کتابخانهٔ آنلاین نشریات شاهدان یَهُوَه
کتابخانهٔ آنلاین
نشریات شاهدان یَهُوَه
فارسی
  • کتاب مقدّس
  • نشریات
  • جلسات
  • ب۰۹ ۱۵/‏۵ ص ۹-‏۱۳
  • همچنان که به ‹روز یَهُوَه› نزدیک می‌شویم به سوی بلوغ پیش رویم

ویدیویی برای انتخاب شما موجود نیست.

متأسفانه، پخش ویدیو ممکن نیست.

  • همچنان که به ‹روز یَهُوَه› نزدیک می‌شویم به سوی بلوغ پیش رویم
  • برج دیده‌بانی ۲۰۰۹
  • عنوان‌های فرعی
  • مطالب مشابه
  • بلوغ مسیحی چیست؟‏
  • شناختی دقیق از کتاب مقدّس
  • اطاعت کردن را بیاموزیم
  • چرا بلوغ روحانی اهمیت دارد؟‏
  • ‏‹از دل مطیع گردیم›‏
  • پیشرفت خود را آشکار ساز
    برج دیده‌بانی ۲۰۰۱
  • ‏‹به طرف بلوغ روحانی پیشرفت کنید›‏
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۲۴
برج دیده‌بانی ۲۰۰۹
ب۰۹ ۱۵/‏۵ ص ۹-‏۱۳

همچنان که به ‹روز یَهُوَه› نزدیک می‌شویم به سوی بلوغ پیش رویم

‏«به سوی بلوغ پیش برویم.‏» —‏ عبر ۶:‏۱‏،‏ انجیل شریف.‏

۱،‏ ۲.‏ چه واقعهٔ غیرمنتظره‌ای سبب شد که مسیحیان قرن اوّل از اورشلیم و یهودیه بگریزند؟‏

روزی شاگردان عیسی نزد او آمده از او پرسیدند:‏ «به ما بگو که این امور کی واقع می‌شود و نشان آمدن [«حضور،‏» د ج‏] تو و انقضای عالَم چیست؟‏» عیسی در پاسخ نبوّتی کرد.‏ تحقق اوّلیهٔ این نبوّت در قرن اوّل میلادی صورت گرفت.‏ او از وقوع اتفاقاتی غیرمعمول خبر داد.‏ همان طور که عیسی گفته بود مسیحیان «یهودیه» باید با دیدن آن وقایع تشخیص می‌دادند که انتها نزدیک است و ‹به کوهستان می‌گریختند.‏› (‏مت ۲۴:‏۱-‏۳،‏ ۱۵-‏۲۲‏)‏ آیا شاگردان عیسی آن نشان را تشخیص دادند و مطابق راهنمایی او عمل نمودند؟‏

۲ حدود سی سال پس از این نبوّت در سال ۶۱ میلادی پولُس رسول به مسیحیانِ عبرانی اورشلیم و مناطق اطراف،‏ نامه‌ای جدّی و پراهمیت نوشت.‏ پولُس و هم‌ایمانانش از این امر بی‌اطلاع بودند که تنها پنج سال بعد وقایعی که نشان شروع «مصیبت عظیم» بود رخ می‌داد.‏ (‏مت ۲۴:‏۲۱‏)‏ در حدود سال ۶۶ م.‏ سپاه روم به فرماندهی سِستیوس گالوس به اورشلیم حمله‌ور شدند و آن را محاصره نمودند،‏ اما برخلاف آنچه انتظار می‌رفت عقب‌نشینی کردند.‏ به این شکل،‏ مسیحیان فرصت یافتند که از آنجا بگریزند.‏

۳.‏ پولُس به مسیحیان عبرانی چه پندی داد،‏ و چرا؟‏

۳ این مسیحیان باید با بصیرت و درایت از روی وقایعی که در حال وقوع بود تحقق پیشگویی عیسی را تشخیص می‌دادند و از آن منطقه می‌گریختند.‏ اما برخی از مسیحیان به اصطلاح ‹گوش‌هایشان سنگین شده بود.‏› آنان به بلوغ روحانی نرسیده بودند و در درک امور روحانی همانند اطفال نیاز به «شیر» داشتند.‏ (‏عبرانیان ۵:‏۱۱-‏۱۳ خوانده شود.‏‏)‏ حتی در رفتار برخی از کسانی که برای سال‌ها خدا را خدمت می‌کردند عاداتی دیده می‌شد که نشان می‌داد «از خدای حیّ» دور می‌شدند.‏ (‏عبر ۳:‏۱۲‏)‏ برای نمونه،‏ برای برخی شرکت نکردن در جلسات مسیحی «عادت» شده بود.‏ قطعاً از آنجایی که روزهای مصیبت‌بار ‹نزدیک می‌شد› شرکت در جلسات بسیار پراهمیت بود.‏ (‏عبر ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵‏)‏ پولُس به آنان هشداری بجا داد و چنین گفت:‏ «دروس ابتدایی مسیحیت را پشت سر بگذاریم و به سوی بلوغ پیش برویم.‏» —‏ عبر ۶:‏۱‏،‏ ا ش.‏

۴.‏ چرا باید در خصوص نبوّت‌های کلام خدا هوشیار باشیم،‏ و چه چیز ما را در این راه یاری می‌کند؟‏

۴ امروزه ما در زمان تحقق نهایی این نبوّت عیسی زندگی می‌کنیم.‏ ‹روز عظیم یَهُوَه نزدیک است›؛‏ یعنی روز نابودی دنیای شریر شیطان.‏ (‏صف ۱:‏۱۴‏)‏ ما باید بیش از هر زمان در خصوص نبوّت‌های کتاب مقدّس هوشیار باشیم و رابطهٔ خود با یَهُوَه را مستحکم سازیم.‏ (‏۱پطر ۵:‏۸‏)‏ آیا به راستی در این راه می‌کوشیم؟‏ بلوغ روحانی باعث می‌شود فرد مسیحی تشخیص دهد که به چه شکل نبوّت‌های کتاب مقدّس در روزگار ما به تحقق می‌رسند.‏

بلوغ مسیحی چیست؟‏

۵،‏ ۶.‏ الف)‏ بلوغ مسیحی به چه معناست؟‏ ب)‏ برای پیشرفت و رسیدن به بلوغ روحانی باید در چه جنبه‌هایی تلاش کرد؟‏

۵ پولُس مسیحیان عبرانی را ترغیب می‌کند که در جهت رسیدن به بلوغ روحانی تلاش کنند و برای آنان روشن می‌سازد که بلوغ روحانی چیست.‏ (‏عبرانیان ۵:‏۱۴ خوانده شود.‏‏)‏ غذای روحانی «بالغان» یا مسیحیان باتجربه تنها به «شیر» محدود نمی‌شود،‏ بلکه «غذای قوی» را نیز شامل می‌گردد.‏ از این رو آنان،‏ هم از «اصول» ابتدایی کلام خدا و هم از تعالیم ‹عمیق› آن آگاهی دارند.‏ (‏۱قر ۲:‏۱۰‏)‏ به علاوه،‏ آنان با به‌کارگیری این تعالیم «حواس» یا قدرت ادراک خود را چنان تمرین می‌دهند که می‌توانند درست را از نادرست تشخیص دهند.‏ این قدرت ادراک همچنین آنان را قادر می‌سازد که هنگام تصمیم‌گیری تشخیص دهند از کدام اصل کتاب مقدّس بهره گیرند و چگونه آن را به کار بندند.‏

۶ پولُس رسول می‌نویسد:‏ «به این سبب ما باید هر چه بیشتر به آنچه شنیده‌ایم توجه کنیم مبادا از راه منحرف شویم.‏» (‏عبر ۲:‏۱‏،‏ ا ش‏)‏ ما ممکن است بدون آن که متوجه باشیم از ایمان منحرف شویم.‏ برای اجتناب از این خطر باید هنگام بررسی کلام خدا ‹هر چه بیشتر به آنچه می‌شنویم توجه کنیم.‏› از این رو،‏ تک‌تک ما باید از خود سؤال کند:‏ ‹آیا تنها به تعالیم پایه‌ای کلام خدا اکتفا می‌کنم؟‏ آیا تنها برای انجام وظیفه و بدون تأمّل کلام خدا را مطالعه می‌کنم؟‏ چطور می‌توانم به بلوغ روحانی برسم؟‏› برای پیشرفت و رسیدن به بلوغ روحانی باید در دو جنبه تلاش کنیم.‏ اوّل این که شناختی دقیق از کلام خدا کسب نماییم و دوّم،‏ اطاعت را بیاموزیم.‏

شناختی دقیق از کتاب مقدّس

۷.‏ از شناخت بهتر کلام خدا چه بهره‌ای می‌بریم؟‏

۷ پولُس می‌گوید:‏ «هر که شیرخواره باشد،‏ در کلام عدالت ناآزموده است،‏ چونکه طفل است.‏» (‏عبر ۵:‏۱۳‏)‏ برای پیشرفت و رسیدن به بلوغ روحانی باید شناختی دقیق از پیامی که خدا به ما انسان‌ها داده است کسب نماییم.‏ از آنجایی که این پیام نجات‌بخش را تنها در کتاب مقدّس می‌توان یافت لازم است که در مطالعه و بررسی آیاتِ این کتاب و نشریاتِ «غلام امین و دانا» کوشا باشیم.‏ (‏مت ۲۴:‏۴۵-‏۴۷‏)‏ وقتی بدین شکل با افکار خدا آشنا می‌شویم خصوصیاتی همچون بصیرت و قدرت تشخیص در ما رشد می‌کند.‏ خواهری به نام ارکیدهa در این خصوص می‌گوید:‏ «آنچه بیش از همه به من کمک کرد یادآوری‌های غلام امین در مورد خواندن مرتب کتاب مقدّس بود.‏ خواندن کل کتاب مقدّس برای من دو سال به طول انجامید،‏ اما مثل این بود که برای اوّلین بار آفریدگارم را پیش روی خود می‌دیدم.‏ من در مورد شیوهٔ عمل او،‏ آنچه مورد پسند و نفرت اوست،‏ عظمت قدرت او و عمق حکمتش مطالب بسیاری آموختم.‏ خواندن کتاب مقدّس در تاریک‌ترین دوران زندگی‌ام به من قدرت تحمّل داد.‏»‏

۸.‏ خواندن کلام خدا چه تأثیری بر ما می‌گذارد؟‏

۸ وقتی کتاب مقدّس را به طور مرتب می‌خوانیم پیام قدرتمند آن تأثیری عمیق بر ما می‌گذارد.‏ (‏عبرانیان ۴:‏۱۲ خوانده شود.‏‏)‏ خواندن کلام خدا خمیرهٔ شخصیت باطنی ما را به قالبی در می‌آورد که پسندیدهٔ خداست.‏ شاید شما نیز لازم ببینید وقت بیشتری را صرف خواندن کتاب مقدّس و تعمّق در آن کنید.‏

۹،‏ ۱۰.‏ شناخت دقیق کلام خدا به چه مفهوم است؟‏ مثالی بیاورید.‏

۹ شناخت کلام خدا تنها به آشنایی با محتوای آن محدود نمی‌شود.‏ کسانی که پولُس طفل می‌خواند تا حدّی با کلام الهامی خدا آشنایی داشتند،‏ اما از آنجایی که اصول آن را در زندگی خود به کار نمی‌گرفتند،‏ از تأثیر خوب آن شناختی نداشتند.‏ عدم شناخت آنان به این دلیل بود که در تصمیمات خود از راهنمایی‌های الٰهی بهره نمی‌گرفتند.‏

۱۰ شناخت دقیق کلام خدا به مفهوم آشنایی با محتوای آن و به کار بستن اصول آن در زندگی است.‏ شرح‌حال خواهری به نام کایْل این مطلب را روشن می‌کند.‏ یک بار مشاجره‌ای میان او و یکی از همکارانش پیش آمد.‏ کایْل چگونه با این مسئله برخورد کرد؟‏ او می‌گوید:‏ «آیه‌ای که در آن موقع به ذهنم رسید رومیان ۱۲:‏۱۸ بود که می‌گوید:‏ ‹اگر ممکن است به قدر قوّهٔ خود با جمیع خلق به صلح بکوشید.‏› من با همکارم قرار گذاشتم که بعد از کار با هم صحبت کنم.‏» گفتگوی آنان ثمربخش بود و همکار کایْل از این که او چنین عمل کرد بسیار تحت تأثیر قرار گرفت.‏ کایْل در این مورد می‌گوید:‏ «من عمیقاً به این مطلب پی برده‌ام که هرگز شخص از به کار بردن اصول کتاب مقدّس پشیمان نمی‌شود.‏»‏

اطاعت کردن را بیاموزیم

۱۱.‏ چه نمونه‌هایی نشان می‌دهد که اطاعت در شرایط دشوار آسان نیست؟‏

۱۱ در شرایط دشوار انسان پی می‌برد چندان هم به کار بستن آموخته‌هایش آسان نیست.‏ برای مثال،‏ اندکی پس از آن که یَهُوَه اسرائیلیان را از مصر آزاد کرد،‏ آنان به دلیل نبود آب آشامیدنی ‹با موسی منازعه کردند› و ‹یَهُوَه را امتحان نمودند.‏› (‏خرو ۱۷:‏۱-‏۴‏)‏ آنان با خدا عهد بسته بودند که ‹همهٔ سخنانی را که یَهُوَه گفته است به جا آورند.‏› اما هنوز دو ماه از این عهدشان نگذشته بود که از یکی از سخنان مهم یَهُوَه سرپیچی کردند و پرستششان را به بت‌پرستی آلوده ساختند.‏ (‏خرو ۲۴:‏۳،‏ ۱۲-‏۱۸؛‏ ۳۲:‏۱،‏ ۲،‏ ۷-‏۹‏)‏ آیا غیبت طولانی موسی زمانی که برای کسب راهنمایی به کوه حوریب رفته بود در آنان ترس و دلهره به وجود آورده بود؟‏ آیا می‌ترسیدند که عَمالیقی‌ها بار دیگر به آنان حمله کنند و بدون وجود موسی که نگاه داشتن دستش سبب شکست سپاه عَمالیق شده بود،‏ از آنان شکست خورند؟‏ (‏خرو ۱۷:‏۸-‏۱۶‏)‏ به هر دلیلی که بود،‏ آنان ‹نخواستند مطیع شوند› و از حکم صریح خدا نافرمانی کردند.‏ (‏اعما ۷:‏۳۹-‏۴۱‏)‏ پولُس رسول به مسیحیان تأکید کرد که در اطاعت از یَهُوَه «جد و جهد» نمایند،‏ مبادا مانند اسرائیلیانی که از ورود به سرزمین موعود واهمه داشتند از یَهُوَه «نافرمانی» کنند.‏ —‏ عبر ۴:‏۳،‏ ۱۱‏.‏

۱۲.‏ عیسی چگونه اطاعت کردن را آموخت،‏ و از چه موهبتی برخوردار شد؟‏

۱۲ برای پیشرفت و رسیدن به بلوغ روحانی لازم است که با عزمی راسخ از فرامین یَهُوَه اطاعت کنیم.‏ همان گونه که زندگی عیسی نشان می‌دهد،‏ ما خادمان خدا اطاعت کردن را اغلب در شرایط سخت و طاقت‌فرسا می‌آموزیم.‏ (‏عبرانیان ۵:‏۸،‏ ۹ خوانده شود.‏‏)‏ عیسی همواره در آسمان بندهٔ مطیع یَهُوَه بود و حتی وقتی به زمین آمد با وجود درد جسمی و رنج روحی شدید مطیع پدر آسمانی خود باقی ماند.‏ عیسی بدین شکل برای مقام جدیدی که یَهُوَه برای او در نظر داشت،‏ یعنی پادشاهی و کهانت ‹کامل شد.‏›‏

۱۳.‏ یک فرد مسیحی چگونه نشان می‌دهد که اطاعت را آموخته است؟‏

۱۳ ما چطور؟‏ آیا در اطاعت از یَهُوَه چنان مصمم هستیم که در ناملایمات و پریشان‌حالی نیز مطیع او بمانیم؟‏ (‏۱پِطْرُس ۱:‏۶،‏ ۷ خوانده شود.‏‏)‏ یَهُوَه نصایحی روشن و صریح در خصوص امور اخلاقی،‏ صداقت،‏ سخن گفتن،‏ مطالعهٔ شخصی کلام خدا،‏ حضور در جلسات و شرکت در خدمت موعظه به ما داده است.‏ (‏یوش ۱:‏۸؛‏ مت ۲۸:‏۱۹،‏ ۲۰؛‏ افس ۴:‏۲۵،‏ ۲۸،‏ ۲۹؛‏ ۵:‏۳-‏۵؛‏ عبر ۱۰:‏۲۴،‏ ۲۵‏)‏ آیا هنگام ناملایمات و سختی‌ها نیز در خصوص اموری که گفته شد از یَهُوَه اطاعت می‌کنیم؟‏ اطاعت نشان‌دهندهٔ بلوغ روحانی ماست.‏

چرا بلوغ روحانی اهمیت دارد؟‏

۱۴.‏ توضیح دهید که چگونه بلوغ روحانی می‌تواند ما را حفظ کند.‏

۱۴ در دنیای امروز که مردم در شناخت خوب از بد ‹بی‌فکر شده‌اند› برای فرد مسیحی برخورداری از قوّهٔ تشخیص به راستی یک محافظ است.‏ (‏افس ۴:‏۱۹‏)‏ برای مثال،‏ آنچه بر جِیمز گذشت اثباتی بر این امر است.‏ این برادر،‏ برنامهٔ مرتبی برای مطالعه و تعمّق بر نشریات مسیحی داشت.‏ جِیمز در کاری اشتغال یافت که همهٔ همکارانش زن بودند.‏ او می‌گوید:‏ «در رفتار همهٔ همکارانم بی‌بندوباری اخلاقی دیده می‌شد.‏ تنها یکی از آنان بود که به نظر می‌رسید با دیگران فرق دارد و به کتاب مقدّس نیز علاقه نشان می‌داد.‏ یک بار وقتی در اتاق تنها کار می‌کردیم او در رفتارش با من پایش را فراتر گذاشت.‏ ابتدا تصوّر کردم شوخی‌ای گذری است اما متوجه شدم که نمی‌توانم مانع ادامهٔ رفتار او شوم.‏ همان موقع به یاد مقاله‌ای در برج دیده‌بانی افتادم.‏ در آن مقاله از برادری صحبت می‌کرد که با شرایطی مشابه من روبرو شده بود.‏ در آنجا به یوسف و زن فوطیفار نیز اشاره شده بود.‏ من فوراً آن دختر را کنار زدم و او از اتاق بیرون رفت.‏» (‏پیدا ۳۹:‏۷-‏۱۲‏)‏ جِیمز واقعاً از رفتارش راضی بود چون توانست وجدان پاکی داشته باشد.‏ —‏ ۱تیمو ۱:‏۵‏.‏

۱۵.‏ چگونه بلوغ روحانی دل ما را قوی می‌سازد؟‏

۱۵ بلوغ روحانی دل ما را قوی می‌سازد تا «تعلیم‌های مختلف و غریب» ما را به انحراف نکشاند.‏ (‏عبرانیان ۱۳:‏۹ خوانده شود.‏‏)‏ اگر مصمم باشیم که کلام خدا را بهتر درک کنیم و آن را هر روزه به کار بندیم ذهنمان به امور مهم‌تر و «بهتر» متمرکز و مشغول خواهد شد.‏ (‏فیل ۱:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ به این ترتیب قدردانی ما از یَهُوَه خدا و تمام تدارکاتی که برای فایدهٔ ما دیده است افزون می‌گردد.‏ (‏روم ۳:‏۲۴‏)‏ فرد مسیحی‌ای که در درک و «فهم» رشد کرده باشد چنین قدردانی‌ای خواهد داشت و از داشتن رابطه‌ای نزدیک با خدا لذّت می‌برد.‏ —‏ ۱قر ۱۴:‏۲۰‏.‏

۱۶.‏ پی‌بردن به چه نکته‌ای به خواهری کمک کرد که «دل خود را قوی سازد»؟‏

۱۶ خواهری به نام لوئیس صادقانه به این امر اشاره کرد که بعد از تعمیدش دلیل اصلی این که به فعالیت‌های مسیحی ادامه می‌داد کسب رضایت دیگران بود.‏ او می‌گوید:‏ «خطایی مرتکب نمی‌شدم اما از جان و دل هم یَهُوَه را خدمت نمی‌کردم.‏ متوجه شدم برای این که با تمام وجود به یَهُوَه خدمت کنم و از خدمتم راضی باشم باید تغییراتی در خود ایجاد کنم.‏ اساسی‌ترین تغییر این بود که با تمام دل او را پرستش کنم.‏» لوئیس توانست با تلاشی که کرد «دل خود را قوی سازد.‏» همین امر زمانی که با ناراحتی‌ای جسمی مواجه شد و او را آشفته ساخت او را یاری کرد.‏ (‏یعقو ۵:‏۸‏)‏ او می‌گوید:‏ «خیلی برایم سخت بود اما واقعاً به یَهُوَه نزدیک شدم.‏»‏

‏‹از دل مطیع گردیم›‏

۱۷.‏ چرا اطاعت به خصوص در قرن اوّل از اهمیت خاصّی برخوردار بود؟‏

۱۷ پند پولُس در خصوص بلوغ روحانی جان مسیحیان قرن اوّل را که در اورشلیم و یهودا زندگی می‌کردند نجات بخشید.‏ مسیحیانی که پند پولُس را به گوش گرفتند توانستند نشانه‌ای را که عیسی به آنان داده بود تشخیص دهند و «به کوهستان بگریزند.‏» زمانی که آنان دیدند که «مکروهِ ویرانی .‏ .‏ .‏ در مقام مقدّس برپا شده»؛‏ یعنی ارتش روم به اورشلیم نفوذ کرده و آن را محاصره نموده است دانستند که زمان فرار است.‏ (‏مت ۲۴:‏۱۵،‏ ۱۶‏)‏ مسیحیان با توجه به هشداری که عیسی پیشگویی کرده بود اورشلیم را پیش از نابود شدن آن ترک کردند،‏ و چنان که تاریخ‌نگاری به نام اوزِب گزارش کرده است در شهر پِلا واقع در منطقهٔ کوهستانی جِلْعاد مسکن گزیدند.‏ آنان به این طریق از ویرانگرترین واقعهٔ اورشلیم که در تاریخ گزارش شده است در امان ماندند.‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ الف)‏ چرا امروزه اطاعت از اهمیت خاصّی برخوردار است؟‏ ب)‏ در مقالهٔ بعد به چه موضوعی خواهیم پرداخت؟‏

۱۸ زمانی که تحقق اصلی نبوّت عیسی در مورد ‹مصیبت عظیم› که مهیب و بی‌سابقه است روی دهد،‏ اطاعتی که از بلوغ روحانی‌مان سرچشمه می‌گیرد نیز نجات‌بخش ماست.‏ (‏مت ۲۴:‏۲۱‏)‏ آیا در آن دوران سخت مطیع تمام راهنمایی‌های «ناظر امین و دانا» خواهیم بود؟‏ (‏لو ۱۲:‏۴۲‏)‏ به راستی که چقدر اهمیت دارد که «از دل،‏ مطیع» گردیم!‏ —‏ روم ۶:‏۱۷‏.‏

۱۹ برای نایل آمدن به بلوغ روحانی باید قدرت تشخیصمان را تقویت کنیم.‏ و برای این که به این هدف نایل آییم باید هر چه بیشتر شناختمان را از کلام خدا افزایش دهیم و اطاعت را بیاموزیم.‏ به خصوص جوانان در راه رسیدن به بلوغ روحانی با موانعی روبرو می‌شوند.‏ در مقالهٔ بعد بررسی خواهیم نمود که چگونه می‌توان این موانع را با موفقیت پشت سر گذاشت.‏

‏[پاورقی]‏

a برخی نام‌ها تغییر کرده است.‏

چه آموختیم؟‏

‏• بلوغ روحانی چیست،‏ و چگونه می‌توانیم به آن دست یابیم؟‏

‏• شناخت دقیق از کلام خدا چه نقشی در پیشرفت و رسیدن به بلوغ روحانی دارد؟‏

‏• چگونه می‌توانیم اطاعت را بیاموزیم؟‏

‏• بلوغ روحانی چه فایده‌ای به ما می‌رساند؟‏

‏[تصویر در صفحهٔ ١٠]‏

به‌کارگیری نصایح کتاب مقدّس ما را یاری می‌کند که با مشکلات عاقلانه برخورد کنیم

‏[تصویر در صفحهٔ ١٢،‏ ۱۳]‏

به گوش گرفتن پند عیسی جان مسیحیان قرن اوّل را حفظ کرد

    نشریات فارسی (۱۹۹۳-‏۲۰۲۵)‏
    خروج
    ورود
    • فارسی
    • هم‌رسانی
    • تنظیم سایت
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • شرایط استفاده
    • حفظ اطلاعات شخصی
    • تنظیمات مربوط به حریم شخصی
    • JW.ORG
    • ورود
    هم‌رسانی