Εκπαιδευτικοί—Γιατί τους Χρειαζόμαστε;
«Μια μέρα με έναν καλό δάσκαλο είναι καλύτερη από χίλιες μέρες επιμελούς μελέτης».—Ιαπωνική παροιμία.
ΘΥΜΑΣΤΕ κάποιον δάσκαλο που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στο σχολείο; Ή, αν είστε ακόμη μαθητής, υπάρχει κάποιος δάσκαλος που τον συμπαθείτε περισσότερο; Αν ναι, γιατί;
Ο καλός εκπαιδευτικός ενσταλάζει πεποίθηση και κάνει τη μάθηση συναρπαστική. Ένας 70χρονος από την Αγγλία θυμάται με συμπάθεια τον καθηγητή των αγγλικών στο σχολείο του στο Μπέρμιγχαμ. «Ο κ. Κλούλι με βοήθησε να διακρίνω ότι είχα ικανότητες οι οποίες μου ήταν άγνωστες ως τότε. Ήμουν ντροπαλός και συνεσταλμένος, αλλά εκείνος με βοήθησε να πάρω μέρος στο σχολικό διαγωνισμό θεάτρου. Την τελευταία χρονιά, κέρδισα το βραβείο θεάτρου. Δεν θα μπορούσα να τα καταφέρω χωρίς τη δική του ενθάρρυνση. Λυπάμαι πολύ που δεν τον ξαναείδα ποτέ τα επόμενα χρόνια για να τον ευχαριστήσω για την αφοσίωση που έδειχνε στους μαθητές του».
Η Μάργκιτ, μια ευχάριστη γυναίκα πάνω από 50 ετών, από το Μόναχο της Γερμανίας, λέει: «Υπήρχε κάποια δασκάλα την οποία αγαπούσα ιδιαίτερα. Είχε έναν υπέροχο τρόπο να εξηγεί απλά τα πιο περίπλοκα πράγματα. Μας παρότρυνε να κάνουμε ερωτήσεις όταν δεν καταλαβαίναμε κάτι. Αντί να είναι απόμακρη, ήταν φιλική. Αυτό έκανε πιο ευχάριστο το μάθημα».
Ο Πίτερ, που είναι Αυστραλός, θυμάται έναν μαθηματικό ο οποίος, όπως είπε, «μας βοηθούσε να διακρίνουμε την αξία των όσων μαθαίναμε αναφέροντας πρακτικά παραδείγματα. Όταν κάναμε τριγωνομετρία, μας έδειξε πώς να υπολογίζουμε το ύψος ενός κτιρίου χωρίς καν να το αγγίζουμε, εφαρμόζοντας απλώς τις αρχές της τριγωνομετρίας. Θυμάμαι ότι έλεγα μέσα μου: “Αυτό είναι σπουδαίο!”»
Η Πολίν, από τη βόρεια Αγγλία, ομολόγησε στο δάσκαλό της: «Δεν τα πάω καλά με τους αριθμούς». Εκείνος ρώτησε: «Θα ήθελες να τα πας καλύτερα; Μπορώ να σε βοηθήσω». Και η Πολίν συνεχίζει: «Τους επόμενους μήνες, μου έδινε περισσότερη προσοχή και μάλιστα με βοηθούσε μετά το σχολείο. Ήξερα ότι ήθελε να πετύχω—ότι ενδιαφερόταν. Αυτό με έκανε να προσπαθώ ακόμη περισσότερο, και βελτιώθηκα».
Η Άντζι, από τη Σκωτία, η οποία είναι τώρα πάνω από 30 ετών, θυμάται τον κ. Γκράχαμ, τον καθηγητή της ιστορίας. «Έκανε το μάθημα πολύ ενδιαφέρον! Αφηγούνταν τα γεγονότα σαν να έλεγε μια ιστορία και δίδασκε με μεγάλο ενθουσιασμό όλα τα μαθήματα. Ζωντάνευε το μάθημα». Θυμάται επίσης με συμπάθεια την κ. Χιούιτ, την ηλικιωμένη δασκάλα της στην πρώτη δημοτικού. «Ήταν καλοσυνάτη και έδειχνε ενδιαφέρον. Μια μέρα στην τάξη, πήγα να τη ρωτήσω κάτι. Εκείνη με έσφιξε στην αγκαλιά της. Με έκανε να νιώθω ότι ενδιαφερόταν πραγματικά για εμένα».
Ο Τιμόθεος, από τη νότια Ελλάδα, εξέφρασε την εκτίμησή του. «Θυμάμαι ακόμη τον καθηγητή που δίδασκε φυσική. Άλλαξε για πάντα την άποψή μου για τον κόσμο γύρω μου και για τη ζωή. Δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα δέους και θαυμασμού στην τάξη. Εμφύτευσε μέσα μας δίψα για τη γνώση και αγάπη για την κατανόηση».
Η Ραμόνα, από την Καλιφόρνια των ΗΠΑ, είναι άλλο ένα παράδειγμα. Η ίδια γράφει: «Η καθηγήτριά μου στο γυμνάσιο αγαπούσε την αγγλική γλώσσα. Ο ενθουσιασμός της ήταν πολύ μεταδοτικός! Έκανε ακόμη και τα δύσκολα να φαίνονται εύκολα».
Η Τζέιν, από τον Καναδά, μίλησε με ενθουσιασμό για κάποιον καθηγητή φυσικής αγωγής που «ήταν γεμάτος ιδέες για διασκέδαση και μάθηση. Μας πήγαινε σε πανέμορφα εξοχικά μέρη και μας έμαθε σκι ανώμαλου δρόμου και ψάρεμα στον πάγο. Ψήσαμε ακόμη και μπάνοκ, ένα είδος ινδιάνικου ψωμιού, σε υπαίθρια φωτιά που ανάψαμε μόνοι μας. Όλα αυτά ήταν υπέροχες εμπειρίες για ένα κορίτσι της πόλης που δεν σήκωνε κεφάλι από τα βιβλία της!»
Η Έλεν είναι μια συνεσταλμένη γυναίκα που γεννήθηκε στη Σαγκάη και πήγε σχολείο στο Χονγκ Κονγκ. Η ίδια θυμάται: «Στην πέμπτη τάξη, είχα έναν δάσκαλο, τον κ. Τσαν, ο οποίος δίδασκε φυσική αγωγή και ζωγραφική. Εγώ ήμουν λεπτεπίλεπτη, και δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με το βόλεϊ και το μπάσκετ. Εκείνος δεν με έφερνε σε δύσκολη θέση. Με άφηνε να παίζω μπάντμιντον και άλλα παιχνίδια που μου ταίριαζαν περισσότερο. Ήταν στοχαστικός και καλοσυνάτος.
»Το ίδιο και με τη ζωγραφική—δεν ζωγράφιζα καλά τα αντικείμενα και τους ανθρώπους. Έτσι λοιπόν, με άφηνε να ζωγραφίζω σχέδια, στα οποία είχα μεγαλύτερη κλίση. Ήμουν μικρότερη από τους άλλους μαθητές, και γι’ αυτό με έπεισε να πάω άλλη μια χρονιά στην ίδια τάξη. Αυτό επηρέασε πολύ τα υπόλοιπα σχολικά μου χρόνια. Απέκτησα αυτοπεποίθηση και προόδευσα. Θα του είμαι πάντα ευγνώμων».
Ποιοι εκπαιδευτικοί φαίνεται να ασκούν τη μεγαλύτερη επίδραση; Ο Γουίλιαμ Έιερς απαντάει στο βιβλίο του Διδασκαλία—Το Ταξίδι ενός Εκπαιδευτικού (To Teach—The Journey of a Teacher): «Η καλή διδασκαλία απαιτεί πάνω από όλα έναν στοχαστικό, γεμάτο ενδιαφέρον δάσκαλο, αφοσιωμένο στους μαθητές του. . . . Η καλή διδασκαλία δεν είναι θέμα ειδικών μεθόδων ή τεχνικών, προγραμμάτων και ενεργειών. . . . Η διδασκαλία είναι πρωτίστως θέμα αγάπης». Ποιος, λοιπόν, θεωρείται επιτυχημένος εκπαιδευτικός; Ο ίδιος λέει: «Ο δάσκαλος που άγγιξε την καρδιά σας, ο δάσκαλος που σας κατάλαβε ή ενδιαφέρθηκε για εσάς προσωπικά, ο δάσκαλος που η αγάπη του για κάτι—τη μουσική, τα μαθηματικά, τα λατινικά, τους χαρταετούς—ήταν μεταδοτική και υποκινητική».
Αναμφίβολα, πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν δεχτεί εκφράσεις εκτίμησης από μαθητές, ακόμη και γονείς, οι οποίες τους ενθάρρυναν να συνεχίσουν το έργο τους παρά τις απογοητεύσεις. Κοινό στοιχείο σε πολλά από αυτά τα σχόλια είναι το γνήσιο ενδιαφέρον και η καλοσύνη που έδειξε ο εκπαιδευτικός στο μαθητή.
Ασφαλώς δεν έχουν όλοι οι εκπαιδευτικοί αυτή τη θετική προσέγγιση. Συχνά οι εκπαιδευτικοί υφίστανται επίσης πολλές πιέσεις, οι οποίες περιορίζουν τα όσα μπορούν να κάνουν για τους μαθητές τους. Αυτό μας οδηγεί στο ερώτημα: Γιατί μερικοί διαλέγουν ένα τόσο δύσκολο επάγγελμα;
[Εικόνα στη σελίδα 4]
«Η διδασκαλία είναι πρωτίστως θέμα αγάπης»