Υπηρεσία στο «Τελικό Διάστημα των Ημερών»

1, 2. (α) Ποιο όραμα που είδε ο Ιερεμίας προσδιόρισε το βασικό θέμα των προφητικών του διακηρύξεων; (β) Γιατί πρέπει να σας ενδιαφέρει το άγγελμα του Ιερεμία;

«ΤΙ ΒΛΕΠΕΙΣ;» ρώτησε ο Θεός το νεοδιορισμένο προφήτη του. «Μια πλατύστομη χύτρα βλέπω, την οποία φυσούν», απάντησε ο νεαρός Ιερεμίας, «και το στόμιό της είναι στραμμένο αντίθετα από το βορρά». Αυτό το όραμα αποτελούσε μια πρώτη ένδειξη του τι είδους άγγελμα θα διακήρυττε ο Ιερεμίας. (Διαβάστε Ιερεμίας 1:13-16) Τη συμβολική αυτή χύτρα τη φυσούσαν, όχι για να κρυώσει, αλλά για να φουντώσουν οι φλόγες που έκαιγαν από κάτω. Ο Ιεχωβά προέλεγε ότι οι συμφορές θα χύνονταν από αυτή τη χύτρα σαν ζεματιστό υγρό στη γη του Ιούδα λόγω της απιστίας που επικρατούσε εκεί. Γιατί νομίζετε ότι το στόμιο της χύτρας ήταν στραμμένο προς το νότο; Αυτό σήμαινε ότι οι συμφορές θα έρχονταν από το βορρά​—από εκείνη την κατεύθυνση θα εισέβαλλε η Βαβυλώνα. Και όντως έτσι έγινε. Στη διάρκεια της προφητικής του δράσης, ο Ιερεμίας είδε να χύνονται επανειλημμένα συμφορές από αυτή τη χύτρα που έβραζε, με αποκορύφωμα την καταστροφή της Ιερουσαλήμ.

² Η Βαβυλώνα δεν υπάρχει πια, αλλά εσείς έχετε λόγους να ενδιαφέρεστε για τα προφητικά αγγέλματα του Ιερεμία. Γιατί; Επειδή ζείτε στο «τελικό διάστημα των ημερών» κατά το οποίο πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανοί, αλλά ούτε αυτοί ούτε οι εκκλησίες τους έχουν την εύνοια του Θεού. (Ιερ. 23:20) Αντίθετα, εσείς και οι συλλάτρεις σας κηρύττετε, σαν τον Ιερεμία, ένα άγγελμα όχι μόνο κρίσης αλλά και ελπίδας.

3. (α) Πώς είναι ταξινομημένη η ύλη του Γραφικού βιβλίου Ιερεμίας; (β) Ποιος είναι ο σκοπός του Κεφαλαίου 2 αυτού του εντύπου;

³ Ο Ιερεμίας πιθανότατα υπαγόρευσε την αφήγησή του σε έναν γραμματέα προς το τέλος της προφητικής του σταδιοδρομίας αντί να καταγράφει τα γεγονότα ενόσω εξελίσσονταν. (Ιερ. 25:1-3· 36:1, 4, 32) Το βιβλίο δεν ακολουθεί χρονολογική σειρά επειδή ο Ιερεμίας ταξινόμησε πολλά τμήματά του κατά θέματα. Θα σας φανεί, λοιπόν, χρήσιμη μια επισκόπηση του ιστορικού πλαισίου των βιβλίων Ιερεμίας και Θρήνοι, καθώς και της σειράς με την οποία συνέβησαν τα γεγονότα. Δείτε τον πίνακα στη σελίδα 19. Γνωρίζοντας ποιος ήταν βασιλιάς του Ιούδα σε κάθε δεδομένη στιγμή και, ενίοτε, τι διαδραματιζόταν εντός και πέριξ του Ιούδα, θα μπορέσετε να κατανοήσετε καλύτερα τα όσα είπε και έκανε ο Ιερεμίας. Θα είστε δε σε καλύτερη θέση να ωφεληθείτε από τα αγγέλματα του Θεού προς το λαό Του τα οποία διακήρυξε ο Ιερεμίας.

Ο ΙΕΡΕΜΙΑΣ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟ

4-6. Ποια ήταν η κατάσταση του αρχαίου λαού του Θεού τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της προφητικής σταδιοδρομίας του Ιερεμία;

⁴ Ο Ιερεμίας προφήτευσε σε μια ταραχώδη περίοδο αλλαγών, έναν καιρό ανταγωνισμού μεταξύ Ασσυρίας, Βαβυλώνας και Αιγύπτου. Κάπου 93 χρόνια πριν αρχίσει να προφητεύει, η Ασσυρία κατατρόπωσε το βόρειο δεκάφυλο βασίλειο του Ισραήλ και εκτόπισε πολλούς από τους κατοίκους του. Σε εκείνη την ασσυριακή επίθεση, ο Ιεχωβά υπερασπίστηκε την Ιερουσαλήμ και τον πιστό της βασιλιά Εζεκία. Ασφαλώς θα θυμάστε πώς θανάτωσε θαυματουργικά ο Θεός 185.000 στρατιώτες του εχθρού. (2 Βασ. 19:32-36) Ένας από τους γιους του Εζεκία ήταν ο Μανασσής, ο δε Ιερεμίας γεννήθηκε προφανώς στη διάρκεια της 55χρονης βασιλείας του Μανασσή, σε μια εποχή κατά την οποία ο Ιούδας περιήλθε υπό τον πολιτικό έλεγχο της Ασσυρίας.​—2 Χρον. 33:10, 11.

⁵ Ο Ιερεμίας έγραψε τα βιβλία Πρώτο και Δεύτερο Βασιλέων στα οποία διαβάζουμε ότι ο Μανασσής ανοικοδόμησε τους υψηλούς τόπους που είχε καταστρέψει ο πατέρας του. Έστησε θυσιαστήρια για τον Βάαλ και για το στράτευμα των ουρανών, ακόμη και μέσα στον οίκο του Ιεχωβά. Έχυσε επίσης άφθονο αθώο αίμα, προσφέροντας μέχρι και τον ίδιο του το γιο ως ολοκαύτωμα σε έναν ψεύτικο θεό. Εν ολίγοις, «έπραξε σε μεγάλο βαθμό το κακό στα μάτια του Ιεχωβά». Εξαιτίας όλης αυτής της πονηρίας, ο Θεός αποφάσισε να επέλθει συμφορά στην Ιερουσαλήμ και στον Ιούδα, όπως είχε ήδη συμβεί στη Σαμάρεια και στον Ισραήλ. (2 Βασ. 21:1-6, 12-16) Μετά το θάνατο του Μανασσή, ο γιος του ο Αμών ακολούθησε την ίδια τακτική με τον πατέρα του όσον αφορά την ειδωλολατρία. Τα πράγματα, όμως, σύντομα θα άλλαζαν. Έπειτα από δύο χρόνια, ο Αμών δολοφονήθηκε και ο οχτάχρονος γιος του ο Ιωσίας ανέβηκε στο θρόνο το 659 Π.Κ.Χ.

⁶ Στη διάρκεια της βασιλείας του Ιωσία που διήρκεσε 31 χρόνια, η Βαβυλώνα άρχισε να υπερισχύει έναντι της Ασσυρίας. Ο Ιωσίας θεώρησε ότι αυτή η κατάσταση του έδινε την ευκαιρία να ανακτήσει την ανεξαρτησία του Ιούδα από την ξένη επικυριαρχία. Ανόμοια με τον πατέρα του και τον παππού του, ο Ιωσίας υπηρέτησε τον Ιεχωβά πιστά και πραγματοποίησε σημαντικές θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις. (2 Βασ. 21:19–22:2) Στο 12ο έτος της βασιλείας του, κατέστρεψε τους υψηλούς τόπους, τους ιερούς στύλους και τα είδωλα της ψεύτικης θρησκείας από άκρη σε άκρη στο βασίλειό του και στη συνέχεια πρόσταξε να επισκευαστεί ο ναός του Ιεχωβά. (Διαβάστε 2 Χρονικών 34:1-8) Είναι ενδιαφέρον ότι ο Ιερεμίας διορίστηκε προφήτης του Θεού το 13ο έτος της βασιλείας του Ιωσία (647 Π.Κ.Χ.).

7, 8. (α) Πώς διέφερε η βασιλεία του Ιωσία από εκείνη των προκατόχων του, του Μανασσή και του Αμών; (β) Τι άνθρωπος ήταν ο Ιωσίας; (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 20.)

⁷ Ενώ ο ναός επισκευαζόταν, κατά το 18ο έτος του καλού Βασιλιά Ιωσία, ο αρχιερέας βρήκε «το βιβλίο του νόμου». Ο βασιλιάς έβαλε το γραμματέα του να του το διαβάσει. Αναγνώρισε τα σφάλματα του λαού του, ζήτησε την καθοδηγία του Ιεχωβά μέσω της προφήτισσας Όλδας και πρότρεψε τους υπηκόους του να τηρούν τις εντολές του Θεού. Η Όλδα πληροφόρησε τον Ιωσία ότι ο Ιεχωβά θα έφερνε «συμφορά» στους κατοίκους του Ιούδα εξαιτίας της απιστίας τους. Ωστόσο, επειδή ο Ιωσίας είχε δείξει καλή στάση απέναντι στην αγνή λατρεία, η συμφορά αυτή δεν θα ερχόταν στη διάρκεια της ζωής του.​—2 Βασ. 22:8, 14-20.

⁸ Ο Βασιλιάς Ιωσίας άρχισε εκ νέου τις προσπάθειες για να εξαλείψει κάθε ίχνος ειδωλολατρίας. Ο ζήλος του αυτός τον οδήγησε μέχρι και στην πάλαι ποτέ επικράτεια του βόρειου βασιλείου του Ισραήλ για να γκρεμίσει τον υψηλό τόπο και το θυσιαστήριο της Βαιθήλ. Ο Ιωσίας έκανε επίσης διευθετήσεις για έναν λαμπρό εορτασμό του Πάσχα. (2 Βασ. 23:4-25) Φανταστείτε πόσο θα χάρηκε ο Ιερεμίας! Δεν ήταν όμως εύκολο να υποκινηθεί ο λαός να αλλάξει πορεία. Ο Μανασσής και ο Αμών τούς είχαν μυήσει στην έκφυλη λατρεία των ειδώλων, και ως εκ τούτου η πνευματικότητα είχε πέσει σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Παρά τις μεταρρυθμίσεις του Ιωσία, ο Θεός υποκίνησε τον Ιερεμία να επισημάνει ότι οι θεοί του Ιούδα ήταν τόσο πολλοί όσες ήταν και οι πόλεις του. Οι συμπατριώτες του προφήτη έμοιαζαν με άπιστη σύζυγο​—είχαν εγκαταλείψει τον Ιεχωβά και εκπορνεύονταν με ψεύτικους θεούς. Ο Ιερεμίας δήλωσε: «Τοποθετήσατε για το επαίσχυντο πράγμα τόσο πολλά θυσιαστήρια όσοι είναι οι δρόμοι της Ιερουσαλήμ, θυσιαστήρια για να υψώνετε καπνό θυσίας στον Βάαλ».​—Διαβάστε Ιερεμίας 11:1-3, 13.

9. Από ποια διεθνή γεγονότα σημαδεύτηκαν τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ιωσία;

⁹ Η διακήρυξη αυτών των αγγελμάτων από μέρους του Ιερεμία δεν άλλαξε τους Ιουδαίους, όπως δεν άλλαξε και το γεγονός ότι τα γύρω έθνη συνωθούνταν διεκδικώντας την υπεροχή. Το 632 Π.Κ.Χ., οι συνδυασμένες δυνάμεις των Βαβυλωνίων και των Μήδων κατέκτησαν τη Νινευή, την πρωτεύουσα της Ασσυρίας. Τρία χρόνια αργότερα, ο Φαραώ Νεχώ της Αιγύπτου οδήγησε το στρατό του προς τα βόρεια για να βοηθήσει τους Ασσυρίους οι οποίοι είχαν περιέλθει σε αδιέξοδο. Για κάποιους λόγους που δεν αναφέρονται στη Γραφή, ο Ιωσίας προσπάθησε να αναχαιτίσει τις αιγυπτιακές δυνάμεις στη Μεγιδδώ, αλλά τραυματίστηκε θανάσιμα. (2 Χρον. 35:20-24) Ποιες πολιτικές και θρησκευτικές αλλαγές θα επέφερε αυτό το θλιβερό γεγονός στον Ιούδα, και ποιες καινούριες δυσκολίες περίμεναν τον Ιερεμία;

ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΑΛΛΑΖΕΙ

10. (α) Με ποια έννοια ήταν η εποχή μετά το θάνατο του Ιωσία παρόμοια με τη δική μας; (β) Πώς μπορείτε να ωφεληθείτε εξετάζοντας την πορεία του Ιερεμία;

¹⁰ Φανταστείτε πώς ένιωσε ο Ιερεμίας όταν έμαθε για το θάνατο του Ιωσία! Συντετριμμένος, πένθησε το βασιλιά με θρηνωδίες. (2 Χρον. 35:25) Η κατάσταση ήταν ήδη ανησυχητική και η διεθνής αστάθεια πίεζε τον Ιούδα. Οι αντιμαχόμενες δυνάμεις​—η Αίγυπτος, η Ασσυρία και η Βαβυλώνα—​διαγκωνίζονταν για τον έλεγχο της περιοχής. Αλλά και το θρησκευτικό κλίμα στον Ιούδα είχε αλλάξει με το θάνατο του Ιωσία. Τερματίστηκε ένα καθεστώς κατ’ εξοχήν ευνοϊκό για τη δράση του Ιερεμία και εμφανίστηκε ένα άλλο το οποίο ήταν εχθρικό. Πολλοί αδελφοί μας στη σύγχρονη εποχή έχουν ζήσει παρόμοιες αλλαγές, καθώς από τη σχετική ελευθερία λατρείας βρέθηκαν αντιμέτωποι με διωγμούς και απαγορεύσεις. Κανείς δεν ξέρει πόσοι από εμάς μπορεί σύντομα να ζήσουν παρόμοιες αλλαγές. Πώς θα μπορούσε να μας επηρεάσει αυτό; Τι θα χρειαζόταν να κάνουμε για να διακρατήσουμε την ακεραιότητά μας; Έχοντας κατά νου αυτά τα ερωτήματα, θα ενθαρρυνθούμε αν εξετάσουμε τις δυσκολίες που ξεπέρασε ο Ιερεμίας.

11. Ποιες ήταν οι εξελίξεις στον Ιούδα μετά το θάνατο του Ιωσία;

¹¹ Οι κάτοικοι του Ιούδα ενθρόνισαν στην Ιερουσαλήμ το γιο του Ιωσία, τον Ιωάχαζ. Ο Ιωάχαζ, γνωστός και ως Σαλλούμ, βασίλεψε μόλις τρεις μήνες. Όταν ο Φαραώ Νεχώ κατευθύνθηκε και πάλι προς τα νότια αφού πολέμησε τους Βαβυλωνίους, εκθρόνισε το νέο βασιλιά και τον πήρε μαζί του στην Αίγυπτο, ενώ ο Ιερεμίας δήλωσε ότι ο Ιωάχαζ “δεν θα επέστρεφε ξανά”. (Ιερ. 22:10-12· 2 Χρον. 36:1-4) Στη θέση εκείνου, ο Νεχώ ενθρόνισε τον Ιωακείμ, επίσης γιο του Ιωσία. Ο Ιωακείμ δεν μιμήθηκε το καλό παράδειγμα του πατέρα του. Όχι μόνο δεν συνέχισε τις μεταρρυθμίσεις εκείνου, αλλά αντίθετα έγινε ειδωλολάτρης.​—Διαβάστε 2 Βασιλέων 23:36, 37.

12, 13. (α) Ποιο θρησκευτικό κλίμα επικρατούσε στην αρχή της βασιλείας του Ιωακείμ; (β) Πώς συμπεριφέρθηκαν στον Ιερεμία οι θρησκευτικοί ηγέτες του Ιούδα;

¹² Στην αρχή της βασιλείας του Ιωακείμ, ο Ιεχωβά είπε στον Ιερεμία να πάει στο ναό και να καταδικάσει ευθέως τους κατοίκους του Ιούδα για την πονηρία τους. Αυτοί έβλεπαν το ναό του Ιεχωβά σαν φυλαχτό που θα τους προστάτευε. Ωστόσο, αν δεν έπαυαν “να κλέβουν, να δολοφονούν και να μοιχεύουν και να ορκίζονται ψευδώς και να υψώνουν καπνό θυσίας στον Βάαλ και να βαδίζουν ακολουθώντας άλλους θεούς”, ο Ιεχωβά θα εγκατέλειπε το ναό του. Το ίδιο θα έκανε και για τους υποκριτές που απέδιδαν λατρεία εκεί, όπως ακριβώς είχε εγκαταλείψει τη σκηνή στη Σηλώ την εποχή του Αρχιερέα Ηλεί. Η γη του Ιούδα “θα γινόταν ερημότοπος”. (Ιερ. 7:1-15, 34· 26:1-6)a Σκεφτείτε τι θάρρος χρειαζόταν ο Ιερεμίας για να διακηρύξει εκείνο το άγγελμα! Πιθανότατα, το έκανε αυτό δημοσίως ενώπιον επιφανών ανθρώπων που διέθεταν επιρροή. Παρόμοια και σήμερα, μερικοί αδελφοί και αδελφές νιώθουν ότι χρειάζονται θάρρος για να συμμετάσχουν στο έργο δρόμου ή για να πλησιάσουν πλούσιους ή σημαίνοντες ανθρώπους. Μπορούμε όμως να είμαστε βέβαιοι για το εξής: Ο Θεός οπωσδήποτε θα μας υποστηρίξει, όπως υποστήριξε και τον Ιερεμία.​—Εβρ. 10:39· 13:6.

¹³ Δεδομένου του θρησκευτικού και του πολιτικού κλίματος που επικρατούσε στον Ιούδα, πώς θα αντιδρούσαν οι θρησκευτικοί ηγέτες στα λόγια του Ιερεμία; Σύμφωνα με την αφήγηση του ίδιου του προφήτη, «οι ιερείς και οι προφήτες και όλος ο λαός τον έπιασαν, λέγοντας: “Εξάπαντος θα πεθάνεις”». Φώναζαν έξαλλοι: «Σε αυτόν τον άνθρωπο αρμόζει η κρίση του θανάτου». (Διαβάστε Ιερεμίας 26:8-11) Ωστόσο, οι εχθροί του Ιερεμία δεν υπερίσχυσαν. Ο Ιεχωβά ήταν μαζί με τον προφήτη του για να τον ελευθερώνει. Όσο δε για τον ίδιο τον Ιερεμία, δεν επέτρεψε ούτε στην απειλητική όψη ούτε στον αριθμό των εχθρών του να τον τρομοκρατήσει. Το ίδιο θα πρέπει να κάνετε και εσείς.

«ΓΡΑΨΕ . . . ΟΛΑ ΤΑ ΛΟΓΙΑ»

14, 15. (α) Ποιο έργο άρχισε ο Ιερεμίας και ο γραμματέας του, ο Βαρούχ, το τέταρτο έτος της βασιλείας του Ιωακείμ; (β) Τι άνθρωπος ήταν ο Ιωακείμ; (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 25.)

¹⁴ Το τέταρτο έτος της βασιλείας του Ιωακείμ, ο Ιεχωβά είπε στον Ιερεμία να καταγράψει όλα τα λόγια που του είχε πει από τις ημέρες του Ιωσία και έπειτα. Ο Ιερεμίας, λοιπόν, υπαγόρευσε στο γραμματέα του, τον Βαρούχ, όλα όσα του είχε πει ο Θεός τα προηγούμενα 23 χρόνια. Τα αγγέλματα κρίσης του αφορούσαν περίπου 20 βασιλιάδες και βασίλεια. Ο Ιερεμίας παρήγγειλε στον Βαρούχ να διαβάσει μεγαλόφωνα αυτόν το ρόλο στον οίκο του Ιεχωβά. Για ποιο σκοπό; Ο Ιεχωβά είπε: «Ίσως εκείνοι που είναι από τον οίκο του Ιούδα ακούσουν όλη τη συμφορά που σκέφτομαι να φέρω σε αυτούς, ώστε να επιστρέψουν ο καθένας από την κακή οδό του και να συγχωρήσω το σφάλμα τους και την αμαρτία τους».​—Ιερ. 25:1-3· 36:1-3.

¹⁵ Όταν ένας αυλικός διάβασε το ρόλο στον Ιωακείμ, ο βασιλιάς κομμάτιασε το ρόλο και τον έκαψε. Έπειτα πρόσταξε να φέρουν ενώπιόν του τον Ιερεμία και τον Βαρούχ. «Αλλά ο Ιεχωβά τούς κρατούσε κρυμμένους». (Διαβάστε Ιερεμίας 36:21-26) Λόγω της κάκιστης στάσης του Ιωακείμ, ο Ιεχωβά διακήρυξε μέσω του προφήτη του ότι ο βασιλιάς θα είχε «ταφή γαϊδουριού». Επρόκειτο να «τον σύρουν και [να] τον πετάξουν πέρα από τις πύλες της Ιερουσαλήμ». (Ιερ. 22:13-19) Πιστεύετε ότι αυτή η παραστατική προφητεία θα μπορούσε να εκληφθεί ως υπερβολή από μέρους του Ιερεμία;

16. Ποιο θετικό άγγελμα κήρυξε ο Ιερεμίας;

¹⁶ Παρότι είχε να διαβιβάσει τέτοια αγγέλματα κρίσης, ο προφήτης Ιερεμίας δεν ήταν καταστροφολόγος. Μετέφερε επίσης ένα άγγελμα ελπίδας. Ο Ιεχωβά επρόκειτο να απελευθερώσει ένα υπόλοιπο Ισραηλιτών από τους εχθρούς τους και να τους αποκαταστήσει στη δική τους γη, όπου θα κατοικούσαν με ασφάλεια. Θα θέσπιζε με το λαό του «μια νέα διαθήκη» που “θα παρέμενε στον αιώνα”, και θα έγραφε το νόμο του στην καρδιά τους. Θα συγχωρούσε τα σφάλματά τους και δεν θα θυμόταν πια την αμαρτία τους. Επιπλέον, ένας απόγονος του Δαβίδ επρόκειτο να «εκτελέσει κρίση και δικαιοσύνη στη χώρα». (Ιερ. 31:7-9· 32:37-41· 33:15) Αυτές οι προφητείες θα είχαν εκπλήρωση στις δεκαετίες και στους αιώνες που θα ακολουθούσαν, μια εκπλήρωση που άπτεται και της δικής μας ζωής και μπορεί να λαμπρύνει το αιώνιο μέλλον μας. Ας επιστρέψουμε όμως τώρα στην εποχή του Ιερεμία κατά την οποία οι εχθροί του Ιούδα συνέχιζαν τους στρατηγικούς τους ελιγμούς.​—Διαβάστε Ιερεμίας 31:31, 33, 34· Εβραίους 8:7-9· 10:14-18.

Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΑΣ

17, 18. Ποια διεθνή γεγονότα σημάδεψαν τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ιωακείμ αλλά και την περίοδο της διακυβέρνησης του Σεδεκία;

¹⁷ Το 625 Π.Κ.Χ., οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι έδωσαν μια αποφασιστική μάχη στη Χαρκεμίς, κοντά στον Ευφράτη Ποταμό, περίπου 600 χιλιόμετρα βόρεια της Ιερουσαλήμ. Ο Βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ κατατρόπωσε τις δυνάμεις του Φαραώ Νεχώ, τερματίζοντας την αιγυπτιακή κυριαρχία στην περιοχή. (Ιερ. 46:2) Τώρα, κυρίαρχος του Ιούδα έγινε ο Ναβουχοδονόσορ, και ο Ιωακείμ εξαναγκάστηκε να γίνει υπηρέτης του. Έπειτα από τρία χρόνια υποτέλειας, όμως, ο Ιωακείμ στασίασε. (2 Βασ. 24:1, 2) Τότε ο Ναβουχοδονόσορ προέλασε με το στρατό του στον Ιούδα το 618 Π.Κ.Χ. και περικύκλωσε την Ιερουσαλήμ. Προσπαθήστε να οραματιστείτε πόσο ταραχώδης ήταν αυτή η περίοδος, ακόμη και για τον προφήτη του Θεού τον Ιερεμία. Ο Ιωακείμ προφανώς έχασε τη ζωή του στη διάρκεια της πολιορκίας.b Ο γιος του ο Ιωαχίν παραδόθηκε στους Βαβυλωνίους έχοντας μείνει στο θρόνο του Ιούδα μόλις τρεις μήνες. Ο Ναβουχοδονόσορ απογύμνωσε την Ιερουσαλήμ από τα πλούτη της και πήρε εξόριστους τον Ιωαχίν, τη βασιλική οικογένεια και τις οικογένειες των ευγενών του Ιούδα, τους κραταιούς άντρες του έθνους και τους τεχνίτες του. Μεταξύ των εξορίστων ήταν και ο Δανιήλ, ο Ανανίας, ο Μισαήλ και ο Αζαρίας.​—2 Βασ. 24:10-16· Δαν. 1:1-7.

¹⁸ Ο Ναβουχοδονόσορ κατέστησε τώρα βασιλιά του Ιούδα έναν άλλον γιο του Ιωσία, τον Σεδεκία. Αυτός επρόκειτο να είναι ο τελευταίος επίγειος βασιλιάς από τη γραμμή του Δαβίδ. Η βασιλεία του έληξε με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της το 607 Π.Κ.Χ. (2 Βασ. 24:17) Ωστόσο, τα 11 χρόνια της βασιλείας του σημαδεύτηκαν από μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις στον Ιούδα. Ασφαλώς, ο Ιερεμίας έπρεπε να εμπιστεύεται ανεπιφύλακτα σε Εκείνον που τον είχε διορίσει προφήτη.

19. Πώς αντέδρασαν οι σύγχρονοι του Ιερεμία στο άγγελμά του, και γιατί πρέπει να σας ενδιαφέρει αυτό;

¹⁹ Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του Ιερεμία. Από την εποχή του Ιωσία, ο Ιερεμίας γινόταν μάρτυρας πολιτικής αναστάτωσης και πνευματικής παρακμής στο λαό του Θεού. Εντούτοις, ήξερε ότι τα πράγματα θα χειροτέρευαν και άλλο. Οι συντοπίτες του τού έλεγαν: «Δεν πρέπει να προφητεύεις στο όνομα του Ιεχωβά, για να μην πεθάνεις από τα χέρια μας». (Ιερ. 11:21) Ακόμη και όταν οι προφητείες του επαληθεύτηκαν, οι Ιουδαίοι είπαν: «Όσον αφορά το λόγο που μας είπες στο όνομα του Ιεχωβά, δεν θα σε ακούσουμε». (Ιερ. 44:16) Παρ’ όλα αυτά, διακυβεύονταν ανθρώπινες ζωές, όπως και σήμερα. Το άγγελμα που κηρύττετε εσείς είναι από τον Ιεχωβά, όπως ήταν και το άγγελμα του Ιερεμία. Εφόσον έτσι έχουν τα πράγματα, μπορείτε να εντείνετε το ζήλο σας για τη διακονία εξετάζοντας το πώς προστάτεψε ο Ιεχωβά τον προφήτη του στην περίοδο πριν από την πτώση της Ιερουσαλήμ.

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΜΙΑΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ

20. Γιατί ήταν ιδιαίτερα δύσκολη περίοδος για τον Ιερεμία η βασιλεία του Σεδεκία; (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 29.)

²⁰ Τα δυσκολότερα ίσως χρόνια της προφητικής σταδιοδρομίας του Ιερεμία ήταν το διάστημα της βασιλείας του Σεδεκία. Αυτός, όπως και πολλοί προκάτοχοί του, «έπραξε το κακό στα μάτια του Ιεχωβά». (Ιερ. 52:1, 2) Ήταν υποτελής στους Βαβυλωνίους, και ο Ναβουχοδονόσορ τον είχε βάλει να ορκιστεί εν ονόματι του Ιεχωβά ότι θα έμενε υποταγμένος στο βασιλιά της Βαβυλώνας. Εντούτοις, ο Σεδεκίας τελικά στασίασε. Εν τω μεταξύ, οι εχθροί του Ιερεμία τον πίεζαν έντονα να υποστηρίξει το στασιασμό.​—2 Χρον. 36:13· Ιεζ. 17:12, 13.

21-23. (α) Ποιες αντίπαλες παρατάξεις υπήρχαν στον Ιούδα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σεδεκία; (β) Τι μεταχείριση υπέστη ο Ιερεμίας λόγω της θέσης που κράτησε, και γιατί πρέπει να σας ενδιαφέρει αυτό;

²¹ Προφανώς στις αρχές της βασιλείας του Σεδεκία ήρθαν στην Ιερουσαλήμ αγγελιοφόροι των βασιλιάδων του Εδώμ, του Μωάβ, του Αμμών, της Τύρου και της Σιδώνας. Στόχος τους ίσως ήταν να πείσουν τον Σεδεκία να συνασπιστεί μαζί τους εναντίον του Ναβουχοδονόσορα. Ο Ιερεμίας όμως πρότρεψε τον Σεδεκία να μείνει υποταγμένος στη Βαβυλώνα. Σε αρμονία με αυτό, έδωσε στους αγγελιοφόρους ζυγούς για να δείξει παραστατικά ότι και τα δικά τους έθνη έπρεπε να υπηρετήσουν τους Βαβυλωνίους. (Ιερ. 27:1-3, 14)c Αυτή η τοποθέτηση δεν ήταν δημοφιλής, ο δε ρόλος του Ιερεμία ως κήρυκα ενός αντιδημοφιλούς αγγέλματος γινόταν ακόμη πιο δύσκολος εξαιτίας του Ανανία. Αυτός ήταν ένας ψευδοπροφήτης ο οποίος διατεινόταν δημόσια εν ονόματι του Θεού ότι ο βαβυλωνιακός ζυγός επρόκειτο να συντριφτεί. Αλλά ο λόγος του Ιεχωβά μέσω του Ιερεμία ήταν ότι μέσα σε έναν χρόνο ο απατεώνας Ανανίας θα πέθαινε. Αυτό και συνέβη.​—Ιερ. 28:1-3, 16, 17.

²² Ο Ιούδας είχε χωριστεί τώρα σε δύο αντίπαλες παρατάξεις​—εκείνους που ήταν υπέρ της υποταγής στη Βαβυλώνα και εκείνους που ήθελαν το στασιασμό. Το 609 Π.Κ.Χ. ο Σεδεκίας στασίασε ζητώντας στρατιωτική βοήθεια από την Αίγυπτο. Ο Ιερεμίας είχε τώρα να αντιμετωπίσει την εθνικιστική υστερία όσων υποστήριζαν το στασιασμό. (Ιερ. 52:3· Ιεζ. 17:15) Ο Ναβουχοδονόσορ και τα στρατεύματά του επανήλθαν στον Ιούδα για να καταστείλουν την εξέγερση, κατακτώντας όλες τις πόλεις του Ιούδα και πολιορκώντας εκ νέου την Ιερουσαλήμ. Το άγγελμα του Ιερεμία προς τον Σεδεκία και τους υπηκόους του την κρίσιμη εκείνη ώρα ήταν ότι η Ιερουσαλήμ θα έπεφτε. Όσοι θα παρέμεναν στην πόλη θα έβρισκαν βέβαιο θάνατο, ενώ όσοι θα έβγαιναν και θα προσχωρούσαν στους Χαλδαίους θα επιζούσαν.​—Διαβάστε Ιερεμίας 21:8-10· 52:4.

²³ Οι άρχοντες του Ιούδα ισχυρίστηκαν ότι ο Ιερεμίας ετοιμαζόταν να προσχωρήσει στους Βαβυλωνίους. Όταν εκείνος είπε την αλήθεια, οι άρχοντες τον χτύπησαν και τον έβαλαν στο δεσμωτήριο. (Ιερ. 37:13-15) Και πάλι όμως, ο Ιερεμίας δεν ήταν διατεθειμένος να νερώσει το άγγελμα του Ιεχωβά. Γι’ αυτό λοιπόν, οι άρχοντες έπεισαν τον Σεδεκία να τον θανατώσει. Τον έβαλαν σε μια άδεια στέρνα όπου θα μπορούσε να είχε πεθάνει μέσα στο βαθύ βούρκο. Ωστόσο, ο Αβδέ-μέλεχ, ένας Αιθίοπας που υπηρετούσε στον οίκο του βασιλιά, τον έσωσε. (Ιερ. 38:4-13) Πόσες και πόσες φορές δεν έχουν κινδυνέψει οι υπηρέτες του Ιεχωβά στους σύγχρονους καιρούς επειδή αρνούνται για λόγους συνείδησης να αναμειχθούν σε πολιτικές διαμάχες! Ασφαλώς, οι εμπειρίες του Ιερεμία μπορούν να σας ενισχύσουν ώστε να μείνετε σταθεροί στις δοκιμασίες και να τις ξεπεράσετε.

24. Περιγράψτε τα γεγονότα που συνέβησαν το 607 Π.Κ.Χ.

²⁴ Το 607 Π.Κ.Χ., οι Βαβυλώνιοι άνοιξαν τελικά ρήγμα στα τείχη της Ιερουσαλήμ, και η πόλη έπεσε. Οι δυνάμεις του Ναβουχοδονόσορα πυρπόλησαν το ναό του Ιεχωβά, γκρέμισαν τα τείχη της πόλης και έσφαξαν τους ευγενείς του Ιούδα. Ο Σεδεκίας επιχείρησε να διαφύγει, αλλά συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του κατακτητή. Οι γιοι του σφαγιάστηκαν μπροστά στα μάτια του, και έπειτα ο Ναβουχοδονόσορ πρόσταξε να τον τυφλώσουν, να τον δέσουν και να τον μεταφέρουν στη Βαβυλώνα. (Ιερ. 39:1-7) Τα λόγια του Ιερεμία σχετικά με τον Ιούδα και την Ιερουσαλήμ βγήκαν όντως αληθινά. Αντί να χαρεί ο προφήτης του Θεού, πένθησε για τη συμφορά του λαού του. Στο Γραφικό βιβλίο Θρήνοι διαβάζουμε πώς ένιωσε. Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου θα πρέπει να μας αγγίζει βαθιά.

Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

25, 26. (α) Ποια γεγονότα ακολούθησαν την πτώση της Ιερουσαλήμ; (β) Πώς αντέδρασαν οι σύγχρονοι του Ιερεμία στο άγγελμά του μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ;

²⁵ Τι συνέβαινε στον Ιερεμία καθώς εκτυλίσσονταν αυτά τα δραματικά γεγονότα; Οι άρχοντες της Ιερουσαλήμ τον είχαν φυλακίσει, αλλά οι Βαβυλώνιοι κατακτητές τού φέρθηκαν με καλοσύνη και τον απελευθέρωσαν. Αργότερα, βρέθηκε ανάμεσα σε κάποιους Ιουδαίους οι οποίοι οδηγούνταν σε αιχμαλωσία, αλλά αφέθηκε ελεύθερος. Είχε να κάνει και άλλα πράγματα στην υπηρεσία του Θεού, περαιτέρω έργο μεταξύ των επιζώντων. Ο Ναβουχοδονόσορ υποσχέθηκε στους εναπομείναντες Ιουδαίους ειρήνη αν τον υπηρετούσαν, και διόρισε τον Γεδαλία κυβερνήτη της κατακτημένης χώρας. Εντούτοις, μερικοί δυσαρεστημένοι Ιουδαίοι δολοφόνησαν τον Γεδαλία. (Ιερ. 39:13, 14· 40:1-7· 41:2) Ο Ιερεμίας πρότρεψε το υπόλοιπο των Ιουδαίων να εξακολουθήσει να κατοικεί στη γη του και να μη φοβάται το βασιλιά της Βαβυλώνας. Οι ηγέτες τους, όμως, αποκάλεσαν τον Ιερεμία ψεύτη και έφυγαν στην Αίγυπτο, παίρνοντας διά της βίας μαζί τους τον ίδιο και τον Βαρούχ. Παρ’ όλα αυτά, ο Ιερεμίας προφήτευσε ότι ο Ναβουχοδονόσορ θα εισέβαλλε και σε εκείνη τη χώρα και θα την καθυπέτασσε, φέρνοντας συμφορά στους Ιουδαίους πρόσφυγες.​—Ιερ. 42:9-11· 43:1-11· 44:11-13.

²⁶ Για άλλη μια φορά, η αντίδραση των συμπατριωτών του Ιερεμία ήταν να μην ακούσουν τον αληθινό προφήτη του Θεού. Γιατί; Το σκεπτικό τους ήταν: «Από τότε που πάψαμε να υψώνουμε καπνό θυσίας στη “βασίλισσα των ουρανών” και να κάνουμε σπονδές σε αυτήν μας έλειψαν τα πάντα, και από σπαθί και από πείνα φτάσαμε στο τέλος μας». (Ιερ. 44:16, 18) Τι θλιβερή εικόνα της πνευματικής κατάστασης των συγχρόνων του Ιερεμία! Από την άλλη πλευρά, πόσο πρέπει να ενθαρρυνόμαστε γνωρίζοντας ότι ένας ατελής άνθρωπος μπορεί να παραμείνει πιστός στον Ιεχωβά ακόμη και αν βρίσκεται εν μέσω απίστων!

27. Τι γνωρίζουμε για τα τελευταία χρόνια της προφητικής σταδιοδρομίας του Ιερεμία;

²⁷ Το τελευταίο περιστατικό που κατέγραψε ο Ιερεμίας​—η αποφυλάκιση του Ιωαχίν από τον Εβίλ-μερωδάχ, το διάδοχο του Ναβουχοδονόσορα—​τοποθετείται στο 580 Π.Κ.Χ. (Ιερ. 52:31-34) Τότε ο Ιερεμίας πρέπει να ήταν γύρω στα 90. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες πληροφορίες για το τέλος της ζωής του. Πιθανώς έζησε τα τελευταία χρόνια του στην Αίγυπτο και πέθανε πιστός εκεί έχοντας πίσω του 67 περίπου χρόνια ειδικής υπηρεσίας προς τον Ιεχωβά. Υπηρέτησε τόσο σε χρόνια κατά τα οποία προωθούνταν η αληθινή λατρεία όσο και στη διάρκεια πολλών ετών κατά τα οποία τον περιστοίχιζε η αποστατική λατρεία. Υπήρξαν θεοφοβούμενοι άνθρωποι που τον άκουσαν. Αλλά η πλειονότητα απέρριψε τα αγγέλματά του, δείχνοντας μάλιστα απροκάλυπτη εχθρότητα. Μήπως σημαίνει αυτό ότι ο Ιερεμίας απέτυχε; Ούτε κατά διάνοια! Ευθύς εξαρχής ο Ιεχωβά τού είχε πει: «Είναι σίγουρο ότι θα σε πολεμήσουν, αλλά δεν θα υπερισχύσουν εναντίον σου, διότι “εγώ είμαι μαζί σου”». (Ιερ. 1:19) Η αποστολή που έχουμε εμείς σήμερα ως Μάρτυρες του Ιεχωβά μοιάζει με του Ιερεμία. Μπορούμε, λοιπόν, να αναμένουμε ότι και η αντιμετώπιση θα είναι παρόμοια. (Διαβάστε Ματθαίος 10:16-22) Συνεπώς, ποια μαθήματα μπορούμε να πάρουμε από τον Ιερεμία, και πώς πρέπει να προσεγγίζουμε τη διακονία μας; Ας εξετάσουμε αυτά τα ερωτήματα.