Αυξάνεται η Δυσαρέσκεια για τους Φόρους;
«Όσο και αν κοπιάζω, μου αρπάζουν ό,τι κερδίζω».—Βαβυλωνιακή παροιμία, περίπου 2300 Π.Κ.Χ.
«Σε αυτόν τον κόσμο τίποτα δεν είναι σίγουρο παρά μόνο ο θάνατος και οι φόροι».—Βενιαμίν Φραγκλίνος, Αμερικανός πολιτικός, 1789.
Ο ΡΟΥΜΠΙΝ είναι πωλητής. Κάθε χρόνο σχεδόν το ένα τρίτο των αποδοχών του, που έχει κερδίσει με μόχθο, εξανεμίζεται στους φόρους. «Δεν μπορώ να καταλάβω πού πηγαίνουν όλα αυτά τα χρήματα», διαμαρτύρεται. «Με τόσο πολλές κρατικές περικοπές, οι υπηρεσίες που μας παρέχονται είναι λιγότερες από ποτέ άλλοτε».
Ωστόσο, είτε το θέλουμε είτε όχι, οι φόροι είναι μέρος της ζωής. Ο συγγραφέας Τσαρλς Άνταμς λέει: «Από τότε που υπάρχει πολιτισμός, οι κυβερνήσεις φορολογούν το εισόδημα με πολλούς τρόπους». Οι φόροι έχουν γίνει συχνά πρόξενος δυσαρέσκειας, και μερικές φορές ξεσήκωσαν εξεγέρσεις. Οι αρχαίοι Βρετανοί πολέμησαν τους Ρωμαίους, λέγοντας: «Θα ήταν πολύ προτιμότερο να σφαγιαστούμε παρά να συνεχίσουμε να ζούμε με φόρους πάνω από το κεφάλι μας!» Στη Γαλλία, το μίσος για το φόρο γκαμπέλ, έναν φόρο αλατιού, συνέβαλε στο ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης, στη διάρκεια της οποίας καρατομήθηκαν οι εισπράκτορες φόρων. Οι εξεγέρσεις εξαιτίας της φορολογίας έπαιξαν επίσης ρόλο στον πόλεμο ανεξαρτησίας των ΗΠΑ κατά της Αγγλίας.
Δεν μας παραξενεύει το γεγονός ότι η δυσαρέσκεια για τους φόρους εξακολουθεί να υποβόσκει μέχρι σήμερα. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες τα φορολογικά συστήματα συνήθως είναι «ανεπαρκή» και «άδικα». Σύμφωνα με έναν ερευνητή, σε κάποια φτωχή αφρικανική χώρα υπήρχαν «πάνω από 300 τοπικοί φόροι, η διαχείριση των οποίων ήταν αδύνατη ακόμη και από τα πιο ικανά άτομα. Οι μηχανισμοί κατάλληλης είσπραξης και ελέγχου είναι είτε ανύπαρκτοι είτε ανεφάρμοστοι, . . . δημιουργώντας ευνοϊκές περιστάσεις για κατάχρηση». Το BBC ανέφερε ότι, σε μια ασιατική χώρα, «οι τοπικοί αξιωματούχοι επέβαλλαν δεκάδες . . . παράνομες επιβαρύνσεις—από εισφορές για την καλλιέργεια μπανάνας μέχρι φόρους για τη σφαγή χοίρων—είτε για να αυξήσουν τα τοπικά έσοδα είτε για να γεμίσουν τις δικές τους τσέπες».
Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών εντείνει τη δυσαρέσκεια. Το έντυπο του ΟΗΕ Ανάκαμψη της Αφρικής (Africa Recovery) επισημαίνει: «Μία από τις πολλές οικονομικές διαφορές μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών είναι ότι οι αναπτυγμένες χώρες επιδοτούν τους αγρότες ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες τούς φορολογούν. . . . Μελέτες της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνουν ότι οι επιδοτήσεις των ΗΠΑ και μόνο μειώνουν το ετήσιο εισόδημα της Δυτικής Αφρικής από εξαγωγές βαμβακιού κατά [210 εκατομμύρια ευρώ] το χρόνο». Οι αγρότες στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί, λοιπόν, να δυσανασχετούν όταν η κυβέρνησή τους επιβάλλει φόρους στο ήδη πενιχρό εισόδημά τους. Ένας αγρότης σε κάποια ασιατική χώρα λέει: «Όποτε έρχονταν εδώ [κυβερνητικοί αξιωματούχοι], ήταν για να ζητήσουν χρήματα».
Παρόμοια δυσαρέσκεια εκδηλώθηκε πρόσφατα και στη Νότια Αφρική, όταν η κυβέρνηση επέβαλε έγγειο φόρο στους αγρότες. Οι αγρότες απείλησαν ότι θα καταφύγουν στα δικαστήρια. Ο φόρος «θα οδηγήσει αγρότες σε χρεοκοπία και θα αυξήσει την ανεργία ανάμεσα στους εργάτες αγροκτημάτων», κατήγγειλε ένας εκπρόσωπος των αγροτών. Κατά καιρούς, η δυσαρέσκεια για τη φορολογία οδηγεί ακόμη και σήμερα σε βιαιότητες. Το BBC αναφέρει: «Δύο [Ασιάτες] αγρότες σκοτώθηκαν πέρσι όταν η αστυνομία εισέβαλε σε ένα χωριό όπου οι χωρικοί διαμαρτύρονταν για τη βαριά φορολογία».
Εντούτοις, δεν δυσανασχετούν μόνο οι φτωχοί για τους φόρους. Μια έρευνα στη Νότια Αφρική έδειξε ότι πολλοί εύποροι φορολογούμενοι «δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν επιπρόσθετους φόρους—ακόμη και αν αυτό σήμαινε ότι η κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να βελτιώσει τις υπηρεσίες που είναι ουσιώδεις για αυτούς». Διασημότητες διεθνούς φήμης στο χώρο της μουσικής, του κινηματογράφου, του αθλητισμού και της πολιτικής έχουν γίνει πρωτοσέλιδα λόγω φοροδιαφυγής. Το βιβλίο Η Παρακμή (και Πτώση;) του Φόρου Εισοδήματος (The Decline [and Fall?] of the Income Tax) επισημαίνει: «Δυστυχώς, και οι υψηλότεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι μας, οι πρόεδροί μας, υπήρξαν επίσης κάθε άλλο παρά τέλεια πρότυπα για τους κοινούς πολίτες στον τομέα της συμμόρφωσης με τους φορολογικούς νόμους».
Ίσως και εσείς, παρόμοια, να πιστεύετε ότι οι φόροι είναι υπερβολικοί, άδικοι και δυσβάσταχτοι. Πώς θα πρέπει, λοιπόν, να βλέπετε την πληρωμή φόρων; Εξυπηρετούν οι φόροι κάποιον ουσιαστικό σκοπό; Γιατί τα φορολογικά συστήματα είναι συχνά τόσο περίπλοκα και φαίνονται άδικα; Τα επόμενα άρθρα θα διερευνήσουν αυτά τα ερωτήματα.
[Εικόνα στη σελίδα 4]
Στις αναπτυσσόμενες χώρες οι φτωχοί μπορεί να έχουν δυσανάλογο μερίδιο στην πληρωμή φόρων
[Ευχαριστίες]
Godo-Foto