سؤالات خوانندگان

در حِزْقِیال ۱۸:‏۲۰ می‌خوانیم:‏ «پسر متحمّل گناه پدرش نخواهد بود.‏» همچنین در خروج ۲۰:‏۵ آمده است:‏ ‹انتقام گناه پدران را از پسران می‌گیرم› آیا بین این آیات تناقضی وجود دارد؟‏

خیر،‏ در بین آیات بالا مغایرت و تناقضی وجود ندارد.‏ آیهٔ اوّل به پاسخگویی هر فرد در برابر عملی که انجام می‌دهد اشاره دارد و آیهٔ دیگر این واقعیت را نشان می‌دهد که خطای یک فرد ممکن است نتایجی برای نوادگان او در بر داشته باشد.‏

مضمون حِزْقِیال باب ۱۸ بر این تأکید دارد که هر فرد باید پاسخگوی اَعمال خود باشد.‏ در آیهٔ ۴ می‌خوانیم:‏ «هر کسی که گناه ورزد او خواهد مُرد.‏» اما در مورد شخصی که ‹عادل است و انصاف و عدالت را به عمل می‌آورد› چطور؟‏ کتاب مقدّس می‌گوید:‏ «البته زنده خواهد ماند.‏» (‏حز ۱۸:‏۵،‏ ۹‏)‏ بنابراین زمانی که فرد به سنی رسیده است که می‌تواند خود پاسخگوی اَعمالش باشد «موافق رفتارش» داوری می‌شود.‏ —‏ حز ۱۸:‏۳۰‏.‏

در آیهٔ بالا اصلی نهفته است که در مورد لاوی‌ای به نام قُورَح به روشنی بکار گرفته شد.‏ زمانی که اسرائیلیان در بیابان سفر می‌کردند قُورَح از وظایفی که یَهُوَه به او واگذار کرده بود ناراضی گشت.‏ از آنجایی که قُورَح تلاش می‌کرد که موقعیت خود را به عنوان کاهن تثبیت کند او و چند تن دیگر علیه نمایندگان یَهُوَه،‏ موسی و هارون دست به سرکشی زدند.‏ یَهُوَه قُورَح و سایر سرکشان را به مرگ محکوم کرد،‏ چرا که آنان گستاخانه از حق خود تجاوز کرده بودند.‏ (‏اعد ۱۶:‏۸-‏۱۱،‏ ۳۱-‏۳۳‏)‏ اما در این سرکشی پسران قُورَح شرکت نداشتند.‏ یَهُوَه نیز آنان را پاسخگوی عمل خلاف پدرشان نخواند.‏ آنان به یَهُوَه وفادار ماندند و در نتیجه توانستند از مهلکه جان سالم بدر برند.‏ —‏ اعد ۲۶:‏۱۰،‏ ۱۱‏.‏

اما در مورد هشداری که در خروج ۲۰:‏۵ آمده و بخشی از ده فرمان است چطور؟‏ در اینجا نیز باید مضمون متن را در نظر گرفت.‏ یَهُوَه طی تشریفاتی با قوم اسرائیل عهد شریعت را منعقد نمود.‏ اسرائیلیان پس از شنیدن مفاد این عهد در میان عموم چنین اعلام کردند:‏ ‹آنچه یَهُوَه امر فرموده است،‏ خواهیم کرد.‏› (‏خرو ۱۹:‏۵-‏۸‏)‏ در نتیجه کل قوم خدا وارد رابطه‌ای به خصوص با یَهُوَه شدند.‏ پس گفته‌های خروج ۲۰:‏۵ اساساً خطاب به تمام قوم اسرائیل بود.‏

اگر اسرائیلیان به یَهُوَه وفادار بودند برکات بسیاری شامل حالشان می‌شد.‏ (‏لاو ۲۶:‏۳-‏۸‏)‏ برعکس اگر قوم یَهُوَه را رد می‌کردند و به سوی بت‌ها و خدایان دروغین روی می‌آوردند یَهُوَه آنان را از برکات و حمایت خود محروم می‌ساخت.‏ به این ترتیب،‏ قوم با مصیبت روبرو می‌شد.‏ (‏داو ۲:‏۱۱-‏۱۸‏)‏ البته برخی از اسرائیلیان به او وفادار بودند و علی‌رغم شیوهٔ مشرکانهٔ پرستش قوم به معیارهای یَهُوَه پای‌بند ماندند.‏ (‏۱پاد ۱۹:‏۱۴،‏ ۱۸‏)‏ احتمالاً اینان نیز به دلیل گناه قوم با سختی و مشکلاتی مواجه بودند،‏ اما یَهُوَه به این خادمان وفادارش لطف و بزرگواری ابراز داشت.‏

قوم اسرائیل وقیحانه معیارهای یَهُوَه را زیر پا گذاشتند و این موجب گردید که ملت‌های دیگر نام خدا را به باد تمسخر گیرند.‏ از این رو،‏ یَهُوَه تصمیم گرفت که قومش را تنبیه کند و اجازه داد که آنان به دست بابلیان به اسارت برده شوند.‏ پس این مجازات هم شامل حال تک‌تک اعضا و هم کل قوم شد.‏ (‏ار ۵۲:‏۳-‏۱۱،‏ ۲۷‏)‏ همان طور که در خروج ۲۰:‏۵ به آن اشاره شده است،‏ خطای قوم اسرائیل چنان عظیم بود که نسل‌های سوّم،‏ چهارم و احتمالاً نسل‌های پس از آن نیز از تأثیرات آن به دور نبودند.‏

گزارشات دیگری از کلام خدا نیز بیانگر آن است که رفتار ناشایست و بد والدین می‌تواند به کل خانواده آسیب وارد کند.‏ عیلی،‏ کاهن اعظم به پسرانش که «بنی‌بَلیّعال» یا بی‌عار و تن‌پرور بودند و مرتکب اَعمال نامشروع شدند اجازه داد همچنان به وظیفهٔ کهانت خود ادامه دهند.‏ عیلی با این عملِ خود یَهُوَه را رنجاند.‏ (‏۱سمو ۲:‏۱۲-‏۱۶،‏ ۲۲-‏۲۵‏)‏ از آنجایی که عیلی به پسرانش بیش از یَهُوَه حرمت گذاشت یَهُوَه نیز نوادگان خانوادهٔ عیلی را از خدمت در مقام کاهن اعظم محروم کرد.‏ این فرمان یَهُوَه از یکی از نوادگان عیلی به نام اَبیاتار آغاز شد.‏ (‏۱سمو ۲:‏۲۹-‏۳۶؛‏ ۱پاد ۲:‏۲۷‏)‏ اصلی که در خروج ۲۰:‏۵ ذکر شده است در خصوص جِیحَزی نیز روی داد.‏ اَلِیشَع،‏ نُعمان،‏ فرماندار سوری را شفا داد.‏ جِیحَزی،‏ خادم اَلِیشَع،‏ از این موقعیت سوءاستفاده کرده از نُعمان هدایایی درخواست کرد.‏ یَهُوَه از طریق اَلِیشَع،‏ جِیحَزی را چنین داوری کرد:‏ «بَرَصِ نُعمان به تو و به ذریّت تو تا به ابد خواهد چسبید.‏» (‏۲پاد ۵:‏۲۰-‏۲۷‏)‏ از این رو،‏ نوادگان جِیحَزی نتایج خطای او را دیدند.‏

یَهُوَه خدا آفریدگار و هستی‌بخش ماست.‏ این حق اوست که تعیین کند که چه مجازاتی عادلانه و مناسب است.‏ نمونه‌های بالا نشان داد که فرزندان یا نوادگان ممکن است تحت تأثیر عملِ شخص خطاکار قرار گیرند.‏ اما یَهُوَه فریاد و ‹فغان مسکینان را می‌شنود.‏› همچنین هر کس که با تمام وجود به او روی آورد از الطاف او برخوردار می‌شود و حتی تا حدّی از سختی و مصیبت رهایی می‌یابد.‏ —‏ ایو ۳۴:‏۲۸‏.‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۹]‏

قُورَح و سایر سرکشان پاسخگوی اَعمال خود بودند