Χρήματα—Αφεντικό ή Υπηρέτης Σας;
ΜΗΠΩΣ υποφέρετε από το σύνδρομο της ασθένειας των χρημάτων; Λέγεται ότι αυτή η ασθένεια ταλαιπωρεί μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Περί τίνος πρόκειται;
Ο Δρ Ρότζερ Χέντερσον, ερευνητής σε θέματα ψυχικής υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο, επινόησε πρόσφατα τον όρο «σύνδρομο της ασθένειας των χρημάτων» για να περιγράψει τα σωματικά και τα ψυχολογικά συμπτώματα που εμφανίζουν όσοι αγχώνονται εξαιτίας οικονομικών ανησυχιών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν λαχάνιασμα, πονοκεφάλους, ναυτία, δερματικά εξανθήματα, ανορεξία, αδικαιολόγητο θυμό, νευρικότητα και αρνητικές σκέψεις. «Οι οικονομικές ανησυχίες αποτελούν σημαντική αιτία άγχους», αναφέρει ο Χέντερσον.
Δεν πρέπει να προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι, τους πρόσφατους μήνες, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι υφίστανται τις επιβλαβείς συνέπειες των ανησυχιών που οφείλονται στα χρήματα. Εξαιτίας των επιπτώσεων της παρούσας οικονομικής κρίσης η οποία πλήττει πολλές χώρες, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν χάσει την εργασία τους, το σπίτι τους και τις προσωπικές τους οικονομίες. Μεγάλοι οικονομικοί οργανισμοί έχουν καταρρεύσει, ενώ ακόμη και τα πλουσιότερα έθνη έχουν θεσπίσει έκτακτα μέτρα για την αποτροπή μιας ολοκληρωτικής οικονομικής καταστροφής. Στον δε αναπτυσσόμενο κόσμο, το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών έχει προξενήσει επίσης αρκετή ανησυχία.
Τα οικονομικά προβλήματα είναι κοινά και σε καιρούς αφθονίας. Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων ετών οικονομικής ευημερίας, πολλοί άνθρωποι πλήττονταν από οικονομικές ανησυχίες. Για παράδειγμα, η νοτιοαφρικανική εφημερίδα Δε Γουίτνες (The Witness) ανέφερε ότι «η υφέρπουσα κοινωνική ασθένεια του υπερκαταναλωτισμού, της εμπορευματοποίησης και του ασυγκράτητου υλισμού» εξαπλωνόταν στην Αφρική. Η εφημερίδα παρέθετε μερικά από τα συμπτώματα αυτής της “ασθένειας”, όπως «άγχος, χρέη, σπατάλη, υπερβολική εργασία, αισθήματα στέρησης, φθόνος και κατάθλιψη». Τα χρήματα θεωρήθηκαν υπεύθυνα για το συνεχή εκφυλισμό της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής στην Αφρική.
Πριν από τους πρόσφατους τριγμούς της οικονομίας, η Ινδία πέρασε μια περίοδο αξιοσημείωτης οικονομικής ανάπτυξης. Το περιοδικό Η Ινδία Σήμερα, Διεθνής Έκδοση (India Today International) ανέφερε ότι το 2007 ήταν έτος κατά το οποίο η χώρα «προχώρησε με γοργούς ρυθμούς σε νέα επίπεδα έκδηλου καταναλωτισμού». Ωστόσο, εκείνο το διάστημα, οι αξιωματούχοι στην Ινδία φοβούνταν ότι αυτή η ευημερία θα οδηγούσε σε αυξημένη αναταραχή ή ακόμη και σε βία.
Την ίδια εκείνη περίοδο, μια καινούρια γενιά νεαρών ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες εκδήλωναν την τάση να αγοράζουν αφειδώς πολυτελή είδη. Ωστόσο, η αγοραστική τους δύναμη δεν τους έφερνε ευτυχία. Οι ερευνητές δήλωναν ότι η ευμάρεια αποτελούσε μια από τις βασικές αιτίες του αλκοολισμού, της κατάθλιψης και των αυτοκτονιών που παρατηρούνταν εκεί. Μια μελέτη αποκάλυψε ότι, παρά την αφθονία και τον πλούτο, «λιγότεροι από ένας στους τρεις Αμερικανούς» ισχυρίζονταν ότι ήταν «πολύ ευτυχισμένοι».
Η Άλλη Όψη του Νομίσματος
Από την άλλη πλευρά, τόσο σε καλές εποχές όσο και σε κακές, πολλοί άνθρωποι—πλούσιοι και φτωχοί—είναι σχετικά απαλλαγμένοι από τις ανησυχίες που συνδέονται με τα χρήματα και τα υλικά αποκτήματα. Πού οφείλεται αυτή η διαφορά;
Σε ένα άρθρο με τίτλο Η Σημασία του Χρήματος (The Meaning of Money), οι ερευνητές παρατήρησαν ότι μερικοί άνθρωποι «καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από τα χρήματα και ελέγχονται από αυτά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και νευρωτικές καταστάσεις». Σε αντιδιαστολή με τα παραπάνω, οι ίδιοι πρόσθεσαν: «Όσοι διαχειρίζονται τα χρήματά τους προσεκτικά έχουν συνήθως ένα εσωτερικό αίσθημα ελέγχου καθώς και θετική άποψη για τον εαυτό τους. Είναι τα αφεντικά των χρημάτων και όχι οι δούλοι τους . . . Πιστεύουμε ότι όσοι διαχειρίζονται τα χρήματά τους προσεκτικά μπορεί επίσης να νιώθουν λιγότερο άγχος και, επομένως, λιγότερη πίεση».
Ποια είναι η δική σας στάση απέναντι στα χρήματα; Πώς σας επηρεάζει ο ασταθής χαρακτήρας της παγκόσμιας οικονομίας; Είναι τα χρήματα αφεντικό ή υπηρέτης σας; Εσείς πιθανώς να μην έχετε τα συμπτώματα του λεγόμενου συνδρόμου της ασθένειας των χρημάτων. Εντούτοις, είτε είμαστε πλούσιοι είτε φτωχοί, όλοι είμαστε ευάλωτοι στις δυσμενείς επιπτώσεις των οικονομικών ανησυχιών. Εξετάστε πώς μπορείτε, με κάποιες προσαρμογές στη διαχείριση των οικονομικών σας, να έχετε περισσότερη ειρήνη διάνοιας και πιο ευτυχισμένη ζωή.