Το Πλοιάριο της Γαλιλαίας​—Θησαυρός από τους Βιβλικούς Χρόνους

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΟ ΙΣΡΑΗΛ

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΓΑΛΙΛΑΙΑΣ είναι το μέρος όπου συνέβησαν μερικά από τα πιο συναρπαστικά γεγονότα της διακονίας του Ιησού. Σε αυτή τη λίμνη ή στις όχθες της ο ίδιος ο Γιος του Θεού περπάτησε πάνω στο νερό, ηρέμησε τα ταραγμένα κύματα, έθρεψε θαυματουργικά χιλιάδες άτομα και θεράπευσε αρρώστους.

Το 1986 έγινε μια απρόσμενη ανακάλυψη στον πυθμένα της, κοντά στην αρχαία Καπερναούμ. Επρόκειτο για ένα πλοιάριο που είχε πλεύσει σε αυτή τη θάλασσα τον καιρό της διακονίας του Ιησού. Πώς βρέθηκε; Και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό;

Το Αποκάλυψε η Ξηρασία

Το γεγονός ότι οι βροχοπτώσεις ήταν επί χρόνια κάτω του μέσου όρου, με αποκορύφωμα το καυτό καλοκαίρι του 1985, είχε σοβαρές επιπτώσεις στη Θάλασσα της Γαλιλαίας, και το γλυκό νερό αυτής της λίμνης χρησιμοποιούνταν επίσης για την άρδευση των καλλιεργειών. Η στάθμη του νερού έπεσε κατακόρυφα, δημιουργώντας εκτεταμένους βάλτους. Δύο αδέλφια από ένα κοντινό κιμπούτς το θεώρησαν χρυσή ευκαιρία να ψάξουν για κρυμμένους θησαυρούς. Καθώς διέσχιζαν τους βάλτους, είδαν μερικά μπρούντζινα νομίσματα και λίγα παλιά καρφιά. Έπειτα, αντίκρισαν ένα ωοειδές περίγραμμα στη λάσπη, το οποίο υποδείκνυε το σημείο όπου κειτόταν θαμμένο κάποιο αρχαίο πλοιάριο. Πράγματι, είχαν βρει έναν θησαυρό!

Οι αρχαιολόγοι δεν περίμεναν ποτέ να βρουν ένα πλοιάριο 2.000 ετών στη Θάλασσα της Γαλιλαίας. Πίστευαν ότι οι μικροοργανισμοί θα είχαν καταστρέψει προ πολλού οποιοδήποτε ξύλο. Εντούτοις, τόσο η χρονολόγηση με άνθρακα όσο και τα νομίσματα που ήρθαν στο φως σε εκείνη την τοποθεσία οδήγησαν τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι το εύρημα αναγόταν στον πρώτο αιώνα Π.Κ.Χ. ή στον πρώτο αιώνα Κ.Χ. Φαινόταν απίστευτο, αλλά το κύτος είχε διατηρηθεί πολύ καλά. Πώς ήταν αυτό δυνατόν;

Το πλοιάριο είχε μείνει πιθανώς σε ήσυχα νερά, πράγμα που επέτρεψε σε ολόκληρο το κάτω τμήμα να καλυφτεί με λεπτόκοκκη λάσπη. Με τον καιρό, η λάσπη σκλήρυνε. Έτσι λοιπόν, ένα κομμάτι της ιστορίας παρέμεινε άθικτο επί 20 αιώνες περίπου!

Καθώς τα νέα για την ανακάλυψη του σκάφους εξαπλώνονταν, του δόθηκε το παρωνύμιο Πλοιάριο του Ιησού. Ασφαλώς, κανένας δεν εννοούσε στα σοβαρά ότι ο Ιησούς ή οι μαθητές του χρησιμοποίησαν το συγκεκριμένο πλοιάριο. Ωστόσο, η ηλικία του και οι ομοιότητές του με τα πλοιάρια που περιγράφονται στις αφηγήσεις των Ευαγγελίων το καθιστούν ενδιαφέρον τόσο για τους ιστορικούς όσο και για τους μελετητές της Αγίας Γραφής.

Το πλοιάριο έχει μήκος 8,2 μέτρα και πλάτος 2,3 μέτρα. Ο κατασκευαστής του χρησιμοποίησε τη μέθοδο «πρώτα το κέλυφος» για να το φτιάξει. Δηλαδή, αντί να τοποθετήσει τις σανίδες πάνω σε σκελετό, τις προσάρμοσε απευθείας στην καρίνα και διαμόρφωσε τα πλάγια τμήματα του πλοιαρίου έτσι ώστε να σχηματίσει ένα κέλυφος. Αυτή ήταν μια κοινή μέθοδος κατασκευής των πλοιαρίων που έπλεαν στη Μεσόγειο Θάλασσα. Αλλά το πλοιάριο της Γαλιλαίας ίσως είχε υποστεί μετατροπές για να μπορεί να πλέει σε λίμνη.

Από ό,τι φαίνεται, αρχικά το πλοιάριο ήταν εξοπλισμένο με ένα και μόνο τετράγωνο ιστίο. Τα τέσσερα κουπιά του δείχνουν ότι απαιτούσε τουλάχιστον πενταμελές πλήρωμα​—τέσσερις κωπηλάτες και έναν πηδαλιούχο. Ωστόσο, το σκάφος μπορούσε να μεταφέρει υπερδιπλάσιο αριθμό ατόμων. Εύκολα μπορούμε να φανταστούμε ένα πλοιάριο παρόμοιου μεγέθους καθώς διαβάζουμε για τους εφτά μαθητές που είχαν πάει για ψάρεμα όταν είδαν τον Ιησού μετά την ανάστασή του.​—Ιωάννης 21:2-8.

Το πλοιάριο της Γαλιλαίας αναμφίβολα θα είχε πρυμναίο κατάστρωμα για την τοποθέτηση μεγάλων αλιευτικών διχτυών. Κάτω από τις σανίδες του, αυτού του είδους το κατάστρωμα παρείχε έναν κάπως απόμερο χώρο όπου μπορούσαν να ξεκουραστούν οι κουρασμένοι ψαράδες. Ο Ιησούς πιθανώς να επωφελήθηκε από αυτό το χαρακτηριστικό του σκάφους όταν, στη διάρκεια μιας ανεμοθύελλας, «ήταν στην πρύμνη και κοιμόταν πάνω σε ένα μαξιλάρι». (Μάρκος 4:38) Έχει λεχθεί ότι το «μαξιλάρι» πιθανώς να ήταν κάποιος σάκος με άμμο που χρησίμευε στο σκάφος ως έρμα.a

Ψαράδες στη Θάλασσα της Γαλιλαίας

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα πλοιάριο σαν και αυτό πίσω στον πρώτο αιώνα. Καθώς πλέετε στη Θάλασσα της Γαλιλαίας, τι μπορεί να παρατηρήσετε; Υπάρχουν ψαράδες, μερικοί σε μικρά πλοιάρια και άλλοι που τσαλαβουτούν στα ρηχά νερά, οι οποίοι ρίχνουν τα δίχτυα τους. Με την άνεση του ανθρώπου που είναι ειδικός στη δουλειά του, ρίχνουν με το ένα χέρι αυτά τα κυκλικά δίχτυα, τα οποία έχουν βαρίδια και η διάμετρός τους είναι 6 ως 8 μέτρα. Τα δίχτυα, πέφτοντας ομοιόμορφα στην επιφάνεια της θάλασσας, βυθίζονται, παγιδεύοντας ψάρια. Ο ψαράς ανασύρει την ψαριά του σέρνοντας το δίχτυ στην όχθη ή ίσως βουτώντας για να μαζέψει το δίχτυ και ό,τι έχει μέσα. Σύμφωνα με τη Βιβλική περιγραφή, ο Σίμων και ο Ανδρέας “έριξαν” τα δίχτυα τους, ίσως με παρόμοιο τρόπο.​—Μάρκος 1:16.

Μπορεί επίσης να παρατηρήσετε μια ομάδα ψαράδων και τις ζωηρές συζητήσεις τους καθώς ετοιμάζουν ένα κάθετο δίχτυ. Αυτό το δίχτυ μπορεί να έχει μήκος 300 μέτρα, και στο μέσο του να πέφτει κάθετα σε βάθος 8 μέτρων, ενώ στα δύο άκρα του υπάρχουν σχοινιά ανέλκυσης. Οι ψαράδες επιλέγουν την τοποθεσία τους και έπειτα οι μισοί από αυτούς βγαίνουν στην όχθη κρατώντας ένα από τα σχοινιά. Το πλοιάριο πλέει ευθεία μέσα στη λίμνη, ξεδιπλώνοντας το δίχτυ στο πλήρες μήκος του. Έπειτα στρίβει, τραβώντας σταδιακά το δίχτυ έτσι ώστε να σχηματίσει ένα ημικύκλιο απέναντι από την όχθη. Στη συνέχεια οι υπόλοιποι ψαράδες βγαίνουν από το πλοιάριο με το δεύτερο σχοινί ανέλκυσης. Καθώς οι δύο ομάδες ψαράδων πλησιάζουν όλο και περισσότερο η μία την άλλη, τραβούν την ψαριά τους.​—Ματθαίος 13:47, 48.

Στο βάθος βλέπετε έναν μοναχικό ψαρά να χρησιμοποιεί αγκίστρι και αλιευτικό νήμα. Ο Ιησούς είπε κάποτε στον Πέτρο να ρίξει το αγκίστρι σε αυτήν ακριβώς τη θάλασσα. Φαντάζεστε την έκπληξη του Πέτρου όταν έπιασε κάποιο ψάρι και βρήκε ένα ασημένιο νόμισμα στο στόμα του​—ό,τι ακριβώς χρειαζόταν για να πληρώσει το φόρο του ναού.​—Ματθαίος 17:27.

Το σούρουπο όλα ησυχάζουν στη λίμνη. Ξαφνικά, η ηρεμία διακόπτεται από ψαράδες που χτυπούν τα πόδια τους και τινάζουν τα κουπιά τους για να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο θόρυβο. Γιατί; Οι ψαράδες έχουν ήδη τοποθετήσει στο νερό μανωμένα δίχτυα με τέτοιον τρόπο ώστε τα ψάρια, τρομαγμένα από το θόρυβο, να πηγαίνουν κατευθείαν στην παγίδα. Αυτό το κάθετο δίχτυ, αόρατο στο σκοτάδι, είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να παγιδεύει εύκολα τα ψάρια. Τα δίχτυα ρίχνονται επανειλημμένα στη διάρκεια της νύχτας. Το πρωί οι ψαράδες τα πλένουν και τα κρεμούν για να στεγνώσουν. Στο μυαλό σας γεννιέται το ερώτημα: “Μήπως η θαυματουργική ψαριά που περιγράφεται στα εδάφια Λουκάς 5:1-7 περιλάμβανε τη χρήση μανωμένου διχτυού;”

Εργασίες Αποκατάστασης

Ας επιστρέψουμε στη σύγχρονη εποχή. Τι συνέβη στο ανασκαμμένο πλοιάριο; Αν και ήταν ανέπαφο, ο σκελετός του άντεχε όσο ένα μουσκεμένο χαρτόνι. Το να το ξεθάψει κανείς απλώς από τη λάσπη δεν ήταν ενδεδειγμένο. Πόσο τραγικό θα ήταν αν, αφού είχε επιζήσει όλο αυτό το διάστημα, καταστρεφόταν στη διάρκεια της ανάσυρσης! Υπό την απειλή των ανυψούμενων και πάλι υδάτων της λίμνης, δημιουργήθηκε μια τάφρος γύρω από την τοποθεσία ανασκαφής. Φτιάχτηκαν σήραγγες κάτω από το κύτος ώστε να τοποθετηθούν στηρίγματα από φάιμπεργκλας. Έπειτα, καθώς η λάσπη καθαριζόταν προσεκτικά, ο σκελετός του πλοιαρίου ψεκαζόταν εσωτερικά και εξωτερικά ώστε να σχηματιστεί μια προστατευτική επένδυση από αφρό πολυουρεθάνης.

Η επόμενη δυσκολία αφορούσε τη μεταφορά αυτού του εύθραυστου όγκου σε μια τοποθεσία 300 μέτρα μακριά προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες συντήρησης. Μολονότι η επένδυση της πολυουρεθάνης ήταν ανθεκτική, ένα απότομο τράνταγμα θα μπορούσε να θρυμματίσει την ευαίσθητη ξυλεία που προστάτευε. Η ομάδα αποφάσισε να εφαρμόσει μια πρωτοποριακή λύση. Άνοιξαν την τάφρο ώστε να μπει νερό. Για πρώτη φορά έπειτα από πολλούς αιώνες, το πλοιάριο, που τώρα περιβαλλόταν από μια σύγχρονη επένδυση, έπλευσε στη Θάλασσα της Γαλιλαίας.

Προκειμένου να στεγαστεί το πλοιάριο στη διάρκεια των εργασιών συντήρησης, που κράτησαν 14 χρόνια, κατασκευάστηκε μια δεξαμενή από σκυρόδεμα. Ένα πρόβλημα δημιουργήθηκε όταν προνύμφες κουνουπιών κατέκλυσαν τη δεξαμενή, κάνοντας δύσκολη τη ζωή εκείνων που έπρεπε να μπαίνουν στο νερό της για να εργαστούν στο πλοιάριο. Ωστόσο, το προσωπικό συντήρησης βρήκε μια λύση που ήταν πρωτότυπη αλλά και δοκιμασμένη από το χρόνο. Επιστράτευσαν τη βοήθεια μιας ομάδας ψαριών του Αγίου Πέτρου, τα οποία έφαγαν τις προνύμφες και καθάρισαν το νερό.

Σύντομα ήρθε ο καιρός για το στέγνωμα του πλοιαρίου. Εξακολουθούσε να είναι τόσο ευαίσθητο ώστε δεν μπορούσε να στεγνώσει με φυσικό τρόπο. Το νερό που διέβρεχε το ξύλο έπρεπε να αντικατασταθεί με κάτι άλλο. Η ομάδα χρησιμοποίησε μια τεχνική με την οποία το νερό αντικαταστάθηκε με συνθετικό υδροδιαλυτό κερί, με αποτέλεσμα να στεγνώσει το ξύλο χωρίς να παραμορφωθεί.

Όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης, ήρθε στο φως ένα μάλλον ταπεινό σκάφος. Είχε φτιαχτεί από 12 διαφορετικά είδη ξύλου. Γιατί; Μια πιθανή αιτία είναι ότι εκείνη την εποχή το ξύλο ήταν δυσεύρετο. Μια άλλη, πιθανότερη, αιτία είναι ότι ο ιδιοκτήτης του δεν ήταν εύπορος. Το πλοιάριο επισκευάστηκε πολλές φορές προτού εγκαταλειφθεί τελικά στη λίμνη.

Το πλοιάριο της Γαλιλαίας ίσως να μην έχει καμία απολύτως σχέση με τον Ιησού. Ωστόσο, για πολλούς είναι θησαυρός. Προσφέρει τη δυνατότητα να ταξιδέψει κάποιος πολλούς αιώνες πίσω και να οραματιστεί πώς ήταν η ζωή στη Θάλασσα της Γαλιλαίας τις μνημειώδεις μέρες της επίγειας διακονίας του Ιησού.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Οι εργάτες αφαίρεσαν υπομονετικά τη λάσπη από το εσωτερικό του πλοιαρίου

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Επενδυμένο με αφρό πολυουρεθάνης

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Έπειτα από σχεδόν 2.000 χρόνια, το πλοιάριο έπλευσε ξανά

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Μοντέλο του πλοιαρίου, όπως μπορεί να ήταν τον πρώτο αιώνα

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Το πλοιάριο της Γαλιλαίας εκτίθεται σε κοινή θέα​—η συντήρηση ολοκληρώθηκε

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

All photos except model and sea: Israel Antiquities Authority-The Yigal Allon Center, Ginosar