طرز فکرمان را با سخنان عیسی شکل دهیم
«آن کسی را که خدا فرستاد، به کلام خدا تکلّم می‌نماید.» — یو ۳:۳۴.
۱، ۲. گفته‌های عیسی را می‌توان به چه تشبیه کرد، و چرا می‌توان گفت این سخنرانی بر اساس کلام خداست؟
تا به امروز یکی از بزرگترین الماس‌های تراشیده شده، الماسی ۵۳۰ قیراطی به نام ستارهٔ آفریقاست. شکی نیست که این جواهر گوهری گرانبهاست. اما گرانقدرتر از این تکه جواهر، سخنان پندآموز عیسی در موعظهٔ بالای کوه می‌باشد. البته این امر عجیب نیست زیرا گفته‌های او بر پایهٔ حکمت یَهُوَه است. کتاب مقدّس در اشاره به عیسی چنین می‌گوید: «آن کسی را که خدا فرستاد، به کلام خدا تکلّم می‌نماید.» — یو ۳:۳۴-۳۶.
۲ با اینکه احتمالاً عیسی موعظهٔ بالای کوه را در کمتر از نیم ساعت ایراد کرد، این سخنرانی شامل ۲۱ نقل قول از هشت کتاب نوشته‌های عبرانی است. به این ترتیب شکی نیست که این سخنرانی قویاً بر پایهٔ «کلام خدا» بنا شده است. در این مقاله می‌خواهیم چگونگی به کارگیری برخی از پندهای این سخنرانی فوق‌العادهٔ پسر خدا را بررسی کنیم.
«اوّل با برادر خویش صلح نما»
۳. پس از اینکه عیسی شاگردانش را از تأثیرات مخرّب خشم آگاه ساخت چه پندی به آنان داد؟
۳ ما مسیحیان انسان‌هایی شاد و صلحجو هستیم، زیرا از روح خدا برخورداریم که شادی و صلح ثمرهٔ آن است. (غلا ۵:۲۲، ۲۳) عیسی نمی‌خواست که شاگردانش صلح و شادی‌شان را از دست بدهند. از این رو به آنان در خصوص خشم و کینه‌های قدیمی که می‌تواند تأثیراتی مخرّب داشته و حتی به قتل بینجامد هشدار داد. (متّیٰ ۵:۲۱، ۲۲ خوانده شود.) عیسی چنین افزود: «هر گاه هدیهٔ خود را به قربانگاه ببری و آنجا به خاطرت آید که برادرت بر تو حقی دارد [یعنی به دلیلی از تو رنجیده است]، هدیهٔ خود را پیش قربانگاه واگذار و رفته، اوّل با برادر خویش صلح نما و بعد آمده، هدیهٔ خود را بگذران.» — مت ۵:۲۳، ۲۴.
۴، ۵. الف) در متّیٰ ۵:۲۳، ۲۴ «هدیه» به چه اشاره دارد؟ ب) تا چه حد آشتی و صلح با برادری که از ما رنجیده است اهمیت دارد؟
۴ در اینجا منظور عیسی از «هدیه» هر آنچه بود که در معبد اورشلیم تقدیم می‌شد. برای مثال قربانی حیوانات از آنجایی که بخشی از پرستش یَهُوَه بود برای قوم اهمیت داشت. اما، عیسی در اینجا به نکته‌ای بسیار مهم‌تر از این قربانی اشاره می‌کند؛ یعنی صلح با برادری رنجیده قبل از اهدای هدیه به خدا.
۵ «صلح نمودن» به معنی ‹آشتی و سازش است.› از گفتهٔ عیسی چه می‌آموزیم؟ اینکه روابط و رفتارمان با دیگران بر رابطهٔ ما با یَهُوَه تأثیر مستقیم دارد. (۱یو ۴:۲۰) در دوران باستان، اگر فردی اسرائیلی با دیگران به نحوی شایسته رفتار نمی‌کرد هدیه او به یَهُوَه بی‌ارزش بود. — میکاه ۶:۶-۸ خوانده شود.
تواضع عاملی مهم
۶، ۷. چرا برای صلح با برادری که از ما رنجیده است نیاز به تواضع داریم؟
۶ صلح کردن با برادری که از ما رنجیده است تواضع ما را محک می‌زند. فرد متواضع دیگران را به مبارزه نمی‌طلبد و یا با آنان به بحث نمی‌پردازد تا به حق بودن خود را به اثبات رساند. چنین رفتاری جوی ناسالم به وجود می‌آورد؛ مانند وضعیتی که در جماعت قُرِنتُس باستان به وجود آمده بود. پولُس رسول تلاش کرد جماعت قُرِنتُس را به فکر برانگیزد و به آنان چنین گفت: «اصلاً وجود چنین مرافعه‌هایی بین شما، خودْ شکستی بزرگ برای شماست. چرا ترجیح نمی‌دهید مظلوم واقع شوید؟ چرا حاضر نیستید زیان ببینید؟» — ۱قر ۶:۷، ترجمهٔ هزارهٔ نو.
۷ عیسی گفت که هدف ما از صحبت با برادرمان باید ایجاد صلح باشد، نه اثبات به حق بودن خودمان و ناحق بودن او. برای رسیدن به این هدف باید صادقانه احساسات خود را بیان کنیم و در عین حال در نظر داشته باشیم که او رنجیده است. قطعاً اگر خطایی از ما سر زده باشد با تواضع عذرخواهی کنیم.
«اگر چشم راستت تو را بلغزاند»
۸. گفته‌های عیسی در متّیٰ ۵:۲۹، ۳۰ را به اختصار توضیح دهید.
۸ عیسی در موعظهٔ بالای کوه در خصوص پای‌بندی به اصول اخلاقی پند معقولانه‌ای داد. او به خوبی می‌دانست که اعضای بدن ناکاملمان می‌توانند ما را به انحراف بکشند. بنابراین چنین گفت: «اگر چشم راستت تو را بلغزاند، قلعش کن و از خود دور انداز زیرا تو را بهتر آن است که عضوی از اعضایت تباه گردد، از آنکه تمام بدنت در جهنّم افکنده شود. و اگر دست راستت تو را بلغزاند، قطعش کن و از خود دور انداز، زیرا تو را مفیدتر آن است که عضوی از اعضای تو نابود شود، از آنکه کلّ جسدت در دوزخ افکنده شود.» — مت ۵:۲۹، ۳۰.
۹. «چشم» و «دست» چگونه می‌توانند ما را ‹لغزش دهند›؟
۹ «چشم» که عیسی از آن نام برد نشانهٔ توانایی و قدرت تمرکز حواس شخص است. «دست» نیز نشانهٔ اَعمالی است که به انجام می‌رسانیم. اگر مراقب نباشیم «چشم» و «دست،» ما را به ‹لغزش› می‌کشند و از ‹راه رفتن با خدا› منحرف می‌سازند. (پیدا ۵:۲۲؛ ۶:۹) اگر به عملی خلاف وسوسه شدیم باید نسبت به خود شدّت عمل نشان دهیم و به اصطلاح ‹چشم خود را قلع و دست خود را قطع کنیم.›
۱۰، ۱۱. چه چیز به ما کمک می‌کند تا از غیراخلاقیات دوری کنیم؟
۱۰ چگونه می‌توانیم از این که چشمانمان بر امور غیراخلاقی متمرکز گردند اجتناب کنیم؟ ایّوب که مردی خداترس بود چنین گفت: «با چشمان خود عهد بسته‌ام، پس چگونه بر دوشیزه‌ای نظر افکنم؟» (ایو ۳۱:۱) ایّوب که متأهل بود هیچ گاه نمی‌خواست قوانین خدا را زیر پا گذارد. ما مسیحیان نیز، چه متأهل چه مجرّد، باید چنین طرز تفکّری را در پیش گیریم. برای دوری از اَعمال غیراخلاقی باید اجازه دهیم که روح مقدّس خدا که پرهیزکاری و خویشتن‌داری را در دوستداران خدا به وجود می‌آورد راهنمای ما باشد. — غلا ۵:۲۲-۲۵.
۱۱ برای اجتناب از هر گونه اَعمال غیراخلاقی باید از خود بپرسیم: ‹آیا اجازه می‌دهم که چشمانم میل به امور ناشایست و غیراخلاقی را که در کتاب‌ها، تلویزیون و اینترنت به آسانی یافت می‌شود در من به وجود آورد؟› همچنین باید سخنان یعقوب شاگرد را به یاد آوریم که گفت: «هر کس در تجربه می‌افتد [وسوسه می‌شود] وقتی که شهوت وی او را می‌کشد و فریفته می‌سازد. پس شهوت آبستن شده، گناه را می‌زاید و گناه به انجام رسیده، موت را تولید می‌کند.» (یعقو ۱:۱۴، ۱۵) اگر خادم وقف‌شدهٔ خدا به شخصی از جنس مخالف با «نظر شهوت» بنگرد باید اقدامی جدّی و اساسی به عمل آورد؛ به اصطلاح چشم خود را در آورد و به دور اندازد. — متّیٰ ۵:۲۷، ۲۸ خوانده شود.
۱۲. کدام یک از پندهای پولُس به ما کمک می‌کند تا در مقابل خواسته‌ها و شهوات نفسانی مقابله کنیم؟
۱۲ همچنین استفادهٔ نابجا از «دست» نیز می‌تواند سبب تخطّی جدّی از معیارهای اخلاقی یَهُوَه گردد. پس باید مصمم باشیم که از لحاظ اخلاقی پاک بمانیم و به این پند پولُس توجه کنیم: «اعضای خود را که بر زمین است مقتول سازید: زنا و ناپاکی و هویٰ و هوس و شهوت قبیح و طمع که بت‌پرستی است.» (کول ۳:۵) واژهٔ «مقتول سازید» یا کشتن بر این امر تأکید دارد که باید قدم‌هایی اساسی در مقابل خواسته‌ها و شهوات نفسانی برداشت.
۱۳، ۱۴. چرا لازم است که از افکار و اَعمال غیراخلاقی دوری کنیم؟
۱۳ اگر دکتر تشخیص دهد که برای زنده ماندن بیمار قطع دست یا پای او ضروری است بدون شک بیمار حاضر است طبق پیشنهاد دکتر عمل کند. به همین شکل برای اجتناب از افکار و اَعمال غیراخلاقی که رابطه‌مان را با یَهُوَه به خطر می‌اندازد نیز به اصطلاح ‹به دور انداختن› چشم و دست ضروری است. تنها راه رهایی از نابودی ابدی در جهنّم حفظ پاکی ذهنی، اخلاقی و روحانی است.
۱۴ برای ما انسان‌های ناکامل که گناه را به ارث برده‌ایم حفظ پاکی اخلاقی مستلزم تلاش فراوان است. پولُس در این ارتباط می‌نویسد: «تن خود را زبون می‌سازم و آن را در بندگی می‌دارم، مبادا چون دیگران را وعظ نمودم، خود محروم شوم.» (۱قر ۹:۲۷) پس باشد که نصیحت عیسی را در مورد امور غیراخلاقی به گوش گیریم و هرگز با عملی ناخوشایند قربانی او را بی‌ارزش نسازیم. — مت ۲۰:۲۸؛ عبر ۶:۴-۶.
بخشنده و سخی باشید
۱۵، ۱۶. الف) چرا می‌توان عیسی را الگوی سخاوت و ایثار دانست؟ ب) منظور از گفتهٔ عیسی در لوقا ۶:۳۸ چیست؟
۱۵ عیسی با آموزش‌ها و رفتار نمونهٔ خود بخشندگی و سخاوت را به دیگران می‌آموخت. از جمله اَعمال ایثارگرانهٔ او این بود که برای نجات ما انسان‌های ناکامل به زمین آمد. (۲قُرِنتیان ۸:۹ خوانده شود.) او به ارادهٔ خود از جلال عظیمش در آسمان دست شست، به انسانی خاکی مبدّل گشت و جان خود را برای بشر ناکامل فدا کرد. عیسی با سخاوت تمام شماری از انسان‌ها را به دولت و ثروت آسمانی رساند تا با او در ملکوت آسمانی پادشاهی کنند. (روم ۸:۱۶، ۱۷) عیسی ما را نیز به سخاوت و گشاده‌دستی ترغیب می‌کند و می‌گوید:
۱۶ «بدهید تا به شما داده شود. زیرا پیمانهٔ نیکوی افشرده و جنبانیده و لبریز شده را در دامن شما خواهند گذارد. زیرا که به همان پیمانه‌ای که می‌پیمایید برای شما پیموده خواهد شد.» (لو ۶:۳۸) اصطلاح ‹ در دامن گذاشتن› به کاری که در قدیم مرسوم بود اشاره دارد. در آن زمان خریدار از دامن ردای خود به کمک شالی، جیبی بزرگ می‌ساخت تا فروشنده بتواند جنس‌ها را در آن بریزد. اگر ما از خود سخاوت نشان دهیم، هنگام نیاز و احتیاج، دیگران به اصطلاح «دامن» ما را از هر آنچه لازم باشد لبریز می‌کنند. — جا ۱۱:۲.
۱۷. چرا یَهُوَه را می‌توان الگوی ایثار و بخشندگی خواند، و چه نوع بخشندگی و سخاوتی برای ما شادی عظیم به همراه دارد؟
۱۷ یَهُوَه کسی را دوست دارد و برکت می‌دهد که با میل و رغبت از آنچه دارد به دیگران می‌بخشد. پدر آسمانی‌مان در این خصوص الگویی عالی به جا گذاشت. او یگانه مولود خود را داد «تا هر که بر او ایمان آورد، هلاک نگردد بلکه حیات جاودانی یابد.» (یو ۳:۱۶) پولُس می‌گوید: «هر که با برکت کارد، با برکت نیز درو کند. اما هر کس به طوری که در دل خود اراده نموده است بکند، نه به حزن و اضطرار، زیرا خدا بخشندهٔ خوش را دوست می‌دارد.» (۲قر ۹:۶، ۷) وقتی ما وقت، انرژی و مال فانی این دنیا را که کتاب مقدّس آن را «مال بی‌انصافی» خوانده است در راه پرستش پاک صرف می‌کنیم برکت و شادی عظیمی به دست می‌آوریم. — امثال ۱۹:۱۷؛ لوقا ۱۶:۹ خوانده شود.
پیش همگان بوق و کَرِنّا منوازید
۱۸. چه هنگام اَعمالمان پیش یَهُوَه اجری ندارد؟
۱۸ «زنهار عدالت خود را پیش مردم به جا میاورید تا شما را ببینند واِلّا نزد پدر خود که در آسمان است، اجری ندارید.» (مت ۶:۱) در اینجا منظور عیسی از «عدالت» اَعمال خداپسندانه است. البته مقصود او این نیست که نباید در مقابل دیگران اَعمال خداپسندانه انجام دهیم، زیرا خود گفته است: «بگذارید نور شما بر مردم بتابد.» (مت ۵:۱۴-۱۶) اما اگر ما مانند بازیگران تئاتر کارها را با این نیّت انجام دهیم که مردم «ببینند» و ما را تمجید کنند دیگر اجری پیش خدا نداریم. اگر با چنین نیّتی خدا را خدمت کنیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که از رابطه‌ای نزدیک و صمیمانه با او و از برکات ملکوت آسمانی بهره‌مند شویم.
۱۹، ۲۰. الف) منظور عیسی از این که ‹وقتی صدقه می‌دهید کَرِنّا ننوازید› چه بود؟ ب) چگونه می‌توانیم طوری کمک کنیم که به اصطلاح دست راستمان از دست چپمان مطلع نشود؟
۱۹ کسی که نگرش و نیّتی درست دارد به این پند عیسی عمل می‌کند که می‌گوید: «چون صدقه دهی، پیش خود کَرِنّا منواز چنانکه ریاکاران در کنایس و بازارها می‌کنند، تا نزد مردم اکرام یابند. هرآینه به شما می‌گویم اجر خود را یافته‌اند.» (مت ۶:۲) «صدقه» عموماً برای کمک به فقرا و نیازمندان داده می‌شد. (اِشَعْیا ۵۸:۶، ۷ خوانده شود.) عیسی و رسولانش نیز مبلغی را برای کمک به فقرا کنار می‌گذاشتند. (یو ۱۲:۵-۸؛ ۱۳:۲۹) واضح است که عیسی در اینجا برای تعلیم شاگردانش از ‹صنعت اغراق› استفاده کرده است، زیرا در آن زمان نیز کسی که صدقه می‌داد واقعاً بوق و ‹کَرِنّا نمی‌نواخت.› منظور عیسی این است که ما نباید مانند فریسیان زمان او رفتار کنیم. آنان وقتی در «کنایس و بازارها» اعانه‌ای می‌دادند آن را به نمایش می‌گذاشتند و به همین دلیل عیسی آنان را ریاکار خواند و اشاره کرد که «اجر خود را یافته‌اند.» اجری که می‌یافتند تحسین مردم و نشستن در کنار معلّمان بلندپایه در کنایس بود. به این ترتیب دیگر در چشم یَهُوَه اجری نداشتند. (مت ۲۳:۶) حال شاگردان عیسی باید چگونه رفتار می‌کردند؟ عیسی به همهٔ شاگردان خود می‌گوید:
۲۰ «تو چون صدقه دهی، دست چپ تو از آنچه دست راستت می‌کند مطلع نشود، تا صدقهٔ تو در نهان باشد و پدر نهان‌بین تو، تو را آشکارا اجر خواهد داد.» (مت ۶:۳، ۴) دست چپ و راست ما معمولاً با هم کار می‌کنند. پس منظور عیسی از این که نگذارید دست چپ ما از آنچه دست راستمان می‌کند مطلع شود این است که نباید کمک‌ها و اَعمال خیر خود را به نمایش بگذاریم، حتی به کسی که همان قدر به ما نزدیک است که دست چپمان به دست راستمان.
۲۱. اجر الٰهی شامل چه می‌شود؟
۲۱ تنها زمانی یَهُوَه ما را اجر می‌دهد و می‌توانیم بگوییم ‹صدقهٔ ما در نهان بوده است› که آن را جار نزنیم. اجر الٰهی شامل رابطه‌ای صمیمی با یَهُوَه، بخشایش گناهان و زندگی ابدی می‌باشد. (یعقو ۴:۸؛ یو ۱۷:۳؛ افس ۱:۷) آیا این اجر حقیقتاً باارزش‌تر از تحسین انسان‌ها نیست؟
کلام عیسی را ارج نهیم
۲۲، ۲۳. چرا باید کلام عیسی را ارج نهیم؟
۲۲ کلام عیسی در موعظهٔ بالای کوه همچون الماسی گرانبها دارای وجوهی است که هر یک تلألؤ و زیبایی خاص خود را دارد. این کلام پرارزش حتی در این دنیای آشفته نیز دل ما را به نور خود روشن می‌سازد و شاد می‌کند. به راستی چقدر مایهٔ شادی و سعادت خواهد بود که این کلام طرز فکر و رفتار ما را شکل دهد.
۲۳ هر کس این سخنان را «بشنود» و آن را «به جا آرد» برکت می‌یابد. (متّیٰ ۷:۲۴، ۲۵ خوانده شود.) باشد که مصمم باشیم تمامی این سخنان پندآموز عیسی را در زندگی‌مان به کار گیریم. در آخرین مقالهٔ این سری مقالات نکات دیگری از این موعظهٔ معروف عیسی خواهیم آموخت.
مرور مقاله
• چرا باید با برادری که از ما رنجیده است صلح کنیم؟
• چگونه می‌توانیم مانع شویم که «چشم راست» ما، ما را بلغزاند؟
• در خصوص کمک به دیگران چه طرز فکری باید داشته باشیم؟
[تصویر در صفحهٔ ۱۱]
چرا باید با برادر یا خواهری که از ما رنجیده است «صلح» کنیم
[تصاویر در صفحهٔ ۲۱، ۱۳]
یَهُوَه کسی را که با شادی به دیگران می‌بخشد برکت می‌دهد