درس ۳۳
سنجیده و در عین حال قاطع
سنجیدگی توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران است بدون آن که بی‌جهت آنان را برنجانیم. شخص سنجیده می‌داند چگونه و چه وقت مطلبی را بگوید. البته منظور از سنجیدگی مصالحه کردن یا تحریف حقایق نیست و نباید آن را با ترس از انسان اشتباه گرفت.—امث ۲۹:۲۵.
ثمرهٔ روح بهترین شالوده برای سنجیده بودن است. آری محبتِ شخص، او را بر آن می‌دارد که از رنجاندن دیگران بپرهیزد و به دیگران کمک کند. مهربانی و ملایمتِ او، سبب می‌شود رفتاری نرم داشته باشد. صلحجو بودن شخص، او را برمی‌انگیزد که رابطه‌ای خوب با دیگران داشته باشد. بردباری او نیز سبب می‌شود حتی در برابر شخصی خشن آرامش خود را حفظ کند.—غلا ۵:۲۲، ۲۳.
البته حتی اگر پیام کتاب مقدّس را به بهترین نحو ممکن نیز ارائه دهید، افرادی هستند که از سخنانتان خواهند رنجید. در قرن اول، به دلیل شرارت اغلب یهودیان، عیسی مسیح در نظرشان «سنگی که باعث لغزش می‌شود و صخره‌ای که سبب افتادن می‌گردد،» قلمداد می‌شد. (۱پطر ۲:۷، ۸) عیسی در مورد فعالیت خود در خصوص اعلام بشارت پادشاهی خدا گفت: «من آمده‌ام تا بر زمین آتش افروزم.» (لو ۱۲:۴۹) امروزه نیز پیام پادشاهی خدا که به رسمیت شناختن حق حاکمیت آفریدگار را در بر می‌گیرد، پیامی ضروری است که احساساتی قوی در مردم برمی‌انگیزد. بسیاری افراد در مقابل این پیام که پادشاهی خدا به‌زودی نظام شریر حاضر را برخواهد چید، جبهه می‌گیرند. با این حال، اطاعت از یَهُوَه ایجاب می‌کند که به موعظه‌مان ادامه دهیم. در این حین، پند کتاب مقدّس را نیز از یاد نمی‌بریم که می‌گوید: «اگر ممکن است تا جایی که به شما بستگی دارد، بکوشید با همه در صلح و صفا باشید.»—روم ۱۲:۱۸.
در موعظه سنجیده عمل کنید. ما در موقعیت‌های بسیاری با دیگران در مورد ایمانمان صحبت می‌کنیم. بارزترین آن هنگام فعالیت موعظه است. اما ما همچنین درپی فرصت‌های مناسبی هستیم تا با اعضای خانواده، همکاران و هم‌کلاسی‌هایمان نیز صحبت کنیم. در تمام این موقعیت‌ها باید سنجیده عمل کنیم.
اگر پیام پادشاهی خدا را به گونه‌ای بیان کنید که شنونده احساس کند به او پند و اندرز می‌دهید، شاید چندان برایش خوشایند نباشد. کسی که از شما کمکی نخواسته است یا نیاز به کمک را نیز حس نمی‌کند، از هر گفته‌ای که حتی به طور ضمنی به مفهوم اصلاح او باشد، چه بسا رنجیده‌خاطر شود. چگونه می‌توان از ایجاد چنین تصوّر نادرستی در شنونده دوری کرد؟ باید هنر گفتگوی دوستانه را بیاموزیم.
تلاش کنید صحبت خود را با موضوعی آغاز کنید که برای شنونده‌تان جالب باشد. البته اگر طرف صحبتتان یکی از اعضای خانواده، همکاران یا همکلاسی‌هایتان باشد، احتمالاً می‌دانید که به چه چیزهایی علاقه دارد. حتی اگر اولین بار است که شخص را می‌بینید، می‌توانید موضوعی را به میان آورید که در اخبار یا روزنامه‌ها در مورد آن صحبت شده است؛ زیرا مردم اغلب به خبرهای روز فکر می‌کنند. در موعظهٔ خانه‌به‌خانه نیز به چیزهایی که می‌بینید دقت کنید. دکوراسیون خانه، اسباب‌بازی بچه‌های در حیاط، اشیای مذهبی و برچسب‌های پشت ماشینی که کنار خانه پارک شده است همه نشان می‌دهد که مخاطبتان احتمالاً به شنیدن چه موضوع‌هایی علاقه دارد. وقتی شخص در را باز می‌کند، خوب به سخنانش گوش دهید. با شنیدن سخنان او متوجه می‌شوید آیا حدستان در مورد علایق و دیدگاه او درست بوده است یا خیر و پی می‌برید که برای صحبت با او باید چه نکاتی را در نظر گیرید.
با ادامهٔ گفتگو می‌توانید به نکاتی از کتاب مقدّس یا نشریات مسیحی‌مان که به موضوع مورد بحث مربوط می‌شود، اشاره کنید. اما هنگام گفتگو، دائم صحبت نکنید. (جا ۳:۷) اجازه دهید مخاطبتان در صورت تمایل نظراتش را بیان کند. به نظرات و دیدگاه‌های او توجه کنید. این به شما کمک می‌کند که بتوانید سنجیده صحبت کنید.
پیش از گفتن هر مطلبی، توجه کنید که مخاطبتان چه برداشتی از سخنانتان خواهد کرد. امثال ۱۶:۲۳ می‌گوید: «دل شخص حکیم زبانش را عاقل می‌گرداند.» واژهٔ عبری‌ای که در اینجا «عاقل» ترجمه شده است، با مفاهیمی همچون درایت و بصیرت نیز مرتبط است. از این رو، فرد «عاقل» با تفکر بر موضوع از خود درایت به خرج می‌دهد تا مطلبی نابجا به زبان نیاورد. در امثال ۱۲:۱۸ آمده است: «هستند که سخنان باطلشان چون ضرب شمشیر است.» ما می‌توانیم بی‌آنکه مخاطب خود را رنجیده سازیم، از تعالیم کتاب مقدّس جانبداری کنیم.
باید در انتخاب کلمات نیز درایت به خرج دهیم تا بی‌جهت سدّی در راه گفتگو قرار ندهیم. برای مثال، اگر استفاده از عبارت «کتاب مقدّس» سدّی برای ادامهٔ گفتگو به وجود می‌آورد، می‌توانید از عباراتی همچون «نوشته‌های مقدّس» یا «کتابی که به بیش از ۲۰۰۰ زبان ترجمه شده است» استفاده کنید. اما اگر به کتاب مقدّس اشاره می‌کنید، می‌توانید نظر مخاطبتان را در مورد آن جویا شوید و آن را در ادامهٔ گفتگویتان در نظر داشته باشید.
سنجیده بودن همچنین به این مفهوم است که بدانیم چه وقت مطلبی را بگوییم. (امث ۱۵:۲۳) شما شاید با تمام آنچه مخاطبتان می‌گوید موافق نباشید، اما لزومی ندارد با او در مورد هر مطلبی که خلاف تعالیم کتاب مقدّس است، بحث کنید. سعی نکنید همه چیز را یکباره به مخاطبتان تفهیم کنید. عیسی به شاگردانش گفت: «من هنوز بسیار چیزهای دیگر دارم که به شما بگویم، ولی اکنون توان درک آن‌ها را ندارید.»—یو ۱۶:۱۲.
در صورت امکان، صادقانه مخاطبتان را تحسین کنید. حتی اگر مخاطبتان اهل بحث و جدل باشد، شاید بتوانید به خاطر عقیده یا نظری خاص تحسینش کنید. پولُس رسول هنگام صحبت با شماری از فیلسوفان در آریوپاگوس شهر آتن، چنین کرد. پولُس که می‌دید آن ‹فیلسوفان با او بحث می‌کنند› چگونه می‌توانست بی‌آن که موجب رنجش و ناراحتی آنان شود، مطلب مورد نظر خود را به آنان تفهیم کند؟ او پیش از آن مذبح‌های بسیاری را که آنان برای خدایانشان ساخته بودند، دیده بود. با این حال، آنان را به دلیل بت‌پرستی‌شان محکوم نکرد، بلکه با سنجیدگی اهالی آتن را به خاطر داشتن عقاید مذهبی تحسین کرد. پولُس گفت: «می‌بینم که شما از هر لحاظ و بیش از دیگران مذهبی هستید.» پولُس با این شیوه راه را باز کرد تا در مورد خدای حقیقی با آنان صحبت کند. در نتیجه برخی از آنان ایمان آوردند.—اعما ۱۷:۱۸، ۲۲، ۳۴.
وقتی مخاطبتان با گفته‌های شما مخالفت می‌کند، عکس‌العمل شدید نشان ندهید. آرامش خود را حفظ کنید. این را موقعیتی برای پی بردن به افکار و دیدگاه‌های مخاطب خود بدانید. شما می‌توانید از او به خاطر ابراز عقیده‌اش تشکر کنید. حال اگر او بدون مقدّمه اشاره کند که مذهب خود را دارد، چطور؟ شاید بتوانید با سنجیدگی سؤال کنید: «آیا شما همیشه فرد معتقدی بودید؟» پس از پاسخ او می‌توانید بپرسید: «آیا به نظر شما روزی می‌آید که همهٔ مردم دنیا به یک دین و آیین معتقد باشند.» به این طریق ممکن است بتوانید به گفتگوی خود ادامه دهید.
داشتن نگرشی صحیح به خود نیز سبب می‌شود سنجیده‌تر عمل کنیم. ما به درست بودن طریق‌های یَهُوَه و کلامش اطمینان کامل داریم. از این رو، با اطمینان در مورد آن صحبت می‌کنیم. با این حال باید مراقب باشیم خود را بیش از حد پارسا و درستکار نپنداریم. (جا ۷:۱۵، ۱۶) ما سپاسگزاریم که با حقیقت آشنا شده‌ایم و از برکات یَهُوَه برخورداریم، اما باید به خاطر داشته باشیم که خشنودی یَهُوَه از ما به دلیل لطف او و ایمان ما به مسیح است، نه نتیجهٔ درستکاری ما. (افس ۲:۸، ۹) ما همچنین می‌دانیم که باید ‹پیوسته خود را بیازماییم تا دریابیم که آیا در ایمان هستیم یا نه.› (۲قر ۱۳:۵) پس وقتی به مردم توضیح می‌دهیم که خدا از انسان‌ها چه انتظار دارد، با فروتنی اذعان می‌کنیم که خود نیز باید مطابق خواست او عمل کنیم. ما در موقعیتی نیستیم که بخواهیم دیگران را در مقابل مسند داوری قرار دهیم. یَهُوَه «داوری را تماماً به پسر سپرده است» و همهٔ ما به او پاسخگو هستیم و باید در مقابل مسند داوری‌اش حاضر شویم.—یو ۵:۲۲؛ ۲قر ۵:۱۰.
با اعضای خانواده و هم‌ایمانان خود سنجیده عمل کنید. تنها در خدمت موعظه نیست که ما باید سنجیده عمل کنیم. از آنجا که سنجیدگی با خصوصیات ثمرهٔ روح‌القدس در ما ایجاد می‌شود، ما باید در برخوردهایمان با اعضای خانواده نیز سنجیده عمل کنیم. محبت ما را بر آن می‌دارد که به احساسات دیگران توجه داشته باشیم. اِستَر ملکه که همسرش پرستندهٔ یَهُوَه نبود در این خصوص نمونهٔ خوبی به جا گذاشت. او هنگامی که می‌خواست در مورد قوم یَهُوَه با همسرش صحبت کند، بسیار با احترام و بصیرت رفتار کرد. (اِستَر باب‌های ۳-۸) البته، گاه سنجیده‌تر است بجای توضیح عقایدمان، تنها با رفتار و کردارمان اعضای خانواده‌مان را که شاهد یَهُوَه نیستند، به راه حقیقت جلب کنیم.—۱پطر ۳:۱، ۲.
همچنین ما صرفاً به این دلیل که اعضای جماعت را به‌خوبی می‌شناسیم به خود اجازه نمی‌دهیم با آنان بیش از حد بی‌پرده یا با نامهربانی صحبت کنیم. نباید با خود بگوییم: «اعضای جماعت پختگی و بلوغ لازم را دارند و باید بتوانند سخنان مرا بپذیرند.» همچنین نباید در توجیه سخنان نسنجیدهٔ خود بگوییم: «این شخصیت من است. چه بخواهند چه نخواهند!» اگر متوجه شویم که سخنان ما دیگران را می‌رنجاند، باید شخصیت خود را اصلاح کنیم. ما می‌خواهیم ‹با تمام وجود به یکدیگر محبت کنیم› و این ما را برمی‌انگیزد که «به همه نیکویی کنیم؛ به خصوص . . . به کسانی که از طریق ایمان خویشاوند ما هستند.»—۱پطر ۴:۸، ۱۵؛ غلا ۶:۱۰.
هنگام سخنرانی سنجیده عمل کنید. کسانی که از روی سکو سخنرانی ایراد می‌کنند نیز باید سنجیده عمل کنند. حاضران در جماعت افرادی با پیشینه‌ها و موقعیت‌های مختلف هستند. پیشرفت روحانی آنان نیز متفاوت است. برخی شاید نخستین بار باشد که به جلسه می‌آیند. برخی دیگر شاید با موقعیتی بسیار دشوار روبرو باشند که سخنران از آن مطلع نیست. چه چیز به سخنران کمک می‌کند که شنوندگان را نرنجاند؟
مطابق پند پولُس رسول به تیتوس، هدفتان این باشد که ‹از هیچ کس بدگویی نکنید، بلکه معقول بوده، با همهٔ مردم با کمال ملایمت رفتار کنید.› (تیت ۳:۲) از کلمات و اصطلاحاتی که در دنیا برای تحقیر کردن افرادی از نژادها، زبان‌ها یا ملیت‌های مختلف به کار می‌رود، بپرهیزید. (مکا ۷:۹، ۱۰) صراحتاً در مورد آنچه یَهُوَه از ما انتظار دارد و حکمتی که در پس اطاعت از احکام الٰهی است صحبت کنید، اما در مورد کسانی که هنوز کاملاً به آن عمل نمی‌کنند، عبارات تحقیرآمیز به کار نبرید. در عوض، همه را ترغیب کنید که خواست و ارادهٔ یَهُوَه را تشخیص دهند و آنچه او را خشنود می‌سازد، به عمل آورند. پند و اندرز خود را با تحسین‌هایی صادقانه نرم و دلنشین سازید. شیوهٔ بیان و لحن صدایتان به گونه‌ای باشد که شنوندگان بتوانند مهر برادرانه را به‌خوبی در سخنانتان حس کنند.—۱تسا ۴:۱-۱۲؛ ۱پطر ۳:۸.