کتابخانهٔ آنلاین نشریات شاهدان یَهُوَه
کتابخانهٔ آنلاین
نشریات شاهدان یَهُوَه
فارسی
  • کتاب مقدّس
  • نشریات
  • جلسات
  • ب۱۶ اکتبر ص ۲۱-‏۲۵
  • ایمانتان را بر آنچه امید بسته‌اید،‏ استوار سازید

ویدیویی برای انتخاب شما موجود نیست.

متأسفانه، پخش ویدیو ممکن نیست.

  • ایمانتان را بر آنچه امید بسته‌اید،‏ استوار سازید
  • برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۱۶
  • عنوان‌های فرعی
  • مطالب مشابه
  • از نمونه‌های ایمان در کتاب مقدّس آموزش گیرید
  • آنان سازش نکردند
  • نمونه‌های امروزی ایمان
  • آیا واقعاً به انجیل ایمان داری؟‏
    برج دیده‌بانی ۲۰۰۳
  • ‏«به ایمان ما بیفزا»‏
    برج دیده‌بانی ۲۰۱۵
  • به وعده‌های خدا ایمان ورزید
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۱۶
  • ایمان—‏خصوصیتی که به ما قوّت می‌بخشد
    برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۱۹
لینک‌های بیشتر
برج دیده‌بانی (‏برای مطالعه در جماعات)‏ ۲۰۱۶
ب۱۶ اکتبر ص ۲۱-‏۲۵
خادم وفادار و سالمندی از دوران باستان با خانواده‌ای جوان صحبت می‌كند

ایمانتان را بر آنچه امید بسته‌اید،‏ استوار سازید

‏«ایمان اطمینان قطعی به تحقق چیزهایی است که به آن امید داریم.‏»—‏عبرانیان ۱۱:‏۱‏.‏

سرودهای:‏ ۸۱،‏ ۱۳۴

پاسخ شما چیست؟‏

  • خادمان خدا که در کتاب مقدّس از آنان نام برده شده است،‏ چگونه ایمان خود را قوی نگاه داشتند؟‏

  • برای استوار ساختن ایمانمان چه تدارکاتی فراهم شده است؟‏

  • از ایمان استوار چه فوایدی حاصل می‌شود؟‏

۱،‏ ۲.‏ الف)‏ امیدی که مسیحیان در دل می‌پرورند با امیدی که مردم در دنیای شیطان دارند،‏ چه تفاوتی دارد؟‏ ب)‏ در اینجا پاسخِ چه پرسش‌های مهمی را بررسی می‌کنیم؟‏

حقیقتاً ما مسیحیان امید بسیار فوق‌العاده‌ای داریم!‏ تمامی ما چه از جمله مسح‌شدگان باشیم،‏ چه «گوسفندان دیگر» امید داریم تحقق مقصود اولیهٔ خدا و تقدّس نام او را ببینیم.‏ (‏یو ۱۰:‏۱۶؛‏ مت ۶:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ چنین امیدی والاترین امیدی است که کسی می‌تواند در دل بپروراند.‏ افزون بر این،‏ ما چشم‌انتظار تحقق وعدهٔ زندگی جاودان هستیم،‏ حال چه در «آسمان‌هایی جدید» باشد چه در «زمینی جدید.‏» (‏۲پطر ۳:‏۱۳‏)‏ البته تا آن زمان،‏ امید ما این است که قوم خدا از نظر روحانی همچنان شکوفاتر شود.‏

۲ آنان که در دنیای شیطانند نیز امیدهایی دارند،‏ اما شاید به تحقق آن یقین کامل نداشته باشند.‏ برای مثال،‏ میلیون‌ها قمارباز امید دارند که در بلیت‌های بخت‌آزمایی برنده شوند،‏ اما هیچ‌وقت نمی‌توانند از بابت آن اطمینان داشته باشند.‏ در مقابل،‏ ایمان حقیقی «اطمینان قطعی» به تحقق امید مسیحی ماست.‏ (‏عبر ۱۱:‏۱‏)‏ با این همه شاید با خود فکر کنید،‏ چگونه می‌توانید این اطمینانتان را استوارتر سازید؟‏ همین طور برخورداری از ایمانی استوار و اطمینان یافتن از امیدمان چه فوایدی دارد؟‏

۳.‏ ایمان مسیحیان بر چه حقیقتی استوار است؟‏

۳ ایمان خصوصیتی نیست که ما انسان‌های گناهکار با آن متولّد شده باشیم یا خودبه‌خود در ما به وجود آید.‏ ایمان مسیحیان حقیقی حاصل روح خداست که بر دلی پذیرا تأثیر می‌گذارد.‏ (‏غلا ۵:‏۲۲‏)‏ کتاب مقدّس نمی‌گوید که یَهُوَه خدا ایمان دارد یا نیازی به ایمان دارد.‏ چرا که یَهُوَه خدا قادر مطلق و حکمتش بی‌کران است و هیچ چیز نمی‌تواند او را از به تحقق رساندن مقصودش باز دارد.‏ پدر آسمانی ما از تحقق مقاصد و برکاتی که وعده داده است،‏ چنان اطمینان دارد که در نظر او تمامی آن‌ها به تحقق رسیده است.‏ از این رو می‌گوید:‏ «چیزهای گذشته سپری شده است.‏» ‏(‏مکاشفه ۲۱:‏۳-‏۶ خوانده شود.‏)‏ ایمان مسیحیان برخاسته از این حقیقت است که یَهُوَه «خدای امین» است و همواره وعده‌هایش را به تحقق می‌رساند.‏—‏تث ۷:‏۹‏.‏

از نمونه‌های ایمان در کتاب مقدّس آموزش گیرید

۴.‏ مردان و زنان باایمانی که پیش از مسیح می‌زیستند،‏ چه امیدی در دل داشتند؟‏

۴ در باب ۱۱ کتاب عبرانیان از ۱۶ مرد و زن باایمان نام برده شده است.‏ تحت الهام الٰهی نویسندگان کتاب مقدّس «به دلیل ایمان این افراد» و بسیاری دیگر،‏ در مورد «آنان به‌نیکویی» شهادت دادند.‏ (‏عبر ۱۱:‏۳۹‏)‏ تمامی آنان «اطمینان قطعی» داشتند که خدا برای به تحقق رساندن مقصود اولیه‌اش آن نسل موعود را خواهد آورد تا سر شیطانِ سرکش را بکوبد.‏ (‏پیدا ۳:‏۱۵‏)‏ این انسان‌های وفادار ایمان استوار داشتند که یَهُوَه آنان را به زندگی باز خواهند گرداند،‏ البته نه زندگی در آسمان،‏ چون عیسی مسیح «نسل موعود» هنوز راه زندگی در آسمان را باز نساخته بود.‏ (‏غلا ۳:‏۱۶‏)‏ امید آنان زندگی جاودانی بر روی زمینی بهشتی بود.‏—‏مز ۳۷:‏۱۱؛‏ اشع ۲۶:‏۱۹؛‏ هو ۱۳:‏۱۴‏.‏

۵،‏ ۶.‏ ابراهیم و اعضای خانواده‌اش چشم امید به چه بسته بودند،‏ و چگونه ایمانشان را استوار نگاه داشتند؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏

۵ در عبرانیان ۱۱:‏۱۳ در مورد افراد باایمانی که پیش از مسیح می‌زیستند چنین آمده است:‏ «همهٔ اینان هرچند که وعده‌ها در زمان حیاتشان تحقق نیافت،‏ ایمان خود را تا پای مرگ حفظ کردند.‏ ایشان وعده‌ها را از دور دیدند و با آغوش باز پذیرفتند.‏» یکی از این افراد ابراهیم است.‏ آیا او امید زیبای زندگی‌ای را که نسل موعود به ارمغان می‌آورْد،‏ کاملاً مد نظر داشت؟‏ عیسی پاسخی روشن به این پرسش داد،‏ زمانی که به مخالفانش گفت:‏ «پدر شما ابراهیم،‏ چون در انتظار دیدن روز من بود،‏ بسیار شادی می‌کرد و آن را دید و شادمان شد.‏» (‏یو ۸:‏۵۶‏)‏ این امر برای سارا،‏ اسحاق،‏ یعقوب و بسیاری دیگر نیز صادق است که چشم امید به پادشاهی‌ای بسته بودند که «طراح و سازندهٔ آن خداست.‏»—‏عبر ۱۱:‏۸-‏۱۱‏.‏

۶ چگونه ابراهیم و خانواده‌اش ایمانشان را استوار نگاه داشتند؟‏ به احتمال قوی آنان از طریق گوش کردن به سخنان افراد وفادارِ مسن،‏ مکاشفات الٰهی یا خواندن نوشته‌های باستانی معتبر،‏ یَهُوَه خدا را شناخته بودند.‏ مهم‌تر این که آنچه را آموختند،‏ از یاد نبردند بلکه وعده‌های خدا و خواسته‌های او را در دل جای دادند و بر آن تأمّل کردند.‏ از آنجا که این مردان و زنان به تحقق امیدشان اطمینان قطعی داشتند،‏ حاضر بودند هر سختی و رنجی را به جان بخرند،‏ اما وفاداری خود را به یَهُوَه خدا از دست ندهند.‏

۷.‏ یَهُوَه از روی محبت چه تدارکاتی برای تقویت ایمانمان فراهم دیده است،‏ و ما چگونه می‌توانیم از این تدارکات بهره بریم؟‏

۷ یَهُوَه از روی محبت،‏ کل کتاب مقدّس را در اختیار ما قرار داده است تا ایمانمان را استوار نگاه داریم.‏ برای شاد بودن و کامیابی باید آن را مرتباً و در صورت امکان هر روز مطالعه کنیم.‏ (‏مز ۱:‏۱-‏۳؛‏ اعمال ۱۷:‏۱۱ خوانده شود.‏)‏ افزون بر این،‏ باید همچون پرستندگان یَهُوَه خدا که پیش از مسیح می‌زیستند،‏ بر وعده‌های خدا تأمّل کنیم و از او اطاعت کنیم.‏ یَهُوَه همچنین از طریق «غلام امین و دانا» به حد وفور خوراک روحانی در اختیارمان می‌گذارد.‏ (‏مت ۲۴:‏۴۵‏)‏ اگر برای آنچه یَهُوَه خدا از طریق تدارکات روحانی به ما می‌آموزد ارزش قائل باشیم و آن را در دل خود جای دهیم،‏ همچون افراد وفاداری خواهیم بود که به تحقق امیدشان،‏ یعنی برقراری پادشاهی خدا «اطمینان قطعی» داشتند.‏

۸.‏ دعا چگونه می‌تواند ایمان ما را تقویت کند؟‏

۸ دعا نیز در حفظ ایمان پرستندگان یَهُوَه که پیش از مسیح می‌زیستند،‏ نقش حیاتی داشت.‏ آنان خود می‌دیدند که چگونه خدا دعاهایشان را پاسخ می‌دهد و این امر ایمانشان را استوار می‌ساخت.‏ (‏نح ۱:‏۴،‏ ۱۱؛‏ مز ۳۴:‏۴،‏ ۱۵،‏ ۱۷؛‏ دان ۹:‏۱۹-‏۲۱‏)‏ ما نیز می‌توانیم در دعا مشکلات و نگرانی‌هایمان را به یَهُوَه بگوییم و اطمینان داشته باشیم که او دعاهایمان را می‌شنود و به ما یاری می‌کند که با شادی سختی‌ها را متحمّل شویم.‏ سپس زمانی که به دعاهایمان پاسخ داده می‌شود،‏ ایمانمان تقویت می‌گردد.‏ ‏(‏۱یوحنا ۵:‏۱۴،‏ ۱۵ خوانده شود.‏)‏ از آنجا که ایمان یکی از جنبه‌های ثمرهٔ روح است،‏ باید همان گونه که عیسی گفت «پیوسته» روح خدا را بطلبیم.‏—‏لو ۱۱:‏۹،‏ ۱۳‏.‏

۹.‏ وقتی برای خواسته‌ها و نیازهایمان دعا می‌کنیم،‏ چه کسانی را نباید فراموش کنیم؟‏

۹ البته دعاهایمان نباید تنها به درخواست‌ها و کمک‌های شخصی محدود شود.‏ ما می‌توانیم هر روزه یَهُوَه را بابت «کارهای شگفت» او که «بیش از حدِ شمار است» جلال دهیم و از او تشکر کنیم.‏ (‏مز ۴۰:‏۵‏)‏ در دعاهایمان باید ‹کسانی را که در زندانند به یاد داشته باشیم،‏ چنان که گویی خود با آنان در بندیم.‏› همچنین باید برای برادرانمان در سراسر دنیا دعا کنیم،‏ به خصوص ‹کسانی که هدایت را در میان ما بر عهده دارند.‏› زمانی که یَهُوَه به دعاهای ما پاسخ می‌دهد،‏ دلمان از شادی لبریز می‌شود.‏—‏عبر ۱۳:‏۳،‏ ۷‏.‏

آنان سازش نکردند

۱۰.‏ چه نمونه‌هایی از میان خادمان خدا داریم که وفادار ماندند و حاضر به سازش نشدند،‏ و چه چیز به آنان قدرت بخشید که چنین کنند؟‏

۱۰ پولُس در عبرانیان باب ۱۱ از سختی‌هایی می‌گوید که بسیاری از خادمان خدا که نامی از آنان برده نشده است با آن روبرو بوده‌اند.‏ برای نمونه از زنان باایمانی می‌گوید که پسرانشان را از دست دادند،‏ اما بعدها آنان را از طریق رستاخیز باز یافتند.‏ سپس به افراد دیگری اشاره می‌کند که «برای دست یافتن به رستاخیزی بهتر،‏ حاضر نشدند برای آزادی خود سازش کنند.‏» (‏عبر ۱۱:‏۳۵‏)‏ ما کاملاً مطمئن نیستیم که پولُس چه کسانی را مد نظر داشته است،‏ اما افرادی همچون نابوت و زَکَریا به دلیل اطاعت از یَهُوَه خدا و انجام خواست او سنگسار شدند.‏ (‏۱پاد ۲۱:‏۳،‏ ۱۵؛‏ ۲توا ۲۴:‏۲۰،‏ ۲۱‏)‏ دانیال و جوانان دیگری که با او بودند نیز می‌توانستند «برای آزادی خود سازش کنند،‏» اما ایمان به قدرت خدا آنان را قادر ساخت که گویی ‹دهان شیران را ببندند و قدرت شعله‌های آتش را بی‌اثر کنند.‏›—‏عبر ۱۱:‏۳۳،‏ ۳۴؛‏ دان ۳:‏۱۶-‏۱۸،‏ ۲۰،‏ ۲۸؛‏ ۶:‏۱۳،‏ ۱۶،‏ ۲۱-‏۲۳‏.‏

۱۱.‏ برخی پیامبران به دلیل ایمانشان چه سختی‌هایی را متحمّل شدند؟‏

۱۱ پیامبرانی همچون میکایا و اِرْمیا «مورد تمسخر قرار گرفتند» و «به زندان افکنده شدند.‏» پیامبرانی دیگر همچون ایلیّا «در بیابان‌ها،‏ کوه‌ها،‏ غارها و مخفیگاه‌های زمین آوارگی می‌کشیدند.‏» تمامی این افراد توانستند با بردباری متحمّل سختی شوند،‏ چرا که «اطمینان قطعی» به تحقق امیدشان داشتند.‏—‏عبر ۱۱:‏۱،‏ ۳۶-‏۳۸؛‏ ۱پاد ۱۸:‏۱۳؛‏ ۲۲:‏۲۴-‏۲۷؛‏ ار ۲۰:‏۱،‏ ۲؛‏ ۲۸:‏۱۰،‏ ۱۱؛‏ ۳۲:‏۲‏.‏

۱۲.‏ چه کسی در تحمّل سختی‌ها نمونه‌ای بارز بود و چه چیز به او قدرت تحمّل بخشید؟‏

۱۲ پس از این که پولُس به مردان و زنان باایمان اشاره کرد،‏ بارزترین نمونهٔ ایمان را برجسته ساخت.‏ او در عبرانیان ۱۲:‏۲ در مورد سَرورمان عیسی مسیح چنین گفت:‏ «به خاطر شادی‌ای که پیش رو داشت تیر شکنجه را تحمّل کرده،‏ شرمساری را بی‌اهمیت شمرد و حال به دست راست تخت خدا نشسته است.‏» به راستی ما باید به نمونهٔ ایمان عیسی بیندیشیم که با سخت‌ترین آزمایش‌ها روبرو شد.‏ ‏(‏عبرانیان ۱۲:‏۳ خوانده شود.‏)‏ مسیحیانی که در قرن اول به شهادت رسیدند،‏ همچون آنتیپاسِ وفادار،‏ مانند عیسی حاضر به سازش نشدند.‏ (‏مکا ۲:‏۱۳‏)‏ پاداش آنان رستاخیز در آسمان بود،‏ رستاخیزی برجسته‌تر از «رستاخیز بهتر» که مردان و زنان باایمانِ پیش از مسیح مشتاق آن بودند،‏ یعنی رستاخیز بر روی زمین.‏ (‏عبر ۱۱:‏۳۵‏)‏ پس از برقراری پادشاهی خدا در سال ۱۹۱۴ تمامی این خادمان مسح‌شده و وفادار که در خواب مرگ بودند،‏ به صورت موجودی روحی رستاخیز یافتند تا در آسمان به همراه عیسی بر انسان‌ها حکمرانی کنند.‏—‏مکا ۲۰:‏۴‏.‏

نمونه‌های امروزی ایمان

۱۳،‏ ۱۴.‏ رودولف گِرایشِن با چه مصیبت‌هایی روبرو شد،‏ و چه چیز به او کمک کرد که وفادار بماند؟‏

۱۳ میلیون‌ها نفر از پرستندگان یَهُوَه خدا امروزه نمونهٔ عیسی را دنبال می‌کنند و امیدشان را به روشنی مد نظر دارند و اجازه نمی‌دهند سختی‌ها و آزمایش‌ها ایمانشان را سست کند.‏ رودولف گِرایشِن یکی از آنان بود.‏ او سال ۱۹۲۵ در آلمان به دنیا آمد.‏ رودولف تصاویری از موضوعات کتاب مقدّس را که بر دیوار خانه‌شان بود،‏ به یاد آورد.‏ او نوشت:‏ «در یکی از عکس‌ها گرگ و برّه،‏ بزغاله در کنار پلنگ،‏ گوساله با شیر به تصویر کشیده شده بود که همه در صلح بودند و پسربچه‌ای آن‌ها را هدایت می‌کرد.‏ .‏ .‏ .‏ این تصاویر تأثیری فراموش‌نشدنی بر من گذاشت.‏» (‏اشع ۱۱:‏۶-‏۹‏)‏ رودولف با وجود سال‌ها اذیت و آزارِ بی‌رحمانه،‏ در ابتدا از طرف گشتاپو در آلمان نازی و بعدها اشتازی پلیس مخفی آلمان شرقی،‏ ایمان قوی خود را به بهشت زمینی استوار نگاه داشت.‏

۱۴ مصیبت دیگر رودولف مرگ مادر عزیزش بود.‏ مادر او در اردوگاه راوِنسبروک به حصبه دچار شد و درگذشت.‏ ایمان پدرش نیز ضعیف شد به حدّی که مدرکی را که هویت او را به عنوان شاهد یَهُوَه تکذیب می‌کرد،‏ امضا کرد.‏ رودولف پس از آزادی از زندان اجازه یافت که به عنوان سرپرست حوزه خدمت کند و پس از آن به مدرسهٔ جِلْعاد دعوت شد.‏ سپس به عنوان میسیونر به شیلی فرستاده شد که در آنجا نیز سرپرست حوزه بود.‏ اما مصایب رودولف به پایان نرسیده بود.‏ یک سال پس از ازدواج با پَتسی که او نیز میسیونر بود،‏ دخترشان که نوزادی بیش نبود درگذشت.‏ بعدها همسرش نیز که تنها ۴۳ سال داشت فوت کرد.‏ رودولف تمامی این سختی‌ها را متحمّل شد.‏ در مجلّهٔ انگلیسی برج دیده‌بانی ۱ اوت ۱۹۹۷،‏ صفحات ۲۰ تا ۲۵ زندگی‌نامهٔ او به چاپ رسید.‏ در آن زمان او با وجود سالخوردگی و بیماری به عنوان پیشگام دائم و پیر جماعت خدمت می‌کرد.‏‏[۱]‏

۱۵.‏ امروزه در میان شاهدان یَهُوَه چه نمونه‌هایی داریم که با شادی آزار و اذیت را متحمّل می‌شوند؟‏

۱۵ شاهدان یَهُوَه با وجود آزار و اذیت‌های شدید و مداوم،‏ با مد نظر داشتن امیدشان همیشه شادند.‏ برای نمونه،‏ بسیاری از برادران و خواهران در اریتره‏،‏ سنگاپور و کرهٔ جنوبی اغلب به دلیل این که هماهنگ با گفتهٔ عیسی عمل کردند و از به دست گرفتن اسلحه سر باز زدند،‏ در زندانند.‏ (‏مت ۲۶:‏۵۲‏)‏ در میان این زندانیان بیش از ۲۰ سال است که ایساک،‏ نِگِده و پائولُس در اریتره در حبسند.‏ این برادران با وجود خشونت و بدرفتاری شدید،‏ به یَهُوَه خدا وفادار ماندند،‏ هر چند که می‌توانستند آزاد باشند،‏ ازدواج کنند و از والدین سالمندشان مراقبت نمایند.‏ چهرهٔ شاد آنان که در سایت jw.org به تصویر کشیده شده است،‏ گویای این امر است که ایمانشان را همچنان استوار نگاه داشته‌اند.‏ اکنون،‏ حتی نگهبانان زندان نیز برای آنان احترام قائلند.‏

برادری وفادار و سالمند تجربيات خود را با خانواده‌ای در ميان می‌گذارد

آیا از نمونه‌های ایمان که در جماعت دارید فایده می‌برید؟‏ (‏بندهای ۱۵،‏ ۱۶ ملاحظه شود)‏

۱۶.‏ ایمان استوار چگونه حافظ ماست؟‏

۱۶ بسیاری از شاهدان یَهُوَه با آزار و اذیت سخت روبرو نبوده‌اند.‏ با این همه،‏ ایمان آنان به شیوه‌های مختلف آزموده شده است.‏ بسیاری با فقر،‏ جنگ‌های داخلی یا بلایای طبیعی روبرو بوده‌اند.‏ برخی دیگر همچون موسی و دیگر بزرگان خاندان در زمان باستان،‏ از زندگی مرفه و راحت خود چشم پوشیده‌اند.‏ آنان در زندگی با وسوسهٔ داشتن اهداف مادی و پیشه کردن زندگی‌ای خودمحور در نبردند.‏ چگونه آنان قادرند با چنین وسوسه‌هایی مقابله کنند؟‏ محبت آنان به یَهُوَه خدا و ایمان استوارشان به وعده‌های او این امر را ممکن ساخته است.‏ آنان ایمان دارند که یَهُوَه خدا بی‌عدالتی را از میان برخواهد داشت و زندگی ابدی در دنیای جدید را به خادمان وفادارش پاداش خواهد داد؛‏ دنیایی که عدل و انصاف در آن حاکم است.‏—‏مزمور ۳۷:‏۵،‏ ۷،‏ ۹،‏ ۲۹ خوانده شود.‏

۱۷.‏ شما مصمم به چه کاری هستید،‏ و در مقالهٔ بعد چه موضوعی بررسی می‌شود؟‏

۱۷ در این مقاله آموختیم که چگونه تأمّل بر وعده‌های خدا و دعای مرتب ایمان ما را استوار نگاه می‌دارد.‏ به این ترتیب،‏ اگر همچنان به تحقق امید مسیحی‌مان اطمینان قطعی داشته باشیم،‏ قادر خواهیم بود از آزمایش‌های ایمان سربلند بیرون آییم.‏ تعریفی که کتاب مقدّس از ایمان ارائه می‌دهد جوانب دیگری را نیز در بر دارد که در مقالهٔ بعد به آن می‌پردازیم.‏

^ ‏[۱]‏ (‏بند ۱۴)‏ همچنین زندگی‌نامهٔ آندره هانُوک از اسلُواکی در مجلّهٔ انگلیسی «بیدار شوید!‏» ۲۲ آوریل ۲۰۰۲ در مقالهٔ «با وجود مصیبت‌ها،‏ امیدم روشن ماند» ملاحظه شود.‏

    نشریات فارسی (۱۹۹۳-‏۲۰۲۵)‏
    خروج
    ورود
    • فارسی
    • هم‌رسانی
    • تنظیم سایت
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • شرایط استفاده
    • حفظ اطلاعات شخصی
    • تنظیمات مربوط به حریم شخصی
    • JW.ORG
    • ورود
    هم‌رسانی