پاورقی
c نظریهٔ تورم، بر مبنای فرضیات، آنچه را که در کسری از ثانیه پس از آغاز عالم روی داد توضیح می‌دهد. هواداران نظریهٔ تورم معتقدند که عالم در ابتدا بسیار ریز بوده ولی پس از آن با سرعتی بیش از سرعت نور متورم شده است، این ادعایی است که نمی‌توان در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار داد. نظریهٔ تورم، همچنان مورد بحث است.