بدانید چگونه به هر کس پاسخ دهید

بعضی سؤالات را می‌توان به کوه یخ تشبیه کرد؛‏ به این مفهوم که بخش بزرگ و پراهمیت آن که در واقع منظور و انگیزهٔ سؤال‌کننده است،‏ از نظر پنهان است.‏

البته گاه نیز سؤال‌کننده واقعاً می‌خواهد پاسخ سؤالش را بداند.‏ حتی در این مورد نیز شما باید تشخیص دهید که چه مقدار اطلاعات در اختیار او بگذارید و از چه زاویه‌ای موضوع را مورد بررسی قرار دهید.‏ (‏یو ۱۶:‏۱۲‏)‏ همان طور که عیسی نیز برای رسولانش روشن ساخت،‏ مواردی وجود دارد که شخص ممکن است از ما اطلاعاتی بخواهد که حق دانستن آن را ندارد یا حتی دانستن آن برایش مفید نیست.‏—‏اعما ۱:‏۶،‏ ۷‏.‏

در کتاب مقدّس به ما چنین پند داده شده است:‏ «سخنان شما همواره دلنشین و نمکین باشد تا بدانید چگونه به هر کس پاسخ دهید.‏» (‏کول ۴:‏۶‏)‏ از این رو،‏ پیش از پاسخ دادن،‏ نه تنها باید بدانیم چه می‌خواهیم بگوییم،‏ بلکه باید بدانیم چگونه می‌خواهیم آن را بیان کنیم.‏

دیدگاه سؤال‌کننده را تشخیص دهید

صَدّوقیان سعی داشتند با مطرح کردن سؤالی در مورد زنی که چندین بار ازدواج کرده بود،‏ عیسی را به دام بیندازند.‏ اما عیسی به‌خوبی می‌دانست که آنان به رستاخیز اعتقاد ندارند.‏ پس در پاسخ خود دیدگاه نادرست آنان را که در پس سؤال آنان پنهان بود،‏ اصلاح کرد.‏ او با استدلالی استادانه و اشاره به گزارشی آشنا از نوشته‌های مقدّس،‏ به نکته‌ای اشاره کرد که آنان تا آن زمان به آن توجه نکرده بودند.‏ آری،‏ عیسی به‌روشنی نشان داد که خدا مردگان را رستاخیز خواهد داد.‏ پاسخ عیسی چنان مخالفانش را متعجب ساخت که آنان دیگر به خود جرأت ندادند از او سؤالی کنند.‏—‏لو ۲۰:‏۲۷-‏۴۰‏.‏

شما نیز برای آن که بدانید چگونه به سؤال مخاطبتان پاسخ دهید،‏ باید دیدگاه او را تشخیص دهید و ببینید که احتمالاً چه نگرانی یا فکری باعث شده است که این سؤال را مطرح کند.‏ برای مثال،‏ شاید یکی از هم‌کلاسی‌ها یا همکارانتان از شما بپرسد که چرا کریسمس را جشن نمی‌گیرید.‏ دلیل مطرح کردن این سؤال او چیست؟‏ آیا واقعاً می‌خواهد پاسخ آن را بداند یا این که فقط می‌خواهد بداند که آیا جشن و تفریح برای شاهدان یَهُوَه جایز است یا خیر؟‏ برای تشخیص این امر،‏ می‌توانید بپرسید که چه چیز باعث شده است این سؤال را مطرح کند.‏ سپس بر اساس جواب او پاسخ دهید.‏ شما همچنین می‌توانید از فرصت استفاده کنید تا نشان دهید که عمل کردن به راهنمایی‌های کتاب مقدّس چگونه ما را از فشارها و مشکلات برگزاری این عید محافظت می‌کند.‏

تصوّر کنید که از شما خواسته شده است در مقابل گروهی از دانش‌آموزان یا دانشجویان در مورد شاهدان یَهُوَه صحبت کنید.‏ آنان شاید در انتهای صحبت‌هایتان از شما سؤالاتی بکنند.‏ اگر سؤالات آنان به نظرتان صادقانه و صریح بیاید،‏ شاید بهترین روش،‏ دادن پاسخ‌هایی ساده و مستقیم باشد.‏ البته ممکن است سؤالات آنان انعکاسی از پیشداوری‌های رایج در جامعه باشد.‏ در این صورت،‏ شاید بهتر باشد نخست به طور مختصر توضیح دهید که چه عواملی معیارها را در جامعه شکل می‌دهد و چرا شاهدان یَهُوَه تصمیم گرفته‌اند از معیارهای کتاب مقدّس پیروی کنند.‏ حتی اگر سؤال با حالاتی انتقادآمیز و خصمانه مطرح شده باشد،‏ اغلب بهتر است به موضوع عنوان‌شده به این دید بنگریم که واقعاً توضیح آن برای شخص مهم است.‏ بدین سان فرصتی می‌یابید تا دید مخاطبانتان را بازتر کنید،‏ اطلاعات موثق در اختیار آنان قرار دهید و با اشاره به آیات در مورد اعتقاداتمان توضیح دهید.‏

در مقابل کارفرمایی که نمی‌خواهد برای حضور در کنگره به شما مرخصی دهد،‏ چه واکنشی نشان خواهید داد؟‏ نخست مسئله را از دید او نگاه کنید.‏ شاید بتوانید به او پیشنهاد کنید که در موقعیتی دیگر اضافه‌کاری خواهید کرد.‏ اگر توضیح دهید که آموزش‌هایی که در کنگره‌هایمان داده می‌شود،‏ به ما کمک می‌کند که کارمندانی صادق و امین باشیم،‏ شاید بر او تأثیر گذارد.‏ چنانچه نشان دهید که منافع او را در نظر دارید،‏ شاید او نیز به آنچه برای شما اهمیت دارد،‏ توجه کند.‏ حال اگر کارفرمایتان از شما بخواهد که در امری تقلّب کنید،‏ چطور؟‏ هرچند می‌توانید صریحاً پیشنهاد او را رد کنید و در تأیید این تصمیم خود به نکته‌ای از کتاب مقدّس اشاره کنید،‏ بهتر است که پیش از این کار با او استدلال کنید و بگویید کسی که برای نفع کارفرمای خود دروغ بگوید و دزدی کند،‏ ممکن است به خود او نیز دروغ بگوید و از او دزدی کند.‏

شاید شما دانش‌آموزی باشید که نمی‌خواهد در مدرسه در فعالیتی که مغایر با اصول کتاب مقدّس است،‏ شرکت کند.‏ به خاطر داشته باشید که نظر معلّمتان احتمالاً با نظر شما متفاوت است.‏ همچنین او وظیفه دارد که نظم و ترتیب کلاس را حفظ کند.‏ در چنین موقعیتی شما با این چالش‌ها روبرو هستید:‏ ۱)‏ باید نشان دهید که به مسئولیت‌های معلّمتان واقفید،‏ ۲)‏ با احترام،‏ دیدگاه خود را توضیح دهید و ۳)‏ در آنچه می‌دانید یَهُوَه را خشنود می‌سازد،‏ پایدار بمانید.‏ برای آن که بهترین نتیجه را به دست آورید،‏ شاید تنها گفتن صریح و کوتاه اعتقادتان کافی نباشد.‏ (‏امث ۱۵:‏۲۸‏)‏ شما نوجوانان می‌توانید برای آماده کردن پاسخی مناسب از پدر یا مادر خود کمک بگیرید.‏

گاه لازم می‌شود نادرست بودن اتهامی را که شخصی صاحب‌اختیار به شما نسبت داده است،‏ ثابت کنید.‏ برای مثال،‏ مأمور پلیس،‏ مأمور دولت یا قاضی‌ای شاید از شما در مورد اطاعت از قانونی خاص،‏ بی‌طرفی مسیحی‌تان یا شرکت در مراسمی میهن‌پرستانه توضیح بخواهد.‏ در چنین موقعیتی پاسختان چگونه باید باشد؟‏ پند کتاب مقدّس این است که شما باید «با خویی ملایم و احترامی عمیق» پاسخ دهید.‏ (‏۱پطر ۳:‏۱۵‏)‏ همچنین از خود بپرسید که چرا این موضوع برای حکومت اهمیت دارد و با احترام نشان دهید که به اهمیت این موضوع واقفید.‏ بعد از آن چه می‌توان کرد؟‏ پولُس رسول به حقوق شهروندی‌ای که از طریق قوانین روم به او تعلّق گرفته بود،‏ اشاره کرد.‏ شما نیز شاید بتوانید به حقوقی که از آن برخوردارید،‏ اشاره کنید.‏ (‏اعما ۲۲:‏۲۵-‏۲۹‏)‏ شاید همچنین صحبت در مورد دیدگاه مسیحیان قرن اول و شاهدان یَهُوَه در دیگر نقاط دنیا،‏ سبب شود که آن مقام مسئول با دیدی بازتر به مسئله بنگرد.‏ به علاوه شاید مفید باشد که به این نکته اشاره کنید که احترام به قوانین خدا انسان‌ها را برمی‌انگیزد که قوانین کشور را بهتر رعایت کنند.‏ (‏روم ۱۳:‏۱-‏۱۴‏)‏ پس،‏ اگر پیش از اشاره به آیاتی که دیدگاه شما را روشن می‌کند،‏ با شیوهٔ فوق سخن خود را آغاز کنید،‏ احتمالاً موضوع در نظر فرد مسئول قابل‌قبول‌تر می‌شود.‏

دیدگاه مخاطبتان به کتاب مقدّس

شما همچنین هنگام پاسخ دادن به مخاطبتان باید نگرش او را نسبت به کتاب مقدّس در نظر داشته باشید.‏ عیسی نیز هنگامی که می‌خواست پاسخ پرسش صَدّوقیان را در مورد رستاخیز بدهد،‏ چنین کرد.‏ عیسی که می‌دانست آنان تنها نوشته‌های موسی را قبول دارند،‏ بر مبنای گزارشی در تورات با این مقدّمه با آنان استدلال کرد:‏ «حتی موسی نیز .‏ .‏ .‏ آشکار ساخت که مردگان برمی‌خیزند.‏» (‏لو ۲۰:‏۳۷‏)‏ شما نیز اگر از قسمت‌هایی از کتاب مقدّس که مخاطبتان با آن آشنایی دارد و مورد قبول اوست،‏ نقل‌قول کنید،‏ احتمالاً نتیجهٔ بهتری حاصل خواهید کرد.‏

حال اگر مخاطب شما کتاب مقدّس را کتابی معتبر نداند،‏ چطور؟‏ توجه کنید که پولُس در آریوپاگوس چگونه سخن گفت.‏ (‏اعما ۱۷:‏۲۲-‏۳۱‏)‏ او بی‌آنکه مستقیماً از کتاب مقدّس نقل‌قول کند به تعالیمی از آن اشاره کرد.‏ شما نیز اگر لازم بینید،‏ می‌توانید چنین کنید.‏ در برخی مناطق شاید نتوانید در نخستین دیدارهای خود از کسی،‏ مستقیماً به کتاب مقدّس اشاره کنید.‏ اما وقتی که می‌خواهید برای بار اول در حضور او از کتاب مقدّس استفاده کنید،‏ بهتر است به دلایلی اشاره کنید که ارزش و فایدهٔ بررسی این کتاب را نشان دهد،‏ نه این که صرفاً با قاطعیت بگویید که کتاب مقدّس کلام خداست.‏ حال مخاطب شما چه کتاب مقدّس را معتبر بداند و چه نداند،‏ هدف شما باید این باشد که مقصود خدا را برای او روشن سازید و پس از مدتی مستقیماً از کتاب مقدّس استفاده کنید.‏ تأثیر نوشته‌های کتاب مقدّس بسیار بیشتر از سخنی است که ما به زبان آوریم.‏—‏عبر ۴:‏۱۲‏.‏

‏‹سخنان شما همواره دلنشین باشد›‏

یَهُوَه خدا بزرگوار و پرمحبت است.‏ پس چقدر بجاست که ما خادمان او نیز چنین باشیم و سخنانمان «همواره دلنشین و نمکین باشد!‏» (‏کول ۴:‏۶؛‏ خرو ۳۴:‏۶‏)‏ آری،‏ ما باید همواره با مهربانی سخن بگوییم،‏ حتی اگر به نظر رسد که مخاطبمان لایق چنین احترامی نیست.‏ سخنان ما باید خوشایند باشد،‏ نه تند و بی‌ملاحظه.‏

بسیاری از مردمِ جامعه تحت فشاری شدید قرار دارند و هر روزه با توهین و دشنام روبرویند.‏ وقتی ما نزد چنین افرادی می‌رویم شاید برخوردشان با ما تند و خشن باشد.‏ عکس‌العمل ما چگونه باید باشد؟‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «جوابِ نرم خشم را برمی‌گرداند.‏» (‏امث ۱۵:‏۱؛‏ ۲۵:‏۱۵‏)‏ رفتاری پرمهر و لحنی ملایم ممکن است در نظر کسانی که هر روزه با خشونت و بدرفتاری روبرویند،‏ چنان جذاب و دلنشین آید که بخواهند به خبر خوش پادشاهی خدا گوش دهند.‏

مسلّماً ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم با کسانی که برای پیاممان ارزشی قائل نیستند،‏ جرّوبحث کنیم،‏ بلکه می‌خواهیم از روی کتاب مقدّس با کسانی که مایل به شنیدن آن هستند،‏ استدلال کنیم.‏ البته ما در هر موقعیتی باید به خاطر داشته باشیم که با مهربانی به دیگران پاسخ دهیم.‏ همچنین باید در پاسخ ما،‏ اعتقاد راسخمان به این که وعده‌های خدا قابل اطمینان است،‏ مشخص باشد.‏—‏۱تسا ۱:‏۵‏.‏

تصمیمات شخصی و موضوعات مربوط به وجدان

وقتی یکی از برادران یا نوآموزان کتاب مقدّس از شما بپرسد که در موقعیتی خاص چه باید کرد،‏ چگونه باید به او پاسخ دهید؟‏ البته شاید شما بدانید که خود در آن موقعیت باید چگونه عمل کنید.‏ اما باید در نظر داشته باشید هر کس باید بار مسئولیتش را خود بر دوش کشد.‏ (‏غلا ۶:‏۵‏)‏ پولُس رسول توضیح داد که کسانی را که به آنان موعظه کرده بود،‏ به اطاعت از روی «ایمان» تشویق کرد.‏ (‏روم ۱۶:‏۲۶‏)‏ ما نیز بجاست که همچون پولُس عمل کنیم.‏ کسی که تصمیماتش تنها برای جلب رضایت ما باشد،‏ در واقع از روی ایمان عمل نمی‌کند،‏ بلکه انسان را خدمت می‌کند.‏ (‏غلا ۱:‏۱۰‏)‏ پس پاسخی ساده و صریح احتمالاً به نفع او نخواهد بود.‏

حال چگونه می‌توانید هماهنگ با این راهنمایی‌های کلام خدا به مخاطبتان پاسخ دهید؟‏ شما می‌توانید توجه او را به برخی اصول و گزارش‌های کتاب مقدّس جلب کنید.‏ در پاره‌ای موارد می‌توانید به او بیاموزید که چگونه برای یافتن چنین اصول و نمونه‌هایی تحقیق کند.‏ شاید حتی بخواهید به توضیح کاربرد آن اصول یا نمونه‌ها بپردازید،‏ اما مراقب باشید که به کاربرد آن در خصوص موضوع مورد نظر او اشاره نکنید.‏ از او بپرسید که آیا او خود نکته‌ای می‌بیند که برای تصمیمش مفید باشد.‏ او را تشویق کنید که در نظر بگیرد بر اساس این اصول و نمونه‌ها کدام طریق یَهُوَه را خشنود می‌کند.‏ در واقع،‏ بدین سان به او کمک می‌کنید که ‹قدرت تشخیص خود را پرورش دهد تا خوب را از بد تشخیص دهد.‏›—‏عبر ۵:‏۱۴‏.‏

پاسخ دادن در جلسات مسیحی

در جلسات مسیحی اغلب موقعیتی پیش می‌آید تا ایمان خود را در برابر عموم اعلام کنیم.‏ یکی از راه‌های آن پاسخ دادن طی جلسات است.‏ حال پاسخ ما چگونه باید باشد؟‏ همان طور که داوود ‹در جماعت بزرگ،‏ یَهُوَه را متبارک می‌خواند،‏› ما نیز باید با چنین انگیزه‌ای در جلسات پاسخ دهیم.‏ (‏مز ۲۶:‏۱۲‏)‏ همچنین پاسخ‌های ما باید به گونه‌ای باشد که باعث تشویق هم‌ایمانانمان شود.‏ آری،‏ همان طور که پولُس رسول ما را ترغیب کرد،‏ ما باید با سخنانمان هم‌ایمانانمان را به «ابراز محبت و اعمال نیکو» برانگیزیم.‏ (‏عبر ۱۰:‏۲۳-‏۲۵‏)‏ پاسخ‌های ما زمانی چنین اثری خواهد داشت که دروس جلسات را از پیش مطالعه کنیم.‏

هنگامی که از شما درخواست می‌شود پاسخ دهید،‏ پاسختان ساده،‏ روشن و کوتاه باشد.‏ تمام نکات بند را در پاسخ خود نگنجانید،‏ بلکه فقط به یک نکته اشاره کنید.‏ اگر شما فقط به بخشی از پرسش مطرح‌شده پاسخ دهید،‏ دیگران نیز فرصت می‌یابند که مطالب دیگری به آن بیفزایند.‏ بررسی آیات ارجاعی بندها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.‏ هنگام اشاره به این گونه آیات تلاش کنید آن بخش از آیه را که به موضوع مورد بحث مربوط می‌شود،‏ توضیح دهید.‏ به جای آن که پاسخ سؤال را مستقیماً از روی بند بخوانید،‏ بیاموزید با کلمات خود پاسخ دهید.‏ اگر پاسختان را دقیقاً آن طور که انتظار داشتید بیان نکردید،‏ نگران نشوید.‏ این گاه برای همهٔ ما پیش می‌آید.‏

پس،‏ این که چگونه به کسی پاسخ دهیم،‏ به دانستن پاسخ محدود نمی‌شود.‏ ما به قوّهٔ تشخیص نیز نیاز داریم.‏ اما به‌راستی چقدر رضایت‌بخش است که پاسخی دهیم که از دل برخیزد و بر دیگران تأثیر گذارد!‏—‏امث ۱۵:‏۲۳‏.‏