آیا می‌دانستید که .‏ .‏ .‏

آیا مُردِخای شخصیتی واقعی بود؟‏

مردی یهودی به اسم مُردِخای نقش مهمی در اتفاقات کتاب اِستَر از کتاب مقدّس دارد.‏ او یک یهودی تبعیدی بود که در شروع قرن پنجم قبل از میلاد در دوران حکومت خشایارشای اول در کاخ سلطنتی پارس کار می‌کرد.‏ مُردِخای جلوی توطئهٔ قتل پادشاه را گرفت.‏ پادشاه هم برای قدردانی از او ترتیبی داد که به او پاداش داده شود.‏ بعدها پس از مرگ هامان که دشمن مُردِخای و یهودیان بود،‏ پادشاه،‏ مقام مُردِخای را ترفیع داد و او را به عنوان نخست‌وزیر تعیین کرد.‏ به این ترتیب مُردِخای توانست حکمی صادر کند که جلوی کشته شدن یهودیان در امپراتوری پارس را بگیرد.‏—‏اِستَر ۱:‏۱؛‏ ۲:‏۵،‏ ۲۱-‏۲۳؛‏ ۸:‏۱،‏ ۲؛‏ ۹:‏۱۶‏.‏

بعضی از تاریخدانان قرن بیستم ادعا می‌کردند که کتاب اِستَر فقط یک افسانه است و مُردِخای واقعاً وجود نداشته است.‏ اما در سال ۱۹۴۱،‏ باستان‌شناسان شواهدی پیدا کردند که با گزارش کتاب مقدّس در مورد مُردِخای هماهنگی دارد.‏ آن شواهد چه هستند؟‏

محققان متنی به خط میخی پیدا کردند که به مردی به اسم مردوکا یا همان مُردِخای اشاره می‌کند.‏ او به عنوان یک مدیر،‏ احتمالاً به کار حسابداری در شوش مشغول بود.‏ آرتور اونگناد که متخصص تاریخ آسیاست گزارش داد که به جز کتاب مقدّس،‏ آن متن که به خط میخی است تنها مدرکی می‌باشد که به اسم مُردِخای اشاره می‌کند.‏

بعد از گزارش آرتور اونگناد محققان چندین هزار متن دیگر که به خط میخی بود ترجمه کردند.‏ از جمله لوح‌های پرسپولیس که در خرابه‌های خزانهٔ تخت‌جمشید نزدیک دیوارهای شهر یافت شدند.‏ این لوح‌ها که به دوران سلطنت خشایارشا برمی‌گردند به زبان ایلامی نوشته شده‌اند و حاوی چند اسم از کتاب اِستَر هستند.‏a

در تعدادی از لوح‌های پرسپولیس به اسم مردوکا اشاره می‌شود که کاتب کاخ سلطنتی شوش در دوران سلطنت خشایارشای اول بود.‏ یکی از آن لوح‌ها می‌گوید که مردوکا مترجم بود.‏ این با گفتهٔ کتاب مقدّس دربارهٔ مُردِخای هماهنگی دارد.‏ او یکی از مقامات دربار خشایارشای اول بود و حداقل به دو زبان صحبت می‌کرد.‏ مُردِخای معمولاً کنار دروازهٔ کاخ پادشاه شوش می‌نشست.‏ (‏اِستَر ۲:‏۱۹،‏ ۲۱؛‏ ۳:‏۳‏)‏ دروازهٔ کاخ محل مجللی بود که مقامات دربار آنجا کار می‌کردند.‏

مردوکا که لوح‌های پرسپولیس به او اشاره می‌کنند و مُردِخای که در کتاب مقدّس به او اشاره می‌شود شباهات زیادی دارند.‏ آن‌ها در یک زمان و در یک جا زندگی می‌کردند و هر دو در یک جا جزو مقامات دولتی بودند.‏ بر اساس این تشابهات به این نتیجه می‌رسیم که یافته‌های باستان‌شناسان احتمالاً به همان مُردِخای که در کتاب اِستَر آمده اشاره می‌کنند.‏