پاورقی
a شواهد محکمی در دست است که نوشته‌های مقدس عبرانی، از جمله کتاب اِشَعْیا، بسیار پیش‌تر از قرن اول د.م. به رشتهٔ تحریر درآمدند. تاریخ‌نگار، یوسِفوس (قرن اول د.م.) نشان داد که مجموعهٔ کتب مورد قبول نوشته‌های مقدس عبرانی خیلی پیش از روزگار او تثبیت شده بود.۸ به علاوه، ترجمهٔ سپتواجینت (سبعینی) یونانی، (ترجمه‌ای از نوشته‌های مقدس عبرانی به زبان یونانی) در قرن سوم ق.د.م. آغاز شد و در قرن دوم ق.د.م. به پایان رسید.