اعتماد به چه کسی؟
در سال ۱۹۹۸ بعد از برداشته شدن دیوار برلین بسیاری از اسرار دولتی افشا گشت. برای نمونه خانمی به نام لیدیاa کشف کرد که طی دوران اقتدار رژیم سوسیالیسم آلمان شرقی، سازمان امنیتی اِشتازی پرونده‌ای کامل از زندگی شخصی ایشان در اختیار داشت. وقتی خانم لیدیا پی‌برد که تمام اطلاعات جمع آوری‌شده در سازمان اِشتازی از طریق شوهرش صورت گرفته است تعجب و حیرتش به یک وحشت تبدیل گشت. زیرا کسی که با چشم بسته به وی اعتماد داشت به او خیانت کرده بود.
در روزنامهٔ دِ تایمزِ لندن گزارشی در بارهٔ پیر مردی به نام رابرت نوشته شده است. در آن روزنامه می‌خوانیم که رابرت به دکتر خود «احترام بخصوصی» می‌گذاشت، او را «تحسین» می‌کرد و به او «اعتمادی» کامل داشت. آن دکتر در نظر او و بسیاری دیگر شخصی «مهربان و دلسوز» شناخته شده بود. روزی رابرت به طور غیر منتظره‌ای درگذشت. چه عاملی سبب مرگ رابرت شده بود؟ حمله قلبی یا سکتهٔ مغزی؟ خیر، هیچ یک از این دو مورد عامل مرگ وی نبود. کارشناسان به این نتیجه رسیدند که دکترِ رابرت بدون اطلاع اعضای خانواده‌اش، او را در خانه ملاقات کرده و به او آمپولی کشنده تزریق کرده است. از قرار معلوم رابرت توسط کسی که کاملاً به وی اعتماد داشت به قتل رسیده بود.
عواقب ناگوار سوءاستفاده از اعتماد برای لیدیا و رابرت گران تمام شد. البته سلب اعتماد از مردم همیشه منجر به عواقبی جدّی و وخیم نمی‌شود. با این همه، پشت پا خوردن از کسی که به او اعتماد کرده‌ایم تجربهٔ خوشایندی نیست. یک مؤسسهٔ بررسی عقاید در آلمان گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌داد ۸۶ درصد از نظردهندگان در اعتماد به دیگران دلسرد و مأیوس شده‌اند. شاید ما هم با چنین افرادی هم‌عقیده باشیم. به همین دلیل از گزارش روزنامهٔ سوئیسی که در سال ۲۰۰۲ به چاپ رسید تعجب نمی‌کنیم. زیرا در آنجا نوشته شده است: «در کشورهای صنعتی غربی روابط و اعتماد بین مردم سال‌هاست که رو به زوال رفته است.»
به کندی بنا و بسرعت فنا می‌گردد
اعتماد به چه معناست؟ فرهنگ‌نامه‌ای اعتماد را چنین توضیح می‌دهد: «اعتقاد به این که شخص، صادق و بی‌ریاست، و وی عمداً به ما صدمه نخواهد زد.» اعتماد به مرور زمان ایجاد می‌شود ولی سریع از بین می‌رود. با توجه به اینکه معمولاً از اعتماد سوءاستفاده می‌شود آیا عاقلانه است که به کسی اعتماد کرد؟ در سال ۲۰۰۲ نتیجهٔ یک نظرسنجی در کشور آلمان نشان داد که «بیشتر از دو سوّم جوانان به مردم اعتماد نمی‌کنند.»
شاید از خود بپرسیم: ‹آیا واقعاً می‌توان به کسی اعتماد کرد؟ آیا ارزش دارد که به کسی اعتماد کرد و بعد عواقب آن را تحمّل کرد؟›
[پاورقی]
a اسامی تغییر کرده است.
[نکتهٔ برجسته‌شده در صفحهٔ ۳]
بر اساس یک بررسی عقاید، مشخص شد که ۸۶ درصد از نظردهندگان در اعتماد به دیگران دلسرد و مأیوس شده‌اند.