλετε να εφεσιβάλετε την απόφαση σ’ ένα ανώτερο δικαστήριο. Σε μερικές περιπτώσεις, μπορείτε να ζητήσετε τροποποίηση της απόφασης από το δικαστήριο ύστερα από κάποια περίοδο χρόνου, αν αλλάξουν οι περιστάσεις. Όμως για όσο καιρό ισχύει η απόφαση, πρέπει να ζείτε σύμφωνα μ’ αυτή.

Ακόμα και μια δυσμενής απόφαση δεν σημαίνει ότι έχουν χαθεί όλα. Η ζωή τόσο των γονέων όσο και των παιδιών αλλάζει. Μπορεί να υπάρξουν εξελίξεις που, αν και απροσδόκητες, θα είναι ευνοϊκές. Η υπομονή σας μπορεί να ανταμειφτεί πλούσια.

Αν και είναι περιορισμένος ο χρόνος που περνάτε με το παιδί σας, όταν σας έχει δοθεί το νομικό δικαίωμα να το επισκέφτεστε, μπορείτε να εξακολουθήσετε να επηρεάζετε τη ζωή του με πολύτιμο τρόπο. Τα παιδιά που συνεχίζουν να έχουν στενές και τακτικές επαφές και με τους δυο γονείς, όχι μόνο υποφέρουν λιγότερο από το διαζύγιο, αλλά και είναι πιο πιθανό ότι μεγαλώνοντας θα γίνουν ώριμοι και ισορροπημένοι ενήλικοι. Γι’ αυτό λοιπόν, κάντε προσπάθειες να αναπτύσσετε τη σχέση σας με το παιδί σας.

Μπορείτε να επηρεάσετε τις θρησκευτικές και ηθικές αξίες του παιδιού σας με το καλό σας παράδειγμα. «Ο δίκαιος περιπατεί εν τη ακεραιότητι αυτού· και τα τέκνα αυτού είναι μακάρια μετ’ αυτόν». (Παροιμίαι 20:7) Ακόμα και χωρίς λόγια μπορείτε να κάνετε πολλά για να διαπλάσετε την καρδιά και το νου του παιδιού σας. Αυτό θα παρατηρεί τον τρόπο με τον οποίο φέρεστε στους άλλους, τους κυριότερους στόχους στη ζωή σας και τα αισθήματά σας για τον Θεό.

Πράγματι, για να ενεργείτε σύμφωνα με τα καλύτερα συμφέροντα του παιδιού σας απαιτείται να τρέφετε γνήσια αγάπη γι’ αυτό. Η αγάπη ‘δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα’, λέει η Αγία Γραφή. ‘Δεν κρατάει λογαριασμό για τη βλάβη . . . [αλλά] ελπίζει τα πάντα, υπομένει τα πάντα. Η αγάπη ποτέ δεν αποτυχαίνει’. (1 Κορινθίους 13:4-8, ΜΝΚ) Τέτοια ανιδιοτελής αγάπη μπορεί να φέρει πλούσιες ανταμοιβές. Μια 11χρονη, της οποίας οι διαζευγμένοι γονείς είχαν μάθει να βάζουν τα δικά της συμφέροντα πάνω από τις δικές τους διαφωνίες, είπε: «Ευτυχώς που οι γονείς μου με αγαπούν τόσο ώστε να με αφήνουν να τους αγαπώ και τους δυο!»