امثال
۱ امثال سلیمان،+ پسر داوود،+ پادشاه اسرائیل:+
۲ این مَثَل‌ها به شخص کمک می‌کند که حکمت + و ادب* بیاموزد،
سخنان حکیمانه را درک کند،
۳ و تأدیب را قبول کند،+ تأدیبی که به او بینش می‌دهد
تا درستکار و باانصاف باشد + و درست* قضاوت کند.+
۴ این مَثَل‌ها به کسی که خام و بی‌تجربه است کمک می‌کند عاقل و دوراندیش باشد،+
و به شخص جوان، دانش و قدرت تفکّر می‌دهد.+
۵ شخص دانا گوش می‌دهد و بیشتر یاد می‌گیرد،+
و آدم عاقل به دنبال راهنمایی‌های مفید است +
۶ تا بتواند مَثَل‌ها و گفته‌های عمیق* را درک کند،
و سخنان دانایان و معنی معماهایشان را بفهمد.+
۷ اولین قدم برای کسب دانش، احترام گذاشتن به یَهُوَه* است.+
فقط افراد نادان از حکمت و تأدیب* بیزارند.+
۱۰ ای فرزندم،* اگر گناهکاران سعی کنند تو را وسوسه کنند، تسلیم نشو.+
۱۱ شاید به تو بگویند: «همراه ما بیا!
بیا در کمین بنشینیم تا برای تفریح، خون آدم‌های بی‌گناه را بریزیم؛
بیا مخفی شویم و منتظر آن‌ها بمانیم.
۱۲ ما مثل گور،* آن‌ها را زنده‌زنده می‌بلعیم؛
آن‌ها کاملاً بلعیده می‌شوند، درست مثل کسانی که به گودال مرگ فرو می‌روند.
۱۳ بیا تمام اموال باارزش آن‌ها را به چنگ آوریم،
و خانه‌هایمان را با این غنیمت‌ها پر کنیم.
۱۴ بیا و با ما همدست شو!
اگر بیایی، از اموال دزدی سهم مساوی به تو می‌دهیم.»
۱۵ فرزندم،* دنبال آن‌ها نرو.
خودت را از راه آن‌ها دور نگه دار،+
۱۶ چون آن‌ها به طرف شرارت می‌دوند،
و برای ریختن خون دیگران می‌شتابند.+
۱۷ قطعاً بی‌فایده است که کسی جلوی چشم یک پرنده برایش دام بگذارد!
۱۸ به همین دلیل، این افراد کمین می‌کنند تا خون دیگران را بریزند؛
آن‌ها مخفی می‌شوند تا دیگران را بکشند؛
۱۹ کسانی که دنبال سود نامشروع هستند همین کارها را می‌کنند،
عاقبت کسانی که چنین سودی را به دست می‌آورند، مرگ و نابودی است.+
۲۰ حکمت حقیقی + در کوچه‌ها فریاد می‌زند،+
و در میدان شهر صدایش را بلند می‌کند.+
۲۱ سر خیابان‌های شلوغ، مردم را صدا می‌کند،
و کنار دروازه‌های شهر به آن‌ها می‌گوید:+
۲۲ «ای افراد بی‌تجربه، تا کی دوست دارید بی‌تجربه بمانید؟*
ای مسخره‌کنندگان، تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دیگران لذّت ببرید؟
ای افراد نادان، تا کی می‌خواهید از دانش بیزار باشید؟+
آن وقت من روحم را بر شما خواهم ریخت،
و چیزهایی را که می‌دانم به شما یاد خواهم داد.+
۲۴ من بارها شما را صدا کردم، ولی مرا رد کردید،
دستم را به طرفتان دراز کردم، اما هیچ کدامتان توجهی نکردید.+
۲۵ شما مرتب همهٔ پندها و نصیحت‌های مرا نادیده گرفتید،
و نخواستید توبیخ مرا قبول کنید.
۲۶ پس وقتی گرفتار مصیبت شوید، من به شما خواهم خندید،
و موقعی که بلا بر سرتان بیاید شما را مسخره خواهم کرد؛+
۲۷ یعنی وقتی چیزی که از آن می‌ترسید، مثل طوفان بر سرتان بیاید،
هنگامی که مصیبت مثل تندباد دامنگیرتان شود،
و وقتی که سختی و بدبختی بر سرتان بیاید.
۲۸ در آن زمان، مدام مرا صدا خواهند کرد ولی من جواب نخواهم داد،
حتی اگر با شور و شوق به دنبال من بگردند، مرا پیدا نخواهند کرد؛+
۲۹ چون از دانش بیزار بودند،+
۳۰ پند و نصیحت مرا رد کردند،
و همهٔ توبیخ‌های مرا خوار شمردند.
۳۱ بنابراین نتیجهٔ راهی را که در پیش گرفته‌اند خواهند دید،*+
و طعم تلخ تصمیم‌هایشان را خواهند چشید.*
۳۲ خودسری‌های افراد بی‌تجربه، آن‌ها را به کشتن می‌دهد،
و بی‌خیالی افراد نادان، باعث نابودی‌شان می‌شود.