رویارویی با فقدان همسر

کتاب مقدّس به وضوح می‌گوید که شوهر «باید زن خود را همچون خویشتن محبت کند،‏ و زن باید شوهر خویش را حرمت نهد.‏» زن و شوهر باید بکوشند تا مطابق با مقصود خدا «یک تن» شوند.‏ (‏افس ۵:‏۳۳؛‏ پیدا ۲:‏۲۳،‏ ۲۴‏)‏ به مرور زمان عشق،‏ محبت و دلبستگی زن و شوهر به یکدیگر بیشتر می‌شود و پیوندشان مستحکم‌تر می‌گردد.‏ رابطهٔ عاطفی چنین زوجی را می‌توان به دو درختی تشبیه کرد که در کنار هم رشد می‌کنند و ریشه‌هایشان در هم تنیده می‌شود.‏

حال اگر یکی از آنان فوت کند پیوند ناگسستنی آنان گسسته می‌شود.‏ این واقعه باعث می‌شود که همسر داغدیده با احساس تنهایی و اندوه روبرو شود و شاید حتی احساس خشم یا گناه کند.‏ نرگس پس از ۵۸ سال زندگی مشترک بیوه شد.‏a او قبل از بیوگی با بیوه‌های بسیاری آشنا بود.‏ با این حال،‏ پس از فوت شوهرش گفت:‏ «احساس آنان را به خوبی درک نکرده بودم.‏ زمانی درک کردم که خودم هم به آن مصیبت گرفتار شدم.‏»‏

دردی به نظر بی‌پایان

برخی از محققان می‌گویند که هیچ فشار روحی‌ای سخت‌تر از فشار روحی مرگ همسر محبوب نیست.‏ اکثر داغدیدگان با این نظر موافقند.‏ شوهر لاله پس از ۲۵ سال زندگی مشترک درگذشت.‏ با آن که سال‌ها از مرگ او می‌گذرد لاله هنوز از فقدان شوهرش رنج می‌کشد.‏ او می‌گوید:‏ «احساس می‌کنم فلج شده‌ام.‏»‏

سوسن سابقاً فکر می‌کرد که زنان بیوه‌ای که برای مرگ شوهرشان سال‌ها سوگوارند بیش از حد غم‌وغصه می‌خورند.‏ او نیز پس از ۳۸ سال زندگی زناشویی بیوه شد.‏ اکنون بیش از ۲۰ سال است که او شوهرش را از دست داده است.‏ با این حال می‌گوید:‏ «هر روز به او فکر می‌کنم.‏» دلتنگی سوسن برای همسرش اغلب باعث می‌شود که اشک از چشمانش جاری شود.‏

کتاب مقدّس اذعان می‌کند که مرگ همسر بسیار دردناک است و غم و اندوه آن زودگذر نیست.‏ وقتی سارا همسر ابراهیم فوت کرد،‏ ابراهیم «آمد تا برای سارَه ماتم و گریه کند.‏» (‏پیدا ۲۳:‏۱،‏ ۲‏)‏ با آن که ابراهیم ایمانی قوی به رستاخیز داشت،‏ از بابت مرگ همسر محبوبش به شدّت اندوهگین شد.‏ (‏عبر ۱۱:‏۱۷-‏۱۹‏)‏ یعقوب نیز راحیل،‏ همسر عزیزش را پس از فوت سریع فراموش نکرد.‏ او در سخن با پسرانش از راحیل به خوبی یاد کرد.‏—‏پیدا ۴۴:‏۲۷؛‏ ۴۸:‏۷‏.‏

از این گزارش‌ها در کتاب مقدّس چه می‌آموزیم؟‏ می‌آموزیم که اغلب،‏ غم و اندوه مردان و زنان بیوه سال‌ها طول می‌کشد.‏ اشک و غصهٔ آنان نشان ضعف نیست بلکه پیامد فقدانی بزرگ است.‏ این اشخاص برای مدتی مدید به همدردی و حمایت ما نیاز دارند.‏

نگران فردا مباشید

کسی که همسرش را از دست می‌دهد دوباره مجرّد می‌شود ولی این مجرّدی با دوران مجرّدی قبل از ازدواجش بسیار فرق دارد.‏ شوهر پس از سال‌ها زندگی مشترک اغلب می‌داند چگونه همسرش را در ناراحتی یا دلسردی تسلّی دهد و تشویق کند.‏ ولی وقتی فوت می‌کند زنش این منشأ محبت و تسلّی را از دست می‌دهد.‏ به طور مشابه زن نیز به مرور زمان می‌آموزد چگونه پشتیبان شوهرش باشد و موجب شادی او شود.‏ سخنان تسلّی‌بخش زن و توجه به علایق و نیازهای شوهرش دلگرمی خاصّی به او می‌دهد.‏ ولی وقتی فوت کند در زندگی شوهر خلأ به وجود می‌آید.‏ از این رو،‏ برخی پس از فقدان همسرشان احساس نگرانی می‌کنند و از آیندهٔ خود مطمئن نیستند.‏ کدام یک از اصول کتاب مقدّس به این داغدیدگان آرامش و اطمینان می‌دهد؟‏

عیسی گفت:‏ «نگران فردا مباشید،‏ زیرا فردا نگرانی خود را خواهد داشت.‏ مشکلات امروز برای امروز کافی است!‏» (‏مت ۶:‏۳۴‏)‏ این توصیهٔ عیسی به خصوص در رابطه با نیازهای مادی به کار گرفته می‌شود.‏ با این حال به بسیاری کمک کرده است که غم و درد ازدست‌دادن عزیزشان را تحمّل کنند.‏ هوشنگ چندین ماه پس از مرگ همسرش نوشت:‏ «هنوز هم برای منیژه شدیداً دلتنگی می‌کنم.‏ ولی می‌دانم که این احساس طبیعی است و با گذشت زمان به تدریج از دردم کاسته می‌شود.‏»‏

هوشنگ راهی جز تحمّل «گذشت زمان» نداشت.‏ او چگونه قادر به این کار شد؟‏ هوشنگ می‌گوید:‏ «هر روز با کمک یَهُوَه به مبارزه با آن روز می‌رفتم و سعی می‌کردم نگران فردا نباشم.‏» از این رو،‏ غم و غصه،‏ هوشنگ را از پای در نیاورد.‏ بلی،‏ درد او زودگذر نبود ولی بر او نیز غلبه نکرد.‏ اگر شما نیز با درد و رنج فقدان همسرتان روبرویید سعی کنید هر روز به مبارزه با آن روز روید.‏ به حتم یَهُوَه به طرق مختلف موجب تشویق و تسلّی شما می‌شود.‏

قصد خدا نبود که بشر بمیرد بلکه مرگ،‏ یکی از «کارهای ابلیس» است.‏ (‏۱یو ۳:‏۸؛‏ روم ۶:‏۲۳‏)‏ مرگ،‏ و ترس از مرگ وسیله‌ای در چنگال شیطان بوده است تا بسیاری از انسان‌ها را اسیر و ناامید سازد.‏ (‏عبر ۲:‏۱۴،‏ ۱۵‏)‏ شیطان بسیار خرسند می‌شود که شخص امید و شادی‌اش را از دست دهد و حتی فکر کند که شادی حقیقی در دنیای جدید نیز دست‌نیافتنی است.‏ بلی،‏ گناه آدم و حیله‌های شیطان منجر به درد و رنج مردان و زنان بیوه شده است.‏ (‏روم ۵:‏۱۲‏)‏ یَهُوَه تمام صدماتی را که شیطان وارد کرده است از میان خواهد برد و سلاح بی‌رحمانهٔ او یعنی مرگ را نابود خواهد کرد.‏ برکات حاصل از نابودی مرگ نصیب مردان و زنان بیوه نیز می‌شود.‏

رستاخیز مردگان بر زمین تغییراتی را در روابط انسان‌ها به وجود خواهد آورد.‏ برای مثال والدین،‏ پدر و مادربزرگ‌ها و اجدادشان که دوباره زنده می‌شوند در کنار فرزندان و نوادگانشان به تدریج به کاملیت خواهند رسید.‏ اثرات پیری محو خواهد شد.‏ امکان دارد که نسل‌های جدید،‏ دیدی متفاوت نسبت به اجدادشان داشته باشند.‏ البته این تغییرات،‏ وضعیت خانوادهٔ بشری را بهبود خواهد بخشید.‏

ممکن است که سؤالات بسیاری در رابطه با رستاخیزیافتگان در ذهنمان ایجاد شود.‏ برای مثال سؤالاتی در مورد آنانی که پس از مرگ همسرشان مجدّداً ازدواج کرده‌اند و همسر دومشان نیز فوت کرده است.‏ صَدّوقیان از عیسی در رابطه با زنی سؤال کردند که شوهر اولش فوت کرد،‏ همچنین دومی و به همین شکل پنج شوهر دیگرش نیز قبل از او فوت کردند.‏ (‏لو ۲۰:‏۲۷-‏۳۳‏)‏ این اشخاص پس از رستاخیز از چه نوع رابطهٔ خانوادگی برخوردار خواهند بود؟‏ پاسخ این سؤال را نمی‌دانیم و حدس و گمان یا نگرانی در این مورد بی‌فایده است.‏ بهترین کار این است که به خدا اعتماد کنیم.‏ تنها موضوعی که کاملاً اطمینان داریم این است که هر چه یَهُوَه خدا انجام دهد برای خوبی ما خواهد بود.‏ پس نباید از آینده هراسی داشته باشیم بلکه با دلی پر از امید چشم‌انتظار آن باشیم.‏

رستاخیز،‏ امیدی تسلّی‌بخش

یکی از واضح‌ترین تعالیم کلام خدا رستاخیز مردگان است.‏ این وعدهٔ کتاب مقدّس به ما امید می‌دهد که عزیزان ازدست‌رفته‌مان را دوباره خواهیم دید.‏ رستاخیز آنانی که در کتاب مقدّس گزارش شده است،‏ تضمینی است بر این که همهٔ مردگان «صدای [عیسی] را خواهند شنید و [از قبرها] بیرون خواهند آمد.‏» (‏یو ۵:‏۲۸،‏ ۲۹‏)‏ زمانی را تصوّر کنید که عزیزانمان از خواب مرگ برمی‌خیزند و شادی‌ای عظیم وجود ما و آنان را فرا می‌گیرد.‏

رستاخیز میلیاردها نفر بر زمین سبب شادی‌ای بی‌سابقه خواهد شد.‏ (‏مرق ۵:‏۳۹-‏۴۲؛‏ مکا ۲۰:‏۱۳‏)‏ تعمّق در این معجزه تسلّی‌ای عظیم برای آنانی است که عزیزانشان را از دست داده‌اند.‏

آیا در زمان رستاخیز دلیلی برای ناراحتی وجود خواهد داشت؟‏ خیر.‏ در نبوّت اِشَعْیا ۲۵:‏۸ چنین آمده است:‏ «[یَهُوَه خدا] موت را تا ابدالآباد نابود خواهد ساخت.‏» با نابودی مرگ تمام اثرات اسفناک آن نیز خنثی می‌شود زیرا در ادامهٔ این پیشگویی آمده است:‏ «خداوند یَهُوَه اشک‌ها را از هر چهره پاک خواهد نمود.‏» در آن زمان،‏ غم و اندوه مرگ همسرتان حتی به ذهنتان خطور نخواهد کرد.‏

هیچ کس نمی‌تواند کاملاً درک کند که خدا در دنیای جدید چه کارهایی انجام خواهد داد.‏ یَهُوَه می‌گوید:‏ «چنانکه آسمان از زمین بلندتر است همچنان طریق‌های من از طریق‌های شما و افکار من از افکار شما بلندتر می‌باشد.‏» (‏اشع ۵۵:‏۹‏)‏ وقتی به وعدهٔ عیسی در مورد رستاخیز اعتماد می‌کنیم نشان می‌دهیم که همانند ابراهیم به یَهُوَه خدا توکّل داریم.‏ حال زمان آن است که به انجام دادن ارادهٔ خدا مشغول باشیم و بدین شکل «شایستهٔ رسیدن به عصر آینده» شمرده شویم و در کنار رستاخیزیافتگان قرار گیریم.‏—‏لو ۲۰:‏۳۵‏.‏

دلیلی برای امید به آینده

امید دنیای جدید را در دل و ذهنتان بپرورانید و آن را جایگزین نگرانی‌های آینده سازید.‏ آیندهٔ بشر از دید بسیاری انسان‌ها درخشان نیست ولی ما امید دنیای جدید را داریم که یَهُوَه به ما وعده داده است.‏ ندانستن جزئیات این که یَهُوَه چگونه نیازهای ما را در دنیای جدید برآورده می‌سازد نباید ما را به شک و تردید بیندازد.‏ پولُس رسول نوشت:‏ «امیدی که به‌دست آمد،‏ دیگر امید نیست.‏ چگونه کسی می‌تواند به امید چیزی باشد که آن را یافته است؟‏ امّا اگر به چیزی امیدواریم که هنوز ندیده‌ایم،‏ بردبارانه انتظارش را می‌کشیم.‏» (‏روم ۸:‏۲۴،‏ ۲۵‏)‏ امید قوی به وعده‌های خدا به شکیبایی و بردباری می‌انجامد.‏ شکیبایی و بردباری نیز به آینده‌ای می‌انجامد که یَهُوَه در آن «مراد دلت را به تو خواهد داد.‏» بلی،‏ او «آرزوی همهٔ زندگان را سیر» خواهد کرد.‏—‏مز ۳۷:‏۴‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو؛‏ ۱۴۵:‏۱۶‏؛‏ لو ۲۱:‏۱۹‏.‏

با نزدیک‌تر شدن مرگ عیسی،‏ رسولانش غمگین،‏ نگران و مضطرب شدند.‏ عیسی آنان را دلداری داد و گفت:‏ «دل شما مضطرب نباشد.‏ به خدا ایمان داشته باشید؛‏ به من نیز ایمان داشته باشید.‏» او همچنین گفت:‏ «شما را بی‌کس نمی‌گذارم؛‏ نزد شما می‌آیم.‏» (‏یو ۱۴:‏۱-‏۴،‏ ۱۸،‏ ۲۷‏)‏ این سخنان،‏ پیروان مسح‌شدهٔ عیسی را در طول قرن‌ها امیدوار و بردبار ساخته است.‏ همچنین برای آنانی امیدبخش است که آرزو دارند عزیزانشان را پس از رستاخیز دوباره ببینند.‏ یَهُوَه و عیسی شما را مطابق با وعده‌شان سوگوار نخواهند گذاشت.‏ به زودی عزیزان ازدست‌رفته‌تان رستاخیز خواهند یافت و آنان را در آغوش خواهید کشید!‏

‏[پاورقی]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۷]‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۲۸]‏

با توکّل به خدا قادر می‌شوید هر روز بر غم و اندوه آن روز غلبه کنید

‏[کادر در صفحهٔ ۲۹]‏

داغدیدگان را تشویق کنید

وقتی یکی از شاهدان یَهُوَه فوت می‌کند،‏ بسیاری از هم‌ایمانانش برای مدتی به دیدار همسرش می‌روند و او را تسلّی و به طرق مختلف یاری می‌دهند.‏ توجه و محبت خانواده و دوستان در این مدت برای مرد یا زن بیوه بسیار ارزشمند است.‏ با این حال،‏ درد و رنج همسر داغدیده سریع برطرف نمی‌شود و او برای مدتی نیاز به تسلّی و حمایت دارد.‏ در کتاب مقدّس آمده است:‏ «دوست خالص در همهٔ اوقات محبت می‌نماید،‏ و برادر به جهت تنگی مولود شده است.‏»—‏امث ۱۷:‏۱۷‏.‏

چگونه می‌توان با شخص عزادار احوال‌پرسی کرد؟‏ کلام خدا چنین توصیه می‌کند:‏ «یکدل و همدرد و برادردوست و دلسوز .‏ .‏ .‏ باشید.‏» (‏۱پطر ۳:‏۸‏)‏ شخص داغدیده پس از مرگ همسرش ممکن است برای مدتی ناخوش باشد.‏ از این رو،‏ سؤالاتی مانند «چطوری؟‏» یا «خوبی؟‏» که از روی علاقه و خلوص نیّت پرسیده می‌شود ممکن است تشویق‌کننده نباشد.‏ شاید او با خود فکر کند:‏ «این چه سؤالی است!‏ تو که از دلم خبر نداری،‏» یا «چطوری حالم خوب باشه!‏» از این رو،‏ بهتر است سخنانمان مثبت باشد.‏ برای مثال:‏ «از دیدنت خیلی خوشحالم،‏» یا «حضورت در جماعت خیلی تشویق‌کننده است.‏»‏

همچنین می‌توانیم همسر داغدیده را به صرف غذایی ساده یا به پیاده‌روی دعوت کنیم.‏ برادری بیوه به نام مازیار از عیادت دوستانش تسلّی می‌یافت.‏ آنان اغلب در مورد چه گفتگو می‌کردند؟‏ مازیار می‌گوید:‏ «بیشتر در مورد موضوعات تشویق‌کننده صحبت می‌کردیم تا در مورد مشکلاتم.‏» خواهری بیوه به نام نوشین گفت:‏ «دوستان صمیمی‌ام اغلب بجا سخن می‌گویند و گاهی حتی چیزی نمی‌گویند و فقط در کنارم هستند.‏»‏

اگر همسر عزادار می‌خواهد در مورد داغ دلش صحبت کند با صبر و توجه به او گوش دهید.‏ از روی کنجکاوی سؤال نپرسید و عزادار را قضاوت نکنید.‏ همچنین لزومی ندارد که در رابطه با نحوهٔ سوگواری یا مدت آن به او توصیه دهید.‏ اگر عزادار می‌خواهد تنها باشد،‏ دلخور نشوید بلکه در وقت دیگر به عیادتش روید.‏ از محبت کردن به او دست نکشید.‏ —‏یو ۱۳:‏۳۴،‏ ۳۵‏.‏

‏[کادر در صفحهٔ ۳۰]‏

آیا در مورد آینده سؤالاتی دارید؟‏

طبیعی است که در مورد تحقق وعده‌های یَهُوَه سؤالاتی داشته باشیم.‏ یَهُوَه ابراهیم را به صبوری تشویق کرد زیرا ابراهیم بارها با خود فکر کرده بود که چه زمانی صاحب پسری خواهد شد.‏ صبر و ایمان این مرد وفادار بی‌ثمر نماند.‏—‏پیدا ۱۵:‏۲-‏۵؛‏ عبر ۶:‏۱۰-‏۱۵‏.‏

یعقوب پس از شنیدن خبر مرگ یوسف،‏ دلش برای او شدیداً تنگ شد.‏ او چون فکر می‌کرد پسرش مرده است برای سالیان سال سوگوار بود.‏ ولی سرانجام یَهُوَه او را بیش از تصوّرش برکت داد و دلش را از شادی لبریز ساخت.‏ یعقوب نه تنها یوسف را بلکه پسران یوسف را نیز دید!‏ او گفت:‏ «گمان نمی‌بردم که روی تو را ببینم،‏ و همانا خدا،‏ ذریّت تو را نیز به من نشان داده است.‏»—‏پیدا ۳۷:‏۳۳-‏۳۵؛‏ ۴۸:‏۱۱‏.‏

از این گزارشات کتاب مقدّس چه می‌آموزیم؟‏ اول آن که هیچ چیز نمی‌تواند مانع تحقق ارادهٔ خدای متعال شود.‏ دوم آن که اگر برای ارادهٔ یَهُوَه دعا و هماهنگ با آن عمل کنیم،‏ او از ما مراقبت خواهد کرد و نیازها و آرزوهای دلمان را در آینده برآورده خواهد ساخت.‏ پولُس نوشت:‏ «جلال باد بر او که می‌تواند به‌وسیلهٔ آن نیرو که در ما فعال است،‏ بی‌نهایت فزونتر از هر آنچه بخواهیم یا تصور کنیم،‏ عمل کند.‏ بر او در کلیسا و در مسیحْ عیسی،‏ در تمامی نسلها،‏ تا ابد جلال باد!‏ آمین.‏»—‏افس ۳:‏۲۰،‏ ۲۱‏.‏

‏[تصویر در صفحهٔ ۳۱]‏

به آینده‌ای بسیار شاد در دنیای جدید یَهُوَه امید داشته باشید