کتابخانهٔ آنلاین نشریات شاهدان یَهُوَه
کتابخانهٔ آنلاین
نشریات شاهدان یَهُوَه
فارسی
  • کتاب مقدّس
  • نشریات
  • جلسات
  • ب۱۱ ۱۵/‏۱۲ ص ۱۸-‏۲۲
  • خادمان وفادار باستان با روح خدا هدایت شدند

ویدیویی برای انتخاب شما موجود نیست.

متأسفانه، پخش ویدیو ممکن نیست.

  • خادمان وفادار باستان با روح خدا هدایت شدند
  • برج دیده‌بانی ۲۰۱۱
  • عنوان‌های فرعی
  • مطالب مشابه
  • روح خدا موسی را توانا ساخت
  • روح‌القدس بَصَلْئیل را واجد شرایط ساخت
  • یوشَع به کمک روح‌القدس موفق شد
  • ‏«روح خداوند جِدْعُون را ملبّس ساخت»‏
  • ‏«روح خداوند بر یَفْتاح آمد»‏
  • روح یَهُوَه شَمْشُون را برانگیخت
  • هدایت روح‌القدس در قرن اوّل و دوران ما
    برج دیده‌بانی ۲۰۱۱
  • مانند سامسون به یَهُوَه توکّل کنید
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۲۳
  • وفاداری به یَهُوَه او را خشنود می‌سازد
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۱۶
  • توجه چه کسی برایتان اهمیت دارد؟‏
    برج دیده‌بانی ۲۰۱۵
لینک‌های بیشتر
برج دیده‌بانی ۲۰۱۱
ب۱۱ ۱۵/‏۱۲ ص ۱۸-‏۲۲

خادمان وفادار باستان با روح خدا هدایت شدند

‏«خداوند یَهُوَه مرا و روح خود را فرستاده است.‏» —‏ اشع ۴۸:‏۱۶‏.‏

۱،‏ ۲.‏ برای ایمان ورزیدن به چه نیاز داریم و چرا مفید است که ایمان خادمان دوران باستان را بررسی کنیم؟‏

از روزگار هابیل تا به حال ثابت شده است که «همگان را ایمان نیست.‏» (‏۲تسا ۳:‏۲‏)‏ حال به چه دلیل برخی ایمان دارند و چه چیزی به آنان کمک می‌کند ایمان خود را حفظ کنند؟‏ تا حد زیادی ایمان به سبب شنیدن کلام خداست.‏ (‏روم ۱۰:‏۱۷‏)‏ به علاوه،‏ «ایمان» یکی از صفات ثمرهٔ روح‌القدس می‌باشد.‏ (‏غلا ۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏،‏ ترجمهٔ قدیم‏)‏ از این رو،‏ برای ایمان ورزیدنْ به روح‌القدس نیازمندیم.‏

۲ اشتباه است که فکر کنیم مردان و زنان باایمان با این صفت به دنیا آمده‌اند.‏ خادمان نمونه‌ای که سرگذشتشان را در کتاب مقدّس می‌خوانیم انسان‌هایی بودند «همچون ما.‏» (‏یعقو ۵:‏۱۷‏)‏ آنان نیز با دودلی،‏ عدم اعتمادبه‌نَفْس و ضعف‌ها می‌جنگیدند ولی روح خدا «ضعفشان [را] به قوّت» مبدّل ساخت تا با مشکلات مقابله کنند.‏ (‏عبر ۱۱:‏۳۴‏)‏ با بررسی این که روح خدا چگونه در آنان عمل کرد،‏ تشویق می‌شویم همواره در راه ایمان گام برداریم،‏ مخصوصاً در این دوران که ایمانمان به طرق گوناگون مورد حمله قرار می‌گیرد.‏

روح خدا موسی را توانا ساخت

۳-‏۵.‏ الف)‏ از کجا می‌دانیم که موسی به کمک روح‌القدس عمل کرد؟‏ ب)‏ با بررسی گزارش موسی در رابطه با مسئولیت‌هایش چه درسی می‌گیریم؟‏

۳ موسی از جمیع انسان‌هایی که در سال ۱۵۱۳ ق.‏م.‏ می‌زیستند،‏ بسیار متواضع‌تر بود.‏ (‏اعد ۱۲:‏۳‏)‏ به این خادمِ فروتن مسئولیت عظیمی در قوم اسرائیل سپرده شده بود.‏ روح خدا موسی را در نبوّت،‏ داوری،‏ نگارش،‏ هدایت و معجزه توانا ساخت.‏ ‏(‏اِشَعْیا ۶۳:‏۱۱-‏۱۴ خوانده شود.‏‏)‏ با این حال،‏ یک بار موسی ناله کرد که مسئولیتش بسیار سنگین است.‏ (‏اعد ۱۱:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ پس یَهُوَه «از روحی که بر» موسی بود گرفت و بر ۷۰ نفر دیگر ریخت تا در انجام مسئولیت‌ها به او کمک کنند.‏ (‏اعد ۱۱:‏۱۶،‏ ۱۷‏)‏ با آن که بار موسی به نظر سنگین بود،‏ نه او آن را به تنهایی حمل می‌کرد،‏ نه ۷۰ دستیارش که منصوب شده بودند.‏

۴ خدا روح‌القدس را به مقدار کافی به موسی عطا کرده بود تا مسئولیت‌هایش را انجام دهد.‏ با آن که یَهُوَه از روح موسی گرفت و بر آن ۷۰ نفر ریخت،‏ باز در موسی کمبودی نبود.‏ هم موسی و هم آن ۷۰ مشایخ به اندازهٔ کافی از روح خدا بهره‌مند شدند.‏ در واقع،‏ یَهُوَه روح خود را مطابق نیاز و بر حسب موقعیتمان به ما عطا می‌کند.‏ بلی،‏ «خدا روح را به میزان معین .‏ .‏ .‏ عطا نمی‌کند» بلکه سخاوتمندانه آن را می‌دهد.‏ —‏ یو ۱:‏۱۶؛‏ ۳:‏۳۴‏.‏

۵ آیا هم اکنون تحت آزمایش قرار دارید؟‏ آیا احساس می‌کنید که مسئولیت‌هایتان بیشتر شده است و روزبه‌روز وقت بیشتری از شما می‌گیرد؟‏ آیا تلاش می‌کنید تا نیاز روحانی و مادی خانواده‌تان را برآورده سازید در حالی که هزینهٔ زندگی رو به افزایش یا سلامتی‌تان رو به وخامت است؟‏ آیا مسئولیت‌های سنگینی در جماعت بر دوش دارید؟‏ اطمینان داشته باشید که خدا شما را با روحش توانا می‌سازد تا از عهدهٔ هر امری دشوار برآیید.‏ —‏ روم ۱۵:‏۱۳‏.‏

روح‌القدس بَصَلْئیل را واجد شرایط ساخت

۶-‏۸.‏ الف)‏ روح خدا بَصَلْئیل و اُهُولیاب را به چه کاری قادر ساخت؟‏ ب)‏ چه چیزی نشان می‌دهد که بَصَلْئیل و اُهُولیاب به روح‌القدس خدا هدایت شدند؟‏ پ)‏ گزارش کتاب مقدّس در مورد  بَصَلْئیل چگونه ما را تشویق می‌کند؟‏

۶ روح‌القدس در دوران موسی در بَصَلْئیل نیز عمل کرد.‏ بررسی این گزارش نحوهٔ عملکرد روح‌القدس را به ما نشان می‌دهد.‏ ‏(‏خروج ۳۵:‏۳۰-‏۳۵ خوانده شود.‏‏)‏ بَصَلْئیل منصوب شد تا مسئولیت ساختن اشیای لازم خیمهٔ مقدّس را به عهده گیرد.‏ آیا او علم و مهارت لازم را برای این پروژهٔ عظیم داشت؟‏ شاید.‏ ولی به احتمال زیاد حرفهٔ قبلی او ساختن آجر در مصر بود.‏ (‏خرو ۱:‏۱۳،‏ ۱۴‏)‏ پس بَصَلْئیل چگونه توانست این وظیفهٔ مهم را به انجام رساند؟‏ یَهُوَه «او را به روح خدا از حکمت و فطانت و علم و هر هنری پر ساخته،‏ و برای اختراع مخترعات .‏ .‏ .‏ تا هر صنعت هنری را بکند.‏» استعداد و توانایی بَصَلْئیل با روح‌القدس افزایش یافت.‏ این موضوع در مورد اُهُولیاب نیز صدق می‌کند.‏ روح‌القدس به خوبی بَصَلْئیل و اُهُولیاب را آموزش داد،‏ چرا که نه تنها وظایف خود را انجام بلکه نحوهٔ کار را به دیگران نیز تعلیم دادند.‏ بلی،‏ خدا در دل آنان قرار داد که به دیگران تعلیم دهند.‏

۷ مدرک دیگری که ثابت می‌کند بَصَلْئیل و اُهُولیاب وظایف خود را به هدایت روح خدا انجام دادند دوام بی‌نظیر اشیایی بود که ساختند.‏ صنایع آنان ۵۰۰ سال بعد نیز مورد استفاده قرار گرفت.‏ (‏۲توا ۱:‏۲-‏۶‏)‏ برخلاف سازندگان امروزی،‏ بَصَلْئیل و اُهُولیاب علاقه‌ای نداشتند که نام یا علامت تجاری خود را بر روی صنایع‌شان حک کنند.‏ دست‌آوردهای آن دو یَهُوَه را مورد تمجید و تحسین قرار داد.‏ —‏ خرو ۳۶:‏۱،‏ ۲‏.‏

۸ امروزه ممکن است به ما نیز وظیفهٔ خطیری محوّل شده باشد که مستلزم مهارتی ویژه است؛‏ وظایفی مانند ساختمان‌سازی،‏ چاپ،‏ سازماندهی کنگره‌ها،‏ اداره کردن امدادرسانی به مصیبت‌زدگان و گفتگو با پزشکان و پرسنل بیمارستان در رابطه با موضع ما در پرهیز از انتقال خون.‏ برخی اوقات این کارها از طریق اشخاص ماهر انجام می‌گیرد،‏ ولی بیشتر اوقات داوطلبانی به آن می‌پردازند که در آن زمینه هیچ گونه تخصصی ندارند.‏ ایشان به روح خدا موفق می‌شوند.‏ آیا از پذیرفتن مسئولیتی در خدمت یَهُوَه امتناع می‌ورزید و احساس می‌کنید دیگران برای آن کار بیشتر واجد شرایطند؟‏ به یاد داشته باشید که یَهُوَه می‌تواند دانش و توانایی‌های شما را با روحش افزایش دهد و در به انجام رساندن مسئولیتتان به شما کمک کند.‏

یوشَع به کمک روح‌القدس موفق شد

۹.‏ اسرائیلیان پس از رهایی از مصر با چه موقعیتی روبرو شدند و چه سؤالی مطرح شد؟‏

۹ روح خدا همچنین یکی دیگر از معاصران موسی را هدایت کرد.‏ مدتی کوتاه بعد از رهایی اسرائیلیان از مصر عَمالَقه بی‌دلیل به قوم خدا حمله کردند.‏ با آن که اسرائیلیان جنگ‌آزموده نبودند،‏ لازم بود اوّلین عملیات جنگی خود را انجام دهند.‏ (‏خرو ۱۳:‏۱۷؛‏ ۱۷:‏۸‏)‏ پس نیاز بود کسی قوم را در جنگ رهبری کند.‏ چه کسی انتخاب شد؟‏

۱۰.‏ چرا اسرائیلیان به رهبری یوشَع در جنگ پیروز شدند؟‏

۱۰ یوشَع انتخاب شد.‏ ولی او نه تخصصی در فرماندهی ارتش داشت و نه مردی جنگ‌آزموده بود.‏ او در مصر برده‌ای بود که خشت می‌ساخت و در بیابان برای تهیهٔ غذای روزانه منّ جمع می‌کرد.‏ البته پدربزرگ یوشَع،‏ اَلیشَمَع سردار خاندان افرایم بود و از قرار معلوم ۱۰۸٬۱۰۰ نفر از سه سِبط را رهبری کرده بود.‏ (‏اعد ۲:‏۱۸،‏ ۲۴؛‏ ۱توا ۷:‏۲۶،‏ ۲۷‏)‏ ولی یَهُوَه به موسی دستور داد تا یوشَع را رهبر لشکر اسرائیل قرار دهد نه اَلیشَمَع و نه پسرش نون را.‏ جنگ تقریباً یک روز به طول کشید.‏ از آنجایی که یوشَع کاملاً از خدا اطاعت کرد و هدایت روح خدا را پذیرفت،‏ اسرائیل در جنگ پیروز شد.‏ —‏ خرو ۱۷:‏۹-‏۱۳‏.‏

۱۱.‏ چگونه می‌توانیم مانند یوشَع در خدمت به خدا موفق شویم؟‏

۱۱ یوشَع قوم اسرائیل را بعد از مرگ موسی هدایت کرد و او «از روح حکمت مملوّ بود.‏» (‏تث ۳۴:‏۹‏)‏ البته روح‌القدس یوشَع را قادر نساخت تا مانند موسی نبوّت یا معجزه کند،‏ ولی او را قادر ساخت تا اسرائیل را در جنگ‌ها هدایت کند و کنعان را فتح نماید.‏ امروزه شاید احساس کنیم که تجربه یا صلاحیت بعضی کارها را در خدمت به خدا نداریم.‏ ولی اگر مانند یوشَع دقیقاً به دستورالعمل‌های الٰهی عمل کنیم،‏ به حتم موفق می‌شویم.‏ —‏ یوش ۱:‏۷-‏۹‏.‏

‏«روح خداوند جِدْعُون را ملبّس ساخت»‏

۱۲-‏۱۴.‏ الف)‏ پیروزی ۳۰۰ سرباز جِدْعُون بر لشکر عظیم مدیان چه موضوعی را آشکار می‌سازد؟‏ ب)‏ یَهُوَه چگونه به جِدْعُون اطمینان‌خاطر داد؟‏ پ)‏ امروزه خدا به چه طریق به ما اطمینان می‌دهد؟‏

۱۲ پس از مرگ یوشَع،‏ یَهُوَه اشخاص وفادار دیگری را با روح خود قوّت بخشید.‏ کتاب داوران مملوّ از گزارشات مردانی است که «ضعفشان به قوّت بدل شد.‏» (‏عبر ۱۱:‏۳۴‏)‏ خدا با روح‌القدسش جِدْعُون را برانگیخت تا برای قومش بجنگد.‏ (‏داو ۶:‏۳۴‏)‏ وقتی لشکر جِدْعُون جمع شد،‏ تعدادشان نسبت به مدیان ۱ به ۴ بود.‏ با این حال،‏ لشکر اسرائیل در چشم یَهُوَه بسیار بزرگ می‌نمود.‏ پس دو بار فرمان داد تا جِدْعُون لشکرش را تقلیل دهد تا آن که تعدادشان نسبت به دشمن ۱ به ۴۵۰ نفر رسید.‏ (‏داو ۷:‏۲-‏۸؛‏ ۸:‏۱۰‏)‏ یَهُوَه می‌خواست که سربازان جِدْعُون از لشکر مدیان بسیار کمتر باشد.‏ بدین شکل کسی نمی‌توانست ادعا کند که به قوّت و حکمت خویش جنگ را از مدیان برده است.‏

۱۳ حال تصوّر کنید که شما در میان لشکر جِدْعُون هستید و به چشم می‌بینید که سربازان ترسو و کم‌هوشیار به خانه فرستاده می‌شوند و شما در کنار جِدْعُون و بقیهٔ سربازان که تقریباً آماده هستند باقی مانده‌اید.‏ آیا احساس امنیت می‌کردید یا آن که مضطرب و نگران می‌بودید؟‏ جِدْعُون کاملاً به خدا اعتماد کرد چرا که آنچه به او گفته شده بود،‏ انجام داد!‏ ‏(‏داوران ۷:‏۹-‏۱۴ خوانده شود.‏‏)‏ یَهُوَه جِدْعُون را از این بابت که تقاضای علامتی دال بر حمایتش کرده بود،‏ سرزنش نکرد.‏ (‏داو ۶:‏۳۶-‏۴۰‏)‏ برعکس،‏ ایمان جِدْعُون را تقویت نمود.‏

۱۴ قدرت یَهُوَه برای نجاتْ بی‌کران است.‏ او قادر است قومش را از هر گرفتاری،‏ حتی از طریق کسانی که به نظر ضعیف یا ناتوانند،‏ برهاند.‏ برخی اوقات ممکن است به تنهایی در میان جمعی مخالف قرار گیریم و احساس درماندگی کنیم.‏ البته انتظار نداریم مانند جِدْعُون معجزه‌ای دریافت کنیم،‏ ولی راهنمایی و اطمینان‌خاطر را از طریق کتاب مقدّس و جماعت به روح هدایت‌شده دریافت می‌کنیم.‏ (‏روم ۸:‏۳۱،‏ ۳۲‏)‏ وعده‌های مهربانانهٔ یَهُوَه ایمانمان را تقویت می‌کند و به ما اطمینان می‌دهد که حقیقتاً مددکار ماست!‏

‏«روح خداوند بر یَفْتاح آمد»‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ چرا دختر یَفْتاح حاضر به فداکاری بود و این موضوع،‏ والدین را به چه کاری ترغیب می‌کند؟‏

۱۵ به نمونه‌ای دیگر توجه کنید.‏ وقتی اسرائیلیان در جنگ با عَمّونیان روبرو شدند،‏ روح یَهُوَه «بر یَفْتاح آمد.‏» یَفْتاح که خواهان پیروزی برای جلال یَهُوَه بود،‏ با او عهدی بست.‏ او قول داد که اگر خدا عَمّونیان را به دستش تسلیم کند،‏ هنگام برگشت،‏ اوّلین کسی که از خانه‌اش بیرون آید به یَهُوَه تقدیم کند.‏ یَفْتاح وقتی از غلبه بر عَمّونیان برگشت،‏ دخترش دوان‌دوان به دیدنش آمد.‏ (‏داو ۱۱:‏۲۹-‏۳۱،‏ ۳۴‏)‏ آیا این موضوع باعث تعجب او شد؟‏ احتمالاً خیر،‏ چرا که فقط یک فرزند داشت.‏ او با وقف دخترش به یَهُوَه برای خدمت در مکان مقدّس شیلو به وعدهٔ خود عمل کرد.‏ از آنجایی که دختر یَفْتاح پرستندهٔ وفادار یَهُوَه بود،‏ شکی نداشت که وعدهٔ پدرش باید صورت گیرد.‏ ‏(‏داوران ۱۱:‏۳۶ خوانده شود.‏‏)‏ روح یَهُوَه به هر دوی آنان قوّت لازم را داد.‏

۱۶ این روحیهٔ فداکارانه چگونه در دختر یَفْتاح به وجود آمده بود؟‏ به حتم مشاهدهٔ غیرت و دینداری پدرش،‏ ایمان را در او بنا کرده بود.‏ ای والدین،‏ فرزندانتان به نمونهٔ شما توجه می‌کنند.‏ تصمیمات شما نشان می‌دهد که به آنچه می‌گویید ایمان دارید.‏ فرزندانتان به دعاهای گرم شما گوش می‌دهند،‏ به تعالیمتان توجه می‌کنند و تلاش صمیمانه‌تان را در خدمت به خدا مشاهده می‌نمایند.‏ بدین شکل،‏ فرزندانتان قلباً تمایل می‌یابند یَهُوَه را خدمت نمایند و این باعث شادی شما خواهد شد.‏

روح یَهُوَه شَمْشُون را برانگیخت

۱۷.‏ شَمْشُون با روح خدا قادر به انجام چه کاری شد؟‏

۱۷ حال به نمونه‌ای دیگر توجه کنید.‏ وقتی اسرائیلیان در اسارت فلسطی‌ها قرار گرفتند،‏ روح یَهُوَه به برانگیختن شَمْشُون شروع نمود تا آنان را نجات دهد.‏ (‏داو ۱۳:‏۲۴،‏ ۲۵‏)‏ شَمْشُون قدرت یافت تا اعمالی شگفت‌انگیز و خارق‌العاده انجام دهد.‏ وقتی فلسطی‌ها اسرائیلیان را به تسلیم نمودن شَمْشُون واداشتند،‏ «روح خداوند بر وی مستقر شده،‏ طناب‌هایی که بر بازوهایش بود مثل کتانی که به آتش سوخته شود گردید،‏ و بندها از دست‌هایش فرو ریخت.‏» (‏داو ۱۵:‏۱۴‏)‏ البته بعدها شَمْشُون تصمیمی اشتباه گرفت که باعث از دست دادن قدرتش شد.‏ با این حال،‏ وقتی از لحاظ جسمی ضعیف بود،‏ «با ایمان» قوی گشت.‏ (‏عبر ۱۱:‏۳۲-‏۳۴؛‏ داو ۱۶:‏۱۸-‏۲۱،‏ ۲۸-‏۳۰‏)‏ روح یَهُوَه در شَمْشُون به دلیل موقعیت ویژهٔ اسرائیلیان به شکل منحصربه‌فردی عمل کرد.‏ با این حال،‏ این وقایع تاریخی حقیقتاً باعث تشویق و دلگرمی ماست.‏ چگونه؟‏

۱۸،‏ ۱۹.‏ الف)‏ نمونهٔ شَمْشُون چه اطمینانی به ما می‌دهد؟‏ ب)‏ از بررسی گزارش خادمان وفادار در این مقاله چه فایده‌ای بردید؟‏

۱۸ ما نیز همچون شَمْشُون بر همان روح‌القدس تکیه می‌کنیم.‏ اطمینان داریم که این روح ما را در کاری که عیسی به ما محوّل کرده است،‏ یاری می‌کند یعنی موعظه کردن و شهادت دادن به مردم.‏ (‏اعما ۱۰:‏۴۲‏)‏ لازمهٔ انجام دادن این فعالیت مهارت است که شاید طبیعتاً در ما وجود نداشته باشد.‏ بسیار سپاسگزاریم که یَهُوَه ما را با روحش قادر می‌سازد هر وظیفه‌ای را در خدمتش به انجام رسانیم!‏ ما با سخن اِشَعْیا هم عقیده‌ایم که گفت:‏ «خداوند یَهُوَه مرا و روح خود را فرستاده است.‏» (‏اشع ۴۸:‏۱۶‏)‏ بلی،‏ این روح خداست که ما را می‌فرستد!‏ یَهُوَه خدا همان گونه که قابلیت موسی،‏ بَصَلْئیل و یوشَع را افزایش داد،‏ قابلیت ما را نیز در خدمتش افزایش می‌دهد.‏ ما «شمشیر روح را که کلام خداست» به دست می‌گیریم و اطمینان داریم که خدا ما را همانند جِدْعُون،‏ یَفْتاح و شَمْشُون قدرت می‌بخشد.‏ (‏افس ۶:‏۱۷،‏ ۱۸‏)‏ با توکّل به یَهُوَه که ما را در راه غلبه بر موانع یاری می‌دهد،‏ می‌توانیم از لحاظ روحانی چنان قدرتی یابیم که شَمْشُون از لحاظ جسمانی قدرت یافت.‏

۱۹ حقیقتاً یَهُوَه خادمانش را که شجاعانه از پرستش حقیقی حمایت می‌کنند برکت می‌دهد.‏ وقتی اجازه دهیم روح‌القدس خدا در ما عمل کند،‏ ایمانمان قوی‌تر می‌شود.‏ در متون یونانی کتاب مقدّس نیز به اشخاصی اشاره شده است که با روح خدا هدایت شدند.‏ در مقالهٔ بعد نحوهٔ عملکرد روح یَهُوَه را در خادمان وفادارش،‏ قبل و بعد از پِنتیکاست ۳۳  م.‏،‏ بررسی خواهیم کرد.‏

چرا تشویق کننده است که عملکرد روح خدا را در خادمان زیر بررسی کنیم:‏

‏• موسی

‏• بَصَلْئیل

‏• یوشَع

‏• جِدْعُون

‏• یَفْتاح

‏• شَمْشُون

‏[نکتهٔ برجسته‌شده در صفحهٔ ۲۲]‏

روح خدا می‌تواند ما را از لحاظ روحانی چنان قدرتی بخشد که شَمْشُون از لحاظ جسمانی قدرت یافت

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۱]‏

ای والدین،‏ نمونه‌ای که از غیرت به جا می‌گذارید عمیقاً در فرزندانتان اثر می‌گذارد

    نشریات فارسی (۱۹۹۳-‏۲۰۲۵)‏
    خروج
    ورود
    • فارسی
    • هم‌رسانی
    • تنظیم سایت
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • شرایط استفاده
    • حفظ اطلاعات شخصی
    • تنظیمات مربوط به حریم شخصی
    • JW.ORG
    • ورود
    هم‌رسانی