ΟΤΑΝ διαβάζετε μεγαλόφωνα, μήπως κομπιάζετε σε συγκεκριμένες εκφράσεις; Ή όταν κάνετε ομιλία ενώπιον ακροατηρίου, μήπως διαπιστώνετε ότι συχνά αγωνίζεστε να βρείτε τις κατάλληλες λέξεις; Αν ναι, τότε ίσως έχετε πρόβλημα όσον αφορά την ευχέρεια λόγου. Το άτομο που έχει ευχέρεια διαβάζει και μιλάει με τέτοιον τρόπο ώστε τα λόγια του και οι σκέψεις του ρέουν ομαλά, με εμφανή άνεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι μιλάει συνέχεια ή πολύ γρήγορα ή ότι μιλάει χωρίς να σκέφτεται. Η ομιλία του είναι ευχάριστα γλαφυρή. Στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ευχέρεια λόγου.

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να ευθύνονται για την έλλειψη ευχέρειας. Μήπως χρειάζεται να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή σε κάποιο από τα ακόλουθα σημεία; (1) Όταν διαβάζει κανείς σε άλλους και συναντάει λέξεις τις οποίες δεν γνωρίζει, αυτό μπορεί να τον κάνει να κομπιάζει. (2) Οι μικρές παύσεις σε πάρα πολλά σημεία μπορεί να καταλήξουν σε σπασμωδική εκφώνηση. (3) Η έλλειψη προετοιμασίας μπορεί να επιτείνει το πρόβλημα. (4) Ένας συνηθισμένος παράγοντας για τον οποίο μερικοί δεν έχουν ευχέρεια όταν μιλούν σε ομάδα ατόμων είναι το ότι δεν έχουν ταξινομήσει την ύλη με λογικό τρόπο. (5) Το περιορισμένο λεξιλόγιο μπορεί να κάνει κάποιον να κομπιάζει καθώς αγωνίζεται να βρει τις κατάλληλες λέξεις. (6) Αν δίνεται έμφαση σε πάρα πολλές λέξεις, αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα ευχέρειας. (7) Η έλλειψη εξοικείωσης με τους κανόνες της γραμματικής μπορεί να επιτείνει το πρόβλημα.

Αν δεν έχετε ευχέρεια λόγου, οι ακροατές στην Αίθουσα Βασιλείας δεν θα σηκωθούν να φύγουν στην κυριολεξία, αλλά η διάνοιά τους θα αρχίσει να περιπλανιέται. Ως αποτέλεσμα, πολλά από αυτά που λέτε ίσως πάνε χαμένα.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να προσέχετε μήπως, στην προσπάθειά σας να μιλάτε με δυναμισμό και ευχέρεια, αποκτήσετε τελικά ένα αυταρχικό ύφος ομιλίας, προκαλώντας μάλιστα αμηχανία στο ακροατήριο. Αν, εξαιτίας πολιτιστικών διαφορών, οι άλλοι θεωρούν τον τρόπο της ομιλίας σας άξεστο ή ανειλικρινή, θα αποτύχετε στο στόχο σας. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο απόστολος Παύλος, αν και ήταν έμπειρος ομιλητής, προσέγγισε τους Κορινθίους «με αδυναμία και με φόβο και με πολύ τρόμο», για να μην προσελκύσει χωρίς λόγο την προσοχή στον εαυτό του.—1 Κορ. 2:3.

Συνήθειες που Πρέπει να Αποφεύγετε. Πολλοί έχουν την ιδιορρυθμία να παρεμβάλλουν στα λόγια τους εκφράσεις όπως «και-ε». Άλλοι ξεκινούν πολλές φορές τις σκέψεις τους με τη λέξη «τώρα» ή κολλάνε μια λέξη όπως «έτσι», «λοιπόν» ή «πράγματι» σε οτιδήποτε λένε. Ίσως δεν έχετε αντιληφθεί πόσο συχνά επαναλαμβάνετε τέτοιες εκφράσεις. Θα μπορούσατε να κάνετε μια δοκιμή μιλώντας σε κάποιον ο οποίος, κάθε φορά που θα σας ακούει να λέτε αυτές τις εκφράσεις, θα τις επαναλαμβάνει. Μπορεί να εκπλαγείτε.

Ορισμένοι κάνουν αρκετές παλινδρομήσεις καθώς διαβάζουν και μιλούν. Δηλαδή αρχίζουν μια πρόταση και κατόπιν σταματούν προτού ολοκληρώσουν και επαναλαμβάνουν τουλάχιστον ένα μέρος αυτών που έχουν ήδη πει.

Κάποιοι άλλοι μιλούν μεν αρκετά γρήγορα, αλλά ενώ ξεκινούν με έναν συλλογισμό, στη μέση της πρότασης μεταπηδούν σε κάποιον άλλον. Αν και οι λέξεις ρέουν αβίαστα, οι απότομες εναλλαγές στη σκέψη δημιουργούν πρόβλημα στην ευχέρεια.

Τρόποι Βελτίωσης. Αν το πρόβλημά σας είναι ότι αρκετές φορές αγωνίζεστε να βρείτε την κατάλληλη λέξη, πρέπει να κάνετε συντονισμένες προσπάθειες για να πλουτίσετε το λεξιλόγιό σας. Να προσέχετε ιδιαίτερα τις λέξεις που σας είναι άγνωστες στη Σκοπιά, στο Ξύπνα! και σε άλλα έντυπα που ίσως διαβάζετε. Να τις βρίσκετε σε κάποιο λεξικό, να κοιτάζετε την προφορά και τη σημασία τους και να προσθέτετε μερικές από αυτές στο λεξιλόγιό σας. Αν δεν έχετε στη διάθεσή σας κανένα λεξικό, ζητήστε βοήθεια από κάποιον που μιλάει καλά τη γλώσσα.

Το να συνηθίζετε να διαβάζετε μεγαλόφωνα σε τακτική βάση θα συμβάλει στη βελτίωσή σας. Να σημειώνετε τις δύσκολες λέξεις και να τις επαναλαμβάνετε μεγαλόφωνα αρκετές φορές.

Για να διαβάζετε με ευχέρεια, είναι απαραίτητο να καταλαβαίνετε πώς σχετίζονται μεταξύ τους οι λέξεις μέσα στην πρόταση. Συνήθως πρέπει να διαβάζετε ομάδες λέξεων για να μεταδίδετε τη σκέψη του συγγραφέα. Να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις ομάδες λέξεων. Βάλτε κάποιο σημάδι, αν αυτό θα σας βοηθήσει. Στόχος σας δεν είναι μόνο να διαβάζετε σωστά τις λέξεις αλλά και να μεταδίδετε με σαφήνεια τις σκέψεις. Αφού αναλύσετε μια πρόταση, προχωρήστε στην επόμενη μέχρις ότου μελετήσετε ολόκληρη την παράγραφο. Εξοικειωθείτε με τη ροή των σκέψεων. Έπειτα κάντε πρόβες διαβάζοντας μεγαλόφωνα. Διαβάστε την παράγραφο επανειλημμένα, ώσπου να μπορείτε να τη διαβάζετε χωρίς να κομπιάζετε και χωρίς να κάνετε παύσεις σε λάθος σημεία. Κατόπιν προχωρήστε σε άλλες παραγράφους.

Στη συνέχεια, να επιταχύνετε το ρυθμό της ανάγνωσής σας. Αν έχετε φτάσει στο σημείο να αντιλαμβάνεστε πώς σχετίζονται μεταξύ τους οι λέξεις μέσα στην πρόταση, θα είστε σε θέση να βλέπετε κάθε φορά περισσότερες από μία λέξεις και να προβλέπετε τι πρόκειται να επακολουθήσει. Αυτό θα βελτιώσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα της ανάγνωσής σας.

Το να συνηθίζετε να διαβάζετε τακτικά άγνωστο κείμενο μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη εκπαίδευση. Παραδείγματος χάρη, χωρίς να έχετε κάνει προετοιμασία, να διαβάζετε μεγαλόφωνα το εδάφιο της ημέρας και τα σχόλια. Κάντε το αυτό σε τακτική βάση. Συνηθίστε τα μάτια σας να βλέπουν τις λέξεις ως ομάδες που εκφράζουν ολοκληρωμένες σκέψεις, αντί να βλέπουν μόνο μια λέξη κάθε φορά.

Στις συζητήσεις, η ευχέρεια λόγου προϋποθέτει να σκέφτεστε προτού μιλήσετε. Εφαρμόστε το αυτό στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Αποφασίστε πρώτα ποιες ιδέες θέλετε να μεταδώσετε και με ποια σειρά θα τις αναφέρετε, και κατόπιν αρχίστε να μιλάτε. Μη βιάζεστε. Προσπαθήστε να εκφράζετε ολοκληρωμένες σκέψεις χωρίς να σταματάτε ή να αλλάζετε συλλογισμό «στα μισά του δρόμου». Ίσως σας βοηθήσει το να χρησιμοποιείτε μικρές, απλές προτάσεις.

Οι λέξεις πρέπει να σας έρχονται φυσιολογικά αν γνωρίζετε τι ακριβώς θέλετε να πείτε. Γενικά, δεν είναι ανάγκη να επιλέγετε τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσετε. Μάλιστα, για εξάσκηση, είναι καλύτερα να βεβαιώνεστε απλώς ότι έχετε ξεκάθαρη την ιδέα στο μυαλό σας, και κατόπιν να σκέφτεστε τι λέξεις θα χρησιμοποιήσετε, καθώς θα προχωράτε. Αν το κάνετε αυτό και αν έχετε κατά νου την ιδέα μάλλον παρά τις λέξεις που λέτε, οι λέξεις θα σας έρχονται σχεδόν αυτόματα και θα εκφράζετε τις σκέψεις σας όπως ακριβώς τις αισθάνεστε. Αλλά από τη στιγμή που θα αρχίσετε να σκέφτεστε λέξεις μάλλον παρά ιδέες, μπορεί να αρχίσετε να κομπιάζετε. Με εξάσκηση, θα καταφέρετε να αναπτύξετε ευχέρεια—ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της αποτελεσματικής ομιλίας και ανάγνωσης.

Όταν ο Μωυσής έλαβε το διορισμό να εκπροσωπεί τον Ιεχωβά στο έθνος του Ισραήλ και ενώπιον του Φαραώ της Αιγύπτου, νόμιζε ότι δεν ήταν ικανός για κάτι τέτοιο. Γιατί; Επειδή δεν είχε ευχέρεια λόγου—ίσως είχε κάποια γλωσσική διαταραχή. (Έξοδ. 4:10· 6:12) Ο Μωυσής πρόβαλε δικαιολογίες, αλλά ο Θεός δεν δέχτηκε καμιά από αυτές. Ο Ιεχωβά έστειλε μαζί του τον Ααρών για να μιλάει εκ μέρους του, αλλά βοήθησε και τον Μωυσή να μιλάει. Επανειλημμένα και με αποτελεσματικότητα, ο Μωυσής μίλησε, όχι μόνο σε μεμονωμένα άτομα και μικρές ομάδες, αλλά και σε ολόκληρο το έθνος. (Δευτ. 1:1-3· 5:1· 29:2· 31:1, 2, 30· 33:1) Αν κάνετε το μέρος σας με ευσυνειδησία, εμπιστευόμενοι στον Ιεχωβά, θα μπορείτε και εσείς να χρησιμοποιείτε την ομιλία σας για να τιμάτε τον Θεό.

ΣΤΟΝ προφορικό λόγο, οι παύσεις οι οποίες γίνονται εκεί που πρέπει είναι σημαντικές. Αυτό αληθεύει είτε εκφωνείτε διάλεξη είτε συνομιλείτε με κάποιο άτομο. Χωρίς τέτοιες παύσεις, τα λόγια σας θα ακούγονται σαν φλυαρίες και όχι σαν σαφής έκφραση σκέψεων. Η κατάλληλη χρήση των παύσεων προσδίδει σαφήνεια στην ομιλία σας. Οι παύσεις μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν με τέτοιον τρόπο ώστε να εντυπωθούν στη μνήμη τα κύρια σημεία σας.

Πώς μπορείτε να καθορίζετε πότε πρέπει να κάνετε παύση; Πόσο μεγάλες πρέπει να είναι οι παύσεις;

Παύσεις για Στίξη. Τα σημεία στίξης έχουν γίνει σημαντικό στοιχείο της γραπτής γλώσσας. Μπορεί να υποδεικνύουν το τέλος μιας καταφατικής δήλωσης ή μιας ερώτησης. Σε μερικές γλώσσες χρησιμοποιούνται για να ξεχωρίσουν τις παραθέσεις από την υπόλοιπη πρόταση. Μερικά σημεία στίξης υποδεικνύουν τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε διάφορα μέρη μιας πρότασης. Όταν κάποιος διαβάζει μόνος του, μπορεί να δει τα σημεία στίξης. Αλλά όταν διαβάζει μεγαλόφωνα για άλλους, η φωνή του πρέπει να μεταδίδει το νόημα που υπαγορεύουν τα σημεία στίξης που εμφανίζονται στο γραπτό κείμενο. (Για περαιτέρω λεπτομέρειες, βλέπε τη Μελέτη Αρ. 1, «Ακριβής Ανάγνωση».) Αν δεν κάνετε παύσεις όπου υπαγορεύουν τα σημεία στίξης, οι άλλοι μπορεί να δυσκολεύονται να καταλάβουν αυτά που διαβάζετε ή μπορεί ακόμη και να αλλοιώνεται το νόημα του κειμένου.

Εκτός από τα σημεία στίξης, ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει το πού είναι κατάλληλο να γίνονται παύσεις είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται οι σκέψεις μέσα στην πρόταση. Ένας διάσημος μουσικός είπε κάποτε: «Δεν παίζω τις νότες καλύτερα από πολλούς άλλους πιανίστες. Η τέχνη, όμως, δεν έγκειται εκεί, αλλά στις παύσεις ανάμεσα στις νότες». Κάτι ανάλογο ισχύει και με την ομιλία. Η κατάλληλη χρήση των παύσεων θα προσδώσει κομψότητα και νόημα στην καλά προετοιμασμένη ύλη σας.

Καθώς προετοιμάζεστε για να κάνετε δημόσια ανάγνωση, ίσως το βρείτε χρήσιμο να βάλετε κάποια σημάδια στο κείμενο από το οποίο θα διαβάσετε. Τραβήξτε μια μικρή κάθετη γραμμή εκεί που πρέπει να κάνετε μια σύντομη, σχεδόν ανεπαίσθητη, παύση. Χρησιμοποιήστε δύο παράλληλες κάθετες γραμμές για μεγαλύτερες παύσεις. Αν διαπιστώσετε ότι κάποια συγκεκριμένη φρασεολογία σάς δυσκολεύει και κάνετε επανειλημμένα παύση σε λάθος σημείο, βάλτε μερικά σημάδια με μολύβι τα οποία να ενώνουν όλες τις λέξεις που απαρτίζουν τη δύσκολη φράση. Κατόπιν διαβάστε τη φράση από την αρχή μέχρι το τέλος. Πολλοί έμπειροι ομιλητές το κάνουν αυτό.

Στον καθημερινό λόγο, οι παύσεις συνήθως δεν παρουσιάζουν πρόβλημα επειδή γνωρίζετε ποιες ιδέες θέλετε να μεταδώσετε. Αν, όμως, έχετε την ιδιορρυθμία να σταματάτε σε τακτά διαστήματα ανεξάρτητα από το τι υπαγορεύει η σκέψη σας, η ομιλία σας θα στερείται δύναμης και σαφήνειας. Εισηγήσεις για βελτίωση παρέχονται στη Μελέτη Αρ. 4, «Ευχέρεια στην Εκφώνηση».

Παύσεις για Αλλαγή Σκέψης. Όταν μεταβαίνετε από το ένα κύριο σημείο στο άλλο, η παύση δίνει στο ακροατήριό σας την ευκαιρία να κάνει στοχασμούς, να προσαρμοστεί, να αντιληφθεί την αλλαγή κατεύθυνσης και να κατανοήσει σαφέστερα την επόμενη σκέψη που παρουσιάζεται. Η παύση κατά τη μετάβαση από μια ιδέα σε άλλη είναι τόσο σπουδαία όσο είναι και το να μειώσετε την ταχύτητα του αυτοκινήτου σας όταν στρίβετε από τον έναν δρόμο στον άλλον.

Ένας λόγος για τον οποίο ορισμένοι ομιλητές πηγαίνουν βιαστικά από τη μια ιδέα στην επόμενη, χωρίς να κάνουν παύση, είναι ότι προσπαθούν να καλύψουν πάρα πολλή ύλη. Στην περίπτωση μερικών, αυτή η συνήθεια αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο μιλούν στην καθημερινή τους ζωή. Ίσως όλοι γύρω τους να μιλούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό όμως δεν καταλήγει σε αποτελεσματική διδασκαλία. Αν έχετε να πείτε κάτι που αξίζει να το ακούσουν και να το θυμούνται οι άλλοι, τότε διαθέστε αρκετό χρόνο ώστε να κάνετε την ιδέα να ξεχωρίζει. Χρειάζεται να αντιληφθείτε ότι οι παύσεις είναι ουσιώδεις προκειμένου να μεταδίδει η ομιλία τις ιδέες με σαφήνεια.

Αν πρόκειται να κάνετε ομιλία από σχέδιο, πρέπει να έχετε ταξινομήσει την ύλη σας με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι προφανές πού πρέπει να κάνετε παύση ανάμεσα στα κύρια σημεία. Αν έχετε να διαβάσετε κάποιο χειρόγραφο, βάλτε ένα σημάδι εκεί που γίνεται η μετάβαση από το ένα κύριο σημείο στο επόμενο.

Οι παύσεις για αλλαγή σκέψης είναι συνήθως μεγαλύτερες από τις παύσεις για στίξη—αλλά όχι τόσο μεγάλες ώστε να κάνουν την εκφώνηση κουραστικά αργή. Αν είναι πάρα πολύ μεγάλες, δίνουν την εντύπωση ότι δεν είστε καλά προετοιμασμένοι και ότι προσπαθείτε να βρείτε τι θα πείτε στη συνέχεια.

Παύσεις για Έμφαση. Οι παύσεις για έμφαση έχουν συνήθως σκοπό να προκαλέσουν αίσθηση, δηλαδή προηγούνται ή έπονται μιας δήλωσης ή ερώτησης που διατυπώνεται με κάποια ένταση. Μια τέτοια παύση δίνει στο ακροατήριο την ευκαιρία να σκεφτεί αυτά που έχουν μόλις ειπωθεί ή δημιουργεί προσμονή για όσα πρόκειται να ακολουθήσουν. Αυτά τα δύο διαφέρουν, γι’ αυτό χρειάζεται να αποφασίσετε ποια μέθοδος είναι η κατάλληλη. Να έχετε, όμως, υπόψη σας ότι οι παύσεις για έμφαση πρέπει να περιορίζονται στις δηλώσεις που είναι πράγματι σπουδαίες. Διαφορετικά χάνεται η αξία αυτών των δηλώσεων.

Όταν ο Ιησούς διάβασε μεγαλόφωνα από τις Γραφές στη συναγωγή της Ναζαρέτ, έκανε αποτελεσματική χρήση των παύσεων. Πρώτα διάβασε σχετικά με την αποστολή του από το ρόλο του προφήτη Ησαΐα. Ωστόσο, προτού κάνει την εφαρμογή, τύλιξε το ρόλο, τον έδωσε πίσω στον υπηρέτη και κάθησε. Τότε, ενώ τα μάτια όλων στη συναγωγή ήταν προσηλωμένα πάνω του, είπε: «Σήμερα εκπληρώνεται αυτή η γραφή που μόλις ακούσατε».—Λουκ. 4:16-21.

Παύσεις Όταν το Απαιτούν οι Περιστάσεις. Επιπρόσθετα, διάφοροι περισπασμοί μπορεί μερικές φορές να απαιτούν να κάνετε παύσεις στην ομιλία σας. Ο θόρυβος από διερχόμενα οχήματα ή το κλάμα ενός παιδιού ίσως απαιτούν κάποια προσωρινή διακοπή της συνομιλίας σας με έναν οικοδεσπότη που συναντήσατε στη διακονία αγρού. Αν προκύψει μια ενόχληση σε κάποιον χώρο σύναξης η οποία δεν είναι πολύ σοβαρή, ίσως μπορείτε να αυξήσετε την ένταση της φωνής σας και να συνεχίσετε. Αν όμως η ενόχληση είναι έντονη και παρατεταμένη, τότε πρέπει να κάνετε παύση. Έτσι και αλλιώς, οι ακροατές σας δεν θα σας ακούσουν. Γι’ αυτό, να χρησιμοποιείτε τις παύσεις αποτελεσματικά, ώστε να βοηθάτε τους ακροατές σας να ωφελούνται πλήρως από τα καλά πράγματα που θέλετε να τους πείτε.

Παύσεις που Δίνουν στους Ακροατές την Ευκαιρία για Ανταπόκριση. Αν και μπορεί να κάνετε κάποια ομιλία που δεν περιλαμβάνει κατά γράμμα συμμετοχή του ακροατηρίου, είναι σημαντικό να δίνετε στο ακροατήριο την ευκαιρία να ανταποκρίνεται, όχι προφορικά, αλλά νοερά. Αν θέτετε ερωτήσεις που αποσκοπούν στο να κάνουν το ακροατήριό σας να σκεφτεί, αλλά στη συνέχεια δεν κάνετε επαρκείς παύσεις, μεγάλο μέρος της αξίας αυτών των ερωτήσεων θα χαθεί.

Βέβαια, οι παύσεις είναι σημαντικές, όχι μόνο όταν εκφωνείτε ομιλία από το βήμα, αλλά και όταν δίνετε μαρτυρία σε άλλους. Μερικοί δεν φαίνεται να κάνουν παύσεις ποτέ. Αν έχετε και εσείς το ίδιο πρόβλημα, προσπαθήστε ευσυνείδητα να καλλιεργήσετε αυτό το χαρακτηριστικό της ομιλίας. Έτσι θα βελτιώσετε την ικανότητά σας να επικοινωνείτε με τους άλλους, καθώς και την αποτελεσματικότητα της διακονίας σας στον αγρό. Η παύση είναι μια στιγμή σιωπής, αυτό δε που έχει ειπωθεί, ότι η σιωπή τονίζει, δίνει έμφαση, αιχμαλωτίζει την προσοχή και ξεκουράζει το αφτί, είναι όντως αληθινό.

Οι καθημερινές συζητήσεις απαιτούν αμφίδρομη ροή σκέψεων. Οι άλλοι θα είναι πιο διατεθειμένοι να σας ακούν όταν τους ακούτε και εσείς και δείχνετε ενδιαφέρον για αυτά που λένε. Αυτό απαιτεί να κάνετε αρκετά μεγάλες παύσεις ώστε να τους δίνετε την ευκαιρία να εκφράζονται.

Στη διακονία αγρού, η μαρτυρία μας είναι συνήθως πιο αποτελεσματική όταν γίνεται υπό μορφή συνομιλίας. Πολλοί Μάρτυρες έχουν διαπιστώσει ότι, αφού ανταλλάξουν τους σχετικούς χαιρετισμούς με τον οικοδεσπότη, είναι αποτελεσματικό να αναφέρουν κατευθείαν το θέμα που έχουν υπόψη τους και κατόπιν να θέσουν ένα ερώτημα. Έπειτα κάνουν παύση για να δώσουν στο άλλο άτομο την ευκαιρία να απαντήσει και κατόπιν δείχνουν ότι έλαβαν υπόψη τους αυτά που είπε ο οικοδεσπότης. Στη διάρκεια της συζήτησης, μπορεί να δίνουν αρκετές ευκαιρίες στον οικοδεσπότη για να σχολιάσει. Γνωρίζουν ότι συνήθως είναι σε καλύτερη θέση να βοηθήσουν το άλλο άτομο αν ξέρουν τις απόψεις του για το συγκεκριμένο θέμα.—Παρ. 20:5.

Δεν πρόκειται, βέβαια, να ανταποκριθούν όλοι ευνοϊκά στις ερωτήσεις μας. Αυτό, όμως, δεν απέτρεψε τον Ιησού από το να σταματάει όσο χρειαζόταν για να δίνει στους άλλους, ακόμη και στους εναντίους, την ευκαιρία να μιλήσουν. (Μάρκ. 3:1-5) Όταν δίνουμε στους άλλους την ευκαιρία να μιλήσουν, αυτό τους ενθαρρύνει να σκεφτούν, και ως αποτέλεσμα μπορεί να αποκαλύψουν τι έχουν στην καρδιά τους. Στην πραγματικότητα, ένας από τους σκοπούς της διακονίας μας είναι να προκαλέσουμε την εγκάρδια ανταπόκριση των ανθρώπων παρουσιάζοντάς τους ζωτικά ζητήματα από το Λόγο του Θεού για τα οποία πρέπει να πάρουν τις αποφάσεις τους.—Εβρ. 4:12.

Πράγματι, η χρήση κατάλληλων παύσεων στη διακονία μας είναι τέχνη. Όταν χρησιμοποιούμε τις παύσεις αποτελεσματικά, οι ιδέες μεταδίδονται πιο καθαρά και συνήθως μένουν στη μνήμη των ακροατών μας.

ΟΤΑΝ μιλάτε ή διαβάζετε μεγαλόφωνα, είναι σημαντικό, όχι μόνο να λέτε σωστά την κάθε λέξη, αλλά και να δίνετε έμφαση στις βασικές λέξεις και στις φράσεις που εμπερικλείουν το νόημα έτσι ώστε οι ιδέες να μεταδίδονται με σαφήνεια.

Ο σωστός τονισμός των νοημάτων περιλαμβάνει περισσότερα από το να δίνει κανείς απλώς πρόσθετη έμφαση σε λίγες λέξεις, ή έστω και σε πολλές. Πρέπει να τονίζονται οι σωστές λέξεις. Αν τονίζονται λάθος λέξεις, το νόημα των όσων λέτε μπορεί να μην είναι σαφές στους ακροατές σας, και έτσι αυτοί μπορεί να αφήνουν τις σκέψεις τους να ταξιδεύουν σε άλλα πράγματα. Ακόμη και όταν η ύλη είναι καλή, αν η εκφώνηση δεν τονίζει με σωστό τρόπο τα νοήματα δεν θα υποκινεί το ίδιο αποτελεσματικά το ακροατήριο σε δράση.

Μπορεί κανείς να προσθέτει έμφαση στα λόγια του με διάφορα μέσα, που συχνά χρησιμοποιούνται συνδυασμένα: πιο δυνατή φωνή, περισσότερο αίσθημα, αργή και σταθερή διατύπωση, παύση πριν από μια δήλωση ή έπειτα από αυτήν (ή και στις δύο περιπτώσεις), και χειρονομίες και εκφράσεις του προσώπου. Σε μερικές γλώσσες, μπορεί επίσης να δοθεί έμφαση με χαμηλότερο τόνο φωνής ή με μεγαλύτερο ύψος φωνής. Για να διαπιστώσετε ποια μέθοδος είναι η καταλληλότερη, χρειάζεται να λάβετε υπόψη σας την ύλη και τις περιστάσεις.

Προκειμένου να αποφασίσετε τι πρέπει να τονίσετε, εξετάστε τα ακόλουθα: (1) Σε κάθε πρόταση, οι λέξεις στις οποίες πρέπει να δοθεί πρόσθετη έμφαση καθορίζονται όχι μόνο από την υπόλοιπη πρόταση αλλά και από τα συμφραζόμενα. (2) Ο ομιλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει έμφαση για να τονίσει την αρχή μιας καινούριας σκέψης, είτε πρόκειται για κάποιο κύριο σημείο είτε απλώς για αλλαγή στο συλλογισμό, ή επίσης για να στρέψει την προσοχή στο συμπέρασμα ενός συλλογισμού. (3) Μπορεί ακόμη να χρησιμοποιήσει έμφαση για να δείξει πώς νιώθει για το συγκεκριμένο ζήτημα. (4) Ο σωστός τονισμός μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την υπογράμμιση των κύριων σημείων μιας ομιλίας.

Για να είναι σε θέση να τονίσει τα νοήματα με αυτούς τους τρόπους, ο ομιλητής ή ο δημόσιος αναγνώστης πρέπει να καταλαβαίνει καλά την ύλη του και να θέλει ειλικρινά να την αφομοιώσουν οι ακροατές του. Όσον αφορά την εκπαίδευση που δόθηκε στις ημέρες του Έσδρα, το εδάφιο Νεεμίας 8:8 αναφέρει: «Διάβαζαν μεγαλόφωνα από το βιβλίο, από το νόμο του αληθινού Θεού, ενώ παράλληλα τον ανέλυαν και του προσέδιδαν νόημα· και έκαναν αυτά που διάβαζαν κατανοητά». Είναι προφανές ότι αυτοί που διάβαζαν και εξηγούσαν το Νόμο του Θεού σε εκείνη την περίσταση συνειδητοποιούσαν πόσο σημαντικό ήταν το να βοηθήσουν τους ακροατές τους να συλλαμβάνουν το νόημα των όσων διαβάζονταν, καθώς και να τα συγκρατούν και να τα εφαρμόζουν.

Τι θα Μπορούσε να Αποτελεί Πρόβλημα. Στις φυσιολογικές, καθημερινές συζητήσεις, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι σε θέση να διασαφηνίζουν το νόημα αυτών που θέλουν να πουν. Ωστόσο, όταν διαβάζουν κείμενο που έγραψε κάποιος άλλος, ίσως δυσκολεύονται να αντιληφθούν ποιες λέξεις ή φράσεις πρέπει να τονίσουν. Το κλειδί βρίσκεται στη σαφή κατανόηση του κειμένου. Αυτό απαιτεί προσεκτική μελέτη της ύλης. Γι’ αυτό, αν κληθείτε να διαβάσετε ένα κείμενο σε κάποια συνάθροιση, θα πρέπει να προετοιμαστείτε επιμελώς.

Ορισμένοι χρησιμοποιούν ένα είδος έμφασης που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «περιοδικός τονισμός», όχι τονισμός των νοημάτων. Τονίζουν λέξεις ανά τακτά διαστήματα, είτε έχει νόημα αυτό είτε όχι. Άλλοι δίνουν έμφαση σε συνδετικές λέξεις, ίσως τονίζοντας υπερβολικά κάποιες προθέσεις και συνδέσμους. Όταν η έμφαση δεν συμβάλλει στη διασαφήνιση των σκέψεων, γίνεται εύκολα ένα ιδιόρρυθμο χαρακτηριστικό της ομιλίας το οποίο αποσπά την προσοχή.

Προσπαθώντας να τονίσουν τα νοήματα, μερικοί ομιλητές αυξάνουν την ένταση της φωνής τους με τρόπο που ίσως κάνει το ακροατήριο να αισθάνεται ότι δέχεται επίπληξη. Ασφαλώς, αυτή η τακτική σπάνια αποδίδει. Αν ο τονισμός των νοημάτων δεν είναι φυσιολογικός, μπορεί να δοθεί η εντύπωση ότι ο ομιλητής μιλάει υποτιμητικά στους ακροατές του. Πόσο καλύτερο είναι να χρησιμοποιεί απλώς μια προσέγγιση βασισμένη στην αγάπη και να τους βοηθάει να διακρίνουν ότι τα όσα λέγονται έχουν και Γραφική και λογική βάση!

Τρόποι Βελτίωσης. Πολλές φορές, όταν κάποιος έχει πρόβλημα στον τονισμό των νοημάτων, δεν το συνειδητοποιεί. Ίσως χρειάζεται να του επιστήσει κάποιος άλλος την προσοχή σε αυτό το πρόβλημα. Αν χρειάζεστε βελτίωση σε αυτόν τον τομέα, ο επίσκοπος σχολής θα σας βοηθήσει. Να μη διστάζετε επίσης να ζητάτε βοήθεια από οποιονδήποτε άλλον που είναι καλός ομιλητής. Ζητήστε του να σας ακούσει προσεκτικά καθώς διαβάζετε και καθώς κάνετε κάποια ομιλία, και κατόπιν να προσφέρει υποδείξεις για βελτίωση.

Ως πρώτο βήμα, αυτός που σας συμβουλεύει ίσως προτείνει να χρησιμοποιήσετε για εξάσκηση ένα άρθρο από τη Σκοπιά. Αναμφίβολα θα σας πει να αναλύσετε μία μία τις προτάσεις για να καθορίσετε ποιες λέξεις ή φράσεις χρειάζεται να τονιστούν ώστε να είναι εύληπτο το νόημα. Ίσως σας υπενθυμίσει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή σε ορισμένες λέξεις που εμφανίζονται με πλάγια γράμματα. Να θυμάστε ότι μέσα στην πρόταση οι λέξεις σχετίζονται μεταξύ τους. Συχνά, αυτό που πρέπει να τονίσετε είναι μια ομάδα λέξεων, όχι απλώς μεμονωμένες λέξεις. Σε μερικές γλώσσες, οι σπουδαστές ίσως λαβαίνουν την προτροπή να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο πώς τα διακριτικά σημεία των λέξεων επηρεάζουν το σωστό τονισμό των νοημάτων.

Ως επόμενο βήμα της εκπαίδευσής σας στον τονισμό των νοημάτων, αυτός που σας συμβουλεύει ίσως σας δώσει την προτροπή να εξετάσετε ένα τμήμα του κειμένου μεγαλύτερο από μια μεμονωμένη πρόταση. Ποια κεντρική σκέψη αναπτύσσεται σε ολόκληρη την παράγραφο; Πώς θα πρέπει να επηρεάσει αυτή η κεντρική σκέψη το τι θα τονίσετε στις επιμέρους προτάσεις; Κοιτάξτε τον τίτλο του άρθρου και τον υπότιτλο κάτω από τον οποίο αναπτύσσεται η ύλη σας. Πώς επηρεάζουν αυτά την επιλογή των φράσεων που θα τονίσετε; Όλοι αυτοί οι παράγοντες χρειάζεται να ληφθούν υπόψη. Προσέξτε, όμως, να μη δίνετε μεγάλη έμφαση σε πάρα πολλές λέξεις.

Είτε πρόκειται να κάνετε ελεύθερη εκφώνηση είτε ανάγνωση, το άτομο που σας συμβουλεύει μπορεί επίσης να σας παροτρύνει να προσαρμόσετε την έμφαση ανάλογα με την ανάπτυξη των συλλογισμών. Χρειάζεται να προσέχετε πού τελειώνει ένας συλλογισμός ή πού υπάρχει μετάβαση από μια σημαντική σκέψη σε μια άλλη. Οι ακροατές σας θα το εκτιμήσουν αν η εκφώνησή σας τους επισημαίνει αυτά τα σημεία. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί αν τονίζετε λέξεις όπως πρώτα από όλα, κατόπιν, τελικά, επομένως και εύλογα.

Το άτομο που σας συμβουλεύει θα σας επιστήσει επίσης την προσοχή σε σκέψεις τις οποίες θα πρέπει να εκφράσετε με ιδιαίτερο αίσθημα. Για να το πετύχετε αυτό θα μπορούσατε να δώσετε έμφαση σε λέξεις όπως πολύ, απολύτως, καθόλου, αδιανόητο, σημαντικό και πάντοτε. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να επηρεάσετε το πώς νιώθει το ακροατήριό σας για αυτά που λέτε. Θα αναφερθούν περισσότερα γύρω από αυτό το θέμα στη Μελέτη Αρ. 11, «Θέρμη και Αίσθημα».

Για να βελτιωθείτε στο σωστό τονισμό των νοημάτων, θα λάβετε επίσης την προτροπή να έχετε ξεκάθαρα στο μυαλό σας τα κύρια σημεία που θέλετε να θυμάται το ακροατήριό σας. Αυτό θα εξεταστεί περαιτέρω στη Μελέτη Αρ. 7, «Έμφαση στις Κυριότερες Ιδέες», όσον αφορά τη δημόσια ανάγνωση, καθώς και στη Μελέτη Αρ. 37, «Ευδιάκριτα Κύρια Σημεία», όσον αφορά την εκφώνηση ομιλιών.

Αν καταβάλλετε προσπάθειες για να βελτιωθείτε στη διακονία αγρού, δώστε ιδιαίτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο διαβάζετε τα εδάφια. Να έχετε τη συνήθεια να ρωτάτε τον εαυτό σας: “Γιατί διαβάζω αυτό το εδάφιο;” Όταν κάποιος διδάσκει, δεν είναι πάντοτε αρκετό απλώς να λέει τις λέξεις σωστά. Ακόμη και το να διαβάζει με αίσθημα το εδάφιο ίσως να μην αρκεί. Αν απαντάτε στην ερώτηση ενός ατόμου ή διδάσκετε μια βασική αλήθεια, είναι ωφέλιμο να δίνετε έμφαση στις λέξεις ή στις φράσεις του εδαφίου που υποστηρίζουν το υπό εξέταση σημείο. Διαφορετικά, το άτομο στο οποίο διαβάζετε το εδάφιο μπορεί να χάσει το σημείο.

Εφόσον ο σωστός τονισμός των νοημάτων περιλαμβάνει το να δίνεται πρόσθετη έμφαση σε ορισμένες λέξεις και φράσεις, ο άπειρος ομιλητής μπορεί να έχει την τάση να τονίζει υπερβολικά αυτές τις λέξεις και τις φράσεις. Το αποτέλεσμα θα θυμίζει κάπως τις νότες τις οποίες παίζει κάποιος που έχει μόλις αρχίσει να μαθαίνει ένα μουσικό όργανο. Με επιπρόσθετη εξάσκηση, όμως, οι μεμονωμένες «νότες» θα γίνουν μέρος μιας υπέροχα εκφραστικής «μουσικής».

Αφού μάθετε ορισμένα από τα βασικά πράγματα, θα είστε σε θέση να ωφεληθείτε παρατηρώντας έμπειρους ομιλητές. Σύντομα θα μπορείτε να αντιληφθείτε τι είναι δυνατόν να επιτύχετε χρησιμοποιώντας διάφορες διαβαθμίσεις της έμφασης. Θα συνειδητοποιήσετε επίσης πόσο σημαντικό είναι να χρησιμοποιείτε διάφορους τρόπους έμφασης για να διασαφηνίζετε το νόημα αυτών που λέτε. Αναπτύσσοντας την ικανότητα να τονίζετε σωστά τα νοήματα θα γίνετε πολύ πιο αποτελεσματικοί αναγνώστες και ομιλητές.

Μην αρκεστείτε στο να μάθετε απλώς τις βασικές αρχές του τονισμού των νοημάτων. Για να μπορείτε να μιλάτε με αποτελεσματικότητα, εξακολουθήστε να εργάζεστε σε αυτό το σημείο μέχρι να γίνετε επιδέξιοι στον τονισμό των νοημάτων και να μπορείτε να τον χρησιμοποιείτε με τρόπο που να ακούγεται φυσικός στους άλλους.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ αναγνώστης βλέπει πέρα από μια μεμονωμένη πρόταση, ακόμη και από την παράγραφο στην οποία εμφανίζεται η πρόταση. Όταν διαβάζει, έχει υπόψη του τις κυριότερες ιδέες ολόκληρης της ύλης που παρουσιάζει. Αυτό τον καθοδηγεί καθώς επιλέγει τα σημεία που θα τονίσει.

Αν δεν εφαρμοστεί αυτή η μέθοδος, δεν θα υπάρχουν «κορυφές» στην εκφώνηση. Τίποτα δεν θα ξεχωρίζει καθαρά. Όταν ολοκληρωθεί η παρουσίαση της ύλης, ίσως να είναι δύσκολο να θυμηθεί κανείς κάτι που ξεχώρισε.

Συχνά, η πρέπουσα προσοχή στο θέμα του τονισμού των κυριότερων ιδεών εμπλουτίζει σε μεγάλο βαθμό την ανάγνωση μιας αφήγησης από την Αγία Γραφή. Αυτή η έμφαση μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερο νόημα στην ανάγνωση των παραγράφων σε μια οικιακή Γραφική μελέτη ή σε μια συνάθροιση. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντική όταν εκφωνεί κανείς διάλεξη από χειρόγραφο, όπως γίνεται ορισμένες φορές στις συνελεύσεις μας περιφερείας.

Πώς Εφαρμόζεται. Στη σχολή ίσως σας ανατεθεί να διαβάσετε ένα τμήμα από την Αγία Γραφή. Τι θα πρέπει να τονίσετε; Αν η ύλη της ανάγνωσης είναι δομημένη πάνω σε κάποια κεντρική ιδέα ή κάποιο σημαντικό γεγονός, θα ήταν κατάλληλο να κάνετε αυτή την ιδέα ή το γεγονός να ξεχωρίσει.

Είτε το κείμενο που πρόκειται να διαβάσετε είναι σε ποιητικό ύφος είτε σε πεζό λόγο, είτε είναι παροιμίες είτε αφήγηση, το ακροατήριό σας θα ωφεληθεί αν το διαβάσετε καλά. (2 Τιμ. 3:16, 17) Για να το πετύχετε αυτό, πρέπει να λάβετε υπόψη σας τόσο την ύλη που θα διαβάσετε όσο και το ακροατήριό σας.

Αν πρόκειται να διαβάσετε μεγαλόφωνα από κάποιο έντυπο σε μια Γραφική μελέτη ή σε μια συνάθροιση, ποιες είναι οι κυριότερες ιδέες τις οποίες πρέπει να διαβάσετε με έμφαση; Θεωρήστε κυριότερες ιδέες τις απαντήσεις στις τυπωμένες ερωτήσεις μελέτης. Δώστε επίσης έμφαση στις σκέψεις που σχετίζονται με τον υπότιτλο κάτω από τον οποίο βρίσκεται η ύλη.

Δεν συνιστάται να χρησιμοποιείτε συστηματικά χειρόγραφο για τις ομιλίες που παρουσιάζετε στην εκκλησία. Ωστόσο, ενίοτε παρέχονται χειρόγραφα για ορισμένες διαλέξεις σε συνελεύσεις περιφερείας, ώστε να παρουσιάζονται οι ίδιες σκέψεις με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις συνελεύσεις. Για να δώσει ο ομιλητής έμφαση στις κυριότερες ιδέες ενός τέτοιου χειρογράφου, πρέπει πρώτα να αναλύσει την ύλη προσεκτικά. Ποια είναι τα κύρια σημεία; Θα πρέπει να μπορεί να τα διακρίνει. Τα κύρια σημεία δεν είναι απλώς κάποιες ιδέες τις οποίες ο ομιλητής θεωρεί ενδιαφέρουσες. Είναι οι βασικές σκέψεις πάνω στις οποίες έχει δομηθεί η ύλη. Μερικές φορές μια τέτοια κύρια ιδέα εμφανίζεται στο χειρόγραφο με τη μορφή μιας περιεκτικής δήλωσης η οποία εισάγει κάποια αφήγηση ή επιχειρηματολογία. Συχνότερα, γίνεται μια δυναμική δήλωση αφού παρουσιαστούν τα στοιχεία που την υποστηρίζουν. Όταν ο ομιλητής εντοπίσει αυτά τα βασικά σημεία, θα πρέπει να τα υπογραμμίσει στο χειρόγραφό του. Συνήθως είναι λίγα, πιθανότατα όχι περισσότερα από τέσσερα ή πέντε. Έπειτα, χρειάζεται να εξασκηθεί στην ανάγνωση για να διαβάζει με τέτοιον τρόπο ώστε το ακροατήριο να μπορεί να τα εντοπίζει αμέσως. Αυτά είναι οι «κορυφές» της ομιλίας. Αν η ύλη εκφωνηθεί με την πρέπουσα έμφαση, είναι πολύ πιο πιθανό να εντυπωθούν οι κυριότερες ιδέες στη μνήμη. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος του ομιλητή.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορεί ο ομιλητής να δώσει την απαραίτητη έμφαση για να βοηθήσει τους ακροατές να εντοπίσουν τα κύρια σημεία. Θα μπορούσε να αυξήσει τον ενθουσιασμό του, να αλλάξει το ρυθμό της ομιλίας του, να εντείνει το αίσθημα ή να κάνει κατάλληλες χειρονομίες, για να αναφέρουμε μερικούς από αυτούς τους τρόπους.