یَهُوَه راه را هموار میسازد
«این بشارتِ ملکوت در تمام عالم موعظه خواهد شد.»—متی ۲۴:۱۴.
۱. فعالیت موعظه در قرنهای اول و بیستم به چه چیزی منجر شده است؟
یَهُوَه، خدایی است بامحبت «که میخواهد جمیع مردم نجات یابند و به معرفت راستی گرایند.» ( ۱تیموتاؤس ۲:۴) به این منظور لازم بوده که فعالیت موعظه و آموزش در سطح بینالمللی صورت گیرد. در قرن اول، چنین فعالیتی جماعت مسیحی را به «ستون و بنیاد راستی» یا حقیقت تبدیل کرد. ( ۱تیموتاؤس ۳:۱۵) متعاقباً، دورهٔ مدیدی از ارتداد جانشین این فعالیت شد و نور حقیقت را مستتر کرد. در دوران اخیر، طی «زمان آخر،» «عِلم» یا معرفتِ حقیقت مجدداً به فراوانی اشاعه یافته، امید رستگاری ابدی را که از کتاب مقدس سرچشمه میگیرد در دل میلیونها نفر کاشته است.—دانیال ۱۲:۴.
۲. یَهُوَه در حمایت از فعالیت موعظه چه کار کرده است؟
۲ با وجود تلاشهای خستگیناپذیر شیطان در جهت خنثی کردن مقصود خدا، فعالیت موعظه هم در قرن اول و هم در قرن بیستم با موفقیت چشمگیری همراه بوده است. این موضوع نبوتی از اشعیا را به یاد ما میآورد. اشعیا در خصوص بازگشت یهودیان تبعیدی به سرزمین یهودا در قرن ششم ق.د.م.، چنین نوشت: «هر درّهای برافراشته و هر کوه و تلّی پست خواهد شد. و کجیها راست و ناهمواریها هموار خواهد گردید.» ( اشعیا ۴۰:۴) یَهُوَه راه فعالیتهای گستردهٔ موعظه را در قرنهای اول و بیستم نیز به همین طریق صاف و هموار ساخته است.
۳. یَهُوَه از چه طرقی میتواند به مقاصد خود جامهٔ عمل بپوشاند؟
۳ نائل آمدن به چنین موفقیتی دال بر آن نیست که یَهُوَه مستقیماً در هر رویداد و تحول جهانی دست داشته است تا موعظهٔ بشارت را تسریع بخشد؛ به این معنی هم نیست که یَهُوَه قوهٔ پیشدانی خود را به کار گرفته تا از تمام جزئیات رویدادهای آینده مطلع شود. ناگفته نماند که او قادر است هم از آینده باخبر شود و هم رویدادهای آینده را به خواست خود شکل دهد. ( اشعیا ۴۶:۹-۱۱) اما نباید فراموش کرد که او میتواند در مقابل رویدادها و تحولاتِ در حال اتفاق نیز عکسالعمل نشان دهد. درست مانند شبانی باتجربه که میداند چگونه گلهٔ خود را هدایت و محافظت کند، یَهُوَه نیز امت خود را راهنمایی میکند. او امت خویش را به سوی نجات و رستگاری پیش میبرد و حافظ روحانیتشان است و آنها را طوری هدایت میکند تا از موقعیتها، تحولات و پدیدههایی که منجر به موفقیت موعظهٔ جهانی بشارت میشوند، استفاده کنند.—مزمور ۲۳:۱-۴.
وظیفهای نه چندان ساده
۴، ۵. چرا کار موعظهٔ بشارت چندان ساده نبوده است؟
۴ همانند ساختن کشتی در روزگار نوح، کار موعظهٔ ملکوت در قرنهای اول و بیستم پروژهٔ عظیمی بوده است. اصولاً رساندن هر پیامی به همهٔ ملتها کار شاقی است، بخصوص این کار موعظه، وظیفهای بوده که تمام قوت و نیروی امت خدا صرف آن میگشت. در قرن اول، شاگردان نسبتاً معدود بودند. رهبرشان، عیسی، به اتهام آشوبگری اعدام شده بود. دین یهودی، دینی بود تثبیتشده که معبدی باشکوه در اورشلیم داشت. ادیان غیریهودی مدیترانه نیز از دیرباز در آن منطقه ریشه دوانده بودند و معابد و کهانات خود را داشتند. مشابهاً وقتی «زمان آخر» در سال ۱۹۱۴ آغاز شد، تعداد مسیحیان مسحشده در مقایسه با تعداد عابدان ادیان دیگر که ادعای خدمت به خدا میکردند، بسیار اندک بود.—دانیال ۱۲:۹.
۵ عیسی به شاگردانش هشدار داده بود که مورد اذیت و آزار قرار میگیرند. او گفت: «شما را به مصیبت سپرده، خواهند کشت و جمیع امّتها بجهت اسم من از شما نفرت کنند.» ( متی ۲۴:۹) بخصوص «در ایّام آخر،» به علاوهٔ این مشکلات، مسیحیان میبایست با «زمانهای سخت» نیز مواجه شوند. ( ۲تیموتاؤس ۳:۱) امروزه، عظمت کار، حتمی بودن زجر و شکنجه و سختیهای زمان، همه دست به دست هم داده، دشواری فعالیت موعظه را در این ایام آخر صدچندان کردهاند. تاکنون مواجه شدن با چنین وضعیتی مستلزم ایمانی قوی بوده است.
۶. یَهُوَه به امتش چگونه اطمینان خاطر داد که موفق خواهند شد؟
۶ یَهُوَه میدانست که فعالیت موعظه با موانعی روبرو میشد ولی یقین داشت که هیچ عاملی نمیتوانست از پیشرفت کار جلوگیری کند. موفقیت این فعالیت در قرنهای اول و بیستم در نبوتی آشنا پیشگویی شده و به نحو چشمگیری به تحقق رسیده است. این نبوت میگوید: «این بشارتِ ملکوت در تمام عالم موعظه خواهد شد.»—متی ۲۴:۱۴.
۷. فعالیت موعظه در قرن اول تا چه حد گسترش یافت؟
۷ در قرن اول، خادمان خدا از روحالقدس پر شدند و با ایمانی قوی پیش رفته، به انجام مأموریتی که به آنها واگذار شده بود پرداختند. از آنجایی که یَهُوَه با آنها بود، موفق شدند به پیشرفتهایی غیرمنتظره دست یابند. حدود ۲۷ سال پس از مرگ عیسی، وقتی پولس نامهٔ خود را به کولسیان نوشت، میتوانست با اطمینان خاطر بگوید که بشارت «به تمامی خلقتِ زیر آسمان . . . موعظه شده است.» ( کولسیان ۱:۲۳) به نحو مشابهی، در پایان قرن بیستم هم بشارت ملکوت در ۲۳۳ کشور موعظه میشود.
۸. بسیاری از مردم تحت چه شرایطی بشارت را پذیرفتهاند؟ مثال بیاور.
۸ در سالیان اخیر، میلیونها نفر بشارت را با آغوش باز پذیرفتهاند. بسیاری از آنها تحت شرایطی حاد از قبیل جنگ، ممنوعیت و شکنجه و آزار شدید، این کار را انجام دادهاند. در قرن اول نیز اوضاع به همین منوال بود. یکبار، جمعی پولس و سیلاس را بیرحمانه با چوب و چماق مورد ضرب قرار داده، آنها را به زندان انداختند. آیا انتظار میرفت که آنها تحت آن شرایط موعظه کنند و شاگرد بسازند؟ با اینحال یَهُوَه حتی از این موقعیت برای شاگردسازی استفاده کرد. پولس و سیلاس از زندان آزاد شدند و زندانبان و خانوادهاش ایمان آوردند. ( اعمال ۱۶:۱۹-۳۳) چنین اتفاقاتی ثابت میکنند که مخالفان قادر نیستند صدای بشارت را خاموش کنند. ( اشعیا ۵۴:۱۷) با وجود همهٔ اینها، تاریخ مسیحیت همیشه پر از زجر و شکنجه، آزار و مصیبت نبوده است. در اینجا توجه خود را به سوی تغییر و تحولاتی مثبت معطوف خواهیم کرد که در هموار ساختن راه پیشرفت موفقیتآمیز موعظهٔ بشارت در قرنهای اول و بیستم، بسیار مؤثر بودند.
جَوّ دینی
۹، ۱۰. یَهُوَه در قرنهای اول و بیستم چگونه در دل مردم انتظاری برای موعظهٔ بشارت ایجاد کرد؟
۹ موقعیت زمانی فعالیتهای جهانی موعظه را در نظر بگیر. با نظر به وضعیت موجود در قرن اول، قابل توجه است که نبوت دانیال ۹:۲۴-۲۷ دربارهٔ هفتاد هفتهٔ سالی، سال ۲۹ د.م. را سال ظهور عیسی تعیین کرده بود. یهودیانِ قرن اول در انتظار مسیح به سر میبردند اما از زمان رخ دادن وقایع مختلف، اطلاع دقیقی نداشتند. ( لوقا ۳:۱۵) کتاب مَنوئل بیبلیک به زبان فرانسه، نقل میکند: «مردم آگاه بودند که پایان هفتاد هفتهای که دانیال معین کرده بود نزدیک میشد؛ از این رو، کسی به اعلان یحیای تعمیددهنده در باب نزدیک بودن ملکوت خدا با دیدهٔ حیرت ننگریست.»
۱۰ موقعیت زمانی امروز به چه صورت است؟ یکی از رویدادهای تاریخی این عصر جلوس عیسی بر تخت پادشاهی در آسمانها بود که آغاز حضور او را مشخص میکرد. نبوت کتاب مقدس نشان میدهد که این رویداد مهم در سال ۱۹۱۴ به وقوع پیوست. ( دانیال ۴:۱۳-۱۷) آگاهی عدهای مؤمن از این نبوت باعث شد که چشم به راه و در انتظار این واقعهٔ مهم باشند. این انتظار را میشد در شاگردان صادق کتاب مقدس نیز یافت که سبب شد چاپ و انتشار این مجله را از سال ۱۸۷۹ با عنوان «برج دیدهبانی صهیون و پیک حضور مسیح» ( انگل.) آغاز کنند. بدین صورت، انتظارات دینی و مذهبی، هم در قرن اول و هم در عصر اخیر، جَو و افکار عمومی را برای موعظهٔ بشارت آماده ساخت.a
۱۱. برای تقبل موعظهٔ بشارت چه آمادگی دینیی از قبل صورت گرفت؟
۱۱ عامل دیگری که در موفقیت فعالیت مسیحیان در هر دو دوران تأثیر داشت، آشنایی مردم با نوشتههای مقدس بود. در قرن اول جوامع یهودی در سراسر کشورهای غیریهودیِ مجاور پخش شده بودند. این جوامع برای خود کنایس تأسیس کرده و به منظور قرائت آیات و گفت و شنود در مورد آنها، به طور مرتب جلسه تشکیل میدادند. از اینرو، مسیحیان اولیه قادر بودند موعظهٔ خود را بر پایهٔ اطلاعات دینی مردم ارائه دهند. ( اعمال ۸:۲۸-۳۶؛ ۱۷:۱، ۲) در اوایل عصر حاضر نیز امت یَهُوَه در بسیاری کشورها از چنین جَوّ مطلوبی بهرهمند بودند. کتاب مقدس در سرتاسر قلمرو جهان مسیحیت، بخصوص در کشورهای پروتستان، از انتشار وسیعی برخوردار بود. این کتاب در خیلی از کلیساها خوانده میشد؛ میلیونها نفر نسخهٔ شخصی خود را داشتند. کتاب مقدس در اختیار مردم بود، فقط محتاج کمک بودند تا آنچه را در دست داشتند بفهمند.
فایدهٔ قانون
۱۲. در قرن اول قوانین رومی اغلب چگونه حافظ حقوق مردم بودند؟
۱۲ فعالیت موعظهٔ مسیحی بدفعات از قوانین دولتی بهره برده است. امپراتوری روم دنیای قرن اول را تحت تسلط خود داشت و قوانین و موازین کتبی آن، زندگی روزمره را کاملاً تحتالشعاع قرار داده بودند. این قوانین، از حقوقی حفاظت میکردند که برای مسیحیان قرن اول بیفایده نبودند. برای مثال، پولس با توسل به قوانین رومی از زندان آزاد شد و از شلاق خوردن در امان ماند. ( اعمال ۱۶:۳۷-۳۹؛ ۲۲:۲۵، ۲۹) در اَفَسُس، شهردار شهر، به استناد مفاد و مقرراتی که در نظام حقوقی روم گنجانده شده بودند، عدهای آشوبگر را آرام کرده از هدف شریرانهشان منصرف کرد. ( اعمال ۱۹:۳۵-۴۱) در موردی دیگر، پولس به دلیل تابعیت رومیاش توانست از هجوم جمعی شورشگر در اورشلیم نجات یابد. ( اعمال ۲۳:۲۷) بعدها بر اساس قوانین رومی اجازه یافت دفاع از ایمانش را در مقابل خود قیصر ارائه دهد. ( اعمال ۲۵:۱۱) با اینکه چند تن از قیصرهای روم مستبدان بودند، قوانین موجود در قرن اول معمولاً دفاع قانونی از فعالیت موعظه و «اثبات انجیل» را امکانپذیر میساختند.—فیلپیان ۱:۷.
۱۳. فعالیت موعظه چگونه از حقوق و قوانین بهره برده است؟
۱۳ امروزه این امر در بسیاری از کشورهای دنیا مصداق دارد. علیرغم مخالفانی که ‹با استفاده از قانون موانعی را اختراع› میکنند، قوانین کتبی اکثر کشورها، آزادی دین را یکی از حقوق اساسی میشمارند. ( مزمور ۹۴:۱۹) بسیاری از دولتها پی بردهاند که شاهدان یَهُوَه ثبات اجتماع را به خطر نمیاندازند و به این دلیل فعالیت ما را به رسمیت شناختهاند. در ایالات متحده، که مقدار قابلملاحظهای از نشریات شاهدان یَهُوَه چاپ میشود، انتشار و تولید بدون وقفهٔ مجلهٔ برج دیدهبانی، به دلیل قوانین موجود، به مدت ۱۲۰ سال میسر بوده و در سراسر جهان توزیع شده است.
دورانهای صلح و رواداری
۱۴، ۱۵. اجتماع نسبتاً باثبات قرن اول چه فایدهای برای فعالیت موعظه داشت؟
۱۴ فعالیت موعظه از دورانهای نسبتاً آرام و صلحآمیز نیز بهره برده است. با اینکه عیسی پیشگویی کرد که در هر دو دورهٔ قرن اول و بیستم ‹قومی با قومی خواهد جنگید،› وقفههایی نیز در این مابین به وجود آمد که فعالیت شدید موعظهٔ ملکوت را امکانپذیر ساخت. ( متی ۲۴:۷) مسیحیان قرن اول، زیر پوشش پکس رومانا یا صلح رومی میزیستند. یک تاریخدان نوشت: «روم چنان مردم مدیترانه را تحت سلطهٔ خود درآورده بود که دوران جنگ و جدالِ تقریباً بیوقفهشان را به پایان رسانده بود.» این ثبات، راه را برای سفرهای امن مسیحیان در سراسر قلمرو رومی باز کرد.
۱۵ امپراتوری روم سعی بر آن داشت که ملتهای قلمرو خود را زیر مشتهای آهنینش متحد سازد. این سیاست، عبور و مرور و همچنین سفر بیممانعت را در سراسر امپراتوری میسر ساخت و نه تنها باعث ترویج رواداری و تبادل افکار و عقاید بین ملتها شد، موجبات عقیدهٔ برادری جهانی را نیز فراهم کرد. کتاب «در راه تمدن» ( انگل.) در این خصوص چنین نوشت: «اتحاد امپراتوری [روم] زمینه را [برای موعظهٔ مسیحی] مساعد ساخته بود. مرز بین ملتها از میان رفته بود. شهروند رومی در واقع شهروند اجتماع جهانی بود. . . . به علاوه، در کشوری که عقیده و سیاستِ شهروندیِ جهانی را ابداع و پایهگذاری کرده بود، درک و قبول کردن دینی که برادری انسانها را ترویج میداد راحتتر بود.»—با اعمال ۱۰:۳۴، ۳۵؛ ۱پطرس ۲:۱۷ مقایسه شود.
۱۶، ۱۷. چه عاملی در عصر حاضر سبب شده است که تلاشهایی در جهت ترویج صلح صورت بگیرد و بسیاری از مردم به چه نتیجهای رسیدهاند؟
۱۶ در عصر حاضر چطور؟ قرن بیستم مخربترین جنگهای تاریخ بشر را به خود دیده است و آتش جنگهای محلی همچنان در برخی کشورها شعلهور است. ( مکاشفه ۶:۴) با اینحال، دورانهای نسبتاً آرامی هم وجود داشته است. قدرتهای بزرگ جهانی بیش از ۵۰ سال است که دست به جنگ همهجانبه نزدهاند. این وضعیت در گسترش فعالیت موعظهٔ بشارت چندان بیتأثیر نبوده است.
۱۷ خوف و هیبت جنگهای قرن بیستم، سبب شده است که بسیاری از مردم نیاز به یک حکومت جهانی را براحتی تشخیص دهند. بیم از جنگهای جهانی منجر به تأسیس جامعهٔ ملل و سازمان ملل متحد شد. ( مکاشفه ۱۳:۱۴) هدف هر دو سازمان ترویج صلح و همکاری بینالمللی بوده است. معمولاً کسانی که چنین نیازی را حس میکنند در مقابل بشارتی که از یک حکومت جهانی، یعنی ملکوت خدا سخن میگوید که صلحی واقعی و پایدار به ارمغان میآورد، عکسالعمل مثبتی از خود نشان میدهند.
۱۸. چه دیدگاهی نسبت به دین زمینهای مساعد برای فعالیت موعظه فراهم کرد؟
۱۸ در بعضی ادوار، مسیحیان در معرض آزار و شکنجههای وحشیانه قرار گرفتهاند ولی هم در قرن اول و هم در قرن بیستم دورانهای رواداری دینی هم وجود داشتهاند. ( یوحنا ۱۵:۲۰؛ اعمال ۹:۳۱) رومیان به آسانی خود را با ادیان ملتهای مغلوب وفق داده، خدایان و الهههای آنها را از آنِ خود میکردند. پروفسور رادنی استارک مینویسد: «از بسیاری لحاظ، آزادیهای بزرگ دینی که روم به مردم داده بود تا بعد از انقلاب آمریکا تکرار نشد.» در عصر حاضر در بسیاری از کشورها مردم با فکری بازتر با عقاید مختلف برخورد میکنند و نتیجتاً با رغبت بیشتری به پیام کتاب مقدس که شاهدان یَهُوَه ترویج میدهند، گوش فرا میدهند.
نقش تکنولوژی
۱۹. مسیحیان اولیه چه استفادهای از کودِکس نمودند؟
۱۹ نهایتاً، میبینیم که یَهُوَه چطور امت خود را قادر ساخته است از پیشرفتهای فنی و علمی بهره ببرند. در دوران مسیحیان قرن اول، گسترش و پیشرفت علم و فن به سرعت امروز نبود. ولی پدیدهای که بسیار مورد استفادهٔ آنها قرار گرفت کودِکس یا مجموعهای از صفحات کاغذ که آنها را به صورت کتاب به یکدیگر میپیوستند، بود. کودِکس جانشین طومار شد چون استفاده از طومار پرزحمت بود. کتاب «تولد کودِکس» ( انگل.) مینویسد: «روش کودِکس، طومارهای غیردینی را بتدریج کنار زد ولی در تضاد با این روند، استفادهٔ سریع و همهجانبهٔ کودِکس در مسیحیت چشمگیر بود.» این کتاب ارجاعی همچنین میگوید: «استفادهٔ مسیحیان از کودِکس در قرن دوم چنان همگانی شده بود که چنین کاربردی لااقل قبل از سال ۱۰۰ ق.م. آغاز گشته بود.» استفاده از کودِکس بمراتب راحتتر از استفاده از طومار بود. آیات را خیلی سریعتر میشد پیدا کرد. این حُسنِ کودِکس مسلماً برای مسیحیان اولیه کمک بزرگی بود چون مانند پولس، نه فقط آیات را توضیح میدادند بلکه با ارجاع به مطالب پراکنده، آنچه را تعلیم میدادند ‹واضح و مبین میساختند.›—اعمال ۱۷:۲، ۳.
۲۰. امت خدا چرا و چگونه تکنولوژی مدرن را در جهت ترویج و اشاعهٔ جهانی بشارت به کار گرفتهاند؟
۲۰ قرن ما، پیشرفتهای علمی و فنی حیرتآوری را به خود دیده است. ماشینهای چاپ سریع، انتشار همزمان نشریات کتاب مقدس را به چندین زبان میسر کردهاند. با استفاده از فنون و روشهای نوین، ترجمهٔ کتاب مقدس بمراتب سریعتر شده است. وسائل حمل و نقل عصر مدرن همچون کامیون، قطار، کشتی و هواپیما توزیع سریع نشریات کتاب مقدس را در سراسر کرهٔ زمین آسان کرده است. امروزه ارتباطات آنی و فوری به وسیلهٔ تلفن و ماشینهای فَکس واقعیتی پیش پا افتاده است. یَهُوَه از طریق روح خود خادمانش را هدایت کرده است تا این تکنولوژیها را در جهت ترویج و اشاعهٔ جهانی بشارت به کار گیرند. دلیل استفاده از چنین نوآوریهایی این نیست که خادمان خدا مایلند از آخرین و جدیدترین تکنولوژی و دستاوردهای علمی باخبر شوند و آنها را به کار گیرند. خیر، هدف و مقصود عمدهٔ آنها در این خصوص استفاده از هرگونه ابزاری است که آنها را قادر میسازد مأموریت موعظهشان را به مؤثرترین نحوی به انجام برسانند.
۲۱. از چه چیزی اطمینان کامل داریم؟
۲۱ عیسی پیشگویی کرد که «این بشارتِ ملکوت در تمام عالم موعظه خواهد شد.» ( متی ۲۴:۱۴) درست مانند مسیحیان اولیه که تحقق آن پیشگویی را دیدند، ما نیز امروزه تحقق آن را در روزگار خود میبینیم ولی در مقیاسی بس گسترده. با وجود عظمت و دشواری کار، در شرایط مساعد و نامساعد، در بحبوحهٔ تغییر و تحولات قانونی و نوسانات افکار عمومی، در جنگ و در صلح و نیز در خلال پیشرفتهای اعجابآور در زمینهٔ علم و تکنولوژی، بشارت همواره موعظه میشود. با این تفاصیل، آیا از حکمت و دوراندیشی شگفتانگیز یَهُوَه در حیرت نیستیم؟ اطمینان کامل داریم که فعالیت موعظه بر طبق زمانبندی و برنامهٔ یَهُوَه و همچنین مطابق مقصود محبانهاش به انجام خواهد رسید و به عادلان و درستکاران برکت خواهد داد. روزی، این صادقدلان، زمین را در تصرف خود خواهند داشت و تا ابد در آن زندگی خواهند کرد. ( مزمور ۳۷:۲۹؛ حبقوق ۲:۳) اگر ما نیز زندگی خود را با مقصود یَهُوَه تطبیق دهیم در میان این عده خواهیم بود.—۱تیموتاؤس ۴:۱۶.
[پاورقی]
a برای مطالعهٔ جزئیات بیشتر این دو نبوت مسیحایی، لطفاً به کتاب معرفتی که بشر را به زندگی جاودانی هدایت میکند، صفحات ۳۶، ۹۷ و ۹۸-۱۰۷، چاپ انجمن بینالمللی شاگردان کتاب مقدس، رجوع کن.
نکاتی برای مرور
◻ چرا موعظهٔ بشارت وظیفهای ساده نبوده است؟
◻ از چه لحاظ فعالیت مسیحیان از مقررات دولتی و وضعیت اجتماعی نسبتاً باثبات بهره برده است؟
◻ برکتی که یَهُوَه به کار موعظه داده است، ما را از چه چیزی در آینده مطمئن میسازد؟